STADSNIEUWS
Een nuttig bezit
A
MAANDAG 27 DECEMBER 1937
No. 23851
(Jlk
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
78 ste laargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Afscheid van
ds. Chr. de Meyere.
om
(l)aarhetgeheuger> O
ir> de steek laat daar
beujyst bet album
voor courantenknipAelö
zyn dienit
Kerstmeeting der S.D.A.P.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Nïeuwjaar-wenschen
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden t. 2.35
per week t.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mndj
Na een 44-jarige ambtsvervulling
bij de Evang. Luth. Gem.
Ds. Chr. de Meyere, de oudste dienst
doende predikant in de Evang. Luther-
sche gemeente, heeft gistermorgen na
een ambtsvervulling van ruim vier-en-
veertig jaar, waarvan bijna twintig
jaar te dezer plaatse, afscheid geno
men wegens bekomen eervol emeritaat.
Met dit afscheid verdwijnt een naam van
de lijst der dienstdoende predikanten en in
de Luthersche gemeente, welke er sinds
1829 onafgebroken heeft opgestaan. Het
was in dit jaar, dat de grootvader van ds.
Chr. de Meyere in het ambt te Tiel beves
tigd werd. Nadien hebben nog drie zonen
en twee kleinzonen, waarvan ds. Chr. de
Meyere er één is, het predikambt in de
Luthersche gemeente vervuld.
Voor deze afscheidsure bestond gister
morgen zeer groote belangstelling. Het be
dehuis was geheel gevuld. Onder de aan
wezigen merkten wij o.m. op prof. H. M.
van Nes, prof. Böhl en den heer Pont van
de Synodale Commissie.
Alvorens ds. De Meyere zijn afscheids
woord uitsprak, belichtte hij met een en
kele gedachte de geboorte van Christus,
aartoe als tekst gekozen werd Lukas
15: „En toen de engelen waren weg
gevaren naar den Hemel zeiden de herders
tot elkander: Laat ons dan henengaan
naar Bethlehem en laat ons zien het woord
dat er geschied is, hetwelk de Heere ons
heeft bekend gemaakt".
Bij de ontvouwing van dit tekstwoord
zette spr. uiteen, dat het Kerstfeest geen
Kerstfeestzou zijn, zonder de openbaring
Gods, want hierdoor weten wij, dat het
Kind In de kribbe de Heiland der men-
tchen is.
Ds. De Meyere, die verder nog een be
schouwing gaf van Gods almacht en het
waarachtig geloof in God stelde tenslotte
eu hij voor het laatst als dienaar der Leid-
sche gemeente actief dienst deed, als cen
trale gedachte zijner prediking het liefe
lijk bevel: „Hoort naar. Jezus en ziet naar
hem". Met ernst en liefde wekte spr. op
aan dit bevel gevolg te geven. God roept
ons. nu reeds eeuwen, door Zijn evangelie:
laten wij aan deze roepstem Gods gehoor
geven en Hem geloovig aannemen.
Tot zijn afscheidswoord komende, merk
te ds. De Meyere allereerst op, dat het hem
moeilijk is gevallen om zich van zijn ambt
los te maken. De wetenschap echter, dat
God hier gesproken heeft en dat het Zijn
wil is. die opgevolgd wordt, maakt het
gaan gemakkelijker.
Vervolgens wees spr. erop, dat de ge
schiedenis van den tak-De Meyere ver
meldt, dat reeds in 1591 een familielid,
in verband met de kerkvervolging, uitge
weken uit België, te Amsterdam zijn huis
openstelde voor samenkomsten der Luthe
ranen. Een ander feit van bijzondere be-
teekenis achtte spr. het, dat sedert 1829
toen zijn grootvader als predikant te Tiel
bevestigd werd, de naam De Meyere onaf
gebroken op de lijst der dienstdoende pre
dikanten der Evang. Luth. Gemeenten
vermeld heeft gestaan. En thans, aldus spr.
zal met dit afscheid die naam daarvan
verdwijnen.
Hartelijk dankte spr. dan voor het ge
schenk (radio-toestel), dat hem namens
de gemeente werd overhandigd.
Denkt spr. terug aan de liefde, die hij
in deze gemeente heeft mogen ontvangen,
dan is zijn hart overvloeiende van dank.
Ook voor het album, aangeboden door de
kinderen van de kinderkerk, dankt spr.
zeer hartelijk. Tenslotte richtte spr. zich
tot zijn plaatselijken collega, ds. Makkink
en verder tot allen, die in kerkelijk ver
band geregeld met hem van doen hadden.
