STADSNIEUWS
iHet drinkwaterkanaal te
Katwijk aan Zee
De automatiseering van het
telefoonnet
DINSDAG 21 DECEMBER 1937
No. 23847
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
't Hangt ook van U
78sie Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Zij acht zich niet in staat
om zich partij te stellen
Automatisch verkeer
met het geheele
land mogelijk
Beperking tot 9 districten
vervalt.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
af of onze toren zal
zingen of zwijgen
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week T. .*.777:.'?+. f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.8® per 3 mnd-J
De Kamer van Koophandel
streeft naar een compromis.
In de gistermiddag onder voorzitterschap
Ivan den heer D. ten Cate Brouwer ge-
1 Souden vergadering van de Kamer van
I Koophandel en Fabrieken voor Rijnland,
I werden de notulen onveranderd goedge-
I keurd en de ingekomen stukken voor ken-
aisgeving aangenomen.
Het bureau der Kamer zal dezer dagen
audiëntie worden ontvangen door den
rr.in. v. waterstaat om bezwaren kenbaar
maken tegen diens afwijzende besehik-
I king op een verzoek van de N.V. Sikken's
I Lakfabrieken te Groningen, welke voor-
lnemens is om nabij de Vink een Industrie
11? vestigen, doch daarvoor een uitweg naar
Iden rijksstraatweg noodig heeft. De minis
ter heeft op dat verzoek in eerste instan
tie afwijzend beschikt, waardoor het voor-
temen der N.V. gevaar loopt niet verwe-
senlijkt te kunnen worden. Het Bureau
I heeft ter zake overleg gepleegd met den
I burgemeester van Voorschoten, onder
I wiens ressort dit terrein is gelegen.
I Aan het bestuur der Alg. Ver. voor Bloem-
I coliencultuur werd ten behoeve van haar
I vmtertentoonstelllng een kleine gouden
redallle beschikbaar gesteld.
Van den heer D. Parmentier was bericht
I Mgekomen, dat hij voor het lidmaatschap
I der Kamer bedankt en zich niet herkies-
baar stelt.
Het gemeentebestuur van Leiden vroeg
I het advies der Kamer op een adres van
I het bestuur der Ver. „Oud Leiden", inzake
I ontsierende reclame binnen de bebouwde
I lom.
De Kamer wasv an meening, dat deze
I hier ter stede niet van zoodanlgen om
hang is, dat maatregelen ter beteugeling
Isoodig zouden zijn. In dien geest zal aan
liet gemeentebestuur worden geadviseerd.
Besloten werd aan den minister van eco-
Itomische zaken een adres te verzenden, in-
Lake de Vestigingswet voor het kleinbe-
I drijf, waarvan wij het concept reeds in
|ons Blad van 14 dezer publiceerden.
De voorzitter wees erop, dat het alles-
Ibns billijk is, dat iedereen, die met deze
het iets uitstaande heeft, zich aan de
lèaaraan gestelde eischen onderwerpt. Dit
hires heeft echter het oog op de even-
Ifens billijke uitzonderingsgevallen.
I Het concept werd met eenige toevoegin
gen van den heer Van Appel en na eenige
|8iscussie vastgesteld.
Het eveneens in excerpt vermelde ont-
I terp-schrijven aan denzelfden minister
Itaake het ontwerp Jam- en Limonade-
Ibesluit werd ingetrokken, daar de minister
terzake reeds een beslissing heeft geno-
Imen.
I Tot schipperslid der alhier gevestigde
IBevrachtingscommissie werd benoemd de
|aeer C. van Rijn te Katwijk aan Zee.
De voorzitter deelde mede, dat het Bu-
I reau der Kamer aan den ambtenaar van
|«et O. M. heeft verzocht een strafvervol
ging te doen instellen tegen een zestal
I hrma's in het district der Kamer wegens
overtreding der Wet op de uitverkoopen.
Het aantal overtredingen neemt in den
l'uatsten tijd gedurig toe.
Achterstelling Rijniandsche
dakpan-industrie.
De Kamer besloot met alg. stemmen het
holgende adres te verzenden aan den Mi-
I nister van Waterstaat.
Ii.'Ongetwijfeld zal het Uwe Excellentie
I i'hkend zijn dat de dakpannenbedrijven
Mc Rijnstreek, grootendeels gelegen in
I lit district van de Kamer van Koophan-
I -d en Fabrieken voor Rijnland, zeer on-
I ótr de aanhoudende depressie in het bouw-
I sedrijf te lijden hebben.
I He daarmede verband houdende werk-
l.xsheid legt uiteraard zware financieele
I-aten op de betrokken gemeenten.
