BINNENLAND LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Vrijdag 12 November 19]] Anti-revolutionnairen tegen belasting-verhooging Debat UIT DE BONTE WAERELD VVV over de Rij ks- begrooting De heer Teulings is optimistisch WETENSCHAPPEN FINANCIEN Minister Seldte over zijn reis. Vragen van den heer Schouten inzake de defensieplannen. De derde dag van het algemeen begrootingsdebatde stroom kabbelt rustig voort. Het is een onvermijdelijk verschijn sel in een discussie, die dagenlang duurt dat de sprekers elkanders argumenten gaan herhalen. Zelfs komt het oogen- blik, dat men het bekende woord van Heemskerk hanteeren kan; dit is een opmerking, die herhaalt, wat al her haaldelijk herhaald is. Zoo gaat het ook in een debat als dit. En het is vooral het geval, wanneer er zooals thans een zeer uitvoerige pers polemiek is voorafgegaan, waarin met name over de kabinets-formatie tot uit den treure van gedachten is ge wisseld. Zoo kon het niet anders, of ook de hee- ren Schouten, de anti-revolutionnaire, en Teulings. de roomsch-katholieke spreker, moesten ter verdediging van het gevormde kabinet opmerkingen maken, die in en buiten het debat reeds vernomen zijn; zij maken het ons mogelijk eenige kortheid te betrachten. Dat de heer Schouten de for matie van het kabinet in be scherming nam, was natuurlij k niet verrassend, al verklaarde hij van de voorge schiedenis niet volledig op de hoogte te zijn. De uitslag der stem bus aldus zijn betoog stond aan deze oplossing zeker niet in den weg, want de meerderheid der kiezers wilde stellig een op duidelijke beginselen gefun deerd staatsbeleid. Met kracht weersprak hij de bewering, dat het regeerings-pro- gram van dr. Colijn aan de formatie van een kabinet op breede basis in den weg zou hebben gestaan. Hieromtrent zal meenen wij eerst dan zuiver geoordeeld kunnen worden, wanneer dr. Oolijn misschien straks in zijn rede nadere mededeelingen zal hebben gedaan. Intusschen sprak ook de heer Schou ten met vreugde en waardeering over die stemmen uit de linkerzijde die een gees telijke basis voor staat kundig be leid beplei ten. Intusschen, hij wees er op dat men nooit zal mogen ko men tot een christendom boven geloofsverdeeldheid, dat gelijk Groen getuigde van Thorbeckes formule in wezen neerkomt op een stelsel van maatschappelijke beschaving en ethiek. Het kernpunt ligt. aldus spr.. nog steeds In de vraag, of men de bijzondere open baring der Heilige Schrift erkent als het richtsnoer ook voor en in het staatsleven. Hier botsen christendom en humanisme tegen elkaar aan. Als voorbeeld van principieele tegenstel ling wees de anti-revolutionnaire spreker- op een artikel van dr. van de Waerden in dè socialistische pers, dat de norm van zedelijkheid zoekt in den mensch inplaats van in God, maar machtig, 'oijna harstoch- telijk, protesteerde de heer Schouten tegen de voorstelling, alsof de christenen, de ge- loovigen, zich meerwaardig zouden verhef fen boven anderen. Inzake de Zondagswet verklaarde de heer Schouten, dat de anti-revolutionnai- ren niemand willen dwingen tot Zondags heiliging of tot een bepaalde wijze van Zondagsrust, maar zij dulden geen toestand waarbij van de vrijheid een zoodanig ge bruik wordt gemaakt, dat anderen tot arbeid worden gedwongen In een uitvoerig, met vele cijfers gelar deerd overzicht heeft de heer Sohouten verder een schets gegeven van de finan ciën, de zeeT belangrijke stijging derstaats en gemeente-schulden, van den achteruit gang der financiën ln de crisis-jaren en van de budgetaire positie van het oogen- tlik, om tot de conclusie te komen, dat er van het doen van extra-uitgaven, die niet volstrekt noodzakelijk zijn, thans nog geen sprake kan zijn; de financieele en econo mische wereld-toestand Is bovendien niet van dien aard, dat men cr