BINNENLAND
„Herfst"
Het beleid van minister
Slotemaker
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 17 November 1937
Derde Blad No. 23818
8sfe Jaargang
Prins Bernhard jaagt
te Noordwijkerhout.
Verhouding tusschen
Nederland en Indië.
°ul Kiès en zeven anderen
geroyeerd.
Scherpe critiek in de afdee-
lingen der Tweede Kamer.
Aan de spelling-chaos
moet een einde komen
LUCHTVAART
Geslaagde recordvlucht.
REGELING VOOR DE TURF IN 1838.
Een ruime vangst
Sistermorgen heelt te Noordwijkerhout
Iraate jachtpartij plaats gevonden op
landgoed van jhr. mr. C. Dedel, Ka-
•heer van HM. de Koningin, waaraan
is deelgenomen door prins Bernhard,
in gezelschap van den zwager van jhr.
ièdel, baron van Hardenbroek, burgemees-
van Bennebroek. te ongeveer 9 uur
•iveerde. Niemand in de gemeente was
j dit hooge bezoek, waaraan nog ve;e
ódere heeren deelnamen, op de hoogte,
lijs de Noordwijkerhoutsche politie niet
Van negen tot een uur werd er gejaagd,
sama men de lunch gebruikte op het
rhthuis „Het Paardenkerfchof".
Er is veel wild geschoten, zooals hazen,
pijnen en vooral fazanten.
De drijvers wisten evenmin, dat prins
emhard tot de lagers behoorde, zij merk.
dit eerst aan de goede fooi. die zij van
ontvingen. Na de lunch vertrok prins
■mliard in de richting Amsterdam.
De verdeeling der Defensiekosten.
Ontleend is aan het Voorlooplg Verslag
i Tweede Kamer-besprekingen over de
[grooting van het departement van
iloniën.
Verscheidene leden achtten de benaming
lepartement van Koloniën" niet in over-
nstemming met de plaats, die Neder-
nrtsch-Indië. Suriname en Curacao in het
ksverband innemen sedert de grondwets-
raiening van 1922, noch met de sindsdien
de grondwet gebezigde terminologie.
Verscheidene leden merkten op. dat de
it voor tegemoetkoming aan Neder-
idsch-Indië in de bestrijding van de uit.
nn voor de Marine (artikel 40). die op
13.5 millioen zou moeten worden geraamd
(dien de kostenverdeeling niet gewijzigd
thans in afwachting van de uit-
van het overleg met de Nedcr-
noseh-Indischc regeering pro memorie
»dt uitgetrokken, terwijl daartegenover
ofdstuk VIII beiast wordt met de uitga-
ten bedrage van ruim f. 7 millioen
den aanbouw van schepen, welke tot
toe op de Indische begrooting voor
ramen.
jt de Memorie van Toelichting bij
Idstuk 8 en uit de Miilloenennota
:t. dat de regeering ten gevolge hiervan
tent od een voordeelig verschil van f. 6.5
ilioen over 1938. Dit vooruitloopen op den
~t van een nog niet beëindigd overleg
door de hier aan het woord zijnde
n afgekeurd, wijl ze het voorbarig
ttten en niet in overeenstemming met
't gezag. dat aan de Indische regeering
den Volksraad behoort te worden toege.
id-Gaarne zouden zti vernemen, in welk
idium dit overleg verkeert
Overigens waren deze leden van oordeel,
de reeds abnormaal hooge defensie-
pwj van Indië niet moeten worden ver-
löga,
I" plaats van een verzwaring van dc
marine-lasten voor Ned. Indië. behoo-
"n de kosten van de vloot geleidelijk
(theel op het moederland te worden
'kewenteld. In dit opzicht is Ncder-
nog steeds bij andere koloniale
«orendheden ten achter,
tan andere zijde werd deze opvatting
(erouderd genoemd. Ncd. Indië is geen
Nonie, geen wingewest meer, maar een
«lijkberechtigd deel van het konink
je, dat dan ook de eigen defensie-
tosten heeft te dragen.