I Het zal Uwe Excellentie daarom met
■[^onderen, dat de Kamer van Koop-
■hndel niet zonder verbazing en teleur-
I'-oiling heeft moeten bemerken, dat in
l-J. bestekken voor de boerderijen in de
I.MeringermeerpoLder een bepaling voor-
Itoit, dat voor deze gebouwen aldaar uit
latend dakpannen van een bepaalde
Limburgsche fabriek moeten worden toe
gepast, waardoor de dakpannen uit de
Rijnstreek zijn uitgeschakeld.
De Kamer acht het niet mogelijk, dat de
kwaliteit hier den doorslag zou kunnen
geven, daar de Rijniandsche dakpan steeds
tot het beste heeft behoord en nog be
hoort van hetgeen op dit gebied wordt
geleverd.
De uitstekende klei, welke juist langs
de boorden van den Ouden Rijn wordt
aangetroffen, de diepgaande vakkennis
der ter plaatse gevestigde fabrikanten,
zoomede de goede outillage hunner be
drijven, verzekeren een product, dat in
geenerlei opzicht kan worden overtroffen.
De tallooze boerderijen in het centrum
van ons land leveren het onomstootelijk
bewijs, dat de Rijniandsche dakpan als
dakbedekking nooit tot eenigerlei bezwaar
aanleiding heeft gegeven.
Op grond van het bovenstaande veroor
looft de Kamer van Koophandel zich er
bij Uwe Excellentie op aan te dringen, dat
het u mege behagen, door de bovenbe
doelde bepaling uit de bestekken te schrap
pen, weer vrije concurrentie mogelijk te
maken.
Daarna kwam het belangrijkste punt
aan de orde, het beroep van diverse Kat-
wijksche instanties, te weten V.V.V., de
Reedersver. ,,De Vuurbaak" en de Bouw
vakpatroons op de K. v. K. terzake van
het te gravep drinkwaterkanaal
te Katwijk aan Zee.
Ut"
De secretaris, dr. P. G. Knibbe, deed
voorlezing van deze adressen, waarin een
uiteenzetting wordt gegeven van de ook
door ons reeds uitvoerig weergegeven be
zwaren tegen de plannen der Leidsche
Dumwatermaatschappij.
De heer dr. E. C. van Dorp gaf aan de
hand van een kaart een toelichting op
deze plannen en wees op het groote ge
vaar. dat voor Katwijk gelegen is in een
afnemend badgastenbezoek en op de on
mogelijkheid der natuurlijke uitbreiding
van de bebouwing.
De heer Bergers stelde de vraag of het
wel op den weg der Kamer ligt om zich
ten deze partij te stellen. De heer Van
Dorp heeft weliswaar andere terreinen
aangewezen voor uitbreiding der water
winningsmiddelen, doch de geschiktheid
daartoe wordt bestreden door de directie
der Duinwatermij.
De heer Dijkdrent wees erop, dat de di
rectie der L.D.M. uit tactische overwegin
gen het eerst beslag wil leggen op de thans
geprojecteerde terreinen.
De heer Van Appel betoogde, dat door
gaan der Leidsche plannen de nekslag
beteekent voor het destijds geopperde plan
tot den aanleg Van een visschershaven te
Katwijk.
De heer ir. Guljé meende, dat zóóvele
technische vragen naar voren komen, dat
de Kamer zich moeilijk een oordeel kan
vormen. Hij drong echter aan op een on
partijdig onderzoek door deskundigen.
De voorzitter betoogde, dat de Kamer
zich inderdaad bezwaarlijk op technische
gronden een oordeel kan vormen of er een
andere mogelijkheid voor de waterwinning
bestaat.
Evenwel ziet spr. wel in, dat de Leid
sche plannen een belemmering zullen vor
men voor de normale ontwikkeling van
Katwijk.
Hij stelt echter de vraag: is het wel ab
soluut noodzakelijk, dat Leiden zijn water
uit Katwijk haalt? Spr. stelt voor de me
dewerking der L.D.M. in te roepen om an
dere mogelijkheden door deskundigen te
doen onderzoeken.
De heer Van Dorp wees er nog op dat
het hier niet gaat om een controverse van
belangen tusschen beide gemeenten, doch
tusschen een particuliere Leidsche onder
neming en de gemeente Katwijk.
De heer De Gooyer stelde voor, dat de
Kamer zich uitspreekt voor of tegen het
verleenen van intermediair teneinde een
compromis te bewerkstelligen.
Met op twee na algemeene stemmen
(tegen de heeren Bergers en Van Appel),
werd besloten, dat de Kamer aan deze
aangelegenheid haar aandacht zal schen
ken.
