VRIJDAG 24 DECEMBER 1937
No. 23850
STADSNIEUWS
Eerste Kerstdag
Kinderbijslag
aan loontrekkenden
Een „bedelbrief" die belangstelling
verdient
EERSTE NEDERLANDSCHE N.v.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
OFFICIEELE KENNISGEVING
78sfe Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN?
Speciale kostenverdeeling voor de werkgevers
Twee kwartjes
voor Bijzondere Nooden
2JIIIIIIIIHIII Kwartierdienst miuimiug
Leiden—Den Haag
per blauwe tram
Dif nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEI DSC H
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D elsr per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets, bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 .ets., porto, te betalen,, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
.1,
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn!
per 3 maanden,/f.2.33
per week f.0.1#
per 3 maanden -f- portokosten.1
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mod.|i
Franco per post - f. 2.35
Morgen, Eersten Kerstdag, verschijnt ons
Blad niet en zijn onze Bureaux den geheelen
dag gesloten. DE DIRECTIE.
Dr. A. Beets t
Redacteur van het Woordenboek
der Ned. Taal.
Wijlen dr. A. Beets,
naar een potloodteekening van Jan Boon.
In den afgeloopen nacht is in den ouder
dom van 77 jaar hier ter stede overleden dr.
Adriaan Beets, zoon van prof. Nicolaas
Beets, den schrijver van de „Camera
Obscura" (Hildebrand).
Hij werd geboren te Utrecht, waar zijn
vader toen nog niet professor, doch predi
kant was en waar hij aan het gymnasium
en aan de Universiteit zijn opleiding ont
ving. Hij studeerde in de letteren en promo
veerde 1 Juli 1885 op een dissertatie „De
Disticha Catonis in het Middelneder-
landsch".
Een enkel jaar was hij tijdelijk leeraar in
het Nederlandsch aan het gymnasium te
Utrecht; na zijn promotie, in 1886, werd hij
leeraar in de geschiedenis en aardrijkskun
de aan het Erasmiaansche gymnasium te
Rotterdam. Dit bleef hij tot 1888, toen hij
medewerker werd aan het Woordenboek der
Nederlandsche Taal, waarvan hij later een
der redacteuren werd.
De traditie getrouw, dat een der redac
teuren van het groote woordenboek de
woordenlijst verzorgt, bezorgde hij in 1914
de zevende uitgave van De Vries en Te
Winkel's Woordenlijst voor de Spelling der
Nederlandsche Taal.
Van den achtsten jaargang (1888) af be
hoorde hij tot de redactie van het Tijd
schrift voor Nederlandsche Taal- en Let
terkunde (een uitgave van de Maatschappij
der Nederlandsche Letterkunde te Leiden)
en spoedig werd hij secretaris der redactie,
wat hij tot op hoogen leeftijd gebleven is.
Zijn voornaamste publicaties zijn. behalve
in het Woordenboek, in dit tijdschrift ver
schenen.
Meest zijn het woordverklaringen, soms
schreef hij een artikel over een meer alge
meen onderwerp, als in 1927 over de
Utrechtsche volkstaal, over het dialect dus
van zijn geboortplaats.
Ook gaf hij enkele opstellen in taal en
letteren, in het Leidsche Jaarboekje, in de
Driemaandelijksche Bladen voor het onder
zoek van taal en volksleven in het Oosten
van ons land, en vele boekbeoordeelingen in
het wetenschappelijk critisch maandblad
Het Museum.
In Het Huis Oud en Nieuw, Xde jaargang,
1912, schreef hij een rijk geïllustreerd ar
tikel over het Heiligegeest- of Armewces-
en Kinderhuis te Leiden, dat ook afzonder
lijk is uitgekomen.
Van deze instelling was hij ook gedurende
vele jaren regent.
Voor de leden van de Koninklijke Vlaam-
schc Academie voor Taal- en Letterkunde
hield hij in 1908 een lezig over Volkswijs
heid over het weer, die ook in de werken
van de academie is opgenomen.
In Amstelodamum van 1915 gaf hij een
etymologische verklaring van den naam
Jordaan, den naam van de bekende Amster-
damsche buurt, in het Tijdschrift van het
Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig
Genootschap van 1921 een artikel over het
voorstel van Hendrik Stevin over een
Noordzeekanaal en de afsluiting en droog
making van de Zuiderzee, een plan van 1667,
in de nieuwe Taalgids van 1924 een bespre
king van de uitgave van de Camera Obscura
welke met aanteekeningen van wijlen J.
Matthijs Acket was verschenen, enz.