een gunstigen weerslag van kan verwachten op onze nationale situatie. Aan een voorziening voor ouden van dagen, aan verbetering der leerlingen- schaal en van de salarissen van het overheids-personeel kan, volgens den beer Schouten, dan ook niet worden gedacht. Wat sanunige sprekers wilden zou had bij berekend ongeveer 50 miliio^n gulden per jaar koeten, onge acht dan nog wr.t provincies en ge meenten zcuden moeten betalen. Wrar moet het geld daarvoor vandaan ko J. SCHOUTEN A.R. men? vroeg hij, en hij betoogde dat, wat er mogelijk zal zijn, te allen tijde zal afbangen van de conjunctuur van het oogenblik. De anti-revolutionnaire fractie is echter van oordcel, dat de defensie-uitgaven een aparte plaats bekleeden in het geheel, omdat de be scherming en verdediging des vader lands een primaire plicht is, van Gods wege opgelegd. De defensie-uitgaven kan en mag men daarom aldus de heer Schouten niet met andere za ken op één lijn stellen, ook al vormen zij een belemmering op den weg naar het herstel der financiën. De regeering dient echter nogmaals na te gaan. of, hetgeen zij voorstelt, wel evident nood zakelijk is. Dit geldt zoowel voor het personeel als voor het materieel der weermacht. Voor belasting-verhooging zijn de anti-revolutionnairen nog niet gewonnen. Zij hebben daartegen voor- loopig bezwaren. Deze waarschuwing van den heer Schou ten, zoowel ten aanzien van de defensie als van de belastingen, is zeer zeker van be lang. Wat de economische politiek betreft maakte de afgevaardigde ook eenige reser ves, doch in geen geval zal zij goed vinden, dat economische machtigingen worden ge bruikt voor protectie of voor ordening: wanneer men deze wil, moeten zij langs anderen weg worden voorgesteld en tot stand komen. In een daverende rede heeft de heer de Visser het standpunt der communisten uiteengezet; scherpe critiek geoefend op de fascisten, op de socialisten, op andere par tijen en op het kabinet. Wij hebben zeide hij thans weer een regeering van de reactie met Colijn als leider en Goseling als secondant. Hij vertolkte allerlei com munistische eischen en verklaarde zich voor een volksleger, maar onder een demo cratische regeering. De heer Teulings, de financieele specia list der katholieke fractie, heeft finan cieele begrootings beschouwingen gehou den, en daarbij de opmerking gemaakt, dat men niet te veel moet schermen met een papieren evenwicht; de begrooting moet in werkelijkheid sluiten. Hij toonde aan, dat er in het begrootingsbeeld voor 1938 nog verschillende zwakke plekken zijnde ont wikkeling van 's lands finan ciën is zeker niet rooskleu rig. Aan den anderen kant echter heeft mr. Teulings in het licht gesteld, dat de ramingen van den Mi nister wel eens te som ber gekleurd zijn; zoo had hij best wat meer kunnen ramen voorde opbrengst der inkomens- en vermogensbe lasting. In het algemeen trouwens was de heer Teulings van oordeel, dat de ra mingen van den Minister aan den la gen, te lagen, kant zijn, b.v. ook wat de dividend- en tantième-belasting be treft. En zoo gaf deze spreker meer voorbeelden om aan te toonen, dat de financieele politiek der Regeering wel wat te pessimistisch wordt gevoerd. Inzake de financiering 'van het verze- kerings-stelsel zou hij een commissie wil len zien Ingesteld om dit te onderzoeken. Intusschen: Al was de afgevaardigde van oordeel, dat de Regeering te somber is, aan den ande ren kant gaf hij toe, dat de hooge defen- siekosten tot groote voorzichtigheid ma nen. Hij stelde echter de vraag, of aan een „nood-offer" niet de voorkeur te ge ven ware boven belasting-verhooging. En naast de defensie zijn er ook andere be langen, waarop de Regeering moet letten. Aan het eind van de:i middag heeft de heer Van Houten (christ.