MOHICAN
LEIDSCH DAGBLAD Eerste Blad
Woensdag 17 15!'
ik cciexnr conv»Tc.ii nulioupnj
,Ik rook MOHICAX en weet waarom!"
V,.
MAGGI BOUILLON
met zoo weinig mogelijk gebruikmaking
van diepwater. omdat dit. zooals reeds
hierboven uiteengezet werd. slechts als
noodmaatregel gebruikt mag worden.
Aan het duingebied kan per jaar plm.
4000 M3. bovenwater per H.A. worden
onttrokken. De totale oppervlakte van
dit duingebied bedraagt circa 150 H.A.,
zoodat dus per jaar
150 X 4000 M3. 3.000.000 M3.
bovenwater aan de prise d'eau u t den
regenval onttrokken kan worden.
Hiervoor is echter noodig. dat ver
schillende werken ter uitbreiding van
de waterwinningsmiddelen worden uit
gevoerd.
Opgemerkt kan worden, dat het diep
water zich in dien tijd waarschijnlijk ge
heel zal aanvullen en bij matig gebruik
kan worden verwacht, dat het zich zal
handhaven. Het Is dan ook waarschijnlijk,
dat de capaciteit van den watervang ook
voor langeren tijd dan 30 Jaren toereikend
zal zijn.
Een duinwaterleiding heeft groote op
pervlakten duinterrein noodig om over
voldoende water te beschikken, hetgeen
hierboven Is aangetoond. In dichtbevolkte
streken, als de provincie Zuid-Holland is
het niet wenschelijk, dat dergelijke groote
gebieden aan de recreatie worden onttrok
ken. Het ligt daarom in het voornemen te
trachten in overleg met andere instanties
de benoodigde terreinen, voor zoover dit
met de waterwinning is te combineeren, op
aesthettsche wijze» te bebos se hen. voorzien
van wandel- en ruiterpaden.
Indien alle kanalen van een gesloten
dralneeileldlng worden voorzien kan later
het grootste gedeelte van het terrein voor
het publiek toegankelijk gesteld worden.
De gebruikelijke prikkeldraadafzetting zal
niet vlak langs de paden loopen, doch zoo
veel mogelijk worden weggewerkt.
Ernstig is het vraagstuk, op welke
wijze de zoo noodzakelijke waterbespa
ring het best bereikt zou kunnen wor
den. bestudeerd.
Besloten is tot het middel, dat ook
in andere plaatsen uitkomst heeft ge
bracht, n.U het plaatsen van meters.
Om ln Lelden het metertarief aanne
melijker te maken, is de prijs per M3.
10 pCt. verlaagd.
De verlaging van de tarieven zal de
L.D.M.. resp. de gemee.nte Leiden een
groot bedrag per jaar kosten. De kleinste
verbruikers, c.q. minst gesitueerden kun
nen het water „per abonnement" blijven
betrekken, aangezien juist voor hen het
metertarief een verhooging van uitgaven
zou beteekenen.
De ontworpen uitbreidingswerken.
De Maatschappij zal moeten overgaan
tot het maken van zeer kostbare uitbrei
dingswerken, teneinde het duingebied zoo
intensief mogelijk te explolteeren.
Momenteel is bij het Wassenaarsche
Slag een draineerkanaal in uitvoering, dat
rond f. 200.000 zal kosten, terwijl boven
dien nog voor rond f 500.000 uitbreidings
werken van ongeveer denzelfden aard op
het programma staan.
De plannen worden successievelijk uit
gevoerd. waarbij dan zoolang wordt ge
teerd op de groote hoeveelheden water,
die vrijkomen.
Tenslotte werden wij nog in de gelegen
heid gesteld eenig inzicht te verkrijgen
omtrent de hier toegepaste systemen, vol
gens welke water aan de duinen wordt
onttrokken en nadien gezuiverd.
Rondgang over het terrein.
Reeds is besproken het verschil tusschen
„diepwater" en „bovenwater".
