Voorzorg
AMSTERDAM
GEEFT U OP
^Voorstellen aan den
Leidschen Raad
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 27 October 1937
Derde Blad No. 23800
Voor beteugeling van het
cadeaustelsel
73ste Jaargang
De rekening over 1936.
LAND- EN TUINBOUW
LUCHTVERDÉDIGINGSDAG
ZATERDAG 38 OCT. A.S.
COMITé
LUCHTVERDEDÏGINGSDAG
LUCHTVAART
Nationaal congres te Utrecht.
Ter toelichting van de reeds vermelde
rekening van de Inkomsten en Uitgaven
<jer gemeente over het jaar 1936 zij nog
vermeld
Blijkens die rekening heb
ben de ontvangsten van den
cesionen dienst bedragen f.9.543.102,17
de uitgaven van den ge-
Konen dienst 9.946.924,21
roodat de gewone dienst
duit met een nadeellg saldo
f. 103.822,04
De ontvangsten van den
betaaldienst hebben bedra
den de som van f. 7.331.097,16
ie uitgaven van den ka-
pitaaldienst de som van 9.131.871,93
zoodat de kapitaaldienst
tluit met een nadeelig saldo
ran f. 1.800.684,77
De begrooting van den gewonen dienst
»erd oorspronkelijk in ontvangst en uit
gaaf op f. 9.708.829 vastgesteld.
In den loop der jaren 1936 en 1937 werd
zij zoowel in ontvangst als in uit
gaat, verhoogd met f. 587.222.98, waardoor
hét eindcijfer werd gebracht op:
1.10.296.051.98.
De „Kapitaaldienst" werd zoowel in
ontvangst als in uitgaaf vastgesteld op
i. 8.576 603,
De kapitaaldienst werd naderhand in
[ontvangst verhoogd met f. 6.876.094,05 en
dus gebracht op f. 15.452.697,05, de uitgaaf
werd verhoogd met f. 6.915.094,05 en dus
gebracht op f. 15.491.697,05.
Het verschil tusschen de verhooging van
de ontvangsten en die van de uitgaven
bedraagt derhalve f. 39.000 t f. 6.915.094,05
f.6.876:094,05) en is ontstaan door
eenige wijzigingen, dig in den kapitaal
dienst van 1936 werden aangebracht.
Ter toelichting van den gewonen dienst
merken B.»en W. nog het volgende op.
Hét nadeelig kassaldo van
gewonen dienst ad f. 103 822,04
moet worden verhoogd met 70.988,31
wegens bij het sluiten van
den dienst 1936 nog te betalen
tekeningen en onverwerkt ge-
Heven credieten
f. 174.810,35
Daarentegen moet in min
dering worden gebracht99.401,68
vegens bij het sluiten van
du dienst 1936 nog te ont
vingen gelden, dat dienstjaar
en vorige dienstjaren betref
fende 1
roodat de gewone dienst 1936
sluit met een nadeelig exploi
tatie-saldo van f. 75.408,67
Voorgesteld is dit bedrag van de Alge-
meene Reserve af te schrijven.
Voor de beoordeeling van het resultaat
van den dienst 1936 moet in aanmerking
jenomen worden, dat aan dat dienstjaar
«n oelangTijk bedrag aan „bijzondere
middelen" is ten goede gekomen.
Hoofdstuk I „Vroegere diensten" sluit
met een batig saldo van f. 58.546,71.
Voorts werd ten behoeve van den dienst
1S36 beschikt over een bedrag van
f 140.181.58 van de „Reserve voor alge-
meene doeleinden" en werd van de Gas-
iabriek het restant ad f. 40.000,ontvan
gen van een indertijd gevormde reserve
Wor een inmiddels vervallen doeleinde.
Vervolgens werd de verlaging van het
stortingspercentage van 2 tot »/o in het
Vernieuwingsfonds der Stedelijke Fabrie
ken van Gas en Electriciteit ook voor 1936
gehandhaafd, waardoor een hoogere ont
vangst van f. 152.672,46 aan de gemeente
ten goede kwam
Ten slotte werd van het nadeelig saldo
Jan den gewonen dienst van het grond
bedrijf een bedrag van f. 40.000.ten laste
van de reserve van dat bedrijf gebracht,
netgeen voor de gemeente een lagere uit
gaaf tot dat bedrag beteekende.
Afgezien van andere maatregelen tot
beperking van de uitgaven en versterking
van de inkomsten werd aan „bijzondere
huddelen" derhalve een bedrag van
I 431.400,75 (f. 58 546.71 f. 140.181,58
f„ 40.000,f. 152.672,46 f. 40.000,—
ontvangen.