Dr. Beets heeft zijn verspreide opstellen
nooit gebundeld. De oorzaak ligt wellicht
hierin, dat het bijna alle wetenschappelijke
opstellen zijn, die de studeerenden wel we
ien te vinden.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot vindt a.s. Dinsdagmiddag om 1
hur plaats op de begraafplaats „Rhijnhof".
Zooals dezer dagen is gemeld, heeft de minister van Sociale
Zaken bij den Hoogen Raad van Arbeid aanhangig gemaakt
een voor-ontwerp van wet, houdende regelen in zake kinder
bijslag-verzekering.
In de toelichting wordt gezegd dat de minister zich om redenen
van practischen aard bij het ontwerpen der onderhavige rege
ling, voorshands beperkt tot de groep der loontrekkenden. Voor
deze categorie van personen intusschen bedoelt het wetsontwerp
te geven een algemeen geldende regeling, waaraan ter zake
van de verstrekking van kinderbijslag ten minste moet worden
voldaan en waarop door het economisch-sociale leven bedrijfs-
gewijze kan worden voortgebouwd.
De kosten der kinderbijslagen zullen naar evenredigheid van
het uitbetaalde loon over alle werkgevers worden omgeslagen,
(Voor verdere bijzonderheden zie men pagina 2 van dit Blad).
Alweer een „bedelbrief" zullen onge
twijfeld velen denken, wanneer zij van
avond de circulaire ontvangen van de
op initiatief van den burgemeester
opgerichte „Stichtingcommissie van
samenwerking voor bijzondere noo
den", waarin deze commissie om een
bijdrage voor haar prachtige werk
vraagt.
Inderdaad het is een bedelbrief, maar
het is er een, die onze volle aandacht
waard is en die zeker niet verdient,
om met de opmerking: „Ik kan toch
niet overal aan geven", naar den prul-
Iemand te verhuizen.
Waarom verdient deze Stichting met
haar langen naam dan onze speciale be
langstelling?
In een dezer dagen gehouden perscon
ferentie hebben de voorzitter en de secre
taris. de heeren jhr. C. C. Röell en P. A.
van Aggelen deze vraag voor ons beant
woord.
Het ontstaan.
Zooals bekend werd na de liquidatie van
het Nationaal Crisiscomité het Nationaal
Fonds voor Bijzondere Nooden opgericht,
Elk half uur een
versnelde dienst.
Rijtijd wordt met 10 minuten
I bekort.
1 Naar wij vernemen zal begin E
E Januari bij de N.Z.H.T.M. een ge- j|
E wijzigde dienstregeling in werking j§
E treden. E
E De belangrijkste verandering E
1 hierin is, dat op het baanvak E
E LeidenDen Haag vice versa een E
kwartierdienst (thans 20-minu- E
E tendienst) zal worden ingevoerd
E met dien verstande, dat elk half- E
E uur een vaste versnelde tram zal 1
E gaan rijden en elk half uur een E
locaaltram. E
E De rijtijd van de versnelde
E trams zal met niet minder dan 10 E
minuten bekort worden. II
E In verband met het bovenstaande E
E zal ook de dienstregeling op de
E andere lijnen verschillende wijzi- E
E gingen ondergaan. E
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllirn
waarbij van regeeringswege de wènsch werd
uitgesproken, dat overal ln den lande or
ganisaties in het leven zouden worden ge
roepen, die de aan het Nationaal Fonds
opgedragen taak in engeren kring zouden
vervullen. In talrijke gemeenten werd dit
werk opgedragen aan den Armenraad. Ook
hier ter stede heeft men aanvankelijk de
bedoeling gehad deze instelling met dit
werk te belasten, doch na rijp beraad
heeft men het tenslotte toch beter geacht
een nieuw orgaan op te richten: „De Stich
tingcommissie van samenwerking voor bij
zondere nooden".
Het doel.
De Stichting heeft ten doel, het vormen
van een band tusschen kerkelijke, particu
liere en burgerlijke instellingen van wel
dadigheid en sociale zorg en andere in
stellingen, vereenigingen of personen, die
zich bezig houden of bereid zijn zich bezig
te houden met het verleenen van eenma-
ligen steun in bijzondere nooden.
In tegenstelling met Maatschappelijk
Hulpbetoon en dergelijke instellingen, zal
de stichting dus slechts eenmaal aan een
zelfde persoon een bedrag uitkeeren en
dan nog alleen maar onder bepaalde om
standigheden die men samenvat onder den
term „bijzondere nooden".
