DE BRITSCHE MINISTERCRISIS
fjsie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 26 Februari 1938
Derde Blad No. 23903
BUITENL. WEEKOVERZICHT
Conducteur Chamberlain: Alleen voor Rome
Eden: Wat? Dan zit ik verkeerd
GEMENGD NIEUWS
Twee inbrekers gesnapt
in Den Haag
LAND- EN TUINBOUW
Een week van groote
gebeurtenissen
Men ziet vaker, dat een feit, waarvan
men furore verwacht, plotseling in het
r.iet verzinkit, doordat onverwachts een feit
van grootere importantie het verwachte
overtreft in belangrijkheid. Zoo is het af-
geloopen week weer eens gegaan. Met
grocte spanning' zag men de rede van den
Fuehrer tegemoet en nauwelijks was deze
uitgesproken of daar kwam het bericht
van het aftreden van den Engelschen mi
nister van bultenlandsohe zaken, Eden,
tengevolge van oneenlgheid met zijn pre
mier, Neville Chamberlain.
Plotseling was de belangstelling voor de
rede van Hitler verflauwd, had men alleen
nog maar oog en oor voor hertgeen zaoh
afspeelde rond Engeland's politiek. En te
recht! Hitler's rede was gespeend van
iedere verrassing van formaat, zelfs op
het terrein der Oostenryksche kwestie.
Daar had men groote duidelijkheid ver
wacht, deze werd niet gegeven. Met geen
woord is gerept over Oostenrijk's onaf
hankelijkheid, al werd wel gewag gemaakt
van handhaving van het accoord van Juli
1936, hetgeen deze onafhankelijkheidser-
Iteuning in zich bevat. Overigens beluis
terde men, zij het op andere wijze toege
licht, we zouden zeJfs zeggen, scherper van
vorm dan vroeger, oude geluiden. Slechts
de zeer feille wijze van criitiek tegen de
buitenlandsche pers, waarvan een zeker
deel het er naar gemaakt heeft, was aan-
vullmgsmuziek van bit/ter gehalte. Dat een
krtzang zou worden gehouden op het ln
vijf jaren bereikte resultaat, het was van
tevoren zeker, al overtrof de cijferreeks
alles wat totdusrorre op dit gebied was
gepresteerd, dat als de aartsvijand het
bolsjewisme werd gesignaleerd hoevele
nlet-fascisten of niet-nationaal-socialisten
zullen dit volmondig beamen het log
voor de hand en zoo zouden we kunnen
doorgaan.
Niettemin zou aan deze rede alle aan
dacht zijn gewijd, ware het niet-, dat ge
noemd voorval zich had aangediend. Hit
ler's rede kwam als van zelf in den hoek
der vergetelheid
Eden afgetreden! Direct werpt zich de
vraag naar voren: wat beteekent dat voor
de Engelsche politiek? Het volledig ant
woord daarop is nog moeilijk te geven, de
toekomst zal het moeten brengen. Nie
mand verlangt naar den oorlog, integen
deel. ieder roept om hert hardst om den
vrede en ongetwijfeld heeft iedere poging
om den vrede te verzekeren, aller instem
ming. Uit dat oogpunt bezien, is de con
troverse tusschen Eden en Chamberlain,
waarop wij reeds zinspeelden, een blad wit
japier Beiden staan den vrede voor, doch
rij willen naar hetzelfde doel langs andere
vegen. Eden, staatsman van karakter en
raste lijn, zooals hij die ziet, opkomend
r de volledige erkenning van goede
en van de waarde van gesloten
eenkomsten, stond op het standpunt,
met Italië slechts dan besprekingen
bnden worden geopend, wanneer Italië
bewijzen van vertrouwen had gegeven.
Zuiver theoretisch beschouwd, is daarvoor
"les te zeggen, gelet op de wijze, waarop
alië zich heeft vergrepen aan gedane be
laften
Chamberlain, eveneens staatsman van In
tegriteit maar meer geneigd tot opportu
nisme, wil echter een streep zetten onder
bei verleden en met schoone lel met Italië
besprekingen beginnen. Dit standpunt
geelt in zekeren zin het totdusver inge
nomen standpunt prijs, men kan zelfs zeg
gen. dat Engeland zoodoende Italië flik
flooit. en dat op een moment, dat vrij al
gemeen de positie van den duce als zeer
wwak wordt versleten, m.a.w. dat Engeland
laat tornen aan zijn prestige.... Goed,
maar als langs dien weg nu eens wel suc
ces was te verkrijgen?
Reeds vaker hebben wij er op gewezen,
dat theorie en practijk elkaar niet plegen
te dekken Chamberlain wil zich plaat
sen op den bodem der realiteit, los van
alle prestige-gevoelens; hij meent langs
directe onderhandelingen thans den vrede
te kunnen veilig stellen, die langzaam
maar zeker, dat zij erkend, in het gedrang
*as gekomen en bedenkelijk naar oorlog
begon uit te zien.