Het, eerste wordt onder de kleilaag op
plm. 30 a 50 M. diepte door bronnen ge
wonnen. Een dergelijke bron wordt als
volgt gemaakt:
Een wijde buis b.v. 50 c.M. doorsnede,
wordt in den bodem gedreven door met
een puls de grond door de buis heen weg
te halen en zoo noodig belasting op de
buis aan te brengen. Steeds worden grond
monsters genomen. Zoodra nu voldoend
dikke, grove lagen, die het water dus ge
makkelijk doorlaten, gevonden zijn, laat
men in de wijdere pijp een bronpijp, waar
van het onderste gedeelte geperforeerd is,
zakken. Daarna wordt over de dikte van
de grove laag een fijne grindomstorting
aangebracht en wordt de boorbuis door
een speciale inrichting opgetrokken. De
bovenste ruimte wordt met uitgekomen
grond aangevuld. Op de plaats waar de
kleilaag zich bevindt, wordt weer zorgvul
dig kiel aangebracht om te verhinderen,
dat bovenwater doordringt.
De bronnen worden nu nog voor het
grootste gedeelte door z.g. ..Mammouth-
pompen" afgepompt (met lucht). Het wa
ter komt ln de open kanalen of draineer-
leldingen terecht en stroomt mee naar de
lage-drukpompen. In den laatsten tijd
worden electrische pempjek in de bulzen
neergelaten en vanaf den Watertoren be
diend.
Om het bovenwater te winnen zijn zeer
kostbare werken noodzakelijk. In het alge
meen zijn in de duinen draineerkanalen
gemaakt. Dit zijn sleuven in de duinen,
waar in den bodem draineerbuizen zijn
gelegd ter diepte van den bovenkant der
kleilaag. Vroeger waren dat gresbuizen
met gaten en een grove grindomstorting.
Nu zijn hier voor het eerst voor dit doel
eternitbuizen met zaagsneden toegepast,
met zorgvuldige grindomstortingen. Een
dergelijk kanaal is in uitvoering. Ook is
er een open kanaal gemaakt d.w.z. een
kanaaj met den bodem tot op de kleilaag.
Dit heeft echter verschillende bezwaren,
zooals groote verdamping en grootere ver
ontreinigingskansen.
Al het gewonnen water komt in een
groot basin bijeen en wordt vandaar op
gepompt naar de voorfilters. Dit water be
vat n.l verschillende bestanddeelen, die het
ongeschikt maken voor het gebruik als
drinkwater, b.v. ijzer, mangaan, planten
resten e.d. Door de lage-drukpompen wordt
't water boven de voorfilters door sproeiers
geperst en fijn verdeeld ln de lucht gespo
ten. Daardoor worden de zich ln het wa
ter bevindende ijzer- en mangaanverbin-
dingen tegengehouden en tevens de ver
dere mechanische verontreinigingen.
Door hoogteverschil loopt het water naar
de nafilters. waar de bacteriologische pul
vering plaats vindt. Vandaar gaat het wa
ter naar den reinwaterkelder en vandaar
naar de hooge-drukpompen en verder naar
de verbruikers.
Het gefiltreerde water wordt regelmatig
bacteriologisch en scheikundig onderzocht
om eventueele foutieve werking der filters
hetgeen door het dubbele systeem vrijwel
is uitgesloten, bijtijds te kunnen voorko
men.
Na afloop brachten wij per „waterlei
ding-expresse", een soort smalspoorloco-
motiefje met aanhangwagen een bezoek
aan de in uitvoering zijnde werken, waar
men druk bezig was een diepe geul te
graven, een damwand te slaan en nieuwe
araineerbuis te leggen.
Naar de directie ons mededeelde ligt het
in haar voornemen om het bedrijf bij de
verbruikers min of meer te popularlseeren,
door hen groepsgewijze tot de terreinen
toe te laten (excursies van woningbouw-
vereenigingen, verhuurdersbond, vrouwen
organisaties), waardoor de consumenten
zelf eenig inzicht verkrijgen in de natuur
lijke moeilijkheden, welke de winning van
duinwater met zich meebrengt.
Wie daartoe over eenigen tijd een uit-
noodiging mocht ontvangen, kunnen wij
van ganscher harte aanraden er gebruik
van te maken.
Wij althans bewaren aan ons bezoek de
herinnering aan een uiterst leerzame ex
cursie.
SITUATIE. Wl PC LlTtBWlPLAATS Vin PC.LPrt'
OC GCnCEIMth rtATWlJr. C« \*ASSCrrAAQ.
