BINNENLAND Regeling tandheelkundig onderwijs in voorbereiding LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Donderdag 9 December 193 KERK- EN SCHOOLNIEUWS GEMENGD NIEUWS SPREEKCEL Geen verlenging der leerplicht Een nieuwe methode tot het opwekken van eiectrische energie 60 Watt* AUTO TEGEN BOOM GEBOTST. Een achtjarige jongen gedood. Gistermiddag te ongeveer kwart over twee is op de Jachtlaan te Apeldoorn ter hoogte van den Zanderijweg. een ernstig auto-on geluk gebeurd. Een vier-persoons gesloten Ford is op dit punt, vermoedelijk door de gladheid van den weg, geslipt en vervolgens tegen drie boomen gebotst, De auto werd bestuurd door den heer S. uit Utrecht, die met zijn vrouw en vier kinderen op weg was naar het bisschoppelijk klein seminarie aan den Arnhemscheweg te Apeldoorn, waar hij voornemens was een bezoek te brengen aan zijn zoon, die zijn verjaardag vierde. Bij de hevige botsing tegen den derden boom werd de achtjarige L. S. uit den wagen geslin gerd. De jongen bleet zwaar gewond op den weg liggen. Nadat hij bij omwonenden was binnengedragen, is het jeugdige slachtoffer kort daarop overleden. De overige inzittenden werden door glas scherven gewond. De wagen werd totaal vernield. GROOTE BRAND TE SCHINVELD. Vier stallen, een schuur en een deel der boerderij in vlammen. Door onbekende oorzaak is gistermiddag omstreeks vier uur brand uitgebroken in de schuur en stallen van de boerderij van den landbouwer Arets, gelegen in de kom van Schinveld (Li De brandweer bestreed het vuur, dat in de voorraden tarwe en haver gretig voedsel vond, met drie stralen op de waterleiding. Men slaagde er met groote moeite in het vee tijdig in veiligheid te brengen. In totaal zijn vier stallen, een schuur en de achterbouw van de boerderij in vlammen opgegaan. De schade, welke vrij groot is, wordt door verzekering gedekt. DRUKKERIJBRAND TE AMERSFOORT. Zolderverdieping en eerste etage uitgebrand Gistermiddag omstreeks half vier nam een voorbijganger waar, dat er brand woed de in het pand St. Anfridusstraat 7 te Amersfoort waar in gevestigd is de druk kerij en cartonnagefabriek ..Denca". Hij waarschuwde onmiddellijk den eige naar. die op de benedenverdieping aan het werk was. Deze stelde tot zijn schrik vast, dat de zolderverdieping, waar duizenden doozen waren opgeslagen, in lichter laaie stond. De politie en later de brandweer, bestre den de vuurzee krachtdadig, doch konden niet voorkomen, dat de zolderverdieping alsmede de eerste etage, bewoond door den bedrijfsleider, geheel uitbrandden. De oorzaak moet vermoedelijk worden gezocht in een lek in den schoorsteen. De zaak was zoowel tegen brand- als te gen bedrijfsschade verzekerd. 80 MUSICI GENOTEN ONRECHTMATIG STEUN. In het begin van de maand November is er te Amsterdam een fraude aan het licht gekomen, gepleegd door musici, die onder steund werden door Maatschappelijken Steun. Naar het toen aan het licht gekomen geval van misdrijf werd een onderzoek in gesteld. Eerst waren zes a acht gevallen in be handeling, doch door de loslippigheid van tal van verhoorde personen is dit getal ge groeid tot een zestigtal, zoodat men ver wachten kan, dat alle tachtig steuntrek kende musici aan dit onrechtmatig steun- trekken schuldig zijn. Het onderzoek gaat over de laatste jaren, terwijl de bedragen die onrechtmatig van den steun werden genoten, tusschen de 200 en 800 gulden varieerden. Men is echter nog maar aan het begin van een zaak. die zeer uitgebreide naspeuringen zal vergen. LIJK VAN EEN VERDWENEN ROTTERDAMMER GEVONDEN. Eenige weken geleden is uit zijn woning aan de Tweede Wandeloordstraat te Rotter dam verdwenen de 53-jarige J. Heemskerk, die op een middag zijn woning onder nor male