-dem.i nog ge sproken, die, evenals andere sprekers, de kabinets-formatie aan een critiek onder wierp, en over het regeerlngsprogram zijn oordeel zeide. Den toestand in onze maat schappij achtte hij van dien aard, dat er hier scherpe strijd met het christendom aanwezig is, en daarom dient een goed kabinet een werkelijk democratisch-sociale politiek te voeren. Het beleid der Regee- ring moet niet alleen positief-christelijk zijn, maar ook werkelijk sociaal, en dus democratisch. Een werkelijke christelijke politiek zou riep de heer Van Houten uit een zegen zijn voor ons volk, maar zulk een politiek voert dit kabinet niet. De heer Van Houten zou wel eens willen we ten, welke concessies de premier aan de katholieken heeft gedaan. Hij hield een pleidooi voor bepaalde sociale eischen, in zonderheid verbetering van den werklco- zensteun en in 't algemeen voor verbete ring van het economische en maatschap pelijk leven. Heden voortzetting. Mr. F. G. C. J. M. TEULINGS R.K. Gaspedalen zijn gewillig! Maar als uw au:os iclhcid verdubbelt v.-crdt uw remwer [afstand, noodig om te steppen) 2x2=4 maal zoo groot! Groote bewondering voor de Zuiderzeewerken. Een uur voor zijn vertrek naar Berlijn heeft de Duit-sche Rijksminister van ar beid, de heer Seldtie gisteren te Den Haag een verslaggever van het Algemeen Nederlandseh Persbureau in zijn hotel ont vangen en enkele mededeelingen gedaan over zijn bezoek aan ons land. De Minister sprak bij den aanvang van dit onderhoud eenige woorden van hartelijken dank voor de hem van regee- ringswege betoonde gastvrijheid. Bijzonder erkentelijk was hij voor de deskundige samenstelling vpn het reisprogramma, door minister Rdmme ontworpen, voor het gezelschap van hoofdambtenaren van het Departement van Sociale Zaken en voor de deskundige leiding op verschillende door hem bezochte 1 plaatsen. Minister Seldte zeide sterk onder, den Indruk te zijn van hetgeen hij heeft gezien. Zijn bewondering gaat vooral uit naar de Zuiderzeewerken. „Met bijzondere belangstelling", ver klaarde bij o.a. „heb ik kennis geno men van de in uw land genomen maatregelen ten behoeve van de land arbeiders. Ook in mijn land bestaat dit vraagstuk en ik heb vastgesteld, dat de beginselen, welke in uw land aan de op lossing daarvan ten grondslag liggen, dezelfde zijn als de onze". Elk land, merkte de minister op, heeft dezelfde sociale-politieke problemen. Elk land moet naar de geëigende oplossing dier problemen zoeken. .In patentoplossingen geloof ik niet", aldus minister Seldte. De werkloosheid besprekende, zeide hij, dat zijn bezoek hem geleerd heeft, dat Nederland den wil heelt haar op te lossen en hij was getroffen door de woorden op het gedenkteeken, van den Afsluitdijk: „Elk volk, dat werkt, bouwt aan de toe komst". Er ls geen volk dat levensvatbaar is met de ellende van de werkloosheid in zijn midden zonder al zijn krachten ter bestrij ding van dit euvel aan te wenden. Daarom was de Duitsche minister van arbeid dan ook verheugd uit eigen aanschouwing op gemerkt te hebben, dat de werkverschaffing in ons land tot vermindering der werkloos heid wordt gebruikt. Ook het Amsterdamsche boschplan had zijn bewondering gewekt, omdat het de tewerkgestelden vreugde en kracht heeft geschonken en omdat het dienstig ls aan de gezondheid van het tegenwoordige en komende geslacht, „Ik heb slechts één wensch, aldus minister SeldteMogen alle groote werken, zooals bijvoorbeeld die der drooglegging der Zuiderzee en ter reguleering van de Maas, succes hebben. En deze wensch kan des te oprechter klinken, omdat ik de goede verstandhouding tusschen Nederland en Duitschland ken en mij in zal soannen, voorzoover dit in mijn vermogen is, deze verstandhouding nog te bevorderen". De Minister besloot met de verzekering, dat hij zich volkomen kan aansluiten bij de tot hem gesproken woorden