Dankbaar is hij, voor alle toegenegenheid
en medewerking, waarmede men hem
steeds is tegemoet getreden. Spr.. die ook
zijn tekortkomingen heeft gehad, vraagt
vriendelijk en nederig om deze te bedek
ken met den mantel der liefde
Ik heb u, aldus spr., willen brengen tot
Jezus. Uit mij zelf heb ik dit niet gedaan
maar het is God. die mij daarbij heeft
willen helpen.
En nu spr.. dan uit den actieven dienst
terug treedt om zoo mogelijk plaats te ma
ken voor een jeugdigen predikant, daar
wil hij nog eenmaal wijzen op een uit
spraak van Luther, welke vooral van veel
betekenis is voor het werken in de ge
meente en welke luidt: Doet u best en
laat de rest aan God over.
Het is voor spr. een groote vertroosting,
dat God het zoo geleid heeft, dat dit af
scheid samenvalt met het Kerstfeest, de
vleeschwording van Christus, want de
heerlijkheid des menschen gaat voorbij,
maar het Woord des Heeren. dat hij ook
In dezen laatsten dienst nog heeft mogen
verkondigen, blijft tot in alle eeuwigheid.
Na afloop van deze afscheidspredikatie
beeft ds. Makkink namesn kerkeraad en
beeft ds. Makkink namens kerkeraad en
?n hem bedankt voor al het werk. dat hij
m het midden der gemeente heeft mogen
verrichten. Spr. bad hem hierbij Gods ze
len toe, waarmede tenslotte de aanwezi-
len in een tweetal verzen instemden.
Ontroerd dankte ds. De Meyere voor
deze woorden om tenslotte nog eenmaal
staande te midden van zijn gemeente, er
op te wijzen, dat het er in dit korte leven
op deze donkere aarde op aankomt, dat
het licht uit het eeuwige leven een ieder
beschijne.
Na afloop van den dienst, die een litur
gisch karakter droeg, was er gelegenheid
om van ds. De Meyere afscheid te nemen,
waarvan velen gebruik maakten.
IN MEMORIAM DR. A. BEETS.
Ds. J. Heinsius te Wassenaar schrijft ons:
Allen, die dr. A. Beets, wiens overlijden
dezer dagen is gemeld, van nabij hebben
gekend of van de vruchten zijner
werkzaamheid hebben geprofiteerd, zul
len het er over eens zijn dat
in hem een mar, van groote beteekenis
is heengegaan. Nederland verliest in hem
„een goed patriot", de wetenschap een
voortreffelijk en toegewijd beoefenaar, de
stad Leiden een trouw en belangstellend
burger.
Adriaan Beets, op 28 Juli 1860 te Utrecht
geboren, als oudste zoon uit het tweede
huwelijk van den toenmaligen predikant
Nicolaas Beets, ontving in genoemde stad
zijn opleiding en studeerde er in de Neder-
landsche letterkunde. Na zijn promotie
v/as hij eenige maanden medewerker van
de Redactie van het Woordenboek der Ne-
derlandsche Taal te Leiden, en diende hij
een paar jaar het gymnasiaal onderwijs.
Op 1 September 1838 werd Beets opnieuw,
ditmaal voorgoed, aan het Woordenboek
verbonden. waarvan hij na de noodige
voorbereiding mede-redacteur werd. Tot
het einde van 1932, op luttele jaren na een
halve eeuw, heeft hij zich met nooit ver
flauwende ijver en belangstelling aan het
Woordenboekswerk gegeven; van den
herfst van 1911 tot aan zijn aftreden, was
hij voorzitter en secretaris der Redactie.
Het is hier niet de plaats om te spreken
over wat hij in laatstgenoemde functie
voor de zaak van het Woordenboek en de
Redactie heeft gedaan. Voor het Neder-
iandsche volk is het aandeel van belang
dat hij in de bewerking van het Woorden
boek heeft gehad, de deelen er van die hij,
nagenoeg geheel alleen, heeft' samenge
steld, een aaneengesloten reeks van ar
tikelen. die met de uiterste zorg en nauw
keurigheid. met volkomen beheersching
van de stof zijn bearbeid en altijd als mo
del kunnen dienen voor andere „woorde
naars".
Het spreekt van zelf dat zijn groote be
langstelling, zijn uitgebreide lectuur en
zijn aangeboren zin voor orde hem daarbij
zeer te stade kwamen. Met groote vrijge
vigheid liet hij ook anderen deelen in wat
hij had opgemerkt en verzameld: nog
steeds profiteeren de bewerkers van het
Woordenboek van wat Beets als fungee-
rend en als gewezen Redacteur, met de
pen in de hand lezende, heeft bijeenge
bracht.
