STADSNIEUWS
Een historische gebeurtenis
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1938
No. 23900
HET YOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
I8sie Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sljn:
per 3 maanden (.2.35
per week .V/f.O.l#
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd>.
Foto Van Vliet.
Leiden's burgemeester, mr. A. van dè
linde Bakhuyzen deed gistermiddag,
aande op de stoep van het Gemeentehuis
an het Rapenburg, voorlezing
Grondwi
Na afloop stelde de burgemeester een
„Leve de Koningin" in. waarmede het wei
nig talrijke auditorium, bestaande uit een
van de aantal ambtenaren van het Stadhuis (op
jden achtergrond) en eentgc Wllngstel-
i lende voorbijgangers gaarne instemde.
VEREENIGING TOT BEVORDERING VAN
DE OPLEIDING TOT INSTRUMENT
MAKER.
Algemcene ledenvergadering.
Bovengenoemde vereeniging hield gister
avond in de groote collegekamer van het
Kamerlingh Onnes-laboratorium onder
voorzitterschap van prof. dr. W. J. de Haas
haar jaarlijksche algemeene ledenvergade
ring.
Aan het 37ste jaarverslag, uitgebracht
hoor den secretaris-penningmeester, dr. C.
A. Crommelin is het volgende ontleend:
Het jaar 1937 heef zich niet zoozeer
door opzienbarende gebeurtenissen dan wel
door een krachtige werkzaamheid geken
merkt, Deze werkzaamheid heeft voor een
deel betrekking gehad op de voorbereidin
gen voor den bouw der nieuwe werkplaats.
Ook voor het overige kunnen wij met
voldoening op het jaar 1937 terug zien.
Het aantal leden der vereen, onderging
een kleine vermeerdering, wij verloren door
bedanken 28 leden. 32 nieuwe leden traden
toe, zoodat het aantal op 31 December 1937
bedroeg 277. Het bestuur is steeds bezig
met krachtige pogingen tot het werven van
nieuwe leden.
Het bestuur is aldus samengesteld: prof.
dr. W. j. de Haas, voorzitter; prof. dr. W. H.
Keesom, onder-voorzitter; dr. C. A. Crom
melin, secretaris-penningmeester; mr. P. J.
Idenburg, dr. e. Oosterhuis, A. L. Hengeveld
'sinds kort afgetreden) en prof. dr. M. de
Haas.
Veranderingen in het onderwijzend per
soneel kwamen niet voor.
Voor de practische opleiding zorgden de
Ambtenaren van het Kamerlingh Onnes
Laboratorium n.l. de heeren G. J. Flim en
H. J. Wismeier voor het instrumentmaken,
H. Kuipers voor het glasblazen, L. Ouwer-
ierk, a. Ouwerkerk en H. Th. van der Starre
voor het amanuensisvak en J. F. Groen
voor het smeden en bankwerken en het
dectrisch bedrijf; zij allen genoten een
toelage uit de kas der Vereeniging.
Voorts waren de heeren P. J. van der
Baan en L. W. Muller als leeraren in het
mstrumentmaken, A. R. B. Gerritse als
«evaar in het glasblazen en G. H. A. W.
Hsmpe als ieeraar in het glasslijpen uit
sluitend voor rekening der Vereeniging
ïerkzaam.
Het bestuur betuigt zijn dank aan het
oerarenpersoneel. De bekwaamheid en
toewijding der leeraren zijn zonder
twijfel voor een groot deel de oorzaak van
Jen bloei der Leidsche instrumentmakers-
schooi.
Het aantal leerlingen bedroeg bij den
ÏÏ,vang des juai's 72. Gedurende het jaar
verlieten ons 20 leerlingen.
Toegelaten werden 21 nieuwe leerlingen,
fomende van de ambachtsscholen te Den
5ne'. Deventer, Leiden, Rotterdam en
'wndam.
.Evenals in de vorige jaren konden ook
1937 sommige leerlingen ondersteuning
«■vangen uit het door wijlen den heer P.
Janssen gestichte „Janssenfonds voor
L^fP'eidingsbeurzen", waarvan de in-
ffikt Selukkig niet verminderd waren,
dnev. werd menigen talentvollen,
j.,*1 onvermogenden leerling mogelijk ge-
"Att de opleiding te volgen of te blüven
volgen in gevallen, waarin dit anders niet
mogelijk zou zijn geweest.