SCHAAL I A IE SOO
iljw
7
Situatie teekenlng van het terrein der Leidsehe DuinwatermaatsohappiJ ln de
Katwljksche duinen.
...de nieuwe MOHICAN is 'n pittige en
toch zachte Amerikaan. Scht wat 'n roo-
•V
ker lekker noemt
1 -«
so* A
AMERICAN CIGARETTES
1233
(Tnscz. Mmj I
DE VACANTIEBON IN HET
BOUWBEDRIJF.
Een algemccne regeling.
Het is een feit. dat ieder werkgever en
ieder werknemer in de bouwbedrijven, er
belang bij heeft, dat door allen zonder
uitzondering de arbeidsvoorwaarden
van de Landelijke Collectieve Arbeidsover
eenkomst voor de Bouwbedrijven worden
nagekomen.
Helaas geschiedt zulks in werkelijkheid
nog maar al te veel niet en worden, door
minder bona-fide werkgevers en werk
nemers de in voornoemde overeenkomst
vastgestelde verplichtingen, op allerlei
wijzen ontdoken Dat daardoor de stipte
naleving, voor de wél bona-fide patroons
en arbeiders, welhaast onmogelijk wcEdt
ln dezen tijd van felle concurrentie, is zon
der meer duidelijk.
Vooral met de verstrekking van de va-
cantiebonnen, waarvan veelal het groote
sociale nut niet eens wordt ingezien,
neemt men het vaak minder nauw, waar
door het gevaar, dat de geheele vacantie
regeling op den duur in het gedrang komt
lang niet denkbeeldig is.
Dit heeft de diverse patroonsvereenigin-
gen in het bouwbedrijf, in samenwerking
met de diverse arbeidersorganisaties in
het bouwbedrijf, ook hier ln Lelden doen
besluiten tot het invoeren van een scherpe
en zoo doelmatig mogelijke controle op de
verstrekking van vacantiebonnen.
Met ingang van 27 Nov. a.s. dan zul
len alle werknemers ln het bouwbedrijf,
waaronder in dit geval moeten worden
verstaan: timmerlieden, metselaars, voe
gers, betonwerkers, vlechters, opperlieden
en grondwerkers, voorzien moeten zijn var.
een zoogenaamd „vacantiebonnenboekje".
In dit boekje moeten de werknemers we
kelijks den door hen ontvangen vacantie-
bon plakken. Voor de weken, waarin men
werkeloos is, of bulten het bouwbedrijf
werkt, wordt in het open vakje een stem
pel of aanteekening gezet.
De vacantiebonnenboekjes zullen op ge
regelde tijden worden gecontroleerd, waar
bij dus wordt nagegaan, of ln het betref
fende vakje voorkomt, hetzij een bon
indien in de bewuste week namelijk ge
werkt is, hetzij een stempel of aantee
kening, waaruit blijkt.dat de arbeider ln
de bewuste week werklÖos is geweest, of
wel buiten het bouwbedrijf heeft gearbeid.
Ter verkrijging van dat stempel, of die
aanteekening. kunnen de georganiseerde
arbeiders zich wenden tot hun respectie
velijke arbeidersorganisaties.
Vervoegen werknemers, georganiseerd of
ongeorganiseerd, zich om werk bij een
der leden van het georganiseerde patro
naat, dan wordt allereerst onderzocht of
hun vacantiebonnenboekje in orde is.
Ontbreekt in één of meer der daarvoor
bestemde vakjes de bon, het stempel of
de aanteekening als hierboven bedoeld,
dan komt de betrokkene niet voor bewerk
stelling bij den georganiseerden patroon
in aanmerking.
Arbeiders, die bij ongeorganiseerde pa
troons werkende, er niet voor zorgen, dat
ook die hun vacantiebonnen verstrekken,
loopen derhalve het risico, indien zij vroeg
of laat bij een georganiseerd patroon weer
om werk komen, daar niet te worden aan
genomen, omdat hun vacantiebonnen
boekje niet ln orde is.
Op deze wijze hoopt men aan de on-
reëele concurrentie, door knoeierijen met
de arbeidsvoorwaarden, op dit punt al
thans een einde te maken.
