eweldige vuurzee te Rotterdam Enorm—chade
De man, die den brand ontdekte
ie Jaargang
MAANDAG 1 NOVEMBER 1937
No. 23804
e pakhuizen lava, Borneo, Sumatra
n Celebes in vlammen opgegaan
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De schade op eenige millioenen geraamd
Dif nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
Ik heb nog nooit zooiets
meegemaakt
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
0 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
gentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
dvertentles 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
ager tarlel. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
oensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
an 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No, 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden (.2.35
per week (.0.18
Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland (.0.80 per 3 mnd.l
Hedennacht heeft een zeer felle brand gewoed in een pakhuis-complex aan de Wilhel-
minakade te Rotterdam, tegenover de. gebouwen der Holland Amerika-lijn. -f Onze foto
werd hedennacht genomen. Naast het brandende gebouw bevindt zich rechts het koffie
huis van den Volksbond tegen Drankmisbruik, dat behouden is gebleven.
9
Een enorme brand heeft hedennacht
en hedenmorgen gewoed te Rotterdam
in de pakhuizen Java, Borneo, Suma
tra en Celebes der N.V. Pakhuismees-
teren. Hoewel het vuur met alle be
schikbare bluschmateriaal bestreden
werd en er 200 brandweerlieden met 37
stralen in actie waren, zijn de pak-
loodsen van de H.A.-Lijn, ten deele ook
op het achterschip van de „Statendam",
welk passagiersschip aan den steiger aan
de Wilhelminakade gemeerd lag, maar dat
men met vieT van de eigen slangen zoo
danig nat heeft weten te houden dat ver-
sieepen niet noodig was evenmin als van
de iets verder gelegen „Maasdam".
Het vuur woedde aanvankelijk op de bo-
huizen volkomen een prooi der vlam- venste verdieping van het pand „Java",
men geworden. Ook de loodsen der waarvan al spoedig de vloer doorbrandde.
Door de gaten kan men groote brokken
vuur zien neervallen.
HollandAmerika-Lijn en de passa
giersschepen „Statendam" en „Maas
dam" hebben zeer ernstig gevaar ge-
loopen, doch door het vormen van een
watergordijn heeft men den brand tot
de eerstgenoemde vier pakhuizen kun
nen beperken.
De afgebrande gebouwen zijn gelegen aan
e Rijnhaven, Noordzijde. Zij grenzen aan
-e achterzijde aan de Wilhelminakade. De
jwanden komen uit op de tweede en derde
pwanegatstraat. Het gebouwencomplex is
ngeveer 100 meter lang en ruim 40 meter
iep. Deze vier geheel gelijke panden be-
laan uit een parterre en twee etages,
aar'ooven een plat dak ligt.
Jn deze gebouwen lagen groote partijen
bak, koffie en stearine. Indische produc-
h en kapok opgeslagen. De brand is uit
gebroken in het pand „Java" en vandaar
overgeslagen naar het pand „Sumatra".
esds onmiddellijk liet het zich aanzien,
dat men hier met een brand van buiten-
gewonen omvang zou te doe-n krijgen zoo-
oat men groot alarm maakte, waarop een
aantal slangenwagens, enkele motorspui
ten, een paar drijvende brandspuiten, de
utoladder en beide reserve auto's naar de
Rijnhaven uitrukten.
Het licht brandbare materiaal werd in
een oogwenk door het vuur aangetast en
Mt greep zoo ontzaglijk snel om zich heen,
w n2g voordat eeri enkele slang uitgelegd
rinS' u dak van het Pand „Java" reeds
gebrand was. Uit dit pand steeg een
jKke rookwolk op, welke door de enorme
1 ammenzee helrood werd verlicht en van
n1 JJverzijde van de rivier af geleek het
Ami .,ack^rr de gebouwen der Holland
\t. k een fantastisch groote fakkel
16 branden stond.