door de burgemeesters van Amsterdam, Den Haag, Nijmegen en dein Bosch, waarvan de quintessence was: een goede samenweriönr tusschen beide landen. NEDERL. BOND VAN JONGELINGS- VEREENIGINGEN OP GEREFORMEERDEN GRONDSLAG. Bondshuis te Amersfoort geopend. Het was vandaag een belangrijke dag in de geschiedenis van den Nederlandschen Bond van Jongelingsvereenigtngen op Ge reformeerden grondslag. Het nieuwe, fraaie bondshuis, opgetrokken aan de Koningin- nelaan aldaar, is namelijk in gebruik ge nomen. De korte plechtigheid, welke in de och tenduren geschiedde, werd door talrijke genoodigden bijgewoond. Tot de aanwezigen behoorden de bur gemeester van Amersfoort, mr. J. C. Graaf van Randwijck, wethouder mr. L. Stadig, ds. J. Popma en de heer D. de Boer Tzn., als vertegenwoordigers van den kerkeraad der Gereformeerde Kerk van Amersfoort, de heer G. P. J. Eannenberg te 's-Herto- genbosoh namens den Centralen Jeugd raad, het eerelid van den bond, de oud voorzitter en lid'.- der Tweede Kamer, de heer A. Zijlstra te Groningen, alsmede de leden van het bondsbestuur. afgevaardig den der tien provinciale afdelingsbesturen en vertegenwoordigers van zuster-organi- S3 tics Nadat de böfiösvoorzitter, prof. dr. K. Dijk, uit Zwolle was voorgegaan in gemeen schappelijk gebed, schetste hij in het kort de beteekenis van de totstandkoming van het nieuwe gebouw, waarbij hij tevens woorden van dank sprak aan het adres van den architect, den heer A. van der Kraan uit Rotterdam, en aan allen, die aan den bouw en inrichting hun krachten hebben gegeven. Vervolgens heeft de architect verschil lende technische bijzonderheden van het gebouw toegelicht. Na de opening maakten allen een rond gang door het nieuwe bondscentrum. De Nederlandsche Bond van Jongelings- vereenigingen op Gereformeerden grond slag is opgericht op 25 October 1838 en be slaat thans uit ongeveer elfhonderd ver- eeniglngen, met totaal 25.000 leden. NIEUWE REDDINGBOOT VOOR AMELAND. De „Abraham Fock" overgedragen. Gistermiddag is te Hollum. op Ameland het nieuwe boothuis en de nieuwe motor- strandreddingiboot „Abraham Fock" door het hoofdbestuur van de Noord, en Zuid- hollandeche redding maatschappij aan de plaatselijke commissie van de NZ.HfRM. overgedragen. De voorzitter van de reddingmaatschappij de heer P. E. Tegelberg, twijfelde er niet aan, dat de boot ln goede handen zou komen, te meer waar Ameland op het ge bied van het reddingwezen altijd een groote reputatie heeft genoten. De voortvarend heid van de bemanning van de .Abraham Fock" is reeds gebleken voordat de boot officieel in dienst was gesteld Enkele da gen geleden heeft de bemanning n 1. een visscher, die in den mist was verdwaald, gered, waarbij de boot 24 uur ln touw is geweest. Na een dankwoord van den voor zitter der plaatselijke commisie, den heer J. B. W. Bolemey, burgemeester van Ame land. werd de maatschappij-vlag gehe- schen en werden de deuren van het boot huis opengeschoven, terwijl het plaatselijk muziekcorps het „Wilhelmus" speelde. Na deze plechtigheid werden tien paar den voor de .Abraham Fock" gespannen en trok de reddingboot door het dorp naar het strand. In vlot tempo werd de boot te water gelaten voor een korten proeftocht, weke uitstekend slaagde. Het hoofdbestuur van de N.Z.H.R.M. heeft toen het 80-jarig lid van de plaatselijke commissie, den heer J D. Bakker, die dertig jaar als roeier en twintig taar ais commis sielid de maatschappij heeft gediend en haar thans gaat verlaten, hartelijk toege sproken en hem de eouden dasspeld met embleem van de N Z H R.M aangeboden Met de overdracht van de .Abraham Fock" heeft de Noord, en Zuldhollandsche Redding Maatschappij tevens haar 113->arig bestaan gevierd. GOEDE SCHOENEN: EEN PUBLIEK BELANG. Te Utrecht is in het Jaarbeursgebouw een aantal