Behalve zijn belangrijk aandeel aan het
Woordenboek heeft Beets een zeer groot
aantal bijdragen aan verschillende tijd
schriften geschonken. Verreweg de meeste
betroffen zaken van taalkunde of de gram
matica, die hem aantrok, veeleer de taal
in' verband met realia, met zeewezen en
folklore, en vooral de „volkstaal". De
meeste van zijn artikelen zijn verschenen
in het Tijdschrift v. Nederl. Taal- en Let
terkunde. waarvan hij tot zijn dood toe
secretaris der redactie is geweest. Het
wordt uitgegeven door de Maatschij. der
Nederl. Letterkunde, die hem om deze en
andere diensten haar bewezen, in de laatst
gehouden jaarvergadering tot haar eerelid
heeft benoemd. Zijn levendige belangstel
ling voor de folklore blijkt ook uit zijn
aandeel in de ettelijke jaren geleden ge
houden tentoonstelling betreffende Palm-
paschen; die voor de stad zijner inwoning
oa uit zijn geschriften over geschiedenis
van het Heilige Geestweeshuis, waarvan hu
jarenlang regent is geweest.
Beets, die nooit een sterk gestel heeft
gehad, heeft vooral ae laatste jaren ern
stige ziekten doorgemaakt, die zijn echt-
genoote, familie en vrienden vaak groote
zorgen baarden. Doch alles droeg hij met
bewonderenswaardigen moed en in vol
komen Godsvertrouwen; zijn geest bleet
gelukkig onverzwakt. Toen zijn vrienden
enkele weken, geleden vernamen, dat hij
opnieuw ziek was geworden, moesten zij
met het oog op zijn hoogen leeftijd wel
het ergste vreezen; die vrees is, helaas!
bewaarheid.
Beets was een man, die over verschillen
de zaken, o.a. op religieus en politiek ge
bied, een vaste overtuiging, en over ver
schillende personen een gevestigd oordeel
bezat. Maar hij drong zijn meening niet
aan anderen op: daarvoor was hij te hu
maan en te bescheiden. Zijn bescheiden
heid bleek ook bij zijn wetenschappelijk
werk: als een ware geleerde schaamde hij
er zich niet voor, op terreinen waar hij
zich minder of niet thuis voelde, de voor
lichting in te roepen van wie hij daartoe
bevoegd achtte. Voor zijn vrienden washij
een trouw vriend, altijd hartelijk, en be
reid om ieder bij te staan, die zijn hulp
of raad noodig had. Wie heb goed hebben
gekend, zullen hem nooit vergeten.
Donderdag a.s. te 3 1/4 uur nam. zal
de hoofdasent-rechercheur van politie C.
Klay. die den gemeentedienst met pen
sioen gaat veriaten, afscheid nemen van
het politico ps in de theoriezaal van het
politiebureau.
gggk
voor knipieló
Leidsch Dagblad
Practisch en onmisbaar voor hen, die de artike
len uit het Leidsch Dagblad, waar zij speciaal
belang in stellen, ordelijk en overzichtelijk willen
bewaren.
Dit album, gebonden in grijs linnen band, ter
grootte van 35 X 25 c.M., bevat 80 genummerde
pagina's, waarop de uitknipsels geplakt kun
nen worden en bovendien 4 gelinieerde register-
pagina's.
Van heden af verkrijgbaar a f. 1.20 aan het Bureau van het
Leidsch Dagblad (giro No. 57055). 3302
Rede van den heer E. Kupers,
voorzitter van het N.V.V.
De gewoonte getrouw hield de plaatse
lij ke afdeeling der S.D.A.P. in de groote
Stadszaal een Kerstbijeenkomst, waarvoor
de belangstelling ditmaal niet zoo groot
was als gewoonlijk. Niettemin was de zaal
goed bezet de balcons bleven afgesloten
toen de afdeelingsvooraitter, de heer H.
van Woudenberg, een kort welkomstwoord
sprak, in het bijzonder tot den spreker, den
heer E. Kupers. den voorzitter van het Ned.
Vakverbond. Door omstandigheden wordt
deze bijeenkomst niet gehouden aan den
vooravond van het Kerstfeest, zooals ge
woonlijk, doch op den Tweede Kerstdag.