De „Statendam" in den vonken
regen.
de?ri°S boegen de vlammen boven de bran-
reein ^ebouwen uit en een dichte vonken-
dwarrelde in hoofdzaak neer op de
de H. A.-lijn en voorts werd nog met een
aantal stralen op de waterleiding water ge
geven op de loodsen der H. A.-lijn, welke
gebouwen niet enkel door den vonkenregen
en de enorme hitte maar af en toe ook door
de ver uitstralende felle vlammen van uit
de panden aan de overzijde van de straat
ernstig gevaar liepen mede door het vuur
te worden aangetast.
Inmiddels had de brand zich ook aan de
andere zijde uitgebreid en begaf ook de
scheiding tusschen de panden Borneo en
Java zich. Eerstgenoemd pand stond nu
binnen weinige oogenblikken van onder tot
boven in vlammen.
Alle beschikbare
in werking.
bluschmateriaal
Tegen vier uur werd besloten vrijwel
al het groot materiaal, waarover de
Rotterdamsche brandweer beschikt,
zoowel de zes autospuiten als alle drij-
Een der firmanten der N.V.
Pakhuismeesteren, de heer
H. G. J. de Monchy, die
hedenmorgen druk in con
ferentie was met de verze-
keringsmaatschappijen.kon
ons slechts een oogenblik
te woord staan.
Hij zeide, dat hij de schade
momenteel moeilijk kon
schatten.
Er zijn tal van goederen in
de pakhuizen opgeslagen,
welke door de eigenaren
zelf zijn verzekerd. Maar de
schade zal wel eenige mil
joenen guldens bedragen.
Vermoedelijk echter is alles
verzekerd. Dit is zeker het
geval met het gedeelte, dat
door de firma is verzekerd,
o.a. het gebouw zelf, dat
eigendom van de firma is.
vende stoomspuiten te ontbieden aan
gezien het er alle kans van had dat
ook het vierde pand zou worden aan
getast en mede omdat het gevaar voor
de op nauwelijks 30 M; afstand gelegen
loodsen van de H. A.-lijn, noch voor
het gebouw van den Volksbond tegen
Drankmisbruik, dat aan de overzijde
van de derde Zwanegatstraat staat,
geenszins was geweken.
Bij het blusschingswerk was het voltal
lig corps van de Rotterdamsche hoofdlieden
aanwezig enondanks het nachtelijk uur
trok deze brand buitengewoon veel publieke
belangstelling.
Een watergordijn gevormd.
Precies te vier uur kwam met een ge
weldigen klap de pinakel met ijzeren
hijschbalk in de derde Zwanegatstraat
naar beneden.
Toen waren de drie panden, Java,
Sumatra en Borneo één laaiende vuur
zee geworden. Tegen vijf uur werkten
alleen aan de zijde van de Wilhelmina
kade reeds 16 stralen van het materiaal
ondersteund door eenige tientallen
kleine stralen.
BINNENLAND.
In den ouderdom van 73 jaar is alhier over
leden ds. C. Hartwigsen, emeritus Her
vormd predikant (Stadsnieuws, le BI.)
Dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk be
noemd tot burgemeester van Haarlem
(Binnenland, 4e Blad).
Voorstel tot aanleg in werkverschaffing van
rijwielpaden in Zuid-Holland (Binnen
land, 4e Blad).
Geslaagde luchtverdedigingsdag te Amster
dam (4e Blad).
BUITENLAND.
De Man in België niet geslaagd bij de vor
ming van een kabinet. Thans Pierlot
als formateur aangewezen (Buitenland,
2e Blad).
Italië en de Duitsche eischen inzake kolo
niën (Buitenland, 2e Blad).
De regeering van Valencia naar Barcelona
overgebracht (4e Blad).
Heftige anti-Engelsche actie in Japan (4e
Blad).
Polen's maarschalk Rydz-Smygli achter
kolonel Kov (Buitenland, 2e Blad).
Italië neemt zijn gezant Cerruti te Parijs
terug (Buitenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
De toenemende vochtigheid in
de atmosfeer en de nadering
van een kern in Het Kanaal zal
hier te lande mistig weer met
toenemende kans op regen bren
gen.
