STADSNIEUWS Buitenland ZATERDAG 22 JANUARI 1938 No. 23873 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN De Bilt 78ste Jaargang ■Koningin en Prinses»! maken wandeling 1 De a.s. „Groote" Gebeurtenis Nieuwe Eerste Nederlandsche N.V. Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD verwacht LEIOSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets."per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zlJm per 3 maanden f. 2.33 per week ,Y."L.r. f. 0.13 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten,' (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.jt, Er heerscht een zekere spanning bij alle Nederlanders en zelfs tot vèr bulten onze landsgrenzen, in verband met de ko mende groote gebeurtenis in het Vorste lijk gezin. Dat ls volkomen begrijpelijk. Doch er ls ook iets volkomen „onbegrij pelijks" in de houding van velen, die thans niet in staat blijken te zijn, hun zenuwen te beheerschen en het noodig achten, zoowel ln woord als geschrift, den tijd te dooden met praatjes, die niet an ders dan getuigenis afleggen, van een minder klesche nieuwsgierigheid en sen satiezucht. welke al bitter weinig past, bij den eerbied, verschuldigd aan degenen, wien het komende groote gebeuren in de eerste plaats geldt. Wij weten het: de huidige menschheid schijnt behoefte te heben aan, in den grond, eigenlijk zéér overbodige prikkels. Oranjeliefde is een der meest hoog staande gevoelens, die men koesteren kan. Wij zullen de laatsten zijn, om dit tegen te spreken. Doch zij mag niet ontaarden ln een hinderlijke en ziekelijke belang stelling, die van uur tot uur schijnt te ver ergeren. Hoe zouden w ij ons voelen, wanneer in onzen kring een jonggeborene te wachten stond en iedereen zich daarmee zou wil len bemoeien? Wij willen dan ook niet mee doen, aan datgene wat men in deze dagen veelal leest onbeteekenende praatjes over het dagelijksche leven rond het Paleis te Soestdijk, aardig en met de noodige fan tasie neergeschreven door velen, die in ledig afwachten, tóch hun uren willen vullen. Maar die daarbij vergeten, dat dit wacht ten geduldig, berustend en beheerscht moet blijven! Dit ter wille van Haar, Wie de geboorte van het Koningskind in de eerste plaats geldt. Iedere geboorte Ls een heilige zaak, vooral déze geboorte! Laten wij dus allen den ernst en de be zonkenheid betrachten, die hier passend zijn en in rustig stilzwijgen het „Groote Moment" tegemoet zien. Als de klokken beieren, de schoten klin ken, de sirene's loeien, de herauten de blijde mare verkondigen, zal er voldoende gelegenheid zijn, uiting aan onze vreugde te geven! Laten wij tot dan toe onzen plicht doen: de rust en kalmte betrachten en deze pro- pageeren onder de onzen! Zoo ook zien wij de taak van de Pers. DE DRIJVENDE KRACHTEN IN HET VERRE OOSTEN. Voordracht van dr. M. van Blankenstein. Op uitnoodiging van het departement Leiden van de Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel heeft gisteravond in de bovenzaal der sociëteit „Amicitia" de bekende jour nalist, dr. M. van Blankenstein een voor dracht gehouden over bovengenoemd on derwerp. De voorzitter, de heer N. C. F. v. Ginkel, sprak een kort welkomstwoord en gaf ver volgens het woord aan den spreker, die zeide. dat de situatie in het Verre Oosten wordt beïnvloed door drie machtige facto ren, t.w. Japan, China en Rusland met als toeziende belanghebbenden Amerika en Engeland. Van deze drie staten gaat de grootste dy namische kracht uit