Spr. wees vervolgens op de schrille tegen
stelling, welke er bestaat tuissehen de klan
ken van het Kerstlied bij uitnemendheid
„Vrede op aarde", welke momenteel in vele
talen en landen weerklinken en de stem
van het kanon, de klanken van het impe
rialistische en fascistische régime. Ten
slotte deelde spr. nog mede. dat de leiding
van den zang der „Stem des Volks" niet
zal berusten bij den dirigent, den heer
Anton Krelage, doch by Otto de Nobel, geen
onbekende bij de Leidsohe sociaal-demo
craten.
Nadat „De Stem" een tweetal strijdliede
ren en het Leidsche Polyphonia-orkest
eveneens twee nummers ten gehoore had
gebracht, was het woord aan den heer Ku
pers, lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal en voorzitter van het Ned. Vak
verbond.
Kerstrede van den heer E. Kupers.
Spr. herinnerde allereerst aan den Eer
sten Kerstdag van het jaar 1914, toen de
vijandelijke frontsoldaten den strijd staak
ten en gezamenlijk Kerstfeest vierden. Toen
eindelijk, in 1918. de volkenslachting een
einde nam en het volgende jaar de Volken
bond werd gesticht, meende men. dat een
belangrijke schrede was gezet op den weg,
welke leidde tot verwezenlijking van de
leuze „Nooit meer oorlog".
Helaas, wat is er, 18 jaar later, van het
ideaal van den wereldvrede overgebleven
Wat is er terecht gekomen van de drie
zuilen, waarop het protocol van Genève van
1924 berustte: veiligheid, arbitrage en ont
wapening. Het schijnt wel of er een nood
lot rust op de sociaal-democratische regee
ringen; telkens aLs in Engeland de sociaal-
democratie grooten invloed uitoefende op
de regeering, was er in Frankrijk een con
servatief bewind en omgekeerd. Gelijktijdig
in beide landen trad de sociaal-democratie
helaas nooit op den voorgrond.
Inmiddels ontwikkelde zich in Centraal-
Europa het fascisme en het is wel niet aan
twijfel onderhevig, waar in ons werelddeel
de grootste oorlogsgevaren schuilen: in
Duitschland en Italië.
Uitvoerig stond spr. stil bij de vrijheids
beperking onder het fascistische régime,
ongeacht of het sociaal-democraten of
communisten dan wel pacifisten, protestan
ten of katholieken betreft. In het Oosten
maakt de Japansche barbarij duizenden I genoemde orkest,
slachtoffers en de Volkenbond is onmach- De heer Van Woudenberg sprak een kort
tig om gehoor te geven aan China's ge- i slotwoord.
rechtvaardigde klacht over deze schending
van het Negen mogendhedenverdrag. Wel
werd het optreden van Japan op papier
veroordeeld, doch daarbij bleef het en het
Japansche geweld houdt aan.
En wat is het resultaat geweest, zoo vroeg
spr.. van het non-interventie-pact ten op
zichte van den toestand in Spanje? In dit
verband bracht spr. hulde aan de republi-
keinsche regeeringstroepen, die den sociaal
democraten in heel Spanje nieuwen moed
hebben gegeven door hun overwinning op
Franco's troepen bij de herovering van
Teruel.
Wanneer de chantage- en afpersingspoli-
tiek der fascistische landen ten opzichte
van de democratische staten voortduurt,
kan een oorlog niet uitblijven Ondanks de
verovering van Abessynië. de bezetting van
het Rijnland door de Duitsche legers en
de Japansche invasie in China, heet de
„casus belli" nog steeds niet bereikt. De
fascistische grootmachten maken een
schromelijk misbruik van het groote ver
antwoordelijkheidsbesef der democratische
staten, die niet dan in het alleruiterste ge
val tot het afsohuwelijke middel van ge
weld willen besluiten. Niettemin hoopt spr..
dat zij ter beperking van de fascistische
uitbreiding, eindelijk eens een krachtiger
geluid zullen laten hooren.
Ook in ons land geeft de toestand weinig
reden tot gerustheid. Wel behaalde de
S.D.A.P. bij de jongste verkiezingen een
kleine zetelwinst, doch practisch komt de
situatie toch hierop neer, dat ons land
wordt geregeerd in den geest van minister
Colijn en minister De Wilde. Aan de hand
van voorbeelden, ontleend aan de jongste
begrootingsdebatten in de Tweede Kamer,
wees spr. op het verschil tusschen de door
de Katholieke staatslieden gevoerde actie
in ae propagandageschriften en hun prac-
tische politiek in de Kamer.
Ook het werkloozencijfer vormt een ern
stige reden tot ongerustheid en daarom
temeer, aldus spr., zijn we er trotsch op.
dat het moreel van onze troepen onge
schokt is gebleven.