Daarentegen werd op diverse hoofdstuk
ken een bedrag van f. 48.093,63 in totaal
uitgegeven ter zake van onverwerkte of
onverbruikte credieten het dienstjaar 1935
betreffende.
Zonder de „bijzondere middelen", welke
netto 1383 307.12 (f. 431.400,75 f48.093,63)
hebben bedragen zou het dienstjaar 1936
-bvnhlve een exploitatie-tekort van
Lil15'79 (f-383.307,12 f. 75.408,67)
nebben opgeleverd.
Uiteraard is ook het resultaat van den
dé ,t 1939 in sterke mate beïnvloed door
t uitgaven voor armenzorg en de onder-
di,Unin.6 van werkloozen: de stijging van
uitgaven kwam nog niet tót staan,
aaraoor de ter zake op de begrooting toch
zwr hoog uitgetrokken bedragen nog
unzienlijk moesten worden verhoogd!
i 'snke van armenzorg werd over 1936
al 1 113.272,13 uitgegeven en ter
van werkloozenzorg in totaai
rake
f 1 AZA WCI KiUOZeniM
'■1454.74S.38. d.i. tezamen f. 2.568.020,51,
stom,- vang8t 'n verband met de onder-
f 1roT® van werkloozen bedroeg
cmi ^4'48' waarvan f. 1.119.088.94 we-
sWiefondseerine Uit h<?t werkloosheidssub-
—PïRbbh in andere opzichten vieiein
die ,i?ïle tegenvallers te constateeren,
wpm! gedeeltelijk door meevallers
Z^" bPSevhhgen.
I f nnnd °'a aan persbmeele belasting
ïaamd minder ontvangen, dan ge-
hoofdLWaa' leverden de opcenten op de
t'ing 4 dividend- en tantièmebelas-
bleef
-reei d minder op dan de raming;
n&rlf^ij °Phrengst van de havengelden
X1' weegloonen e.d. f. 8800!—
de raming en die van de sohoöl-
j gelden der verschillende onderwijsinrich
tingen f. 8000.—.
Vervolgens werd meer uitgegeven dan
oorspronkelijk geraamd was wegens „ren
ten van geldleeningen". in verband met
het aangaan van eenige geldleeningen,
rond f. 10 000 voor het „onderhoud van
straten en pleinen" rond f. 14.900.voor
het „onderhoud van kolken en riolen"
rond f. 4820.wegens .subsidie aan werk-
loozenkassen" rond f. 5130.wegens
..kosten van den gemeentelijken dienst
voor sociale zaken" rond f. 4510. wegens
restitutie van teveel ontvangen belasting
rond f. 7000enz,, enz.
Wat de Lichtfabrieken betreft kan wor
den medegedeeld, dat de totale ontvangst
terzake van winst en retributie ongeveer
overeenkomt met het bedrag, dat tenslotte
werd geraamd.
Tegenover de bovengenoemde lagere
ontvangsten en hoogere uitgaven, kunnen
intusschen ook eenige voordtelige factoren
worden genoemd.
Aan „opcenten op de hoofdsom der ge
meentefondsbelasting" werd rond f. 28.800
meer ontvangen, dan geraamd was, aan
grondbelasting f. 7000meer. De door
particulieren en bedrijven aan de ge
meente betaalde bedragen voor de voor
bereiding en de uitvoering van werken
door den dienst van Gemeentewerken
overtrof de raming met f 22.000.ter
wijl verschillende uitgaafposten min of
meer belangrijke overschotten opleverden.
Het eindresultaat van den gewonen
dienst over het jaar 1936 zelf, met uit
schakeling derhalve van de ontvangsten
uit vroegere diensten, is dat de dienst sluit
met een nadeelig exploitatiesaldo van
i. 75.408,67 f. 10.453.08 (f. 58.546,71
f. 48 093.631 f. 85.861,75.
Het dienstjaar 1935 sloot met een voor-
deelig exploitatiesaldo van f. 42.180,49, dat
van 1934 met een nadeelig exploitatie
saldo van f. 225.736,51.
Door de bijzondere maatregelen, welke
in de jaren 1934, 1935 en 1936 moesten
worden genomen, om een sluitende be
grooting te verkrijgen, alsmede door de
wijziging van het gemeentelijk belasting
stelsel bij de wet van 4 Maart 1935 tot in
stelling van het Werkloosheidssubsidie-
fonds, is een vergelijking van de saldo's
dezer jaren niet wel mogelijk: dit geldt
dus ook voor de uitkomsten van de ver
schillende hoofdstukken en die betreffende
de Lichtfabrieken,
Aan winst en retributie van de Gasfa
briek werd in 1936 f. 37.473.89 minder ont
vangen dan in 1935 en f. 134.258,55 min
der dan in 1934.