De vooiziLter stelde vervolgens voor. dat
de Kamer de diverse bezwaren officieel
kenbaar zal maken aan de directie der
L.D.M. en haar met klem zal verzoeken
na te gaan of in het belang van beide
partijen een andere oplossing mogelijk is.
Een onpartijdig onderzoek van deskundi
gen zal daarbij door de Kamer op hoogen
prijs worden gesteld.
De heer De Gooyer stelde voor, dat het
Bureau tusschen beide partijen zal gaan
staan en zich met het instellen van dat
onderzoek zal belasten.
D.i heer Parlevliet stelde voor daaraan
toe te voegen, de uitspraak, dat door de
aanhangige plannen de belangen van Kat
wijk in ernstige mate zullen worden ge
schaad.
Naar het „Hbl." verneemt, is in het
systeem van het automatisch telefoonver
keer in zooverre verandering gekomen, dat
thans het geheele land direct-automatisch
bereikbaar zal worden, derhalve zonder
eenigerlei tusschenkomst van een tele
foniste.
Er zijn op het oogenblik in ons land reeds
210 rijksnetten geautomatiseerd, tegenover
een kleine 1200 met handbedrijf't percen
tage der telefoon abonné's, dat van de ge
automatiseerde netten gebruik maakt, be
draagt 68 pet. (de drie gemeentelijke netten
inbegrepen). Vermoedelijk zullen in 1944
alle netten geautomatiseerd zijn.
Er is thans automatisch verkeer mogelijk
tusschen de geautomatiseerde Rijkscentra-
len in de volgende districten: Amsterdam
met Utrecht en Alkmaar terwijl er boven
dien één richting-verkeer bestaat van
Haarlem naar Amsterdam); Utrecht met
Arnhem en Zwolle en Deventer met Hen
gelo en Arnhem.
Het gemeentenet Amsterdam kan reeds
thans, evenals de in hetzelfde district lig
gende automatische Rijksnetten, automa
tisch van buiten opgeroepen worden. In
1938 zal men ook van Amsterdam uit auto
matisch interlocaal kunnen telefoneeren
dit net zal dan in dit opzicht geheel met de
andere rijksnetten gelijk gesteld zijn. Bo
vendien zullen in 1938 nog veerschillende
nieuwe verbindingen tusschen districten
worden tot stand gebracht.
Aan dat zgn. interdistrictsverkeeer waren
tot voorkort bepaalde grenzen gesteld. In
clusief het eigen district zou men van de
twintig districten, zooals wij in ons Blad
van 25 Maart 1937 uitvoerig hebben uiteen
gezet, slechts negen automatisch kunnen
bereiken voor de overige elf zou men dan
de tusschenkomst van een telefoniste be
hoeven.
Volgens een dezer dagen gevallen beslis
sing is het echter mogelijk geworden het
automatisch Interlocaal verkeer in de toe
komst zonder eenige beperking tot het ge
heele land uit te strekken van Sluis naar
Delfzijl en van Maastricht naar Den Hel
der. Men behoeft slechts de kiesschijf te
draaien en zonder wachten brengt men zelf
automatische verbinding tot stand.
Dit nieuwe systeem brengt een verande
ring In de z.g. kengetallen mee. Het ken
getal is de cijfercombinatie, welke men
draait, als men met een ander telefoonnet
verbonden wil worden. Vóór de drie tot nu
toe daarvoor gebruikte cijfers komt in de
toekomst een vierde cijfer te staan, dat de
groepcentrale bepaalt.
Elk telefoondistrict is nl. stervormig op
gebouwd: van de hoofdcentrale gaan ver
takkingen naar de knooppunten en van
daar naar de eindpunten.
Bij de tot nu toe gebruikte uit drie cijfers
bestaande kengetallen bepaalt het eerste
cijfer het district, de twee daarop volgende
cijfers bepalen de knoop- en eindpunten
centrale.
Met één cijfer kan men echter nooit
twintig districten bereiken. Dat is echter
via de groepencentralen, onder elk waar
van een klein aantal districten ressorteert,
wél mogelijk. Dan bepaalt het eerste cijfer
de greopcentrale, het tweede het district
enz. En op die manier wordt het geheele
land automatisch bereikbaar gemaakt.
Zooals men weet hoopt men in het na
jaar van 1938 de Leidsche automatische
centrale in gebruik te kunnen stellen.