INAUGURATIE PROF. Dr. H. KRAEMER.
Prof. dr. H. Kraemer. benoemd tot. hoog
leeraar fn de faculteit der Godsgeleerdheid
om onderwijs te geven in geschiedenis van
den Godsdienst in het algemeen en de
phanomenologie van den Godsdienst zal
zijn ambt aanvaarden met het uitspreken
van een inaugureele oratie op Vrijdag 3
December a.s. te 4 uur in het Groot Audi
torium der Academie.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Firma Peltenburg van 1793, Breestraat
109, Leiden; piano's, vleugels, orgels, radio,
muziek; fijnmeubelen en kamerbiljards.
Vestiging filiaal Bruggestraat 7, Alphen
a. d. Rijn.
A. Vogelaar, van Banchemstraat 2, Lei
den; kruideniers- en grutterswaren.
Uittredend eigenaar A. Vogelaar, Lelden,
dd. 13 Nov. 1937.
Wed. E. van Velzen, Haarlemmerweg 25,
Leiden; broodbakkerij.
Uittredend eigenaresse wed. M. J. van
VelzenOorschot. Leiden, dd. 16 Nov. 1937.
Wijziging handelsnaam in J. van Velzen.
Nieuwe eigenaar J. Th. C. van Velzen, Lel
den. Wijziging uitgeoefend bedrijf brood-,
koek-, banket- en beschuitbakkerij.
T. van Leeuwen, Alphen a. d. Rijn,
Dorpsstraat 64, Aarlanderveen; brood-,
koek-, beschuit- en banketbakkerij.
Uittrerend eigenaresse wed. M. van Leeu
wen—Kroon. Wijziging handelsnaam in P.
van Leeuwen. Nieuwe eigenaar P. van
Leeuwen. Alphen a. d. Rijn.
Gisteren heeft een aantal Fransehe
Ingenieurs, daartoe in staat gesteld door
de directie der Ned. Spoorwegen op het tra
ject RotterdamLeiden—Amsterdam proef
ritten met verbeterde Dieseltrelnen mee
gemaakt. Het traject Den HaagLeiden
werd ln Th minuut. LeidenHaarlem ln
16 minuten afgelegd.
BAZAAR „EX ANIMO".
De Christelijke Zangvereeniging „Ex
Animo'' alhier organiseert een bazaar van
daag. morgen en Vrijdag ln het Nutsge-
bouw. De bazaar heeft tot doel de kas van
bovengenoemde vereeniging te versterken.
Vele attracties zijn aanwezig, o.a. schiet
baan, trektent. Sjoelbakken enz., zoodat een
bezoek tevens een ontspanning beteekent.
HET NIEUWE GYMNASIUM.
Officieele opening op 8 Januari a.s.
Naar wij vernemen zal het nieuwe Gym
nasium nabij de Burggravenlaan op Zater
dag 8 Januari a.s. in gebruik worden ge
nomen.
De minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen is uitgenoodigd om de
openingsplechtigheid te willen verrichten.
RHIJNGEEST, ENDEGEEST EN
VOORGEEST.
De jaarlijksche tentoonstelling met ver
koop van de door de patiënten van Rhljn-
geest, Endegeest en Voorgeest vervaardigde
artikelen, zal Maandagavond 22 dezer om
7 uur geopend worden
Tot deze tentoonstelling heeft men vrijen
toegang. Men vindt er een groote verschei
denheid fraaie en nuttige handwerkartike-
len, speelgoederen, huishoudelijke- en
kunstnljverheidsartikelen enz. tegen zéér
billijke prijzen,
Kijk, dat is
mijn merk!
Let U er óók altijd op,
wanneer U een fijne bouil
lon wilt maken, dot U daar-
voorMAGGP Bouillonblok
jes gebruikt? Dat zijn de
blokjes, die in kwaliteit aan
de spits staan! Daórvan
maakt U een bouillon, die
een zuivere, natuurlijke,
krochtige smaak heeft, die
in alle opzichten „af" is.
Let U dus óók op de
geel-rode etiketten en de
fabrieksmerken: de naam
MAGGI en de Kruisster!
1235
(Ingez. Med.)
PROPAGANDA-AVOND CHR.
BESTURENBOND.