van Japan. China en Rusland nemen een meer lijdelijke houding aan en ontwikkelen zich meer volgens lij nen van geleidelijkheid. Het'uitgangspunt voor sprekers besohou- wingen vormde China, een land, dat van oudsher heeft opengestaan voor allerlei geestelijke stroomingen. Spr. gaf vervolgens een uiteenzetting van óe positie en de rechten van den keizer en de verdere bestuursinrichting, welke op democratische leest geschoeid is. Niet de afstamming of geboorte geeft toegang tot de hoogere ambten, doch uit sluitend de geestelijke ontwikkeling, welke echter niet behoeft gespecialiseerd te zijn ln dezelfde richting als elders zou worden vereischt- voor de bepaalde vacature. De nationale samenhang was tot het ein de der 19de eeuw nog gering. Achtereenvolgens stond spr. dan stil bij den Japansch-Chineeschen oorlog, den Bokser-opstand van 1900 en de revolutie ln 1911, welke onder leiding stond van Soen "at Sen en een einde maakte aan de re- geerende dynastie. Er zijn daarna meerdere pogingen gedaan om de dynastie te her stellen, doch zij mislukten door de inmen ging van Japan, dat zioh altijd verzet heeft en dat nog heden ten dage doet tegen de vorming van een eenheid in het Chinee- sche rijk. Japan geeft de voorkeur aan het doen voortbestaan van de naast elkander le vende provincies, aldus het „verdeel en 'n praktijk brengend. Door deze onaorlinge verdeeldheid stond China aan mie mogelijke gevaren bloot, waarvan tal an mogendheden gebruik hebben gemaakt eden in bezit te nemen, vervolgens gaf spr. ook een uiteenzetting van de staatsrechtelijke en cultureele ont wikkeling van Japan, dat lang gesloten ls gebleven voor de Westersche invloeden. De eerste handelsverdragen dateeren van om streeks 1860; de opbloei van het nieuwe Japan begint In 1867 en gaat gepaard met een sterke ontwikkeling in miiitarlstischen en nationalisttschen zin. De oorlogen met China en Rusland getuigen daarvan. In dit verband wees spr. op de noodzakelijkheid van expansie als gevolg van het betrekke lijk geringe contingent vruchtbare grond en de dichtheid der bevolking. De verovering van Mantsjoerije heeft evenwel niet de minste opluchting gebracht door de onwillige houding der Japanners ten opziohte van emigratie. Als redmiddel heeft Japan zich vervolgens geworpen op de industrie en zich daarvoor ln het bezit gesteld van de Chlneesche markt. Datzelf de doel zou ook langs den natuurlijken weg, dus zonder geweld, zijn bereikt, doch daartoe ontbraken den Japanners de tact en het geduld. Als „Dritte im Bunde" schetste spr. de positie van Rusland, dat steeds gestreefd heeft naar open verbindingen met den AUantischen Oceaan. Resumeerende onderscheidt spr.: China passief, in zijn weerloosheid gevaarlijk voor zichzelf en anderen; Japan, uitermate ac tief, dynamisch geladen met ontzaglijke spanningen, waarvan de explosieve kracht niet te berekenen valt en Rusland, het beste te vergelijken met een reusachtige schildpad, die zich log voortbeweegt in de richting van de zee. Na de pauze behandelde spr. het contact van deze drie componenten met de Wester sche mogendheden, dat tot den tegenwoor- digen toestand heeft geleid. De verhouding tusschen Amerika en Japan heeft zich vooial na den wereldoor log zeer toegespitst, waardoor meermalen writ'Ving is ontstaan tusschen Amerika en Engeland, welko laatste natie door een bondgenootschap met Japan is verbonden. Uitvoerig ging spr. daarbij in op de be palingen van het verdrag van Washington