omstandigheden had verlaten, maar die daarin niet meer is teruggekeerd. Men vermoedde, dat de man, die vrij doof is en ook niet al te best kon zien, een ongeluk was overkomen, welk vermoeden juist is gebleken. Men heeft zijn stoffelijk overschot gevonden in een vaart in een polder onder Hoofddorp in de Haarlemmermeer. Nadat men het lichaam als dat van den verdwenen Rotterdammer had geïdentificeerd, is dit naar Rotterdam overgebracht, waar het ter aarde is besteld. Wat den man precies is overkomen, heeft men niet kunnen vaststellen. Toen hij zijn woning verliet had hij vijf gulden op zak. waarvan nog slechts 26 cent in zijn bezit werd gevonden. Men vermoedt dat H., die uit die buurt afkomstig is hij is te Uit hoorn geboren door de duisternis misleid, te water is geraakt. Volgens doktersverkla ring moet het lichaam van H. ongeveer drie weken in de vaart hebben gelegen. Het vaccinatie-vraagstuk. De Minister zet uiteen waarom een Staatscommissie wordt benoemd. De minister van Sociale Zaken merkt op in zijn memorie van antwoord inzake het wetsontwerp tot verlenging van den gel digheidsduur van tijdelijke bepalingen be treffende de vaccinatie: Uit hetgeen in het voorloopig verslag is medegedeeld, is het den minister duidelijk geworden, dat de bedoeling, die bij de regeering voorzit met de instelling eener Staatscommissie ter bestudeering van het vaccinatievraagstuk, in meer dan één op zicht is misverstaan. Het is de bedoeling, aan de in te stellen Staatscommissie op te dragen, haar arbeid met grooten spoed te verrichten. Minder dan een half jaar kan haar daarvoor ech ter bezwaarlijk worden gelaten, wanneer 't al mogelijk zal blijken in dat tijdsbestek haar taak te volbrengen. Indien men dan voorts rekening houdt met den tijd. dien de overweging der voorstellen van de Staatscommissie aan de regeering zal kos ten en met den tijd. die met de behande ling van een nieuwe wettelijke regeling gemoeid zal zijn, dan moet het zeer be twijfeld worden, of deze nieuwe regeling inderdaad op 1 Januari 1939 in werking zal kunnen treden. Daarom heeft de minister het voorzich tigheidshalve wenschelijk geacht, den ter mijn van de opschorting thans op 2 jaar te stellen. Het spreekt intusschen vanzelf, dat hij al hetgeen in zijn vermogen is zal doen om dien termijn zooveel mogelijk te verkorten. De meening van vele leden, dat de instelling van een Staatscommissie over bodig zou zijn omdat de medisch-hygiëni- sche zijde van deze aangelegenheid voor een beslissing volkomen rijp zou zijn, kan de minister niet deelen. Wel bestaat er bij een zeer groote meerderheid der medici eenstemmigheid over de wenschelijkheid van de vaccinatie, maar die eenstemmig heid strekt zich allerminst uit tot de vraag op welke wijze een behoorlijke vac cinatie-toestand van ons land kan worden verkregen. Bovendien is deze laatste vraag niet alleen van medisch-hygiënischen aard, doch heeft zij ook zeer belangrijke staatkundige en staatsrechtelijke kanten. De regeering acht het niet raadzaam een Staatscommissie in het leven te roepen van een eenzijdig-politiek-staatsrechtelijk karakter die haar medisch-hygiënische voorlichting uit de adviezen van den Ge zondheidsraad zou moeten putten. Naar het oordeel der regeering moet de opvatting van verscheidene leden, dat de Staatscommissie van ruime samenstelling zal moeten zijn en dat daarii^ naast me dici. leden met staatsrechtelijke en staats kundige scholing zullen moeten worden opgenomen, als de juiste worden be schouwd. ALSOF HET ERNST WARE. Bijzondere luchtbeschermingsoefeningen te Heerenvecn. Op Donderdag 16 December a.s. zullen te Heerenveen bijzondere luchtbescher mingsoefeningen worden gehouden, welke bedeeld zijn als