'wscheidene leden achtten het wensche.
t ÏÜL de fu?ctia ran den gouverneur
«""«me of Curacao een meer duur-
eeven- zoodat het niet
■bmL.031 een gouverneur, ook
ienrtMvSt fer zoed Toor zljn '""k be-
d ins zl,n- na en-kele iaren door
«ander wordt vervangen.
Et
Plag
ird
kn
Pd..
krachtens een besluit van het
Partijbestuur der S.D.A.P.
kaar „Het Volk" meldt, heeft het
Partijbestuur der S.D.A.P. in zijn ver
gadering van i3 November j.l. tot
royement besloten van de leden P.
esi J- H. Anema, S. de Groot, J. D.
ran der Mei, van Wallinga-Veldman,
ïisenga en A. H. Loots.
Zooa'
P&flici? wee' er 'n Friesland een
B*tuur °ntstaan tusschen het S.D.A P -
r ri»arerscmnende Friesche afdeelin
a CU
P over de
wil -
)Ver Ho 1 1 a'WklIC «ÏUCCIUI-
Kièo K- j welke den afgevaardigde
Mom» verkiezingen op de rang.
in daar"'n Tallooze vergaderingen
Jb'iraaHlf1" 2ehoudan. terwijl door den
f raat "omm-ssie is benoemd, welke
P"er nieTlfrzoeken zal Kiès kon daar
"'■«st-aci c acc°ord gaan en heeft zijn
-t hi|«£? voortgezet, met het gevolg
"«hs geroyeerd is.
B°UD'V.aalberse ALS lw VAN DEN
vaN STATE GEÏNSTALLEERD.
to de
"!le »an „ffaderlnB van den Raad van
asident ,?ut€rm'ddag is door den vice-
■t, hft'mr- F. Beelaerts van Blok-
k. Aaik7euw benoemde lid prof. mr. P.
«I n. a.rsc' geïnstalleerd. Prins Bern-
"'erbij tegenwoordig.
Nooit wachten bij ver
koudheid of rheuma-
tiek, maar onmiddel
lijk ASPIRIN-tabletten
nemen - en hoe eer
der hoe beter!
Aspirin
is een •flayc*» - product.
Oranjeband en-öoyc*.-kruis
waarborgen de werkzaam
heid en onschadelijkheid
1210
(Ingcz. Med.)
DEVENTER KRIJGT ZIJN VASTE BRUG.
Minister heeft ontwerp vastgesteld.
Het gemeentebestuur van Deventer heeft
gisteren van den minister van Water
staat bericht ontvangen, dat deze het
ontwerp heeft vastgesteld voor de over
brugging van den LJssel bij Deventer.
De breedte van de rijbaan op de brug zal
9 meter bedragen, terwijl ter weerszijden
daarvan rijwielpaden komen elk ter breedte
van twee meter, benevens aan elke zijde
een voetpad ter breedte van l'/i meter. De
totale breedte zal dus 16 meter bedragen.
Ter vergelijking diene, dat de brug over
den IJssel bij Katerveer een totale breedte
heeft van slechts 10,75 meter.
Aan den kant van Deventer zal de brug
gaan over de vroegere Vischmarkt, over
het Emmaplein en de Kazernestraat naar
den Rijksweg naar Almelo.
Op den linker IJsseloever begint de op
rit op den Veluwschen bandijk, vandaar
achter de Buiten-Sociëteit om over de
uiterwaarden en dan gaat de brug schuin
over de rivier.
Aan iedere zijde komen bovendien af
ritten voor het plaatselijk verkeer.
Met den bouw wordt begonnen na het
treffen van een regeling met Deventer
voor het maken van de traverse door de
stad op kosten van de gemeente.
In de gisteren gehouden raadsvergade-
ling uitte de burgemeester zijn vreugdeen
dankbaarheid voor de verkregen oplossing,
waarna hij van verschillende zijden werd
gecomplimenteerd.