en op het gevaar, dat Japan beteekent voor Ned. Indië in verband met den olierijkdom van ons Insulinde, waaraan Japan in geval van oorlog groote behoefte heeft. Vooral Tarakan in Noord-Oost Borneo Is een be- geerenswaardig object en daarom een ge vaarlijk punt voor onze neutraliteit. Volgens spr. behoeft Nederland voor de bescherming van Ned. Indië van Amerika weinig of niets te verwachten: wel van Engeland in verband met de voor dit land zoo groote economische en strategische beteekenis van Singapore. Het huidige JapanschChineesche con flict besprekende, zeide sprdat Japan zijn offensief niet heeft ingezet dan nadat het eir zich van had1 overtuigd, dat Rusland als gevolg van zijn momenteele innerlijke ver. deeldheid zich niet aan een oorlog zou wagen. Waartoe dit conflict aal leiden, is moei lijk te voorspellen, doch naar spr.'s mee ning, zien zelfs de Japanners de situatie niet rooskleurig in. Een onderwerping van China, zal voor Japan geen verlichting van beteekenis geven. Evenwel is de situatie in het Verre Oosten zóó gecompliceerd, dat Engeland tot eiken prijs de rust in Europa wil bewaren teneinde al zün aandacht te kunnen concentreeren op de ontwikkeling van de toestanden in Azië. Wat er uitein delijk uit groeien zal, nogmaals, het is moeilijk te zeggen Japan weet nauwelijks zelf. in welke richting het de oplossing voor zijn vraagstukken moet zoeken. Spr. besloot zijn aandachtig aangehoord betoog met een anecdote ter illustratie van den haat, welke Japanners in het algemeen jegens de Westerlingen koesteren Van de gelegenheid tot «ragen stellen, werd docr eenige personen gebruik gemaakt waarna de heer van Ginkel een dankwoord sprak. R.-K. S. P. AFD. JONGEREN. Gisteravond sprak pater dr. Beaufort in de vergadering van de R.-K. S. P. over het onderwerp „actueele politieke vraagstuk ken", waarin spr. in het bijzonder het werk der katholieke ministers in het licht stelde. Achtereenvolgens besprak spr. het ar beidsterrein van de ministers Romme, Steenberghe en Goseling, waarbij hij wees op hun aandeel In de totstandkoming van verschillende maatregelen. Na gedachtenwlsseling volgde sluiting der vergadering met gebed. Aangetrokken door het fraaie g weer hebben de Koningin en de 1 5 Prinses hedenochtend een wande- s ling in den Paleistuin gemaakt. p ■IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM NIET DE JUISTE MANIER. Gisteravond te ruim 5 uur is de 33-jarige A. v. d. P. alhier, die gekr.ield op den rijweg van den Witte Singel lag, om een defect aan zijn rijwieilantaarn te repareeren, aan gereden door een vrachtauto, waarvan de bestuurder, G. H. uit Den Haag. den onvoor- zichtigen wieirijder begrijpelijkerwijze niet had opgemerkt. Hoewel de man klaagde over pijm in den linkervoet, kon de E. H. D. geen letsel con- stateeren en kon hij per fiets naar huis gaan. VEREENIGING TOT BEVORDERING DER BELANGEN VAN SLECHTHOORENDEN. Mevrouw v. ItallieVan Embden spreekt over Paul Kruger. De afd. Leiden van bovengenoemde ver- eeniging hield haar eerste bijeenkomst in 1938 in de groote Nutszaal. De opkomst was niet zoo talrijk ais regel is, waarover de presidente mevr. T. Kranenburg—Sie mens bij de opening haar leedwezen uit sprak. Mevr. Kr. drong vooral aan op flinke medewerking van de leden in het werven van nieuwe leden en voor de verloting, die de afd. ln het najaar hoopt te houden, en waaraan eeri instrumenten-dag verbonden zal zijn, welke door prof. Van Gilse zal worden ingeleid. Voor