schoenwinkeliers uit geheel Neder land bijeengekomen, leiders van detallbe- drijven, die den verkoop van kwaliteit schoeisel wenschen te handhaven en be vorderen. Geconstateerd werd een toenemend op dringen van binnen- en buitenlandsche concerns en fabrieken, die het publiek door grootscheepsche reclame ln den waan brengen, dat het goede schoenen te duur betaalt. De vakkundige schoenwinkeliers krijgen dagelijks meer voeteuvels te behandelen, ontstaan, doordat het inferieure schoen werk den voet niet den noodlgen steun kan geven. Bovendien heeft de vakkundige winke lier, die niet met geknoei wenscht mee te doen, de grootste moeite, zelfs aan voet patiënten deugdelijk schoeisel te verkoo- pen. De inkoopsprijs van goede schoenen ls namelijk het dubbele of meer dan het dubbele van de verkoopsprijzen van be doelde concerns. Speciale aandacht werd gewijd aan het feit, dat regelmatig de door de luxe- schoenwinkeliers geëtaleerde schoenen wor den nageteekend om de Inferieure Imitatie hiervan na enkele dagen elders ln omloop te brengen. Het wordt geen wonder geacht, dat het publiek uiteindelijk het goedkoopst geprijs de artikel kiest, de waardeering voor het betere schoeisel verliest, en zelfs wantrou wend staat tegenover hen, die prima schoenen verhandelen. Besloten werd. intensief samen te wer ken. maatregelen te treffen tegen het na maken van snitten en modellen en voor alsnog plaatselijk het publiek voor te lich ten bij het aanschaffen van deugdelijk en smaakvol schoenwerk. Durfde niet te bukken, Voelde zich een oude man hoewej pas 31 jaar. DE BOTERHEFFING. Wij vernemen van bevoegde zijde, dat het bedrag, bedoeld in artikel 2 van de criris-zuivelbeschikking 1935 V. dit is het bedrag van de heffing en de steunuilkee- ring op boter, behoudens tusschentijdsche wijziging, voor de week van 11 tot 18 Nov. is vastgesteld op 40 ct. per K.G. Fietst nu iederen dag 40 K.M, „Hoewel ik pas 31 ben, voelde ii eenigen tijd geleden als een ouden maiL£ lik mij bulkte verging ik van de pijn ,31 weer opkwam. Op aanraden van versdM lende kennissen nam ik een proef metl-J sohen Salts en bemerkte, dat de rhej tische pijn inderdaad verdween, terw^il mij in ieder opzicht 'beter voelde. NufcJ iederen dag 40 K.M. om van en naar u werk te komen, maar neem dan ook geld de kleine dagelijksdhe dosis Salts." s. T.J Wanneer Uw inwendige onganen niet a behooren fuructlonneeren, kunnen rhe® tisdhe pijnen en een algeheel onwel niet uitblijven. De dagelijksdhe dosis 1 sahen zorgt voor geregelde werking 'J inwendige organen. Binnen korten tijd len rheumatlsche pijnen e. d. verdwenen^ en voelt U zich weer Jong en levenslus Kruschen Salts is verkrljgibaar bij alle j thekens en erkende drogisten a f.0.40, tij en f. 1 AO per flacon. Let op, dat op hetea op de flesch, zoowel als op de buitenverp king de naam Rowntree Handels A'dam, voorkomt. ffngez. Mali De Nobelprijzen voor Scheikunde en Natuurk De prijzen verdeeld. Naar uit Stockholm wordt geseind i de Nobelprijs voor scheikunde ven en toegekend aan prof. Paul Karmtl Zurich en prof. Haworth te Birmlnpj ham. Prof. Paul Karrer heeft den Nobelpi gekregen voor zijn onderzoekingen over d carotinoiden en over de vitaminen a en t Hij werd geboren 1889; ln 1914 werd I hoogleeraar ln de scheikunde aan de t versiteit van Zurich. Haworth kreeg den prijs wegens ondr zoekingen op het gebied van carbohydratd en vitaminen c. Walter Norman Haw werd in 1883 geboren. Tot 1925 was leeraar ln de organische chemie op strong college (New Castle-on-Tyne) prof. aan de universiteit van Durham. S dert 1925 ls hij hoogleeraar in de scbs kunde en directeur van de afd. scheii der universiteit te Birmingham. De Nobelprijs voor natuurkunde ten deel gevallen aan den New lortj schen hoogleeraar Clinton Joseph 1 vidson en den