Wij vernemen van bevoegde zijde, dat
ook voor de in 1938 te graven fabrieksturf
de bestaande toeslagregeling zal worden
voortgezet. De uitvoering zal ongewijzigd
blijven. De aangesloten verveners zullen
dus bij aflevering via het verkoopkantoor
te Assen weer een ultkeering ontvangen
gelijk aan de kostprijs of iets hooger, wan
neer de opbrengst van de turf dat mogelijk
maakt.
De totale productie wordt vastgesteld op
hoogstens 30.000 dagwerken, waardoor op
alle aanvragen, volgens normale capaciteit
van de bedrijven, de volle hoeveelheid kan
worden toegewezen. Volgens de ervaring
der laatste jaren zal na volledige toewij
zing van alle aanvragen de productie waar
schijnlijk zelfs nog aanzienlijk beneden
deze hoeveelheid van 30.000 dagwerken
blijven. Om de productie van fabrieksturf
dan te bevorderen zal daarom in 1938 voor
het graven van 2500 dagwerken splitting-
turf een extra vergoeding van f. 10 per
dagwerk worden gegeven. Voor deze split-
tingturf zullen bijzondere toewijzingen
noodig zijn. De verveners zullen tijdig in
de gelegenheid gesteld worden hiervoor een
aanvrage in te dienen.
De productieregeling voor huisbrandstof
zal ook in de campagne 1938 worden voort
gezet. De totale toegestane productie zal
ongeveer gelijk zijn aan de hoeveelheid
die ook voor 1937 was vastgesteld, waarbij
de toegestane productie van persturf zal
worden verhoogd en die van baggerturf
evenredig verminderd, omdat in 1937 de
oorspronkelijke toegestane productie bag
gerturf niet geheel behoefde te worden toe
gewezen, terwijl er veel meer persturf werd
aangevraagd dan de toegestane productie.
De toewijzingen zullen weer persoonlijk
zijn en in de eerste plaats worden gegeven
aan verveners, die in 1934 en 1936 reeds
zelfstandig produceerden. Deze kunnen
weer een toewijzing krijgen van 90 pet. van
hun gemiddelde productie over deze basis
jaren. In beperkte mate zullen ook toewij
zingen gegeven kunnen worden aan ver
veners, die in de basisjaren nog geen huis-
brandturf produceerden.
BESTRIJDING DER WERKLOOSHEID
IN HET BOUWBEDRIJF.
Gisteren kwam te Amsterdam de be-
drijfsraad voor het bouwbedrijf ln verga
dering bijeen.
De reglementen, ingevolge artikelen 7 en
14 der bedrijfsradenwet, werden door de
vergadering behandeld en vastgesteld.
Besloten werd te voldoen aan het ver
zoek van de „werkcommissie tot bestrijding
van de werkloosheid" om medewerking te
verleenen aan het bedrijfsgewijze in te
stellen onderzoek, naai- de mogelijkheid
van bestrijding der huidige werkloosheid,
binnen het kader van het Nederlandsche
bedrijfsleven door regelingen op het gebied
van den arbeid.
Voorts werd besloten, voorbereidingen te
treffen tot het aarfvrager! van algemeen
verbindendverklaring van de vigeerende
landelijke collectieve arbeidsovereenkom
sten voor den burgerlijken en utiliteits
bouw en den water-, spoor- en wegen
bouw.
Denk aan de Herfst van Uw leven.
Een herfst, die zonnig en zorgeloos
kan zijn voor U en Uw gezin! Uw
toekomst, verzekerd door een levens
verzekering bij een oude, sterke Maat
schappij: de „Utrecht". De „Utrecht"
streeft naar de grootst mogelijke zeker
heid en houdt daarbij niet alleen reke
ning met het heden, maar bovenal
ook met de toekomst. Informeert
naar een levensverzekering met recht
op winstaandeel: sedert 1926 kwam
een bedrag van ruim 7.5 millioen
gulden uit de gemaakte winsten ten
goede aan verzekerden, met recht
op aandeel in de winst
N.V. LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
OPGERICHT 1883
1209
.UTRECHT" TE UTRECHT
(Ingez. Med.)
