BUITENLAND
Franco-kruiser tot zinken
gebracht
MAANDAG 7 MAART 1938
No. 23910
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
79sïe Jaargang
Belangrijke
Sovjet-Russische order
Iet s.s. „Vredenburg
in stormweer op de
Noorsche kust
De Baleares door een torpedo getroffen
Arrestatie wegens
verduistering
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Geheimzinnige moord
nabij Tilburg
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland £.0.80 per 3 mud.)
teraardebestelling van wijlen
den heer b. lina.
Hedenmorgen vond op de begraafplaats
„Rhijnhof" onder groote belangstelling de
teraardebestelling plaats van het stoffelijk
overschot van wijlen den heer B. Lina, in
leven gedurende 44 jaar kruier aan het
Station der Nederlandsche Spoorwegen, die
Donderdag j.l. geheel onverwachts op
61-jarigen leeftijd In het Academisch Zie
kenhuis overleed.
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op
de heeren J. W F. Kuljk, chef-commies, na
mens den stationschef. J. W. Nijhof, sta
tions-ambtenaar, J. H. Blokpoel, G. J. Ras,
J. W, de Roon Hertoge, commiezen, L. Klu-
vers, chef plaatskaarten-bureau en vele
vrienden. Vele kransen dekten de kist, o.a.
van de familie, het kruiers- en stationsper-
soneel.
Nadat de ldst in de groeve was nederge-
laten werden levende bloemen in het graf
gestrooid.
De zoon van den overledene, de heer H,
Lina, dankte namens de familie.
NED. NATUURHIST. VER. AFD. LEIDEN.
Zaterdag bezocht de afd. Leiden het
Rijksmuseum van Volkenkunde hier ter
stede. Onder de zeer gewaarde leiding van
het afdeelingslid den heer A. Fransen van
de Putte en van eenige museum-assisten
ten werden de volgende afdeelingen be
zichtigd: Dajaks, N.-Guinea. Hindoe-
Javaansche kunst, Britsch-Indische cul
tuur, Kongo: de afdeelingen der weefsels,
der goudschatten uit Bali en Lombok en de
beroemde Boeddha-groep wekten bijzonder
veel belangstelling.
Vooral werd veel aandacht besteed aan de
talrijke natuurvoorwerpen, als schelpen,
vogelveeren. zaden, tanden e. a., die door
de inboorlingen onder meer als versier
selen, muziekinstrumenten, werktuigen enz.
worden gebruikt.
UITVOERING
HET LEIDSCHE TOONEELGEZELSCHAP.
Een avond vol humor.
Zaterdagavond gaf bovengenoemd gezel
schap in de concertzaal „Zomerlust" een
tooneelavond, mei, muzikale medewerking
van de Flora Band onder leiding van den
heer John Boelee. Nadat dit gezelschap zich
op zeer verdienstelijke wijze eenige malen
had laten hooren, verscheen te ongeveer
half negen de voorzitter, de heer A. Rijs-
bergen voor het voetlicht. Deze sprak een
welkomstwoord tot de aanwezigen, in het
bijzonder tot de donateurs en donatrices,
wien hij dank bracht voor den financieelen
steun en verder tot de besturen van ver
schillende zustervereenigingen. Spr. besloot
met allen een aangenamen avond toe te
roepen.
Hierna werd ten tooneele gebracht het
blijspel ..Bennie als Huisknecht" door Dick
Faber. Dat de opvoering van dit blijspel bij
de aanwezigen in den smaak viel. bleek uit
het uitbundig gelach en het aan het einde
van elk bedrijf gul gegeven applaus, dat een
verdiende belooning was voor de medespe
lenden.
Na de pauze volgde de opvoering van de
klucht in één bedrijf door Jack Bess, n.l.
„Wie is Gerard?" De hierin optredende de
butanten hadden nog al veel last van plan
kenkoorts. Wij twijfelen niet, of onder lei
ding van den heer Heinen zullen ook deze
nieuwelingen zich ontwikkelen tot bruikbare
krachten. Het kap- en grimewerk was in
handen van den heer P. v. d. Pijl.