De brandt breidt rich uit.
Weinige oogenblikken later stond ook de
eerste verdieping geheel in vlammen en
terwijl ook hier de vloer doorbrandde, be
gaf zich eveneens de scheiding tusschen
deze panden en het westelijk aangrenzend
pand ..Sumatra", waar het ook Sfioedig op
de bovenverdieping begon te branden. Door
de vele openingen in den gevel aan den
kant van de Rijnhaven N.Z. had de vrij
straffe wind gemakkelijk vat op de vlam
menzee en ook aan de Wilhelminakade kon
men sroote steekvlammen naar buiten zien
oplaaien. Toen ook het dak van laatstge
noemd pand doorgebrand was, werd de
fakkel, welke hoog boven het oude haven
complex aan den linker-Maasoever oprees,
nog eens zoo groot en de afstralende hitte
was dermate, dat het op sommige plaat
sen op de Wilhelminakade niet mogelijk
was dichter bij den brand te komen dan
vlak langs de loodsen van de H. A.-lijn,
a?n de overzijde van de vrij breede straat.
Van het groot materiaal waren de mo-
lorspuiten 1 en 5 het eerst ter plaatse en zij
werden opgesteld op de kade van den Rijn
haven N.Z., alwaar ze op open water kon
den werken. Hier arriveerde ook weldra
een van de havendienstbooten, welke slan
gen naar het brandend gebouwencomplex
uitlegde. Spoedig werd op dit punt met ze
ven stralen op de motorspuiten en met de
drijvende stoommotorspuit het vuur be
streden, terwijl men meer slangen uitlegde
naar de zijde van de Wilhelminakade waar
een derde autospuit stond opgesteld. Hier
van koppelde men een straal aan den auto
ladder en met eenige andere stralen werd
van de straat af een groote massa water
op het laaiende vuur gewoTpen. Dit had
aanvankelijk evenwel maar weinig resultaat
Gevaar voor de loodsen der
HollandAmerika-lijn.
Bovendien werd op de Wilhelminakade
gewerkt met stralen op tjrfe leidingen van
In zijn woning aan de Millinxstraat 165
hebben wij vanochtend den nachtwaker op
gezocht, den heer G. Gerritsen, die den
brand het eerst ontdekte. De heer Gerrit
sen, uiteraard zeer vermoeid na een druk
ken sensationeelen nacht, stond juist op
het punt om naar bed te gaan, een rust
die hij in de gegeven omstandigheden alles
zins had. verdiend. Niettemin was hij ter
stond bereid den belangstellenden bezoeker
iets van zijn belevenissen mee te deelen.
„Ik had", aldus zeide hij „vannacht
dienst op het s.s. „Veendam", gelegen
aan de Wilhelminakade. Het was on-
geveer kwart voor drieën en mijn
collega Renses, die dienst had bij derl
hoofdingang, was op dat moment juist
even bij mij aan boord, toen ik aan de
andere zijde van de kade, boven de
loodsen een geweldigen vuurgloed zag.
Ik zeg tegen Rensen: moet je eens
kijken, onze groote loods staat in
brand. Ik kon van het schip af natuur
lijk niet precies zien waar de brand
was, maar ik was er vast van over
tuigd," dat het onze groote loods was,
die in brand stond. Renses vloog toen
direct naar het wachthuisje van den
chef, die op zijn beurt oogenblikkelijk
groot alarm sloeg. Ik ging kijken waar
de brand was en wat we het aller
eerste moesten doen. Toen ik naderbij
kwam, zag ik, dat het niet onze loodsen
waren, maar de opslagplaatsen van de
N.V. Pakhuismee$teren'\
„Had u niet eerder rookwolken opge
merkt?"