Geldelijke steun zal slechts worden
verleend, indien mag worden aangeno
men, dat de begiftigde voor goéd, al
thans voor geruimen tijd buiten ge-
regelden onderstand zal worden gehou
den of in zijn zelfstandigheid zal wor
den hersteld.
Bij elke steunverleening stelt de stich
ting dus het constructief element op den
voorgrond, terwijl zij er bovendien nauw
lettend op zal toezien, dat de steun eco
nomisch verantwoord is. Er zal dus geen
geld beschikbaar gesteld kunnen worden
voor een aanvrager, die niet kan aantoo-
nen, dat hij met behulp van een zekere
som in staat is verder voor zich zelf te
zorgen.
Bovendien ligt het in de bedoeling, om
waar noodig moreele hulp te verleenen.
De werkwijze.
Alle steunaanvragen moeten gericht
worden aan Postbus 29 Leiden. Zoo spoedig
mogelijk wordt dan elke aanvraag afzon
derlijk door het bestuur der Stichting be
handeld. Dit bestuur is samengesteld uit
drie door den burgemeester aangewezen
leden, drie vertegenwoordigers van den
Armenraad en een afgevaardigde van de
instellingen of vereenigingen. die door het
bestuur van den Armenraad daartoe wor
den uitgenoodigd.
Meent het bestuur, dat de aanvrager
door inwilliging van zijn verzoek zijn zelf
standigheid zal kunnen behouden of her
krijgen en heeft men het daartoe ver-
eischte bedrag vastgesteld, dan zal ge
tracht worden een of meer der samenwer
kende organisaties bereid te vinden om
zich met de steunverleening te belasten.
Behoort de aanvrager tot een bepaald
kerkgenootschap dan zal men zich tot de
diaconie van die kerk wenden, is hij te
vens middenstander dan zal gepoogd wor
den èn diaconie èn een middenstandsver-
eeniging voor de aanvrage te interessee
ren. Er zal dus steeds getracht worden het
vereischte bedrag over de verschillende in
stellingen te verdeelen, waarbij vanzelf
sprekend de organisatie, die den aanvrager
het naast staat, steeds voorrang heeft.
Levensverzekering is de enige
oogst ter wereld, die zeker is.
Als de Verzekerde het tijdstip om
de vruchten te plukken niet be
reikt, vallen die vruchten zijn
nabestaanden in de schoot.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
3457 (Inzez. Med.)
Zijn deze instellingen echter niet in
staat het benoodigde bedrag geheel te
fourneeren dan zal de Stichting het ont
brekende uit eigen middelen verschaffen
of zoo noodig hulp inroepen van het Na
tionaal Fonds.
Elke aanvraag wordt dus geheel apart
behandeld, terwijl alle omstandigheden in
overweging zullen worden genomen. Het is
aan ook b.v. heel goed denkbaar, dat een
aanvrager, die als ijverig bekend staat,
zijn verzoek ziet ingewilligd, terwijl een
ander, die in precies dezelfde omstandig
heden verkeert, maar waarvan bekend is,
dat hij de kantjes er afloopt nul op het
request krijgt. Doch zooals reeds gezegd,
de vraag van het constructief element zal
altijd het zwaarst wegen.
De financiering.
Uit wat we hierboven schreven, zult u
misschien geconcludeerd hebben: De Stich
ting is het centraal orgaan en de diaco-
niën en vereenigingen betalen.
Doch wanneer u weet, dat de heer v.
Aggelen. die in verschillende maatschap
pelijke instellingen zitting heeft en dus
uit bittere ervaring spreekt, verklaarde het
ons nadrukkelijk er in stilte onnoeme
lijk veel geleden wordt, dan zult u hegrij
pen, dat de kerkelijke en andere instel
lingen bij lange na niet bij machte zul
len zijn om alle bijzondere nooden te le
nigen. In de practijk zal een groot deel
der steunbedragen dus door de Stichting
verschaft moeten worden.
Middelen, uitgezonderd enkele giften
die reeds zijn binnengekomen, heeft
zij echter niet, subsidie ontvangt zij
niet en het ligt ook niet in de bedoe
ling die aan te vragen, er blijft dus
slechts één bron over om de middelen
uit te putten, een bron die reeds in
zoovele gevallen wanneer het er om
ging nood te lenigen rijkelijk vloeide
en waarop het comité ook nu, weer ten
volle vertrouwt: de particuliere liefda
digheid.
Het N.C.C. mocht zich in een groote po
pulariteit verheugen, de giften, die daarin
gestort zijn, overtroffen de stoutste ver
wachtingen en het comité hoopt, dat zij,
die het N.C.C. regelmatig met bijdragen
bedachten, dezelfde vrijgevigheid ten op
zichte der nieuwe Stichting zullen be
trachten.