In September werden wederom als naar
gewoonte de practische instrumentmakers
examens afgenomen. Deelgenomen werd:
door 25 candidaten aan het examen voor
leerling-instrumentmaker; door 13 candi
daten aan het examen voor gezel-instru
mentmaker; door 2 candidaten aan het
examen voor meester-instrumentmaker;
door 10 candidaten aan het examen voor
leerling-glasblazer;- door 3 candidaten aan
het examen voor gezel-glasblazer; door 2
candidaten aan het examen voor leeriing-
glassiijper. De aantallen der geslaagden
van deze 6 groepen waren respectievelijk
12. 4, 1, 4, 1, 1.
De vacantiecursussen in instrumentma
ken en glasblazen vonden wederom als
naar gewoonte in de laatste helft van
Augustus plaats. Aan den cursus voor in
strumentmaken werd door 10, aan dien
voor glasblazen door 28 personen deelge
nomen. Deze vacantiecursussen handhaven
hunne internationale beteekenis. Ook nu
weer bevond zich. een aantal buitenlanders
onder de deelnemers.
Aangaande den bouw der nieuwe werk
plaats op het terrein hoek Rapenburg en
Nieuwsteeg kan nog nader worden vermeld,
dat de gedetailleerde plannen door de
Regeering zijn goedgekeurd en eveneens de
voorloopige plannen voor de centrale ver
warming en den electrischen aanleg, dat
het werk in December werd uitbesteed en
dat met het bouwen in Januari 1938 is be
gonnen. De bouw zal vermoedelijk ongeveer
een half jaar in beslag nemen.
Ook in 1937 werden herstellingen aan of
constructies van niet aan de opleiding of
aan het laboratorium toebehoorende toe
stellen en instrumenten verricht, die van
wege de daaraan verbonden moeilijkheden
nergens elders in ons land konden worden
uitgevoerd. In het bijzonder geschiedde dit
ten dienste van openbare instellingen en
steeds aUeen in zulke gevallen, waarbij deze
werkzaamheden buitengewone moeilijkhe
den opleverden en van concurrentie met
de Nederlandsche industrie geen sprake
kon zijn.
Het jaarverslag werd onder dankzegging
goedgekeurd. Prof. dr. W. H. Keesom. die
aan de beurt van aftreden was, werd bij
acclamatie herkozen.
In de vacature, ontstaan door het aftre
den van den heer A. l. Hengeveld werd
voorzien door de verkiezing van den heer
G. E. E. Kuijntjes.
Na afloop der huishoudelijke vergadering
hield prof. ir. W. Schermerhorn uit Delft
een met lantaarnplaatjes verduidelijkte
voordracht over „Luchtkarteering", waarop
een geanimeerde discussie volgde.
ACADEMISCHE EXAJIENS.
Geslaagd voor het can-didaatsexamen
wis- en natuurkunde, letter i. de heer P.
A. Hacquébard (Hengelo (O): voor het
doctoraal examen wis. en nafuurkunde,
hoofdvak scheikunde: de heer J. W Zwart-
senberg (Hil'egersbérg) en voor het docto
raal examen geneeskunde (verbeterde op
gave) de heer L. N. J. Kamp (Lelden).
Italiaansche avond der
Ned. Reisvereeniging.
Zeer groote belangstelling.
De publieke interesse voor de lezingen
van de Leidsche afdeeling der N. R. V.
varieert zeer sterk. Een andere dan de
kleine Stadszaal had het bestuur daarom
niet durven huren voor den Italiaanschen
avond,- welke gisteren was belegd, en nu
juist was de belangstelling zoo groot, dat
ock een beduidend ruimere zaal volge-
loopen zou zijn.
De voorzitter der afdeeling. de heer Van
der Horst, heeft zijn voldoening uitgespro
ken over die enorme opkomst en vervolgens
woorden van welkom gericht tot den alge
meen voorzitter, den heer J. Panman, uit
Haarlem, alsmede tot twee Italiaansche
gasten, namelijk de heeren M. Giacomo
Ferrario (directeur off. Ital. Inlichtingen
bureau „Enit" te Amsterdam) en Ricïrdo
Kastner (inspecteur dep van financiën, afd.