Rede van den heer A. Stapelkamp.
De Leidsehe Chr. Besturenbond had gis
teravond in de Stadsgehoorzaal een groote
propaganda-vergadering belegd. Voor deze
samenkomst. die een onderdeel vormde
van de November-actie van het Chr. Nat.
Vakverbond, welke momenteel over het ge-
geheele land gevoerd wordt, bestond bui
tengewoon groote belangstelling. Velen
konden zelfs geen plaats krijgen. De Chr.
Orkestvereeniging „Symphonia" o. 1. v. den
heer J. Plu, die op dezen avond haar be-
langelooze medewerking verleende, zorgde
geruimen tijd voor den aanvang voor op
gewekte muziek.
De voorzitter van den Leidschen Chr.
Besturenbond, de heer G. Hordijk, las bi]
opening Ps. 97, heette allen welkom om dan
met een enkel woord het doel van deze
propagandavergadering. die nu reeds 12
Jaren achtereen ook in Leiden wordt ge
houden, uiteen te zetten, In het kort wees
de heer Hordijk nog op het belangrijke
werk van het Chr. Nat. Vakverbond waar
na hij, nadat nog het Lutherlied gezongen
was, het woord gaf aan den voorzitter van
het C. N. V., den heer A. Stapelkamp, die
het voor deze geheele actie gekozen onder
werp „In keerend getij, het zeil geheschen"
behandelde. In het begin van zijn rede wees
ook de heer Stapelkamp op het doel van
deze avonden. Men wenscht allereerst het
licht van het beginsel op de vraagstukken
van dezen tijd te laten vallen en daar
naast ook het contact met de leden nau
wer aan te halen. Voortgaande toonde spr.
aan. dat wij, rekening houdende met de
nuchtere werkelijkheid, de vooruitzichten
toch eenigszins gunstiger mogen aanzien.
Er is een kentering gaande in den econo-
mischen toestand. Dit neemt echter de
ongerustheid, die er momenteel op inter
nationaal terrein heerscht, niet weg. Daar
om ook dienen wij het oog op God gericht
te houden. Hem allereerst dankende voor
den zegen, dien Hij ons reeds geschonken
heeft. Zien wij op heel het maatschappe
lijk gebeuren terug, dan dient opgemerkt
te worden, dat wij verkeeren in een kee
rend getij. Als Chr. Nat. Vakverbond zul
len wU bij dit keerend getij allereerst onze
aandacht schenken aan het vraagstuk van
de werkgelegenheid. Dit gaat zelfs,
er nog een 300.000 werklooze arbeiders i„
ln beteekenis verre uit boven het próblcta
der ioonen en arbeidsvoorwaarden. Moelii
wij alzoo eerst streven naar uitbreiding 4
werkgelegenheid, daarnaast dienen
christelijk-sociale beginselen ons ook
brengen tot een harmonische sammul
king tusschen patroon en arbeider. Oral
actie zal er op gericht zijn, dat wij een
drijfsorganisatie verkrijgen, steunende i
christelijke en zedelijke rechtsnormen
Nadat de heer Stapelkamp voorts nd
aangedrongen had op betere verhoudtaj
in het bedrijfsleven, sprak hij nog
propagandistisch woord tot meerdere ont^
plooiing van de chr. sociale gedachte.
In het tweede gedeelte van den avond
is het spreekkoor „Het lied van den atl
beid" uitgevoerd. Het tooneelgezelschap ,ll
Abeispelers", de chr. gem. zangver. „Hall
lelujah" en .Symphonia)" hebben onderf
leiding van den heer D. Hendriks een mot
geheel weten tot stand te brengen, dat nie^
naliet diepen indruk op de aanwezigen t
maken.
Ds. H. A. Wiersinga, Geref. pred. te deia
stede heeft aan het eind van den avoni|
een slotwoord gesproken.
Aan den uitgang werd een collecte voo
het Chr. Werkloozencomité gehouden.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal exameal
Wis- en Natuurkunde, hoofdvak Pharma-|
cle: de heer A. Bot Vlaardlngen i en voo
het candldaatsexamen geschiedenis: 4e|
heer P. Hoogenboom (Dordrecht l.