De Kamer hechtte zonder hoofde
lijke stemming haar goedkeuring aan
het voorstel van den voorzitter, zoodat
onder overlegging van de Katwijksche
bezwaren, een beroep zal worden ge
daan op het bestuur der Duinwater
mij, om een onderzoek te doen instel
len naar een andere uitbreidingsmoge
lijkheid, bij voorkeur door een onpar
tijdige commissie van deskundigen,
Na de rondvraag, welke niets belang
rijks opleverde, richtte de voorzitter woor
den van dank aan het adres van de schei
dende leden, de heeren Parmentier, Buur
man en Slingeland voor alles, wat zij tij
dens hun zittingsperiode in het belang van
handel en industrie hebben verricht.
Hierna ging de Kamer over in huishou
delijke zitting.
INTERNATIONAL FRIENDSHIP LEAGUE.
Een afdeeling Leiden opgericht.
In restaurant ,.In den Vergulden Turk",
alhier, is de oprichtingsvergadering ge
houden van de afd. Leiden der „I. F. L.'\
De zaal was geheel gevuld, toen de voor
zitter, de heer R. Bergmann, een openings
woord sprak, waarin hij de leden van de
aföeelingen Amsterdam, Haarlem en Den
Haag welkom heette. Spr. deelde verder
mede, dat er waarschijnlijk met Paschen
een .centre" in Leiden zou komen en dat
bij voldoende deelneming plng-pongwed-
strijden, wandeltochten e.d. zullen worden
georganiseerd, evenals een tooneel- en de-
batlingclub. Inplaats van den heer P. Ger-
brands. die door drukke werkzaamheden
verhinderd is in het bestuur zitting te ne
men, is de heer N. Spijker gekozen.
Vervolgens gaf de voorzitter het woord
aan den heer Mr. G. N. Ede, den oprichter
van de „I. F. L die een korte uiteenzet
ting eaf over het doel dezer beweging. O.
m. legde spr. uit de slagzinnen van de ,.I.
F. L." Vriendschap moet er zijn om ons
Ideaal te kunnen verwezenlijken, „Vrede
door Vriendschao".
De heer J. Blits uit Amsterdam heeft
daarna enkele zelfopgenomen filmpjes over
de „I. F. L.-centres" vertoond, terwijl de
heer B. Parmentier, aan de piano begeleid
door mej. M. Hardonk, enkele liedjes ten
gehoore bracht, waarmede groot succes
geoogst werd. Na de pauze gaf de heer J.
Güthsehmidt enkele humoristische stuk
jes ten beste, die zeer in den smaak vie
len evenals een guitaarsolo van den heer
A. F. Otken. Een langdurig applaus ge
tuigde van de waardeering der aanwezigen
ALG. MILITAIRE PENSIOENBOND.
Op de alhier gehouden afdeelingsverga-
dering van den Algemeene Militaire Pen-
sioenbond is door den afgevaardigde een
kort verslag van de algemeene vergadering
te Hilversum uitrebracht. Vervolgens dien
de de afgevaardigde D. L. v. Peursen. zijn
ontslag in en bedankte met ingang van 1
Januari 1938 als voorzitter der afdeeling en
tevens als lid van den A. M. P.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Lezing van ds. P. Eldering over
,,Religieus»Socialisme".
Bij de enquête, die jaarlijks door de af
deeling Leiden van het Instiuut voor Ar
beidersontwikkeling wordt gehouden, ten
einde te kunnen vaststellen, wélke wen-
schen er bij de leden leven, bleek het
onderwerp „Religieus-Socialisme" een der
veel gevraagde te zijn, zoodat ds. P. Elde
ring, emeritus-predikant te Oegstgeest
gisteravond voor een goed gevulde zaal een
Inleiding hield over dit onderwerp.
Uit beide kampen, zoowel van religieuze
als socialistische zijde, aldus spr., wordt
meermalen gehoord dat religie en socia
lisme onmogelijk kunnen samengaan en
dat het een het ander onafwendbaar moet
uitsluiten. Maar toch zijn er in den loop
der jaren tienduizenden, die het socialisme
aanhangen en religieus zijn, die daarmede
dus het tegengestelde bewijzen. Spr. wil
aantoonen, dat men vaar beide zijden ge
deeltelijk gelijk heeft. Daartoe trekt hij
niet de verticale scheidingslijnen, die de
religieuzen verdeelen in de verschillende
richtingen, doch de horizontale, die z.i. een
scheiding brengen in drie groepen. Aller
eerst bespreekt hij de groep van religieus
voelenden, wier geheele leven gericht is
op het hiernamaals, die deemoedig en
onderworpen, passief blijven in de ver
wachting van het eens komende. Voor hen
is de overgang naar het socialisme al zeer
moeilijk. De tweede categorie zou hij belij
ders van een verlossingsgodsdienst of heils
leer willen noemen. Hun streven is gericht
op het behoud van den sterken, reinen
mensch, op het gaaf houden en redden van
dè ziel. De uiterlijke omstandigheden be
roeren hen niet, alleen het zieleheil is be
langrijk in hun cogen. Ock hier is de over
gang naar het socialisme niet zoo gemak
kelijk. In dit verband wees spr. nog op de
z.g. Oxford-groep die niet ingedeeld kan
worden bij de derde groep de z.g. roepings-
godsdienst.igen, die niet alleen het kwaad
in zich zelve willen aantasten, maar ook
den strijd tegen de maatschappelijke mis
standen willen aanvaarden, gedreven door
hun godsdienstige overtuiging. Overgang
naar het socialisme is hier zeer begrijpe
lijk, daar een sterke overeenkomst in doel
en idealen ligt.