Het einde van dezen avond, waarvan ve
len genoten hebben en waarop het gezel
schap met genoegen kan terugzien, was een
bal onder leiding van den heer G. Mieremet.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
N.V. Vuurwerk en Illuminatiefabriek
voorheen Kon. Ned. Pyrotechnische Fa
briek G. J. Ruysch, in liquidatie, Haarlem
merweg 45. Leiden.
Afkomstig uit Utrecht.
Wijzigingen:
G. Splinter en Zoon. Hooigracht la, Lei
den: timmer-, metsel- en aannemers
bedrijf.
De vennootschap onder firma is met in
gang van 1 Januari 1938 ontbonden. Het
bedrijf wordt voortgezet onder den ouden
haam. door G. H. Splinter, ais eenig
eigenaar.
Nederlandsch College voor Algemeene
Studieleiding. Laan van Oud Poelgeest 13.
oegstgeest; inrichting voor schriftelijk
onderwijs.
De zaak is verplaatst naar Rijnsburger-
weg 169—175, Leiden.
DE RESTAURATIE VAN GRAVENSTEEN
EN ST. ANNA-HOFJE.
Naar wij vernemen zal binnenkort de
Rijkscommissie voor Monumentenzorg een
bezoek brengen aan onze stad ter bezich
tiging van het Gravensteen en St. Anna-
hofje in verband met eventueele restau
ratie.
DE REGIMENTSSCHOOL VAN HET 4DE
R. I. ALHIER NAAR WOLFHEZE.
Hedenmorgen om 7.35 uur vertrok van
het Station H.S.M. alhier per extra trein de
nieuwe Regimentsschool van het 4de Regi
ment Infanterie naar Wolfheze voor het
houden van militaire oefeningen.
De militaire trein bestond uit 11 wagens,
w.o. 4 wagens voor vervoer van mitrail
leurs en munitie en 6 personenrijtuigen en
vervoerde één hoofdofficier, zes sub-offi
cieren en 325 onderofficieren en manschap
pen, 23 rijwielen en 4000 KG. bagage.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen: Maandag 28 Febr. 58, Dinsdag
Maart 58, Woensdag 2 Maart 58. Donder
dag 3 Maart 58. Vrijdag 4 Maart 60 en Za
terdag 5 Maart 60 personen. Totaal 353
Personen.
Twee opvarenden
verdronken.
Bij de Halcyon-lijn te Rotter
dam is gisteren telegrafisch be
richt ontvangen, dat het vracht
schip „Vredenburg" van deze
maatschappij, hetwelk-op 2 Maart
met een lading erts van Narvik
naar Rotterdam was vertrokken,
Zaterdagavond op 200 mijl van
de Westfjord met hevig storm
weer te kampen heeft gehad.
De 44-jarige bootsman M. Stolk
en de 39-jarige matroos M. Span-
jersberg, beiden uit Vlaardingen,
werden door een stortzee gegrepen,
sloegen overboord en verdronken.
Beide slachtoffers waren gehuwd.
Het stoomschip „Vredenburg"
meet 6419 ton en is in 1921
te Flensburg gebouwd.
Bestelling van twee
passagiers-vrachtschepen.
Door bemiddeling en medewerking
van de N.V. Handelmaatsch. „Export-
chleb", heeft de Sovjet-Russische
regeering heden de Nederlandsche
Scheepsbouw Maatschappij opdracht
gegeven voor den bouw van twee
vracht-passagiersschepen, plaats bie
dend aan 518 passagiers en een beman
ning van 102 koppen. Dit is een der
belangrijkste orders, die een Neder
landsche werf in den laatsten tijd van
Sovjet-Rusland heeft gekregen.
De bestelde schepen worden twee
zusterschepen en derhalve volkomen
gelijk in uitvoering.
Elk der schepen krijgt een lengte van
124.30 m. tusschen de loodlijnen en een
maximum lengte van 132.80 m. De schepen
zijn 18.15 m. breed en hebben een holte
van 9.65 m. De diepgang bedraagt 6.35 m.
en de totale waterverplaatsing ongeveer
8600 ton.