Aan winst en retributie van de Electrici-
teitsfabriek werd in 1936 f. 130.445.94 meer
ontvangen dan in 1935 en f273.563,80 meer
dan in 1934. Deze cijfers zijn echter, ge
lijk gezegd, niet zonder meer vergelijk
baar: daartoe zouden allerlei correcties
moeten worden aangebracht.
Het Openbaar Slachthuis met de Ijs
fabriek leverde over 1936 f 3236,82 minder
winst op dan over 1935 en f. 24.588,02
minder dan over 1934.
Het batig saldo van de gestichten ..En
degeest c.a." bedroeg over 1936 f. 9127.86
minder dan over 1935 en f. 24.635,93 min
der dan over 1934, welke vermindering een
gevolg is van de verlaging der verpleeg-
gelden; voorzoover de gestichten Ende
geest" en „Voorgeest" betreft op ver
langen van Gedeputeerde Staten.
De subsidie aan de Commissie voor
Maatschappelijk Hulpbetoon voor onder
sleuning van armlastigen, geneeskundige
armenverzorging enz. dus met uitzon
dering van de uitgaven voor ondersteuning
van werkloozen bedroeg over 1936
f. 776.231,58. over 1935 f. 681,014.50 en over
1934 f. 587.483.55. waarbij er rekening mee
moet worden gehouden, dat de genees
kundige armenverzorging eerst met in
gang van 1 Maart 1934 bij Maatschappelijk
Hulpbetoon werd ondergebracht.
Waren de kosten van geneeskundige
armenverzorging over het volle jaar 1934
ten laste van Maatschappelijk Hulpbe
toon gekomen, dan zou de subsidie over
dat jaar f. 13.000.hooger zijn geweest.
De door den Dienst voor Sociale Zaken
en door Maatschappelijk Hulpbetoon ge
dane uitgaven voor ondersteuning van
werkloozen. werkverschaffing, ontwikke
lingscursussen enz. enz bedroegen over
1936 f. 1.454.748.33. over 1935 f 1.284.750,12
cn over 1934 f. 997.306,78.
De ontvangsten ter zake van bovenge
noemde uitgaven hebben over 1936
f 1 157.454,48 bedragen, waarin begrepen
f. 1.119.088,94 wegens uitkeering uit het
Werkloosheidssubsidiefonds. over 1935
f. 1 007 016,34, waarin f. 980.212.97 wegens
uitkeering uit het Werkloosheidssubsidie
fonds.
De ontvangsten ad f. 167.281.35 over 1934
komen niet voor vergelijking in aanmer
king, aangezien de bijdragen van het Rijk
ad f. 160.704,15 in de kosten van steunver
lening over 1934 volgens geheel andere
grondslagen is berekend.
Aan rente van geldleeningen werd over
1936 f. 832 001,93, over 1935 f. 823.015.06 en
over 1934 f 868.343.36 betaald. Hierbij is
echter in het oog te houden, dat tenge
volge van de verschuiving van coupon
data in verband met de conversie van
eenige geldleeningen, 1934 werd belast met
een hoogere rente-uitgaaf van f. 25.000.
waartegenover door de inschrijvers op de
4 conversieleeningen over 1934 f 12.000
aan rente werd bijgestort, zoodat ten
slotte de hoogere uitgaaf aan rente in
1934 netto f. 13.000heeft bedragen
Over 1935 bedroeg de rentebesparing
door conversie van geldleeningen f 16.000,
waartegenover echter dat jaar werd be
last met f. 22.500—, wegens rente van de
in 1935 aangegane twee 4l/t'/o g&dlëenln-
gen, elk groot f. 500.000,
Aan aflossing van geldleeningen werd
over 1936 betaald f. 617.550,over 1935
f. 595.500.—over 1934 f.591 800,—.
BEHOUD STADSSCHOON.