Buitenland, te Rome), welke laatste toeval
lig in ons land vertoefde en in een menge
ling van Italiaansch, Hollandsch en Duitsch
de aanwezigen opwekte Italië te bezoeken.
Vervolgens heeft de heer Panman het
woord gevoerd. Hij deed dat op de hem
eigen, zeer vlotte en prettige wijze en hij
had daardoor voortdurend hèt oor van
zijn volkomen geboeid auditorium, dat het
gesproken woord döor lichtbeelden toege
licht zag. Propaganda voor de beide genera
les der N. R. V. naar Italië behoefde spre
ker daarbij niet meer te maken, naar hij
verklaarde, omdat die met een totaal van
900 deelnemers, reeds binnen vijf weken
volteekend waren. De opzet van dezen
avond was derhalve in algemeenen zin het
reizen naar Italië aan te wakkeren, naar
Italië: het land, dat zoo schilderachtig is
en een historie van eeuwen heeft. Wie niets
voelt voor herinneringen als oude zuilen,
oude resten en oude kunst, zoo voegde de
heer Panman er aan toe, moet niet naar
Italië gaan, want die resten eener klassieke
cultuur dringen zich overal aan u op! Bo
vendien ga men niet onvoorbereid, omdat
het zoeken naar bezienswaardigheden dan
te veel nuttelooze uren vergen zal. Op gees
tige wijze vertelde spr. van moeilijkheden,
welke de toerist in Italië ondervindt met de
taal, met de spijskaart, met de kleeding
(waaromtrent hij nuttige wenken gaf) en
in de winkels, waar men altijd tot minstens
de helft afdingen moet. om vervolgens vast
te stellen dat juist al die kleine avontuur
lijke gebeurtenissen zooveel kleur en herin
nering aan een reis kunnen geven. Wie
naar Italië wil en den tijd heeft, ga in Fe
bruari, Maart of April. Doch wie zijn vacan-
tie uitsluitend in den zomer nemen kan,
volge gerust het voorbeeld der N. R. V. en
bezoeke die streek van Italië, waarin Rome
en Napels gelegen zijn, mits men er zich
met zijn kleeding eenigszins op instelt.
Aan de hand van een groot aantal lan
taarnplaatjes heeft de heer Panman hier
na bijzonderheden verteld en de schoon
heid geschetst van Milaan, de Italiaansche
Riviera, de Dolomieten met hun kleurige
bergen, Venetië, Pizza (met haar scheeven
toren) en Florence, om zich verder te be
palen tot Rome en Napels met het schoone
eiland Capri. Bouw- en sier-, beeldhouw
en schilderkunst verrezen in haar volle be
teekenis voor de oogen der toeschouwers.
Men zag het Forum, het Monumento de la
Patria, de catacomben, de St. Pieter (welke
plaats biedt aan 50.000 menschen) en het
Vaticaal-museum met de beroemde Sixtijn-
sche kapel en de weergalooze muurschilde
ringen van Michael Angelo. Met opnamen
van de Vesuvius en de blauwe grot op Capri
besloot de heer Panman zijn interessant
betoog.
Voor een belangwekkende afwisseling op
dezen geslaagden avond werd gezorgd door
het optreden van het Italiaansche zangers
paar Ballester-Suretha, dat in zijn kleurige
kleederdracht onmiddellijk de aandacht
had en met eigen .gitaarbegeleiding onder
opmerkelijke stilte tal van Italiaansche lie
deren met veel succes ten gehoore heeft ge
bracht. In een grappig Hollandsch verleidde
de zangeres daarbij het publiek tot samen
zang
NOG TWEE RIJWIELDIEVEN
AANGEHOUDEN.
De politie heeft nog twee stadgenooten
aangehouden P. M. K. en T. A. M. beiden
27 jaar oud, die te zamen met den gisteren
gearresteerden W. F. B. zich schuldig heb
ben gemaakt aan diefstal van meerdere
rijwielen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving.
Firma Wed. Kooreman. Oude Rijn 51,
Leiden, handel in lompen, metalen; en
schuitenverhuurderij. Eigenaar: J. Koore
man. Leiden.
Wijzigingen.
Mode-Union. Breestraat 4. Leiden, hoofd
zaak 's Gravenhage, damesconfectiezaak.
Van het filiaal te Leiden is thans eenig
eigenaar: Chr. Lieberz, 's Gravenhage.