In het kort schetste spr. vervolgens de
ontwikkeling van de greep der socialistisch
religieuzen en den groei tot het Verbond
van Religieus-Socialistische Gemeenschap
pen.
Do verdeeling van de aanhangers dei-
socialistische leer wil spr. ook maken in
drie groepen. De eerste, de zelfzuchtigen.
die het b^insel aanvaarden uit eigen voor
deel. zullen weinig aanraking met de wer
kelijke religie hebben. Een tweede groep,
die in de middelen, door het socialisme
aangewend tot het bereiken van een betere
samenleving, reeds het doel ziet, die in
zekeren zin ais zedelijk goed durft te ver
antwoorden alles, wat in het belang van
het proletariaat geschiedt zullen weinig
getrokken zijn door de religie.
De groep echter, die in het socialisme,
naast de politieke middelen, wil trachten
te verwezenlijken het leven in broederlijke
BINNENLAND.
Algemeene vergadering van „Bloembollen-
cultuur"; geen beslissing inzake de
reorganisatievoorsteUen. (3e Blad).
De Haagsche burgemeester over de gijze-»
ling-zaak. (3e Blad).
De evenredige vrachtverdeeling in de bin
nenscheepvaart. (Binnenland, 3e BI.).
BUITENLAND.
Nieuwe EngelschItaliaansche wrijving. -
(Buitenland, le Blad).
Het rapport van Van Zeeland. (Buitenland,
le Blad).
Ludendorff's uitvaart op morgen bepaald.
(Buitenland, le Blad).
Rond den strijd in het Verre Oosten. (3e en
le Blad).
Bij een schoolbrand in Japan zijn 78 kin
deren omgekomen. (Buitenl. Gemengd,
2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 2 VAN HET DERDE BLAD.
Voorloopig nog lichte vorst met
matige Zuid-Oostelijke winden en
nevelig tot zwaar bewolkte lucht.
Neerslag van beteekenis wordt
niet verwacht.
Hebt gij Uw bijdrage al overgeschre
ven op postrekening no. 302400 ten
name Penningmeester Carillon-Comité
Stadhuis Leiden
gemeenschap, zal zeer zeker de religie
aanvaarden als een verdieping van het
geestelijke besef, zooals ook Henr. Roland-
Holst wel zeer duidelijk getuigt. Deze hoog
staande fig-uur bespreekt inleider nog
nader om te komen tot zijn eindconclusie,
dat zekere vormen van religie en socialisme
onvereenigbaar zullen blijven, maar daar
naast, dat ook een socialisme bestaat, dat
de religie niet ontberen kan.
Op tal van mondelinge en schriftelijke
vragen gaf spr. na een korte pauze nog een
antwoord, waarna de voorzitter deze bijeen
komst met een kort dankwoord sloot.
GEREF. GEMEENTE.
Ook ds. M. Herkoop te Utrecht heeft
voor het beroep naar de Geref. Gemeente
hier ter stede bedankt.
DE TREINENLOOP MET DE
KERSTDAGEN.
De Ned Spoorwegen zullen Vrijdag 24
Dec. en Maandag 27 Dec. 12 extra vóór en
volgtreinen tusschen AmsterdamHaarlem
LeidenDen Haag en Rotterdam inleg
gen. Bij verschillende voortreinen, die in
rechtstreeksch verkeer loopen, behoeft niet
meer overgestapt te worden.
Op het baanvak LeidenWoerden
Utrecht zullen dit jaar geen extra treinen
Iconen maar zullen de treinen met twee
en meer rijtuigen versterkt worden, even
als de motortreinen LeidenAlphen a. d.
RiinGouda, waar zoo noodig ook Diesel-
treinen zullen dienst doen.