Door in de Verordening op het Bouwen
en Sloopen een z.g. weistandsbepaling op
te nemen heèft de Raad de zorg voor het
stadsschoen, voorabover dikbetrokken is bij
hot oprichten vsui ni'eu^ »n' ffsf verande
ren van bestaande gebouwen, als onderdeel
van de taak der gemeentelijke overheid
erkend. Hiermede wordt echter niet be
reikt, dat gebouwen, welke uit hoofde van
hun kunst- of historische waarde of van
hun beteekenis als onderdeel van een
stadsgezicht verdienen te blijven bestaan,
ook inderdaad behouden blijven. En de
stelling, dat het oude stadsschoon, voor
zoover nog aanwezig, zooveel mogelijk voor
het nageslacht dient te worden bewaard,
zal wel door niemand worden aangevoch
ten. Dit overwegende bieden B. en W. een
ontwerp-monumenten-verordening. waar
voor zij in hoofdzaak gevolgd hebben het
Rapport over Monumenten-bescherming,
dat in 1929 is uitgebracht door een com
missie, die daartoe door de Vereeniglng
van Nederlandsche Gemeenten en het Ne-
derlandsch Instituut voor Volkshuisvesting
en Stedebouw was ingesteld, aan.
De strekking daarvan is. dat de bouw
en kunstwerken in deze gemeente, welke
van belang zijn uit hoofde van hun kunst
waarde, geschiedkundige herinneringen,
beteekenis als onderdeel van een stads
gezicht of bijzondere aard of ligging, op
een z.g. monumentenlijst kunnen worden
geplaatst, terwijl het verboden zal zijn
zonder vergunning of goedkeuring van het
gemeentebestuur tot het sloopen, verplaat
sen, herstellen, veranderen van uiterlijk
aanzien of aan het oog onttrokken van
een op deze lijst geplaatst monument over
te gaan.
Hoewel B. en W. een recht van de be
trokken eigenaren op een dergelijke tege
moetkoming ontkennen, hebben zij in de
ontwerp-verordening de mogelijkheid
voorzien, dat door den raad in bijzondere
gevallen tot behoud of herstel van monu
menten aan den betrokken eigenaar steun
wordt toegekend, zulks onder bepaalde, bij
de verordening behoorende voorwaarden,
welke goeddeels zijn ontleend aan de bepa
lingen, waaronder Rijkssubsidie voor be
houd of herstel van monumenten pleegt te
worden verleend.
Bond van Bloembollen
handelaren.
Vóór minimum-exportprijzen
voor bloembollen.
Gisteren werd te Lisse een algemeene
vergadering van den Bond van Bloembol
lenhandelaren gehouden, ter behandeling
van de vraag of officieele vaststelling van
minimum-exportprijzen voor bloembollen
noodzakelijk is, omdat er nu van regee-
ringswege ten bate der kweekers z.g.n.
„garantieprijzen" vastgesteld worden. De
vergadering sprak zich met groote meer
derheid uit ten gunste van minimum ex
portprijzen en besloot deze uitspraak ter
kennis van den Minister van Economische
Zaken te brengen.
ALS DEELNEMER LUCHT
VERDEDIGINGSFONDS a
F 1.- OF LIEVER HOOGER
U hebt dan toegang tot de
gereserveerde terreinen
bij de Berlagebrug
"f-r v
SINGEL 548 - AMSTERDAM
19
(Ingez. Med.)
Een record behaald.
De
,Lieutenant-de-Vaisseau Paris"
gedaald.
Het is Uw plicht aan Uw toekomst
en aan die van Uw gezin te den
ken. Beleg de rust van Uw levens
avond in een solide levensverzekering,
bij de „Utrecht". Het verzekerd
kapitaal op eind 19 3 6 bedroeg
f. 436.882.971.- Haar waarborgen
tegenover verzekerden zijn 'n bol
werk van rust en veiligheid voor U
eind 1936 bedroegen de totale reser
ves f. 131.038.206.95Vj Wat dat
zeggen wil? Volstrekte zekerheid
voor U en de Uwen! Vraagt ons
inlichtingen over verzekering met
recht op winstaandeel. (In 11 jaar
tijds kwam aan deze verzekerden
een extra bedrag van f. 7.525.282.-
ten goede!
N.v.
LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ „UTRECHT' TE UTRECHT
OPGERICHT 1883
(Ingez. Med.)
De „Air France Atlantique" deelt mede,
dat de „Lieutenant-de-Valsseau Paris" te
17.26 uur G.M.T., te Maceio, ln Brazilië, ge
daald is na een afstand van 5780 kilometer
te hebben afgelegd en dus het wereldaf-
standrecord te hebben verbeterd.
De „Lieutenant-de-Vaisseau-Paris". die
gistermorgen tegen 7 uur G.M.T: vertrok
ken is, had 25.000 liter benzine aan boord,
voldoende om 35 uur zonder tusschenlan- i
ding te vliegen, in welken tijd naar bere
kening een afstand van ongeveer 6200
kilometer moest kunnen worden afgelegd.