J. P. Meyer. Leidscheweg 76. Voorschoten,
handel in granen en pluimveevoeders enz.
Bovengenoemde zaak is omgezet in een
vennootschap en commandite onder den
naam: Meijer en Co. Beheerend Vennoot:
J. P. Meijer. Voorschoten. Vennoot b. w. v.
geldschieter: één.
LEIDSCHE AQUARIUM EN TERRARIUM
VEREENIGING „DE NATUURVRIEND".
Propaganda-film a vond in „Zomcrlust".
Er bestond gisteravond zeer groote be
langstelling voor den propaganda-avond
van bovengenoemde vereeniging. De groote
zaal van „Zomerlust" was geheel gevuld.
Deze belangstelling gold in hoofdzaak de
groote film van de Braziliaansche Maan-
vLsch. En terecht, want deze film heeft niet
alleen de interesse van den volbloed lief
hebber opgewekt, maar ook in universi
teitskringen heeft deze film waardeering
gevonden. Er is dan ook jarenlang met ein
deloos geduld gewerkt aan de totstand
koming van de film. Vele hindernissen
moesten overwonnen worden, maar het
uiteindelijk resultaat is een groote bëioo-
ning geworden voor de makers van de film,
de heeren W. J. Deutz en M. G. Bron.
De avond werd geopend door den voor
zitter van de Leidsche vereeniging. den heer
W. Zwart, die allen een welkom toeriep,
in het bijzonder de heeren Deutz en Bron
Voor de pauze draaide een aantal kleine
films, o.a. op den bodem van den Oceaan,
menschen en dieren op Borneo, en een ko
mische film.
Na de pauze kwam de clou van den
avond: de film van de Braziliaansche
Maanvisch. Uit de explicatie van den heer
Deutz stippen wij het volgende aan: Deze
visch werd voor het eerst ingevoerd in
Duitschland in het jaar 1904 en kwam
regelrecht van de Amazone-rivier. Tijdens
den wereldoorlog en nog eenige jaren daar
na werd de invoer stopgezet. Eerst in 1921
vond de invoer weer plaats. De film iaat
duidelijk zien de natuurlijke afzetting der
eieren op het blad van een waterplant, de
Sagittaria chinensis, en niet zooals som
mige kweekers doen, op een groen geverfd
iampeglas. Een heele reeks wetenswaardig
heden vertoonde de film verder, zooals het
bewaaieren van de eieren, terwijl de onbe
vruchte eieren na verloop van eenigen tijd
vanzelf afvaller, door beschimmeling en
door de ouders verwijderd worden. Na vier
dagen begint het blad bijkans te leven van
de uitgekomen eitjes. Na tien dagen reeds
gaan de jongen zwemmen en aangezien de
ouders hun kinderen dan niet meer bij
elkaar kunnen houden, worden zij verwij
derd. De verschillende levensstadia werden
vertoond en door microscopische opnamen
nog verduidelijkt.
Duidelijk bleek, dat wat eerst algemeen
aangenomen werd, n.l. dat de Maanvis-
schen hun jongen opaten, onjuist is. De
film laat op duidelijke wijze het tegendeel
zien.
„De Natuurvriend" kan met genoegen
op dezen avond terugzien.
Na afloop van de film bleef men nog
eenigen tijd gezellig bijeen.
BINNENLAND.
Begrooting van sociale zaken; memorie van
antwoord aan de Eerste Kamer. (3e BI.)
Het rapport inzake de kwestie-Kies; de
houding van Kies en van het partij
bestuur der S. D. A. P. scherp veroor
deeld. (3e Blad).
Huldiging van dr. H. Polak op zijn 70sten
verjaardag. (Binnenland, 3e Blad).
Het Belgische voetbalelftal voor den wed
strijd tegen Nederland samengesteld
(Sport, 3e Blad).
Teraardebestelling van slachtoffers van de
vliegtuigramp in Indië. (Laatste Be
richten, le Blad).
De jaarvergadering der Staatk. Geref.
Partij, (le Blad).
BUITENLAND.
DE LABOUR-MOTIE TEGEN CHAMBER
LAIN VERWORPEN. (3e Blad).
Bij de verovering van Teruel door Franco's
troepen, (le Blad).
Versterking der Fransche defensie. (Buiten
land, le Blad).