model-oefeningen voor ge heel Friesland en min of meer als een proefneming zijn te beschouwen. Er worden voor deze oefening van overheidswege aan de bevolking zoo danige voorschriften gegeven, alsof de toestand van werkelijk luchtgevaar op genoemden datum gedurende zekeren tijd inderdaad bestaat. Zoo wordt b.v. het verkeer, zoolang het „luchtalarm" duurt, geheel stop gezet. Van huizen en gebouwen moeten deuren en vensters alle gesloten worden. Ook het ver keer te voet is verboden. Na het sein „luchtalarm" dient ieder, die zich op straat bevindt, zich in een particulier huls te be geven of naar een der vier openbare schuil plaatsen. Ook gedurende den overigen tijd van de oefeningen wordt het verkeer aan bepaalde regels gebonden. Zoo noodig wordt het doorgaand verkeer aan de gren zen der plaats Heerenveen opgehouden of om de plaats heen geleid en het verkeer te water gestremd. Natuurlijk gelden ver der gedurende een deel van den avond ook de gewone bepalingen betreffende verbod van uitstraling van licht uit gebouwen en huizen, het afschermen van auto-lantaarns enzoovoorts. Naar wij vernemen, zal de oefening door den minister van binnenlandsche zaken, den Commissaris der Koningin in Fries land, vele burgemeesters en andere auto riteiten worden bijgewoond. INVOER VAN BOTER IN BELGIE. Men deelt ons van bevoegde zijde mede, dat het aan Nederland toekomende aan deel in het algemeen contingent voor den invoer van boter in België gedurende De cember 1937 68.750 Kg. bedraagt, welke hoeveelheid uiterlijk 31 December in België moet zijn ingevoerd. De aandacht wordt er op gevestigd, dat met ingang van 4 December j.l. de taxe de license is verhoogd van 4 francs op 5.50 Belg. francs. Het aan Nederland toekomende aandeel in den invoer gedurende de maand No vember werd geheel verbruikt, zoodat hiervan geen overschot beschikbaar is. Nooit wachten bij ver koudheid of rheuma- tiek, maar onmiddel lijk ASPIRIN-tabletten nemen - en hoe eer der hoe beter! Aspirin is een - product.] Oranjebanden-Save*.-kruis 1 waarborgen de werkzaam- heid en onschadelijkheid 2556 (Ingez. Med.) BLOEiMENKOOPMAN ZOND DEN PRINS BLOEMEN. Men meldt ons uit Sassenheim: Wanneer Prins Bern'hard in deze ge meente den spoorwegovergang passeerde, kocht hij steeds bij een koopman een bos bloemen. Toen nu het bericht van het on geluk aan dezen koopman bekend was. zond hij naar het Burgerziekenhuis te Amsterdam eenige takken seringen met een kaartje, waarop stond: De bloemen- verkooper bij den spoorwegovergang te Sassenheim". Dezer dagen mocht hij een brief ont vangen, waarin hij voor zijn attentie be dankt werd. NEDERLANDSCHE TJALK GESTRAND. Uit Bremen wordt gemeld: De Nederlandsche tjalk ,;Drie Gebroe ders" geladen met steenkolen, is aan den Oostelijken punt van Prerow gestrand. De opvarenden, twee mannen en een vrouw, werden door de reddingsboot aan wal ge bracht. Deze boot is zeven uur bij zware ze« onderweg geweest. RADIOSTORING. Een bewoner van de v. Bemmelenstraat klaagt over het feit, dat op geregelde tij den 's ochtends en 's avonds zijn radio ontvangst gestoord wordt door een elec- trisch apparaat. Hij verzoekt de(n) gene, die deze storing veroorzaakt, daaraan een einde te willen maken. PREDIKBEURTEN. VOOR HEDEN. ZOETERMEER. Geref. Gem Nam. halfacht, ds. Hofman van Moercapelle. VOOR VRIJDAG 10 DECEMBER. BODEGRAVEN. Geref. Gem.: Nam. 7 uur ds. M. Hei koop, van Utrecht. SASSENHEIM. Gem. Gods: Nam. 8 uur, pastor v. <L Woude, van Rotterdam. VRIJE EVANG. GEM. Beroepen: Te Nieuwvliet J. V. d. Werf horst te Veendam. Ds. S. OUDKERK. BUITENLANDSCH GEMENGD. ERNSTIG ONGELUK IN MARMERGROEVE Uit Porto Venere wordt gemeld, dat nabij La Spezia (Italië) in een marmergroeve nabij