,J>E SOCIAAL-DEMOCRAAT" WORDT
OPCEHEVEN.
Tengevolge van het terugloopen van het
abonnementental op het discussie-orgaan
„De Sociaal-Democraat" is het tekort op
de exploitatie van dit blad zoo groot ge
worden. dat voorzetting van deze exploitatie
niet langer verantwoord is
Het Partijbestuur der S D.A.P besloot
derhalve naar Het Volk meldt tot
opheffing van dit orgaan per einde Decem
ber 1937. Nader zal worden overwogen op
welke wijze een eventueel sterker aan de
dag tredende behoefte aan schriftelijke
discussie in de Partij, zal kunnen worden
bevredigd.
Blijkens het voorloopig verslag der Twee
de Kamer over de begrooting van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen voor 1938
gaf men vrijwel algemeen uiting aan zijn
teleurstelling, dat de in het vierde kabinet
Colijn opnieuw opgetreden minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen de
Kamer volkomen in het onzekere heeft ge
laten omtrent het beleid, dat hij voorne
mens is in de begonnen regeeringsperiode
te voeren. Men achtte het bevreemdend,
dat de minister, die toch de wenschen en
vragen kent. die in en buiten de Kamer op
onderwijsgebied bestaan, de Kamer slechts
op negatieve wijze door intrekking nl.
van een aantal wetsontwerpen omtrent
zijn voornemens heeft ingelicht.
Zoo ergens, dan is er bij het onderwijs
een aanzienlijke achterstand in te halen.
De hier aan het woord zijnde leden weiger
den voorshands te gelooven, dat de minister
zou volharden in zijn voornemen, nog ge-
ruimen tijd den noodtoestand te laten
voortduren, waarin vooral het lager onder
wijs verkeert door te lage salarissen, door
overvolle klassen en door het leger van
niet of slecht bezoldigde kweekelingen met
akte, waardoor de ontoereikendheid der
leerlingenschaal zoo pijnlijk wordt aange
toond. Daarom vroegen zij met des te meer
aandrang, te wolden ingelicht omtrent de
plannen van den minister, hierin verbete
ring te brengen.
Andere leden zouden eveneens gaarne
vernemen of de minister nog herziening
van de onderwijswetgeving beoogt.
De hier aan het woord zijnde leden waren
het eens met het standpunt, door de regee
ring in de Millioenennota ingenomen, dat
nieuwe uitgaven slechts bij strikte nood
zakelijkheid moeten worden gedaan. In dit
verband wezen zij erop. dat er toch nieuwe
uitgaven in de begrooting zijn opgenomen.
Om dezelfde reden had de voorgenomen
stichting van een nieuw laboratorium te
Groningen, waarin, naar zij meenden, ook
het rijk zal moeten bijdragen, hun instem
ming niet.
Dc spelling.
Vrijwel algemeen kon men zich met
het spellingbeieid van de regecring niet
vereenigen. Ten spoedigste moet een
einde komen aan den toestand, dat de
regecring dc eene, de jeugd de andere
spelling toepast, dat de uitgevers van
tijdschriften en boeken, zelfs de ge
meente-administraties en verder ge
heel het Nederlandsche volk in dit
opzicht verdeeld zijn.
Vele leden, van wie sommigen om onder
ling soms tegenstrijdige redenen bezwaren
hadden tegen de spelling-1934, meenden,
dat voor de school het stadium van proef
nemingen met een afzonderlijke examen
spelling thans moet worden afgesloten. De
regeering keere voor de school terug tot de
spelling-1934 en gebruike die zelf ook.
Andere leden, van oordeel, dat de grond
fout hierin schuilt, dat de regeering via de
examens aan de maatschappij een nieuwe
spelling heeft willen opdringen, meenden,
dat er geen sprake mocht zijn van de al-
gemeene invoering van de spelling-1934,
die in breede kringen door de maatschappij
niet is aanvaard en evenmin in België
schijnt te worden aanvaard.
Hooger onderwijs.