Veie kleintjes maken een groote, zal
het comité ongetwijfeld gedacht heb
ben, toen het besloot een maandelijk-
sche bijdrage van slechts twee kwart
jes te vragen. Het is inderdaad niet
veel, doch men hoopt er mee te berei
ken, dat niemand zich door het bedrag
zal laten afschrikken en dat iedereen
zal besluiten, dezen „bedelbrief" te be
antwoorden, opdat het comité niet ge
noodzaakt zal zijn de taüooze aan
vragen om hulp, die reeds thans bin
nen komen, terzijde te leggen omdat
de financieele midden ontbreken.
Twee kwartjes voor Bijzondere Noo
den zy het besluit waartoe heel Leiden
met de Kerstdagen moge komen!
DE A.S. BLIJDE GEBEURTENIS EN HET
L. S. C.
In de overtuiging, dat de te verwachten
blijde gebeurtenis in het Koninklijk Huis
het Leidsch Studentencorps niet onopge
merkt mag voorbijgaan, heeft het Collegium
de leden en oud-leden aangespoord zich op
den dag dat het heuglijk feit zal hebben
plaats gegrepen, naar Leiden te spoeden
teneinde daar getuige te zijn van een groot
en waarachtig Leidsch Feest.
Te 12 uur 's nachts zal het Collegium re-
cipieeren voor genoodigden. Na afloop
daarvan zal een concert op Minerva worden
aangeboden.
Indien de geboorte plaats heeft vóór 3
Januari zal het feest in verband met de
sluiting van de Sociëteit tot op dien datum
worden uitgesteld.
Vindt de geboorte op Zondag, of des
avonds na 5 uur plaats, dan zullen de
feestelijkheden den volgenden dag worden
gevierd.
BINNENLAND.
De teraardebestelling: van het stoffelijk over-
schot van jhr. mr. dr. N. C. de Gijse-
laar. (Ie Blad).
Hier ter stede is in den ouderdom van 77
jaar overleden dr. A. Beets, redacteur
van het woordenboek der Ned. TaaL
(Stadsnieuws, le Blad).
De Eerste Kamer over het Werkloosheids -
subsidiefonds. (Binnenland, 3e Blad).
Uitbreiding bij de cavalerie. (Binnenland*,
3e Blad).
Vergadering van den Alg. Ned. Zuivelbond,
(Land- en Tuinbouw, 2e Blad).
Ons parlementair overzicht, (4e Blad).
Collectieve arbeidsovereenkomst voor de
schoenindustrie verbindend verklaard
ingaande 10 Januari. (Laatste Berich
ten, le Blad).
Het geven van kinderbijslag zal voorloopig
beperkt worden tot den groep van loon
trekkenden. (le Blad).
BUITENLAND.
Een beschouwing van dr. Schacht over
wereld-economie. (Buitenl., 2e Blad).
De Engelsch-Italiaansche wrijving (Bui
tenland 2e Blad).
De moeilijkheden in Egypte en Roemenië*
(Buitenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: Wed. A. Kuiper en Zoon, Aal
markt 14 Leiden, optisch bedrijf. Nieuwe
vennoot: A. Kuiper, Leiden.
Zuidwestelijke wind met nevelig tot
half- of zwaar-bewolkte lucht. De
temperatuur zal vermoedelijk
weinig veranderen. Neerslag van
beteekenis wordt niet verwacht.
Vraagt de
Radio-Rede
van Mr. P. J. OUD!
Tegen inzending van onderstaande
bon (in open enveloppe, gefran
keerd met VI2 cent) wordt U gaarne
kosteloos een exemplaar toege
zonden van de Radio-rede over
de politieke toestand, gehouden
door Oud-Minister Mr. P. J. OUD
voor de VRIJZINNIG DEMO
CRATISCHE BOND.
t
DUW kofKta#i to. de ladlot.de to» H
25 l
Z.ndt nd|
u,. P- J O"1
3402
(Ingez. Med.)
OPHALEN HUISVUIL.
In verband met de a.s. Kerstdagen zal het
ophalen van huisvuil uit die perceelen,
welke gewoonlijk op Zaterdag worden be
diend, nu plaats hebben op Dinsdag d.a.v.
Bewoners van die perceelen wordt der
halve verzocht op Maandag geen emmers
aan de straat te doen plaatsen.
3464 DIRECTEUR-GEM.-REINIGING.