Zij zullen turbo-electrisch worden aan
gedreven. De turbines en ketelinstallaties
worden geleverd door Stork, Hengelo en
het electrische gedeelte door de Zweedsche
onderneming A.S.E.A., vertegenwoordigd in
Nederland door Groeneveld en van der Poll.
Het totale vermogen der aandrijf-instal-
latie bedraagt circa 13.000 A.P-K., waardoor
de schepen een maximum snelheid zullen
krijgen van 20 knoop.
Aan de geheele uitvoering en aan de
accomodatie voor bemanning hebben de
Russische opdrachtgevers hooge eischen
gesteld. Er is ruimte voor 48 eerste klas
passagiers in twee-persoons hutten, terwijl
twee luxe hutten worden ingericht. Voorts
zijn er 41 vlerpersoons hutten voor tweede
klas passagiers en hutten, ruimte biedend
aan twee tot acht personen, voor 296 derde
klas pasagiers. De schepen zijn bestemd
voor de Noordelijke wateren der Sovjet-
Unie en moeten erop berekend zijn, te kun
nen varen bij een temperatuur tot 35 gra
den Celslus onder nul. Daarvoor is het noo-
dig, een speciale isolatie aan te brengen.
Beide schepen worden voorzien van een
installatie voor kunstmatige ventilatie en
luchtverwarmlng. terwijl de huid van het
schip wordt voorzien van een speciale ijs-
versterking om in vaarwater met ijsschot-
sen te kunnen varen.
Bediening van roer, ankerspil enz. ge
schiedt electrisch en de schepen worden
uitgerust met de modernste navigatiemid
delen.
Binnen twee jaar moeten beide sche
pen aan de opdrachtgevers worden
opgeleverd. De Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij, die den laatsten
tijd zeer veel werk heeft, houdt door
deze opdracht volop werk tot begin
1940. Wanneer de thans in aanbouw
zijnde schepen van stapel zijn geloopen,
zullen, dank zij de uit te voeren orders,
opnieuw alle hellingen bezet kunnen
worden.
Officieel wordt gemeld, dat op 70 mijl
van Kaap Palos een oorlogsschip der
rechtschen, de kruiser „Baleares" in
lichterlaaie is gevlogen, doordat het ge
troffen is door een torpedo, die gelan
ceerd is door den torpedobootjager der
regcering van Barcelona „Lemantao",
tijdens een zeegevecht, dat gisternacht
om twee uur twee en twintig is gele
verd.
Er deed zich een hevige ontploffing voor
en het schip maakte slagzij. Bij het aan
breken van den dag begaven zich zeven re-
publikeinsche bommenwerpers naar het
tooneel van den strijd. De vliegers zagen,
hoe de kruiser in vlammen stond. Zeven
schepen kruisten om het brandende vaar
tuig. Bommen van de vliegtuigen vielen bij
den kruiser.
De minister van defensie heeft het vloot-
personeel gelukgewenscht met het resultaat
van het gevecht. Den buitenlandsche sche
pen is per radio medegedeeld, dat het ge
vaarlijk is de plek van den strijd te naderen
met het oog op mogelijke aanvallen op het
brandende schip of op vliegtuigen, die het
zouden willen helpen.
De Britsche torpedojagers Kempenfeit
en Boreas, patrouilleerden overeenkom
stig de overeenkomst van Nyon op de
koopvaardijschepen op de Middelland-
sche Zee. Omstreeks half vijf in den
ochtend vonden zij voor de Spaansche
kust tusschen Alicante en Carthagena
den kruiser Baleares in zinkenden toe
stand. Onmiddellijk hielpen beide sche
pen om de bemanning te redden. Om
streeks 10 u. kwamen regeer.-vliegtuigen
die de overige schepen der rechtschen,
w.o. de kruisers Canaria een zusterschip
der Baleares en de Almirante Cervera,
die eveneens poogden de bemanning van
de Baleares te redden, met bommen
wierpen. Een bom ontplofte op het wa
ter, niet ver van de Boreas, drie opva
renden werden door de wegspattende
scherpen licht gewond, een vierde is
aan zijn kwetsuren overleden.