Radio-rede van Seyss Inquart in Oostenrijk
(Buitenland, le BLad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
GOUDEN ZAKEN JUBILEUM.
Morgen zal het vleeschwarenbedrijf A.
Crama, gevestigd 3de Groenesteeg 58, zijn
vijftigjarig bestaan herdenken.
24 Februari 1888 vestigde de grootvader
van den tegenwoordigen eigenaar een sla
gerswinkel in het perceel Groenesteeg 85.
In 1899 werd deze zaak overgeplaatst naar
No. 58, waar in 1910 de zoon N. Crama de
leiding 'op zich nam, terwijl in 1931 deze
zaak overging op den kleinzoon van den
oprichter.
Ofschoon in verband met de tegenwoor
dige toestanden in het slagersbedrijf, deze
jubileumviering niet van dien omvang zal
worden, zooals het had kunnen zijn, zal dit
gebeuren toch niet geheel onopgemerkt
voorbijgaan.
HULP AAN CHINA.
De gisteren alhier en in Oegstgeest ge
houden collecte ten bate van de steunver-
leening aan China heeft ruim f. 700 opge
bracht.
JOB HEEFT GEDULD.
Het gezelschap Jan Musch voor
„Katholiek Leiden".
De vereeniging „Katholiek Leiden" heeft
haar eerste winterprogramma gisteravond
op grandioze wijze besloten. De groote
Stadsgehoorzaal bleek te klein om alle be
langstellenden te kunnen bevatten en zoo
waren de beschikbare toegangsbewijzen
reeds lang te voren uitverkocht.
Het was ongeveer kwart over acht. toen
de voorzittel' der vereeniging de heer W.
Kriek den avond met den Christelijken
Groet en een kort welkomstwoord opende,
waarbij hij nogmaals herinnerde aan het
welslagen van het eerste Leidsche Katho
liek winterprogramma dat het volgend jaar
waarschijnlijk op eenzelfde wijze zal wor
den samengesteld.
Hierna was het woord aan het gezelschap
Jan Musch voor de opvoering van George
Ba it's blijspel „Job heeft Geduld", dat voor
een avond als deze een bijzonder goede
keus bleek te zijn.
Het was een in alle opzichten vlot stuk.
dat aan Jan Musch volop gelegenheid bood
zijn talenten te ontplooien.
Een ovationeel applaus aan het einde
van den avond was dan ook een welver
diende hulde.
De zeer vele danslustigen bleven nog
eenigen tijd in de beste stemming bijeen
onder leiding van Evert Castelein en met
dc bekende goede muziek van Hofenks
Melody Makers.
In het Zuidelijk deel van ons land
zal de lucht bewolkt blijven. De
kans bestaat dat de temperatuur
daar des nachts onder het vries
punt daalt.
Het Noordelijk deel van ons
land kan tijdelijk den invloed van
een in het Noordoosten passee-
rende depressie ondervinden,
waardoor de wind vermoedelijk
veranderen zal, met zware bewol
king en weinig verandering in
temperatuur. Neerslag van betee
kenis wordt niet verwacht.
WETHOUDER SPLINTER.
Naar wij vernemen hoopt de heer J.
Splinter met ingang van 1 Maart a.s. zijn
werkzaamheden als wethouder van fabri
cage te hervatten.
Bij de ontwikkelingscursussen voor
werkloozen zal ook een cursus in gymna
stiek gegeven worden, waarvoor zich als
leider beschikbaar heeft gesteld de heer
G. W. Legerstee, alhier. De lessen worden
gegeven in het gymnastieklokaal aan de
Pieterskerkgracht.
De voorzitter van de Herscholings-
commissie voor hotel-, café. en restaurant
bedienden is niet de heer A. Th. de Haas,
zooals wli gisteren abusievelijk meldden,
doch de heer P. J. B. de Haas. de exploitant
van café-rest. „Royal" aan de Doezastraat.
Gisteravond omstreeks halftwaalf is
de 37-jarige W. P. C. uit Den Haag, die
onder invloed van sterken drank verkeerde,
bij een vechtpartij in een café aan de
Steenstraat met zijn hoofd tegen een tafel-
punt gevallen, waardoor hij bloedend bleef
liggen.
De Eerste Hulpdienst vervoerde den man,
die vermoedelijk een lichte hersenschud
ding had bekomen, naar het Academisch
Ziekenhuis.