de beroemde Byrongrot, een instor ting heeft plaats gevonden. Vijf arbeiders werden onder marmerblokken bedolven. De zesde bleef ongedeerd. Tot dusver heeft men slechts van een der arbeiders het lijk, dat afschuwelijk verminkt is, geborgen. SNEEUW IN ENGELAND. Behalve In het hooge noorden, heeft het gisteren in vrijwel geheel Engeland zeer zwaar gesneeuwd en In de Cottswolds en het Peakgebergte lag de sneeuw een voet dik. In Lancashire was er bovendien zware mist en te Chester en Crewe was het zicht niet meer dan vijf yards. Het verkeer on dervond overal ernstige vertraging en een schip uit Jaffa, dat soldaten uit Palestina terugbracht, kon de haven van Southamp ton niet binnenloopen, BRAND IN MARKTHALLEN. Gisteravond is een felle brand uitgebro ken in de markthallen van Rochdale (En geland). Een groote hoeveelheid goederen, welke hier voor de komende Kerstdagen lagen opgeslagen, is een prooi der vlam men geworden. De classis Rotterdam der Geref. Kerken heeft aan ds. S. Oudkerk te Kralingen op zijn verzoek na een diensttijd van meer dan 46 jaar. met ingang van 1 Januari a.s. eervol emeritaat verleend. Ds. Oudkerk, die de oudste is der pre dikanten in de classis Rottrdam, werd 7 Februari 1867 te Landsmeer geboren en studeerde aan de Theol. School te Kam pen. Hij aanvaardde 1 Nov. 1891 zijn ambt te Zalk, vertrok vandaar in 1894 naar Maassluis en verbond zich 15 Maart 1896 aan zijn tegenwoordige gemeente. Ds. Oud kerk heeft in de meer dan veertig jaar dat hij de kerk van Kralfngen dienen mocht, deze gemeente zeer zien uitgroeien en bekleedt in haar midden verschillende functies. In 1931 werden zijn verdiensten erkend door zijn benoeming tot ridder in de Orde van Oranje Nassau. Ds. S. v. d. WAL. A.s. Zaterdag herdenkt ds. S. v. d. Wal, em. predikant te Beverwijk, den dag waar op hij vóór 45 jaar het predikambt aan vaardde. Siemen v. d. Wal werd 23 Jan. 1868 te 's Heerenhoek bij Kampen geboren en ont ving met twee van zijn broers, welke beiden reeds zijn overleden, zijn opleiding aan de Theol. School te Kampen. In 1892 werd hij candidaat en II December van dat jaar bevestigde zijn schoonvader, wij len ds. J. W. A. Notten van Haarlem, hem te Westzaan ln zijn eerste gemeente. In 1895 vertrok ds. v. d. Wal naar Minnertsga welke kerk hij heeft gediend tot aan zijn emeritaat, dat de classis Franeker hem 15 October 1933 eervol verleende. Ds. v. d. Wal vestigde zich daarop metterwoon te Beverwijk. Ds. v. d. Wal heeft in de classis Frane ker een vooraanstaande plaats ingenomen en werd door deze classis bij herhaling af gevaardigd naar de Part. Synode van Friesland-Noord, die hem verschillende deputaatschappen toevertrouwde. In Min nertsga was as. v. d. Wal voorzitter van de AR. Kiesvereeniging, secr. van de Chr. School, secr. van de commissie van toe zicht op het L.O.. meer dan 25 jaar voor zitter van de afd. van het Groene Kruis. Memorie van antwoord op de onderwijsbegrooting. Wij ontleenen aan: De Memorie van Antwoord op het voor loopig verslag der Tweede Kamer over de begrooting van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen voor 1938: Met betrekking tot het middelbaar en voorbereidend hooger onderwijs, leeft een aantal wenschen, wier vervulling geen ver zwaring van kosten behoeft mede te bren gen, naast zoodanige, waarvan het tegen deel geldt. De minister hoopt in elk geval te bereiken, dat de eerstbedoelde onder werpen wettelijk geregeld zullen worden. Hoewel de minister niet vergeet, dat de poging om tot een wet te komen, regelende het middelbaar en het voor bereidend hooger onderwijs, reeds ln 1921 is begonnen en ten gevolge van een aantal wederwaardigheden tot heden nimmer ls geslaagd, zal hij zijn krachten