„Neen, de vuurgloed was het eerste wat
ik zag. Dat wij geen rookwolken of een
brandlucht merkten, was mogelijk omdat
de pakhuizen hermetisch zijn gesloten, de
rook dus geen uitweg had en het vuur dus
kon voortwoekeren, totdat het het dak had
bereikt. Eerst nadat een gat in het dak
was gebrand, kon de brand worden ontdekt
maar tevens was dit het moment, waarop
het vuur zich zco kolossaal kon uitbreiden,
daar er nu lucht bij kon komen. Onze
eerste gedachten waren natuurlijk de
loodsen van de Holland-Amerika-lijn voor
het vuur te vrijwaren/ Op de „Statendam",
waar stukken vuur van vuistgrootte op het
dek vielen, hebben wij de bhischinstallatie
in werking gesteld. Ik had op dat moment
niet durven denken, dat we onze loodsen
nog zouden kunnen redden, want het was
werkelijk een vreesaanjagend gezicht, zoo
als de wel tien meter hooge vlammen over
onze loodsen joegen. Meeuwen, die op een
afstand van honderd meter angstig in de
lucht vlogen, waren duidelijk waarneem
baar".
„De brandweer", aldus vertelde de heer
Gerritsen, „was spoedig ter plaatse. Ook
hierdoor is het mogelijk geweest, onze lood
sen te behouden en wanneer wij beden
ken, dart. de binnenhavenbrug was afgeslo
ten en de spuiten uit de stad een omrit
moesten maken van tien minuten, dan
mogen we wel blij zijn, dait het vlotte uit
rollen en het vlugge watergeven toch nog
resultaten heeft gehad, waart heusch, het
zag er in het eerste halfuur voor onze lood
sen en voor de „Statendam" niet best uit.
Ik bon ervan overtuigd, dat het vuur den
heelen Zondag al gesmeuld meel hebben,
want anders kan ik me niet begrijpen, dat-
de brand reeds direct een zoo grooten om
vang had. Ik heb nog nooit zoo iets mee
gemaakt, het was verschrikkelijk".
In de tweede Zwanegatstraat trachtte
men ondertusschen nog met één
straal het pand Celebes te redden:
aan de derde Zwanegatstraat werkte
men met twee stralen en aan de Rijn
haven n.z. nog met een zestal. Ondanks
al deze maatregelen bleek het niei
mogelijk het pand Celebes te kunnen
behouden, want zelfs tegen den wind
in breidde het vuur zich met onge
kende snelheid uit zoodat ook hier
spoedig de vlammen naar buiten sloe
gen.
Toen bleek het noodig dat de brandweer
een z.g. watergordijn moest vormen
voor de loodsen van de H. A.-lijn, om
dat de tabak en paraffine, in het pand
Celebes opgeslagen zóó fel brandden,
dat de vlammen tot over de loodsen
heensloegen en zich in een angstwek
kend tempo verspreidden.
Had de Rotterdamsche brandweer in deze
werkelijk vreesaanjagende momenten het
hoofd niet koe; gehouden ongetwijfeld zou
het brullende knetterende vuur nog groo-
tere afmetingen hebben aangenomen!
37 stralen, in de vuurzee en od de aan-
gienzenden gebouwen gericht, geprodu
ceerd door zes groote auto-motorspuiten,
en zes booten, waren hedenochtend nog
actief.
Het gevaar eindelijk geweken.
In de late morgenuren, toen het gevaar
voor de omliggende gebouwen oogenschijn-
lijik vrijwel geweken was, hield de brand
weer zich slechts nog bezig met het dooven
van het felle vuur, dat nog binnen de
muren van het Dakhuizencomplex woedde.
De aangrenzende gebouwen, de pakhuizen
van het Leydsche Oranje-Nassau-veem en
van het Blaauwhoeden. en Vriezenv^em.
alsmede hst kleine gebouwtje van üet
j Vo'kstvnd kcffiehu's. rijn vescaa' f1 ge
bleven.
Nog zeer veel publiek was op de been. om
het slot van den grooten brand bii te
wonen. Volkomen zeker dat het vuur niet