De noodzakelijke achteruitgang in het
ledental als gevolg van de crisis, is tot
stand gekomenzoowel de partij als de vak
beweging ontwikkelen zich weer in op
gaande lijn, dank zij het idealisme, waar
mede haar voormannen bezield zijn.
Wij weten, aldus spr., dat er maar één
macht in de wereld bestaat, welke in staat
is betere toestanden in het leven te roepen,
niet alleen voor de arbeidende klasse, doch
voor de geheele menschheid.
Naar mate onze beweging over de gan-
sche internationale linie groeit, komt het
ideaal vaai den wereldvrede dichterbij.
Spr. wees vervolgens op de kapitalisti
sche productie-regeling, waardoor eener-
zijds grondstoffen worden vernietigd en
anderzijds bittere armoede wordt geleden.
Dat alles kan ons, aldus spr., niet ontmoe
digen. omdat we weten, dat eens een toe
komst zal aanbreken, waarin de productie
niet zal worden geregeld door de winst
cijfers der kapitalisten, doch door de men-
schelijke behoeften en omdat wij weten, al
dus eindigde spr., dat evenals na Kerstmis
de dagen gaan lengen, eens de nacht van
het kapitalisme zal wijken voor den dag
van het socialisme (applaus).
Na deze rede werd gepauzeerd, waarna
het programma werd afgewerkt met zang
en muziek van „De Stem" en het hierboven
BINNENLAND.
De Eerste Kamer over de kabinetsformatie.
(3de Blad).
Scheveningsche logger bij Dieppe gestrand
(Gemengd, 4de Blad).
Kerstfeestviering in het Burgerziekenhuis
te Amsterdam; geschenken van H. IVL
de Koningin (Binnenland, 3de Blad).
BUITENLAND.
Het Panay-incident voorloopig geregeld
(3de Blad).
Diverse Kerstboodschappen. De Paus tegen
Duitschland (3de Blad).
Treedt in Roemenië het kabinet Tatarescu
af? (Buitenland, 1ste Blad).
Bonnet in den Franschen Senaat (Buiten
land, 1ste Blad).
ZIE VOORTS
EERSTE BLAD.
LAATSTE BERICHTEN
In onze omgeving zal de vorst
vermoedelijk niet langer dan 1 a 2
etmalen aanhouden.
3501
VRA-ANTIVRIES
ANTIROEST
i Vraagt Uw garagehouder
f3.50 per 5 liter bus
(Ingez. Med.)
Teneinde de bezorging van ons Blad niet
te vertragen, verzoeken wij den Abonné's
beleefd onzen loopers, die vanaf heden
xVieuwjaar komen wenschen, geen gehoor
te geven tijdens het bezorgen van ons Blad.
De wensch is gesteld op stevig wit papier
en luidt als volgt; „De besteller van het
„Leidsch Dagblad" wenscht U een geluk
kig Nieuwjaar".
DE DIRECTIE.
KERSTFEESTVIERINGEN IN DE
GESTICHTEN „ENDEGEEST" C. A-
Ook dit jaar is het Kerstfeest op de ge
bruikelijke wijze in de gestichten gevierd.
Op den Eerste Kerstdag gaf het zusterkoor
..Onder Ons" onder leiding van mevrouw
Stuurman in de hall van het sanatorium
,Rhijngeest" een uitvoering Het koor. be
geleid aan de piano door mej. Rie Blok uit
Leiden, verwierf een dankbaar applaus. Aan
het einde sprak dr. A. W .Borgerhoff Mul
der namens de patiënten woorden van
dank tot allen, die hadden medegewerkt tot
het welslagen van dit Kerstfeest.
Des avonds gaf bovengenoemd koor in de
centrale ontspanningszaal van .Endegeest"
een uitvoering. Uitgevoerd werden verschil
lende kerstliederen, o.a. van Handel. Brahms,
Mendelssohn en ten slotte de Kerstcantate
van Catharina van Rennes. Mej. Blok ver
zorgde ook hier weer de piano-begeleiding,
terwijl voorts medewerking werd verleend
dcor Ans van Eldik (viool) en Leo Dee
(violoncel).
O
Op den Tweede Kerstdag gaf het Ende-
geester personeel muziekcorps „Willen is
Kunnen" onder leiding van broeder Simons
in de centrale ontspanningszaal van „Ende
geest" een goed geslaagde uitvoering. Ver
schillende nummers werden door de vele
aanwezigen medegezongen.
Aan den dirigent, broeder S. Simons, wer-
aer bloemen aangeboden.
Het optreden van een humorist viel in dit
programma uit den toon.