Afgezien van alle gevoeligheden moet
oen thans ernsitig wenschen, dat de Brit-
sehe premier niet verkeerd heeft gezien
en dat zijn manier tot succes zal voeren.
Mislukt zijn pogen, dan dreigen gevaren
van vooral niet minderen aard
Eden was Iemand van gezag in eigen
Party, die bovendien bij zijn houding de
gansohe oppositie achter rich had. Zijn
heengaan doet dientengevolge ln Enge
land zelf de onderlinge partij-twisten op
laaien met ongekende hevigheid, waarbij
ongetwijfeld nog in het nadeel van Cham
berlain is, dat de Italiaansche gezant
Grandi aldus heeft gemanoeuvreerd, dat
bij met recht kan zeggen, het ontslag van
Eden niet weinig te hebben beïnvloed. Dit
'erleidde den ouden Lloyd George tot een
lellen aanval op Chamberlain persoonlijk.
<he echter te onbesuisd was en zoodoende
°P den aanvaller zelf terugsloeg. Doch een
co ander brengt de volksopinie ln Enge
land geducht in beroering en de eisch van
nieuwe verkiezingen wordt reeds door de
oppositie met luider stem gesteld! Welis
waar heeft het Lagerhuis een door Labour
Ingediende motie van wantrouwen tegen
Ce regeering Chamberlain verworpen, doch
Cue stemming gaf geen zuiver beeld der
Wrhoudlngen onder het volk, daarvan is
•elfs Chamberlain zich wel bewust.
Chamberlain moet succes hebben, wil hij
eigen positie en die zijner partij niet em-
"*■5 in discrediet brengen; dit vast te leg
gen, is eenvoudig een soort axioma. Mis-
wkt Chamberlain's pogen, dan heeft En-
eel-nd ziin minister opgeofferd voor een
,e nschim, als het dan zal heeten. met
verlies van geweldig veel prestige. Wil dit
teeds zeggen, dat dit succes verzekerd is?
™i) kunn»n het, helaas, nog niet zoo zien,
vooral niet na hetgeen langzamerhand be
vind wordt over hetgeen Italië als eischen
stellen. Zelfs al schuilt in hetgeen
Marover is vermeld de noodige overdrij-
"n?, dan is het geheel toch nog wel van
"Manigen aard~. dat een overeenkomst
ft! direct tot de mogelijkheden gaat be
goten. Dat Chamberlain terwille van zijn
Pftn gezag Engeland eischen zou doen
^vaarden, die over de schreef gaan van
jGSeen de Engelsche belangen opeischen,
'Uraan gelooven wij vooralsnog niet, doch
het stelt de eigenlijke kwestie zelf niet
gemakkelijker
De erkenning van Abessynië wordt Italië
gaarne gegund, dat zal weinig moeilijk
heden meer opleveren, doch daarnaast
komen de kwesties der Mlddellandsche Zee
en naar het zich laat aanzien, zelfs van
het Suezkanaal, een terrein, waarop En
geland zeer gevoelig is!
Slaagt Chamberlain, die als nieuwen
medewerker lord Halifax heeft gekozen,
die zoowel te Rome als Berlijn veel meer
persona grata is dan Eden ooit was, niet,
dan lijkt ons de kans op botsingen zelfs
vergroot en staat Engeland tevens voor
een inwendige crisis.
Zooals men ziet, gaat het momenteel ln
hoofdzaak om Italië, doch dit wil niet zeg
gen, dat ook Duitschland wellicht niet In
geschakeld zal worden in de besprekingen
en waarschijnlijk ook Frankrijk, waar ten
gevolge van den gang van zaken het kabi
net Chautemps is verzwakt en Delbos' po
sitie zelfs zeer ernstig is geschokt. Zonder
medewerking van belde landen is geen uit
eindelijke oplossing denkbaar, want dat
Engeland Frankrijk geheel zal loslaten, is
als uitgesloten te beschouwen, terwijl de
as Berlijn-Rome ook niet zoodanig is ver
broken, zelfs niet door het geval met Oos
tenrijk, dat deze als geëindigd mag worden
beschouwd. Chautemps blijkt de situatie ln
ieder geval als zoo ernstig te beschouwen,
dat hij op zeer opmerkelijke wijze pleit
voor uitbreiding van de regeeringsbasis.
dus den weg wijst naar een nationaal
kabinet!
Ook de Oostenrij'ksche kwestie is niet
tot een oplossing gebracht, zelfs niet na
de rede van bondskanselier Schuschntgg,
die daarvan een vurig pleidooi maakte
voor Oostenrijk's onafhankelijkheid en het
daarbij ontegenzeggelijk oprecht meende.