De commissaris-generaal van de regee-
ringsgetrouwe vloot, die zich aan boord van
de Mendez Nunez bevindt, heeft een cor
respondent van het agentschap Febus de
volgende bijzonderheden medegedeeld over
den zeeslag:
De regeeringskruisers Libertad en Mendez
Nunez bemerkten Zondagochtend te twin
tig minuten over twee op minder dan drie
zeemijl afstand drie oorlogsbodems van
Franco, de Canarias, de Baleares en de Al
mirante Cervera. Het sein tot het gevecht
werd gegeven. De rechtsche schepen schoten
lichtgranaten in de richting van de regee-
ringsbodems, welke hierop met een krachtig
vuur antwoorden. Plotseling steeg bij de
rechtsche schepen een groote rookkolom om
hoog tot ongeveer vijftienhonderd meter
hoogte, een der rechtsche schepen was ge
troffen en stond in brand.
Na het gevecht keerden de regeerings-
schepen naar hun bases terug.
Volgens inlichtingen van welingelichte
zijde hebben de Boreas en de Kempenfeit
meer dan honderd opvarenden van de Ba
leares gered.
De „Baleares" en de „Canarias" zijn sche
den van eenzelfde type. De ..Baleares" stond
op stapel, toen de burgeroorlog uitbrak. De
kruiser is te El Ferrol voltooid. De waterver
plaatsing bedraagt 10.000 ton. Het schip is
ruim 200 meter lang en o.a. uitgerust met
3 stukken geschut van 20 c.m. en twee ka
tapult-toestellen.
Bondsbestuurslid heeft
tekort van f. 30.000.
(Speciale Berichtgeving).
Naar ons ter oore komt is de heer S.,
bestuurslid van den Algemeenen Bond
van Handels, en Kantoorbedienden te
Amsterdam, Zaterdagmiddag door de
politie gearresteerd, verdacht van ver
duistering van een zeer groot bedrag
ten nadcele van den Bond en van de
Federatie, voor welke instellingen hij
het financieel beheer voerde. Het te
kort bedraagt ruim f. 30.000.
Bij zijn arrestatie heeft S. een vol
ledige bekentenis afgelegd.
De verduisteringen zijn over een
reeks van jaren gepleegd.
Dit was mogelijk, daar de controle
van de boeken van Bond en Federatie
nooit tegelijkertijd geschiedde.
Bij controle der Federatieboeken
toonde de heer S. het saldo van den
Bond en bij controle van de Bonds-
boeken het saldo der Federatie.
De heer S. genoot het volle vertrou
wen van zijn medebestuursleden.
De heer S., die vermoedelijk geen uit
komst meer zag heeft tenslotte een van
zijn medebestuursleden van het ge
beurde op de hoogte gesteld.
Slachtoffer met wonde in hartstreek
aangetroffen.
De politie staat voor een raadsel!
Gisteravond omstreeks half tien zagen
twee jongemannen, die op de Hei-
Kantschebaan in de richting van
Tilburg liepen, op korten afstand
voor hen een meisje loopen. ^Jat
waggelde en plotseling neerviel. De
jongemannen snelden toe en zagen,
dat zij hevig bloedde. Zij waarschuw
den de marechaussee, die op haar
beurt de gemeentepolitie en den ge
neeskundigen dienst verwittigde.
Toen deze ter plaatse kwam, vonden
zij het slachtoffer met een smalle won
de in de hartstreek. Tijdens het ver
voer in de ziekenauto is het meisje
overleden. De wonde is met een smal
scherp voorwerp toegebracht.
De politie staat hier voor een raad
sel.
Het meisje, de 18-j. A. W. Reijnders,
dochter van een brugwachter van het
Wilhelminakanaal, was op weg naar
huis, dat op ongeveer 200 M. is gele
gen van de plaats waar het meisje
werd gevonden. Tot aan hoek van de
Van Oudenhovenstraat. vlak bjj de
plek van de misdaad, was zij door
haar vriendinnetje weggebracht.
De jongemannen, die het meisje za
gen vaUen, hebben geen geschreeuw
gehoord. Met politiehonden is de om
geving afgezocht, doch tot nu toe zon
der resultaat. Het wapen, waarmede
de verwonding is toegebracht, heeft
men evenmin teruggevonden.
BINNENLAND.