inspannen om ditmaal posi tief resultaat te bereiken. De minister acht het onder de huidige financieele omstandigheden plicht om de uitgaven, waar dit maar eenlgszins kan, te verminderen. De onderhavige begrooting geeft, naar zijn meening, van dit streven voldoende blijk. Wat de lichamelijke opvoeding betreft, geeft de minister de voorkeur aan ontwik keling van de lichamelijke oefening door elzen initiatief van het volk. Het overleg, dat de minister het vorige jaar met zijn ambtgenoot van landbouw en visscherij heeft aangevangen over den in houd van een ontwerp natuurbescher mingswet heeft geleid tot een gezamenlijk nader onderzoek van dat ontwerp door twee daarvoor aangewezen functionarissen. Dat onderzoek heeft het samenstellen van een gewijzigd ontwerp van wet tot resul taat gehad. Het overleg tusschen den minister van economische zaken en den minister over dit ontwero heeft nog geen overeenstemming gebracht. De minister heeft in voorbereiding doen nemen een aanvulling van de Hooger-Onderwijswet met bepalingen omtrent het tandheelkundig onderwijs, een ontwerp van een algemeenen maat regel van bestuur, regelende de tand heelkundige examens en wat hiermede samenhangt, en een nieuw reglement op het beheer van het tandheelkundig instituut. Eindexamens H.B.S. A. In den algemeenen maatregel van be stuur tot vaststelling van het reglement en het programma voor de eindexamens der Hoogere Burgerscholen A, die eerlang kan worden verwacht, zullen bepalingen wor den opgenomen, waardoor het mogelijk zal zijn bij die examens de medewerking van daartoe geschikte personen uit de kringen van handel en nijverheid te verkrijgen. Het wiskunde-programma der Hoogere Burgerschool A acht de minister, ook in vergelijking met het wiskunde-prp. gramma voor de A-afdeeling van het gymnasium, niet te moeilijk. Zoodra de omstandigheden dit toelaten, zal de uitzonderingsbepaling van' de „Stop- wet" worden toegepast. Het is niet juist, dat de minister benaal de toezeggingen zou hebben gedaan lnzaka' de beperking van de omzetting van drie jarige ambachtsscholen ln tweejarige met betrekking tot bepaalde scholen en vakken en tot de tegenstelling stad-platteland Naar de overtuiging van den mlnistei— mag men niet spreken van een onvoldoen-1 pen regeeringssteun aan het nijverheids? onderwijs voor meisjes. Thans genietej meer dan 200 groote en kleine scholen voorl dit onderwijs Ingevolge de Nijverheids-! onderwijswet subsidie. Lager onderwijs Het zal den Minister verheugen wanneer het mogelijk blijken zal, een' wijziging ln de thans geldende leer- lingenschaal aan te brengen. Echter moet hij er, evenals verleden); op wijzen, dat de groote arbeidsreserve onderwijzers en onderwijzeressen nut. voor een klein gedeelte het gevolg is yal de jongste verscherping in 1936 van dl leelingenschalen. Naast de werking van de leerlingtL schaal 1932 moet ter verklaring van de ver| grootlng der klassen, bepaaldelijk gewn; worden op de omstandigheid, dat veel der dan vroeger boventallige leerkracht in de scholen werkzaam zijn. Ongetwijfeld kan men een leerling) schaal ontwerpen die eenige duizend; werklooze onderwijzers een plaats ln dl school zou verzekeren. Invoering daan is echter om financieele redenen op dij oogenblik niet mogelijk. Uit een ingesteld onderzoek is den minis ter gebleken, dat door de ontworpen scha len het aantal leerkrachten zou toenemfi met 3892 aan de scholen voor gewoon el met 154 aan die voor uitgebreid lager on derwijs. Daar als gemiddeld salaris gere kend moet worden op resp. f, 1899 e f. 2886 en de pensioenlast 4'/z pet. bedraas komen de kosten op den duur op 8.2 mil lioen gulden. Omtrent het tuchtrecht merkt de minis ter op, dat het woord thans