Algemeen wordt dit ruiterlijk erkend, maar
Tweede Kamer.
De Indische begrooting.
Li de Tweede Kamer zijn gistermiddag
de algemeene beschouwingen over de Indi
sche begrooting voortgezet.
Van de beschouwingen van den heer
Joekes (V.D.) noemen wij vooral zijn plei
dooi voor de voorbereiding eener hervor
ming van het Indische centrale bestuur.
Deze spreker had veel waardeëring voor de
gedachte, dat de autonomie van de lagere
gemeenschappen uit zou moeten groeien,
doch dat zou dan geen beletsel moeten zijn
om in de centrale organisatie van het ge
biedsdeel hervormingen aan te brengen.
Deze hervormingen zouden betreffen een
ruimere verdeeling van bevoegdheid over
de directeuren der departementen in plaats
van de thans al te groote concentratie van
zal hij de macht hebben om de actie der
Naris in toom te houden, die thans zul
len doordringen in alle offlcieele lichamen
en in de partij van het Vaderlandsche
FrontWie elders heeft gade geslagen,
hoe dezen zich ln dergelijke gevallen ple
gen te gedragen, zal weinig hoop meer
kunnen koesteren! Zonder krachtdadigen
steun van buiten-af, zal Oostenrijk rich
zelf annexeeren! We wezen er reeds eer
der op: de Anschluss zal nu komen van
binnen uit. trots verzet, trots goede bedoe
lingen. Tenzij nieuwe onverwachte voor
vallen zich voordoen
bevoegdheid in de persoon van den Gou
verneur-Generaal Voorts zou een verande
ring van de begrootingsprocedure aanbe
veling verdienen en zou ten aanzien van
de interneering een betere bevoegdheids
regeling kunnen worden getroffen. Vol
gens den spreker zou aan een staatscom
missie de voorbereiding van deze herzie
ning moeten worden opgedragen.
De heer Wijnkoop (Comm.i betoogde uit
voerig, dat slechts een onderlinge gelijk
heid de grondslag voor de economische
samenwerking tusschen Nederland en Indië
kan zijn. Indië moet volgens hem econo
misch weerbaar- worden gemaakt door be
vordering van de groote industrie.
De heer van Lidt-h de Jeude (Lib.) for
muleerde rijn visie op den toestand van
Indië met de woorden; gematigd optimisme
en bedachtzaamheid. Voor dezen spreker is
het economisch beleid op dit ocgen'olik van
meer gewicht dan staatkundige hervormin
gen. welke laatste ook volgens zijn inzicht
slechts van onder-op kunnen worden door
gevoerd. Op economisch gebied zijn de
vooruitzichten niet al te somber en nu er
wat meer geld is, kan er weer meer ge
daan worden voor de bevordering der wel
vaart van de bevolking.
De heeren Suring (R.K.) en van der
Sleen (S.D.) bespraken de belangen van
verschillende groepen van ambtenaren.
Laat in den middag kwam de minister
van Koloniën, de heer Welter, nog even
aan het woord. Hij behandelde slechts
eenige losse punten, om daarna zijn rede af
te breken. Vooral opmerkelijk was zijn zeer
besliste uitspraak, dat hij aan blanke ko
lonisatie niet gelooft en iedereen, die hem
raad vraagt-, een proefneming in die rich
ting afraadt.
Met de bespreking van het algemeen be
leid zal de minister Dinsdag beginnen.
Surveilleerende agenten kregen argwaan.
Hun buit in beslag genomen.
Dank zij de waakzaamheid van een paar
surveilleerende agenten zijn te Den Haag
twee inbrekers, kort nadat zij een geslaag
de operatie hadden uitgevoerd, gearresteerd.
De buit, bestaande uit enkele honderden
guldens, is in beslag genomen.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
trok het de aandacht van twee agenten der
motorbrigade, dat twee verdacht uitziende
personen plotseling in de Pieterstraat op
doken om in het nabijgelegen perceel
Torenstraat 145 te verdwijnen. Aanstonds
werd een onderzoek ingesteld, waaruit bleek,
dat in de Pieterstraat een deur open stond
van een pakhuis, gelegen achter het filiaal
van de firma van Zon, aan den Noordwal,
aldus de „Tel."
Zoodra deze ontdekking gedaan was.
vroegen de politiemannen assistentie van
het bureau Prinsestraat, ten einde een om
singeling van de bewuste perceelen moge
lijk te maken. Nadat de noodige voorberei
dingen waren getroffen, drongen agenten
het huis Torenstraat 145 binnen, een eerste
étage, die bewoont wordt door de familie
van R. De familie was hevig ontsteld over
zooveel uniformen midden in den nacht en
wist van niets.