ONTZETTENDE BRAND TE DELFT; VIJF
PERCEELEN IN DE ASCH GELEGD.
(4e Blad).
Eerste kerkbezoek van Prinselijk Echtpaar
na de geboorte van prinses Beatrix.
(Binnenl., 4e Blad).
De uitreiking; der eerste vliegbrevetten M,
door den Minister van Defensie.
(Luchtvaart, 3e Blad).
Op 79-jarigen leeftijd is te Driebergen
overleden de heer A. P. Staalman, oud
lid der Tweede Kamer. (Binnenland,
4e Blad).
De samenwerking tusschen Marine en we
tenschap: onthulling van een Gedenk
plaat. (Binnenland, 4e Blad).
Uitgebreide deviezen-smokkelarij ontdekt;
verschillende arrestaties. (Gem., 2e
Blad).
Onderhoud met den nieuwen directeur der
Ned. Spoorwegen, prof. dr. ir. J. Gou-
driaan Jr. (4e Blad).
BUITENLAND.
Een interview met Benesj. (Buitenland,
le Blad).
Ds. Niemoeller toch in een concentratie
kamp? (Buitenland, le Blad).
Opheldering in den parlementairen strijd
in Japan. (Buitenland, le Blad)
Radio-redevoeringen in Oostenrijk van de
ministers Seyss Inquart en Zernatto.
(Buitenland, le Blad).
Roosevelt stelt een formeelen eisch inzake
eenige eilanden in den Stillen Oceaan.
(Buitenland, le Blad).
Ook de Fransche Senaat aanvaardt de
autonome kas voor landsverdediging.
(Buitenland, le Blad).
De Hongaarsche premier Daranyi over de
binnen- en buitenlandsche politiek.
(Buitenland, le Blad).
Voortzetting van het proces te Moskou.
(Buitenland, le Blad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De zwakke wind zal zich tusschen
het Westen en Zuiden bewegen.
Neerslag van beteekenis zal niet
vallen, terwijl de temperatuur wei
nig wijziging zal ondergaan.
DE ALGEMEFNE TOESTAND
De komende besprekingen.
De Romeinsche correspondent van de
..Times gelooft niet.datdeBritsch-Italiaan-
sche besprekingen voor het midden der week
een aanvang zullen nemen. De gisteren te
Rome aangekomen Poolsche minister van
buitenlandsche zaken Beek zal gedurende
de drie eerste dagen der week besprekingen
met Ciano voeren. Na erop te hebben gewe
zen, dat de Italiaansche pers er niet aan
twijfelt, dat lord Perth een oprecht vriend
schapsaanbod medebrengt, merkt de cor
respondent op „dat het ondenkbaar is. dat
de pers aangemoedigd wordt, zooveel hoop
op een regeling te toonen. indien de Ita
liaansche regeering geen vertrouwen had in
het welslagen der onderhandelingen".
Maar intusschen komen weer in Engel-
sche oppositiebladen berichten over het zen
den van nieuwe Italiaansche troepen naar
Spanje
Volgens den diplomatieken redacteur van
de „Daily Express" zou Hitier tijdens zijn 1
onderhoud met sir Neville Henderson ver
zocht hebben, dat alle onderhandelingen
tusschen de Britsche en de Duitsche regee
ring in het diepste geheim, en door middel
van de kanselarijen worden gevoerd, welk
verzoek wordt uitgelegd als een bewijs van
den wensch, de Britsche pers aan een streng
toezicht onderworpen te zien. Chamberlain
zou weigeren op dit verzoek in te gaan.
De diplomatieke correspondent van het
Londensche Zondagsblad Sunday Times
heeft een uitvoerig onderhoud gehad met
president Benesj, waarbij deze laatste met
prooten nadruk verklaard heeft, dat
Tsjecho-Slowakij e
1. nooit directelijk over de kwestie der
minderheden met een buitenlandsche mo
gendheid zal kunnen onderhandelen, maar
2. het moreele recht van Europa erkent
om zich te interesseeren voor het vraagstuk,
dat zoo belangrijk voor den ••rede is:
3. Een verbetering van de betrekkingen
met Duitschland een vitaal belang acht en
derhalve