de verloting zijn reeds zeer mooie prijzen ingekomen, die als hoofdprijzen zullen dienenhet bestuur hoopt nog meer dere prijzen te mogen ontvangen. De heer Zwetsloot bood daarop het be stuur en den leden zijn beste wenschen aan voor 1938 en zegde aan het bestuur dank voor alles wat het in het afgeloopen jaar voor de afd. deed. De pres. dankte voor de vriendelijke woorden en zeide, dat het bestuur zijn plicht zal blijven doen, doch dat de leden dien plicht tot een genoegen kunnen maken door flinke opkomst en medewerking. De heer De Rijk bood een vogelhuisje aan ter verloting, de opbrengst zal zijn ten bate van het S. H. kind. Hierna volgde een oefening in liplezen onder leiding van mej. M. Drlessen, waar na mevr. Van ItallieVan Embden een causerie hield over Paul Kruger, de kra nige, krachtige figuur uit den Boeren oorlog. Mevr. Van I. deelde haar causerie in twee deelen; zoowel vóór als na de pauze wist zij de aanwezigen buitengewoon te boeien. Spr. gaf een uitvoerige besohrijving van het leven van Paul Kruger. Velen, die zich den oorlog in Transvaal in het begin dezer eeuw nog weten te her inneren. wisten misschien weinig van de jaren, die er aan vooraf gingen: van het leven en de groote moeilijkheden, waarin de Boeren verkeerden. De levensbeschrijving van den zoo be kenden Paul Kruger, die een hoogen leef tijd mocht bereiken en van zijn omgeving heeft allen een duidelijk beeld gegeven van de toestanden van dien tijd in Zuid-Afrika. Mevr. Van I. had een zeer aandachtig gehoor: een langdurig applaus bewees welk een mooien avond zij de afd. bezorgd had. De pres. dankte haar hartelijk uit naam van allen en bood een kleine bloemenhulde aan. In de pauze zorgde een der leden voor cake. die zich bij een kopje thee best liet smaken. Mevr. Kranenburg sloot den avond met een tot weerziens op de volgende bijeen komst op 17 Februari a.s. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving: Firma Ingenhoes en Bloot (Peka Han delsvennootschap). Galgewater, Valken- steeg 1618, Leiden. Fabriek van Jams en Vruchtenconserven. Vennooten: Chr. In genhoes, Den Haag en J. R. Bloot, Leiden. Wijziging: L. J. van der Poel, Lange Raamsteeg 79, Leiden. Smederij, handel in haarden, kachels, rijwielen en gasartikelen. Uittre dend eigenaar: L. J. van der Poel, dd. 4 Jan. 1938. Wijziging handelsnaam in: Jan P. Meijer. Nieuwe eigenaar: J. P. Meijer, Leiden, ACADEMISCHE EXAMENS. Bevorderd is tot doctor in de genees kunde, op proefschrift getiteld: „Mijnwer- kersnystagmus en Adaptatiestoornissen", de heer J. W. C. Verhage. geboren te Rot terdam. (cum laude). Geslaagd is voor het doctoraal examen rechten: de heer M. Mees (Rotterdam). Gisteravond tegen 8 uur is de motor- brandepuit uitgerukt voor een begin van schoorsteenbrand ten huize van J. van H. aan den Maredijk no. 29. De brandweer be zwoer het gevaar door den schoorsteen te vegen. Met ingang van heden is de bekende apotheek voorheen M. Boekwijt, nadien overgenomen en voortgezet door mej. M. J. J. A. Hombergen, verplaatst van Vischmarkt 4 naar Breestraat 74, hoek Mandenmakers- steeg, waarin voorheen het café „De Doe len" gevestigd was. Het pand werd tevoren geheel verbouwd, gerestaureerd en gemo derniseerd volgens plannen van den archi tect, den heer J. W. Reijneveld en met medewerking van de firma's P van Rooyen (metselwerk), Bleys (schilderwerk), D. Bergman (timmerwerk), Iemco electrische aanleg), v. Weeren ibehangerswerk) en Ligtvoet (loodgieterswerk). Het achterste gedeelte van de apotheek is speciaal - ingericht voor de opleiding tot assistenten. Een ongeval kost niet alleen pijn, maar ook geld; soms is dit laatste nóg pijnlijker. Onze Persoonlijke Ongevallen verzekering kan U helpen. BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a IM. NOOMEN Telef. 