Voor het doctoraal examen Rechten: del
heer E. V. F. Bellnfante (Den Haagl en
voor het doctoraal examen Zuid Afri-I
kaansch Recht; de heer I. C. Steyn <Oegst-|
geest).
VRIJE KA TH. KERK.
Openbare lezing van ir. H. Poortman.
In de Vrije Kath. Kerk, VreewiJksto'J
19 ls, een openbare lezing gehouden dad
den heer ir. H. Poortman, over het onder
werp: „Wat brengt de Vrije Kath. Keri
den modernen mensch?"
Spreker begon met de moderne meiisci
te schetsen als de mensch, die naar geeste
lijke waarden zoekt, die het wereldsche
leven niet als geheele inhoud van „hetj
leven" beschouwt in die in het algemeem
meer zelfbewust zijn handelingen bepaalt.
Er is verband tusschen de V.K.K en dfl
moderne mensch, omdat ook deze kerk de
geestelijke waarden als noodzakelijkheid in
het leven ziet, de gnosis ln het godsdienst
leven wil terugbrengen en om dit doel
bereiken een zelfbewusten weg Inslaat.
Spreker ging verder in op het ontstaan
van de godsdiensten en toonde aan, hoe,
het Christendom geënt is op de Joodse»,
beschaving.
Hoe broederschappen ontstonden in of
eerste Jaren van het Christendom en
Christus daarin leeraarde de wijsheid en
verborgenheden Zijns Vaders. Hoe om of'
Apostelen, de gemeenten ontstonden, d-f;
zich weer verder organiseerden en hoe In;
deze organisaties de punten der CW.,
eerediensten werden neergelegd. Uitvoerig
schetste spr., dat door verschillende invloe
den en het hechten aan uiterlijkheden
langzamerhand de gnosis, de oude wijsheid
verloren raakte en de Kerkvaders zk®
gingen toeleggen op de wereldlijke macht
Daarna verscheen het Neoplatonisme as
philosofisch systeem en toen kreeg men oe
splitsing der kerk waardoor Oost cn Wfo-
gescheiden werd, om. de Russische kei* en
Westersche kerk. Aristoteles, leerling
Plato bracht een leer op redelijke ver
standelijke basis, totdat tenslotte Thomas
van Aquino zijn systeem bracht van vol
maakt theologische leer, waarin voor ane
vragen een antwoord was opgenomen
Hierna ontstonden vele misbruiken in*
kerk die de Hervorming tot gevolg hadden.
Spreker teekende het vóór en tegen jj,
deze Hervorming. Verder brachten Lutn»
Calvijn en Zwingli hun invloed over w
de Westersche mensch die een zekere w
making verkrijgt, die hem op eigen beene
plaatst tegenover zijn God.
Dit principe is niet te stuiten. Ou°
Huygens en anderen groeit het Protests"-
tisme op. De wetenschap zoekt langs un«
lijken weg de natuur te doordringen
zóó ontstaat een periode die wert
materialisme waardoor het geestelijke
den achtergrond raakt.
Spreker licht verder toe, dat hierna »ee
een zoeken volgt naar het verlorene
dat Spiritisme en Theosofie baan oiex
Nader bespreekt spr. nog het Vr'jzinnms
Protestantisme, de oud Kath. Kerk en
zoeken van den enkeling naar geeswm
waarden en hij noemt o.mRom
met zijn boek „God heb ik gezocht
nadert de lezing de tijden van nu
noemt als verschijnsel onder de unr
stellingen de Vrije Kath. Kerk. die w
dogma den mensch wil voeren .na~
oude wijsheid, in volmaakte vrijhelu.
Spreker belicht de zeven Sacrarne
die de V.K.K. aanbiedt aan allen, a«'1
eerbied hun altaren naderen en wu»
den eerbied, die de V.K.K. zelf hek
andere godsdiensten en wetenschappe
Spreker eindigde zijn aandachtig
hoorde lezing met te wijzen, op den weg
evolutie, waarin de Christusfiguur
schijnt, om datgene aan de kerk te sc
ken wat de mensch nader tot 2Hjn
kan brengen en hem terugvoert nas
bron van zijn oorsprong. God!
Verschillende vragen werden n(.
spreker gericht, waarop hij uitvoert,
woordde. j