Londenschen profes George Pagel Thomson, voor hun ont-| dekkingen op het gebied der inte renties bij de bestraling der kristal door electronen. EEN WONDERMEER AAN DE NOORDELIJKE IJSZEE. Aan de kust van de Noordelijke IJszee bevindt zich op het eiland Klldin een meer dat sinds geruimen tijd de belangstelling van de wetenschap vraagt en onlangs on der bescherming der wet gesteld is. Ir zijn soort ls dit wondermeer zeker het eigen aardigste natuurverschijnsel op onze pla neet. Het bevat namelijk vijl verschillende waterlagen, die zich niet met elkaar ver mengen en daardoor bevat het tevens zoo wel in zoetwater als ook ln zoutwater le vende planten en dieren. De bodem van het meer is met een dikke laag slib be dekt, waaruit zwaVelstofgas opstijgt. Het bodemwater is daarom geheel met gas ver zadigd en tengevolge daarvan kunnen er geen levende wezens ln vertoeven. Daarop ligt op een diepte van 12 tot 13 meter een laag roodachtig water, dat met roode bac teriën gevuld is. Aan deze laag hebben alle dieren in het water van het meer hun le ven te danken. De roode bacteriën gebrui ken namelijk het zwavelwaterstofgas, dat uit de onderste laag omhoog stijgt, en sluiten op deze wijze de bodemlaag van de overige lagen al. Boven de roode water- laag bevindt zich een laag zeewater, en daarboven een laag brak water van tot 4 meter dik. De bovenste laag is 1 meter dik en is zoet. Men kent wel meer dergelijke meren, maar die drogen dan op of ver anderen ln zoetwaterpiassen, waarbij de zeedieren uitsterven. Het wondermeer van Kildin bevat echter ook een groot aantal zoutwater planten en -dieren, zooals zee baars. zeeanemonen en zeesterren. Voor een deel hebben deze dieren zich zelfs aan de bovenste zoetwater laag aangepast; men vindt daarom in het meer dwergvor- men met verbleekte kleuren. De vraag, hoe dat evenwicht tus-chcn het zoete en zoute water bewaard wordt, is door een nauw keurig onderzoek verklaard. Het bleek bijv. dat het meer ook een eb en vloed van een paar centimeter heeft. Men kon echter RHEUMALANA LAKENS fAB*'»PANJAARD-BO«l<t 7858 Ongez. UNILEVER N V. Interim-dividend 3 (v. j. 2pet. op dB gewone aandeelen. In de gisteren gehouden vergadering den raad van bestuur van Unilever N.V. besloten op de gewone aandeelen der ven- nootschap een Interim-dividend ui' keeren van f. 30 (v. j. f 25) per aandeel van f. 1000. betaalbaar op 1 December. Tevens werd besloten, dat de halfjaar- lljksche dividenden op de preferente aan deelen der vennootschap, in plaats van o? 1 Juni en 1 December, gelijk tot dusver1® het geval is geweest, in de toekomst on Juli en 2 Januari van ieder laar zulke worden voldaan Met het oog daarop z» het per l December betaalbaar te steil® halfjaarlijksche preferente dividend. trekking hebbend op het tijdvak 1 funl--3® November 1937, ditmaal over het tijdvas 1 Juni31 December en derhalve over ee» periode van 7 maanden, worden bereken" Dienovereenkomstig zal op 1 December w het dividendbewijs van een 7 pet. prefer® aandeel een bedrag van f. 40.83 en op dividendbewijs van een 5 pet. prw"; aandeel een bedrag van f. 29.17 betaal wor den geste'd. M' geen verbinding vinden met de zee. dlc zkj op 100 meter afstand bevindt. Men ncf® daarom aan, dat de strook land 'US3C. L de zee en het meer als een filter werkl' water uit de zee in het meer laat dringe^ Het eiland Kildin is duizenden Jaren den uit de zee omhoog gekomen. Het is in een Inzinking ontstaan en was sprokelijk uitsluitend met zout water Fj vuld. Koe het gekomen ls, dat deze lagen, die ieder een verschillende tempe' tuur en dichtheid hebben, apart blijven c staan en zich niet met elkaar verir,enL.' is nog niet geheel verklaard. Maar de1 tuuronderzoekers zullen ook dit gehW"^ doorgronden. 2-3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 10