Van verschillende zijde wees men er op,
dat de toeloop naar het hooger onderwijs
nog steeds te groot is, hoewel met zeker
heid te verwachten is, dat een groot aantal
studenten na het beëindigen van hun stu
die gesteld al dat zij werk vinden
nimmer een werkkring zullen vinden, die
met hun wetenschappelijke opleiding in
overeenstemming is.
Aangedrongen werd op het vestigen van
een leerstoel in de Vondel-wetenschap aan
een der rijksuniversiteiten, met name te
Utrecht,
Voorbereidend hooger en
middelbaar onderwijs.
Verscheidene leden vroegen, welke maat
regelen de minister denkt te treffen tegen
de overbelasting der leeraren, zoowel wat
de aantallen lesuren als de grootte der
klassen betreft.
Van verschillende zijden werd de opmer
king gemaakt, dat het wiskunde-program-
ma voor de hoogere burgerscholen A en B,
zooals dat is vastgesteld in het Kon. besluit
van 27 Mei 1937, te zwaar is. Hieraan
knoopten andere leden de meer algemeene
opmerking vast. dat dit nieuwe leerplan
schijngeleerdheid geeft in plaats van ont
wikkeling, dat het leidt tot intellectueele
overvoering ten nadeele van een evenwich
tige opvoeding. Ook het wiskundeprogram-
ma van de A-afdeeling der gymnasia werd
door verscheiden leden te zwaar geacht.
Van verschillende zijden werd aange
drongen op een wettelijke regeling voor de
subsideering van erkende middelbare
meisjesscholen.
Verscheidene leden drongen er met
klem op aan, de „stopwet" wederom zoo toe
te passen, dat ten minste ieder jaar een
erkende bijzondere inrichting voor middel
baar of voorbereidend hooger onderwijs
voor subsidie in aanmerking komt.
Nijverheidsonderwijs.
Vrijwel algemeen werd instemming uit
gesproken met de voorgestelde verhooging
der uitgaven voor deze afdeeling met
f. 584.176. Vele leden verbonden hieraan de
opmerking, dat het aantal geschoolde vak
arbeiders nog immer te gering is; vooral
in de metaalnijverheid heeft dit gebrek
zich zeer ernstig doen gevoelen reeds bij
de eerste opleving in 1936. Daarom drongen
zij aan op beter en ruimer verzorging van
het vakonderwijs.
Lager onderwijs.
Van verschillende zijden werd weder ge
klaagd over de ontreddering van ons ge-
heele lager onderwijs door de te hoog opge
voerde leerlingenschaal, waardoor mede is
ontstaan een zoo groote werkloosheid onder
de jonge onderwijzers. De hier aan het
woord zijnde leden drongen aan op terug
keer tot de leerlingenschaal van 1920, ook
voor de UL.O,-scholen.
Andere leden wezen er op, dat men moet
onderscheiden tusschen de belangen van
het onderwijs en die van de kweekelingen
met akte. Aan bezwaren betreffende het
onderwijs komt de minister, naar deze
leden meenden te weten, herhaaldelijk te
gemoet door het salaris te vergoeden van
een onderwijzer meer dan de wet voor
schrijft. Verder kunnen de kweekelingen
met akte als onderwijzer optreden, als het
onderwijs dit wenschelijk maakt. De be
zwaren omtrent het onderwijs achtten deze
leden dan ook overdreven.
Kunsten en Wetenschappen.
Verscheidene leden drongen aan op het
in ruimere mate verstrekken van opdrach
ten en het geven van steun aan kunste
naars.
Vele leden spraken de hoop uit, dat de
herstelling van de groote kerk te Alkmaar
weldra voortgang zal hebben. Naar aan
leiding van het feit, dat deze kerk op het
allerlaatste oogenblik voor instorting be
hoed is, drongen verscheidene leden in het
algemeen aan op sneller ingrijpen van den
minister. De restauratie van oude gebou
wen mag niet worden uitgesteld tot een
instorting dreigt.