allereerst aan gemeentebesturen en schoolbesturei die ln de instructies der onderwijzers d reeds bestaande bevoegdheid nader kun nen regelen op het punt van schoolblljvei weg-sturen, strafwerk en dergelijke, waai door het gebruik van deze middelen worden vergemakkelijkt en in goede bqnei geleld, terwijl tevens nog eens de bevoegd heid zelf nadrukkelijk wordt uitgesprokei Eerst wanneer langs dezen weg een becre dlgende toestand niet kan verkregen woi den kan er aanleiding zijn te onderzoekei in hoeverre de wetgever de materie mo< ter hand nemen. Van den minister is geen voorstel te wachten tot verlenging van den leer plicht. Tegen het denkbeeld van een wettelijk regeling ter bescherming van den architec tentitel heeft de minister, zooals hij vrof ger al uitsprak, zekere bedenkingen. H bereidt voor het oogenblik evenwel voord instelling van een kleine commissie, dl tot taak zal krijgen hem omtrent die be denkingen nader in te lichten, waarna zijn houding zal bepalen. 7627 Dit is de eeuw der uitvindingen! Telkenmale worden wij door nieuwe ver rast: de techniek staat niet stil, gaat snel vooruit, verbijstert ons steeds weer! Zoo kwamen wij dezer dazen in kennis met de z.g .Wincharger" w.'nddrljver een installatie tot het kosteloos opwekken de~gërnakkeTijke^ van electrlsch licht, een Ame-ikaansche evenais 'de betrekkelijke ëêrinre M uitvinding d e daar reeds sinds eenige laren aHilaniS ov,er een aantai i-iren berekend met veel succes in orakü.jk Ls gebracht en I er een aantal ,ar "e10 heeft verkregen. Deze uitvinding is speciaal van groot belang voor die woningen villa's of vèrafgelegen boerderijen wa van de eigenaren de aanlegfeosten der eitfj triciteitsbedriiven te hoog achten of wie het betrekken van electriciteit uit a deren hoofde te bezwaarlijk of onm<#| lijk is. Wat het toestel zelve betreft het volgend! Een dynamo met een capaciteit van volt is geplaatst op een ijzeren torent)' Door middel van den wind wordt een Prj peller die aan de dynamo is bevestigd. d beweging gebracht en vervolgens de dynaj mo zelve; een en ander wordt geheel auwj matisch geregeld, waardoor bij een winof sterkte van 20 mijl per uur electnscni energie wordt opgewekt met een capacity van 650 watt per uur. Reeds bij een sterkte van 6 mijl per uur is de capaciW] Eenige accu's worden op deze wijze mj-j electrischen stroom gevuld, voldoende een geheel huis van helder electrisch te voorzien. Ook radio, stofzuiger, wa machine, pompen enz. ontvangen aoc middel van deze installatie den noodden electrischen stroom De wind. de voornaamf ste factor tot het opwekken van dcnelectrij schen stroom is volkomen gratis. Er slechts zeer geringe jaarlijksche kosten aajj het onderhoud der installatie v€rb0" j3 (b.v. voor olie), terwijl natuurlijk oo!iton accu's van tijd tot tijd nagezien moe «f worden. Wanneer de accu's geheel gevuld zijn j hetgeen bij inschakeling van het toes- op een cenigszins winderigen dag reeds i ongeveer 8 uren het geval is be8CJJJL men over voldoende electriciteit voor o geveer een week lang. Zélf constateerden wij bij den heer haar dp voortreffelijkheid van het op 0 eenvoudige, doch merkwaardige wijze ewekte eiectrische licht. Vergissen wij ons niet. dan zal voor rijke personen die thans nog om oe e 3 of andere reden hiervan verstoken zun. uitvinding een welkome verrassing tcekenen De eenvoudige behandel n- lnatsing ervan mm kosten pin ..rSfA1»» Su^SS -?• Whaar' halten- werken leum in Minnertsga vieren. het gebruik eveneens in de hand kuimeij tt wericen. uióbchb c«h Voorschoten nabij I Hiernevens de installatie zooals d de Haagsche Schouw de invoerrechtenden tuin van den heer Verhaar

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 10