302 - Na 6 uur 2479. 4971 (Ingez. Med.) DE ALGEMEENE TOESTAND Chautemps' over-groote meerderheid. Nog nimmer heeft een Fransch kabinet bij zijn verschijnen voor het parlement zulk een meerderheid gekregen als thans het ministerie-Chautemps. 5011 stem en 104 onthoudingen! Zoo ooit, dan geldt hier echter: het is te mooi om waar te zijn! Links en rechts hebben, dat is over duidelijk, een politiek steekspel geleverd, waarbij de bedoeling voorzit Chautemps in hun richting te trekken. Weliswaar heeft Chautemps zich in zijn program vastge legd aan dat van het Volksfront, doch zijn daden zullen rekening houden met de rea liteit. Dat kan alles of niet beteekenen. Dat de eenheid lang niet zoo groot is, het zal spoedig genoeg blijken, wanneer de aangekondigde wetsontwerpen in behan deling zullen komen In beide kampen doet men zijn best om zich de overwinning toe te eigenen en de Fransche pers werkt daaraan braaf 4nee. Eden zou heden te Parijs Delbos ont moeten, met wien hij samen naar Genève zal gaan. Micescu zal weldra een bezoek brengen aan Londen. De Britsche gezant te Tokio heeft een bezoek aan het ministerie van marine ge bracht, hetgeen natuurlijk in verband staat met den vlootbouw en de geruchten over Japan's voornemen om pantser-schepen te bouwen als het vlootverdrag van Londen toestaat. DUITSCHLAND Terechtstellingen. Vanmorgen zijn te Berlijn Gerhard Diehl en Felix Bobek, die wegens voorbereiding tgt hoogverraad en landverraad door het Volksgerechtshof ter dood waren veroor deeld, terechtgesteld. Verder is de wegens landverraad ter dood veroordeelde Arthur Peschke terechtgesteld. FRANKRIJK De C.S.A.R. De rechter van instructie heeft Eugène Deloncle, die er van beschuldigd wordt de leider te zijn van het geheime comité voor revolutlonnaire actie, de C.S.A.R. gehoord Deloncle protesteerde o.m. tegen de beschul digingen, die hem betichten van verant woordelijkheid in de zaak der bomaanslagen bij de Place de l'Etoile. Deloncle gaf toe in Jan. 1936 met gene raal Dusseigneur in Spanje te zijn geweest, doch dit was, naar zijn zeggen, met het doel zich te documenteeren, „aangaande de revolutionnaire wreedheden en de commu nistische methodes" en zonder pogingen om zich te verbergen. Ook gaf hij toe een „toe- ristenreis" met generaal Dusseigneur te hebben gemaakt naar Italië. Voorts zijn Metenier en Locuty gecon fronteerd met Jacqueline Blondet, die her haalde, dat zij met de beide ingenieurs had geluncht op den dag van de aanslagen bij de Place de l'Etoile. Locuty erkende aan deze lunch te hebben deelgenomen. Mete nier herhaalde, dat hij mej. Blondet en Locuty wel gekend heeft, maar er zeker van was met hen dien dag niet geluncht te hebben. De teekenaar Jacubiez is in staat van beschuldiging gesteld. Hem wordt in de moordzaak der gebroeders Rosselli moord met voorbedachten rade ten laste gelegd. De politie heeft den automonteur Louis Marminat gearresteerd. Deze heeft bekend twee lichte mitrailleurs in zijn bezit te heb ben gehad, waarvan hij zich enkele dagen geleden heeft ontdaan Marminat heeft verder bekend dat hij lid was van een orga- niatie tot zelfverdediging. Het