Opgemerkt werd. dat het gebouw van
het koninklijk conservatorium voor muziek
te 's-Gravenhage aan de meest bescheiden
eischen niet meer voldoet. Men zou het op
prijs stellen, indien de minister zijn mede
werking zou willen verleenen bij de tot
standkoming van een nieuw gebouw.
Opgemerkt werd, dat het Philharmonisch
Orkest te Rotterdam niets uit 's rijks kas
ontvangt, hoewel het op een zeer hoog peil
staat en door zeer lage toegangsprijzen ook
minder vermogenden in de gelegenheid
stelt goede muziek te hooren. Ook na in
grijpende reorganisatie, welke heeft plaats
gehad, en ondanks het feit, dat de bezol
digingen der medewerkers uiterst laag zijn,
kan dit orkest rijkssubsidie niet ontberen.
HANDELSBESPREKINGEN MET ITALIË.
Nederlandsche delegatie zal naar
Rome vertrekken.
Naar wij vernemen zal heden een dele
gatie naar Rome vertrekken tot het houden
van handelsbesprekingen, welke delegatie
onder leiding staat van mr. A. van Klef-
fens en waarvan o a. deel zullen uitmaken
de heeren ir. R. P. Bonthuis, inspecteur van
den landbouw, hoofd van den buitenland,
schen landbouwvoorlichtingsdienst, dr. F.
L. Rutgers. Wzn., van het Dep. van Kolo
niën. mr. Am. J. d'Ailly. secretaris van de
Vereeniging voor den Effectenhandel en
A Rom Colthoff, nainens het Centraal
instituut voor de bevordering van het nor
male handelsverkeer.
BURGEMEESTER VAN HAARLEM
GEÏNSTALLEERD.
De nieuwe burgemeester van Haarlem,
dr. J. E. baron de Vos van Steenwük, is
gistermiddag in een buitengewone raads
zitting geïnstalleerd. De plechtigheid ge
schiedde in de raadszaal op het Prinsen
hof te Haarlem en werd o.a. bijgewoond
door mr. dr A. baron Röell. commissaris
der Koningin in de provincie Noord-Hol
land, mr. dr. I A. van Royen, oud-burge
meester van Zwolle en schoonvader van dr.
de Vos van Steenwijk. zijn broeder mr. dr.
R. H. baron de Vos van Steenwijk, com
missaris der Koningin in de provincie
Drente en vele militaire en burgerlijke
autoriteiten.
GEEN TOEPASSING DER ZUIDERZEE-
STEUNWET TEN AANZIEN VAN DE
WIER VISSC HERS.
Naar aanleiding van de vraag, of er voor
de wier. en andere visschers benoorden den
afsluitdijk in verband met den achteruit
gang van hun bedrijven uitzicht bestaat op
tegemoetkoming ingevolge de Zuiderzee-
steunwet. dan wei of uit anderen hoofde
iets voor hen zou kunnen worden gedaan,
heeft de minister van Waterstaat oa. ge
antwoord. dat zelfs bij een verruimde strek
king van de Zuiderzeesteunwet daarop geen
beroep kan worden gedaan om de belang
hebbenden bii het wier benoorden den
afsluitdijk tegemoet te komen.
Od de belangen van dc betrokken vis
schers is nog in het bijzonder de aandacht
van het departement, dat de visscherü-
aangelegenheden behandelt, gevestigd.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot vice-
president van de arrondissements-recht-
bank te Breda: mr. J. C. H. Coenegracht,
thans vice-president van de arrondisse
mentsrechtbank te Roermond.
De audiëntie van den Minister var»
Waterstaat zal morgen inplaats van Vrij
dag plaats hebben.
Mevr. Kirby-Green te Kaapstad.
Mevr Kirby-Green en Clouston zijn gis
teren 18 55 uur Greenwichtijd te Kaapstad
ge'and. Zii hebben den afstand Engeland
Kaapstad in een recordtijd van 45 uur
vijftien minuten afgelegd. Het vorige record
dat gemaakt werd door Amy Johnson, be
droeg drie dagen zes uur 26 minuten.