Anders stond het echter met een kost
ganger. zekeren M.. die nog niet zoo lang
geleden bij van R. zijn intrek genomen had
en in gezelschap van een tweeden persoon
werd aangetroffen in een kamertje op de
tweede étage. Ofschoon dit tweetal, dat zich
eensklaps voor eenige revolvermonden zag
geplaatst, nog een oogenblik probeerde de
situatie te redden door de grootst mogelijke
verbazing te simuleeren, vielen beiden wel
dra door de mand, toen verschillende in
brekerswerktuigen in hun bezit werden ge
vonden.
Nadat intusschen ook geconstateerd was,
dat in het filiaal de brandkast was openge
scheurd, haalde de politie bij M .alles over
hoop om de buit op te sporen. Daarin slaag
de zij ten slotte. In een emmer lagen en
kele honderden guldens aan contanten, die
er blijkbaar in allerijl in waren gesmeten.
Nadat de heer van Zon. die te Delft
woont, gewaarschuwd was, kon worden vast
gesteld, dat dit geld gedeeltelijk uit de
brandkast en voor een ander deel uit de
cassa afkomstig was. De buit had nog groo-
ter kunnen zijn, indien de heer van Zon des
avonds niet toevallig f. 600 aan bankpapier
uit de brandkast had meegenomen naar
zijn woonplaats. Beide verdachten zijn in
het hoofdbureau van politie opgesloten.
AUTO AANGEREDEN EN IN EEN SLOOT
TERECHTGEKOMEN,
Twee personen gewond.
Gistermiddag om half twee reed een per
sonen-auto, bestuurd door den heer Vos uit
Scheveningen, op den Rijksstraatweg te
Dubbeldam, in de richting Willemsdorp. Een
automobilist, die den wagen van den heer
Vos wilde passeeren, moest tengevolge van
een naderende vrachtauto uit tegenoverge
stelde richting scherp naar rechts uithalen,
waardoor de auto van den heer Vos werd
gegrepen. Het voertuig werd van den weg
geslingerd, sloeg tegen een betonnen brug en
viel daarna in de langs den straatweg loo-
pende sloot. Eenige omstanders snelden di
rect te hulp. Zij slaagden erin, den be
stuurder en zijn echtgenoote uit de auto te
halen.
Inmiddels was dokter De Jong uit Dubbel
dam, die onmiddellijk gewaarschuwd was,
op de plaats van het ongeluk aanwezig. Hij
constateerde bij den heer Vos zware inwen
dige kneuzingen en een ernstige hoofd
wonde. Mevr. Vos heeft een hoofdwonde op-
geloopen, terwijl haar rechterarm gebroken
is. Met een ziekenauto zijn de slachtoffers
naar het ziekenhuis te Dordrecht overge
bracht. De auto werd geheel vernield.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
HONGAARSCH GIFMENGER
GEARRESTEERD.
Te Alsonemedi (Hongarije) is een mole
naarsknecht gearresteerd, die ervan be
schuldigd wordt, dertien personen, waar
onder zijn naaste familieleden, met arseni
cum te hebben vergiftigd.
Drie personen zijn tengevolge hiervan
reeds overleden.
De dader wilde zich in het bezit stellen
van het aanzienlijke erfdeel zijner ver
wanten.
Ook eenige medeplichtigen van den gif
menger zijn gearresteerd.
NOBELPRIJS VAN OSSIETZKY
GEDEELTELIJK VERDUISTERD.
Gisteren is te Berlijn een proces begon
nen tegen een zekeren dr. Wannow, die er
van wordt beschuldigd, een groot deel van
den Nobelprijs voor den vrede, welke de be
kende pacifist Ossietzky in 1935 heeft ge
wonnen, te hebben verduisterd.
Ossietszky had den beklaagde een alge
meene volmacht gegeven om het geld. onge
veer honderdduizend mark, van Noorwegen
naar Duitschland te brengen, tegen een pro
visie van twintigduizend mark.
Wannow liet in Duitschland het geld
evenwel op eigen rekening schrijven en
leende aanzienlijke bedragen ervan aan
zijn vrienden en bekenden.
Toen de politie ingreep, kon zij nog slechts
zestien duizend mark voor Ossietzky redden.
HEFFING OP VROEGE AARDAPPELEN.
Geen verlaging tot f. 30.te verwachten.
In antwoord op vragen van het Tweede-
Kamerlid den heer Wijnkoop verklaart de
minister van economische zaken, da» hij
niet bereid is de heff'ng op de teelt van
vroege aardappelen te MMn vervallen of
haar te verlagen tot f.30 - p:r H A.
De verhoogde heffing is noodig voor do
instandhouding van een voor de vroeg<
aardappelentelers noodzakelijk geachtci
steun.