spreekuur van den directeur van den Gemeentelijken Geneeskundigen- en Gezondheidsdienst voor de verstrekking van versterkende middelen, zal, in verband met den nationalen feestdag ter gelegenheid van de te verwachten blijde gebeurtenis in het Prinselijk Gezin, indien de viering van dien feestdag plaats heeft op Maandag of Donderdag, worden gehouden op den daar- opvolgenden Dinsdag of Vrijdag. Voor het Mercurius-diploma Engelsche Handelscorrespondentie slaagde mej. A. M. v. d. Hoeven, opgeleid door den heer J. C. Stafieu, Hoogewoerd 13 alhier. BINNENLAND. Koolhaas Revers: de R.A.I. in vollen gang. (4e Blad). Met uitvoering der Zuidelijke Zuiderzeepol ders zal niet voor 1943 begonnen worden (Binnenland, 3e Blad). Wijziging van de Suikerwet. (Binnenland, 3e Blad). BUITENLAND. Chautemps krijgt in de Fransche Kamer een onverwachte meerderheid. (3e Blad! Prins Konoje en Hirota in het Japansche parlement. (Ie Blad), Talrijke luchtaanvallen op Spaanscha steden. (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD. Toenemende Zuidelijke tot Zuid westelijke wind met nevelig tot zwaar bewolkte lucht en weinig verandering in temperatuur. Neer slag van beteekenis wordt niet verwacht. ENGELAND Plannen voor een eenheidskerk. Het plan voor een samensmelting tus schen de Anglicaansche kerk en de vrije kerken van Engeland is gisteren door een speciaal concilie te Canterbury bestudeerd en „de hoogste aandacht waardig gekeurd" Het ontwerp, dat is opgesteld door den aartsbisschop van York en 14 Anglicaan sche bisschoppen eenerzijds en vier be stuurders der vrije kerken anderzijds, zou beteekenis hebben voor het godsdienstige leven van 32.000.000 menschen en een einde maken aan een scheiding die se dert 300 jaar bestaat. Het ontwerp bevat de volgende punten: 1. de vrije kerken zouden bisschoppen benoemen. 2. De nieuwe kerk, die door de fusie zou ontstaan, de „Vereenigde Kerk van Enge land", zou steunen op de geloofsbelijdenis van Nicaea. Zij zou worden bestuurd door een algemeene vergadering, een bisschop pelijke synode en een raad van geloovigen, waarin ook vrouwen zitting zouden hebben. 3. Da nieuwe kerk zou de vormen, die thans bij de verschillende kerken in ge bruik zijn, behouden. Zij zou echter later kunnen overgaan tot het brengen van wijziging en eenheid in deze vormen. Het ontwerp heeft betrekking op de Pro testanten van Engeland en Wales. Dezen zijn op het oogenblik als volgt verdeeld: 26.550.000 Anglicanen. 2.965.000 Methodis ten, 1.540.000 Congregationalisten, 1.300.000 Uaptisten. 500.000 Presbyterianen en 8.000 Moravische broeders. BELGIË De Harmat-affaire. Frangois Gijsseling, die in de Barmat- zaak tot vijf jaar gevangenisstraf werd ve oord«eld. is in hooger beroep gegaan. Ferdinand de Vreese heeft geen beroep aangeteekend. De Nederlander Ldie zich in Neder land ophoudt, heeft niets van zich laten hooren. evenmin als Henri Barmat, die in Polen verblijf houdt. EGYPTE Sympathie-betuigingen voor den koning. Gistermiddag vond op het Abdine-plein een défilé plaats van delegaties van alle wapens van het leger. Namens het leger werd koning Faroek bij deze gelegenheid een kostbare sabel als huwelijksgeschenk aangeboden. De manifestaties, waarmede de bevolk ng uitdrukking geeft aan haar vreugde over het geluk van haar iongen koning duren nog steeds voort. De voornaamste straten der stad en de pleinen zijn vol juichende menschen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1938 | | pagina 1