De vol-belaste vliegboot had bij het vertrek
een totaal gewicht van 41.000 K.G.
Het wereldafstandrecord voor vliegboo-
ten bedroeg tot dusverre 5280 K.M. en was
ln 1935 gevestigd door de Amerikaansche
marinevllegers MacGinnis en Wilkinson
met een vliegboot van het type consolida
ted 3 Y, waarvan een serie van meer dan
100 stuks voor de Amerikaansche marine is
gebouwd. De commandant van de „Lieute
nant", Guillaumet, behoort tot de oudere
piloten van de Air France en heeft ver
scheidene malen den regelmatigen post
dienst over den Zuidelijken Atlantischen
Oceaan gevlogen.
Onder leiding van den heer Jos. ten
Berg. voorzitter van het nationaal
comité tot beteugeling van het ca
deaustelsel werd heden tc Utrecht een
druk bezocht nationaal congres voor
wettelijke beteugeling van het cadeau
stelsel gehouden, waarop vooraanstaan
de personen het vraagstuk van ver
schillende zijden belichtten.
Nadat door den congresvoorzitter de
aanwezige autoriteiten, waaronder de bur
gemeester van Utrecht en de secretaris
generaal van het departement van Handel
en Nijverheid (als vertegenwoordiger van
den minister van Economische Zaken), de
aanwezige leden der Eerste en Tweede
Kamer, zoomede de vertegenwoordigers
van meer dan 100 organisaties op allerlei
gebied en van tal van Kamers van Koop
handel welkom waren geheeten. gaf deze
een toelichtende inleiding.
Prof. dr. J. E. de Quav. hoogleeraar aan
de Kath. economische hoogeschool te Til-
bur, sprak als Inleider over „Ethische en
economische aspecten van het cadeaustel
sel."
Prof. de Quay kwam tot de volgende con
clusie dat
le. het cadeaustelsel als methode on
waarachtig en misleidend is en dus on
toelaatbaar;
2e. zelfs indien het cadeaustelsel privaat-
economisch voordeel zou opleveren, dit niet
mag worden aanvaard, indien het verkre
gen wordt met moreel ontoelaatbare mid
delen. aangezien het economisch handelen
gesubordineerd moet zijn aan de ethische
normen
3e. voor de verbruikers de nadeelen groo-
ter zijn dan de voordeelen, dat economisch
het nadeel van een te vroegen en te grooten
inkoop niet te onderschatten valt;
4e. aan den normalen handel door het
cadeaustelsel een oneerlijke concurrentie
wordt aangedaan:
5e. na een aanvankelijk bedrijfs-econo-
misch voordeel voor den producent-cadeau
gever. thans deze voordeelen grootendeels
zouden zijn verdwenen;
6e. de voordeelen voor de vervaardigers
van cadeaux moeten worden beoordeeld in
verhouding tot den omzet van deze arti
kelen in den geheelen bedrijfstak, waar
door dit voordeel zoo niet verdwijnt, dan
toch belangrijk kleiner wordt.
Mr. dr. E. Tekenbroek te 's-Gravenhage,
sprak vervolgens over: „De noodzakelijk
heid van wettelijke beteugeling van het
cadeaustelsel van uit een economiscn
standpunt beschouwd
Spreker trok de volgende conclusies,
le. Het cadeaustelsel doet in zijn hul
digen omvang ernstig afbreuk aan de nut
tige functies die de regelmatige handel
voor de samenleving vervult, zonder daal'
iets beters tegenover te stellen
2e. Het cadeaustelsel speculeert op de
ondeskundigheid en het gemakkelijk te be-
influenceeren zijn van het publiek. Het
maakt het voor het publiek' onmogelijk
zich een goed oordeel te vormen over de
waarde van hetgeen het koopt en belem
mert daardoor de juiste besteding van het
inkomen, hetgeen beteekent dat het pu
bliek van zijn inkomen niet dat nut kan
krijgen, dat ermede te verkrijgen is.
De heer K. L. H. van der Putt te Eind
hoven. lid van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal, voorzitter van de R.-K. Ver-
eeniging van Sigarenfabrikanten, koos als
titel voor zijn inleiding: „Het cadeaustel
sel en de industrie".
Spreker concludeerde, dat een gezonde,
koopkrachtige middenstand een belang is
voor de Industrie en deze daarom niet on
verschillig mag staan tegenover verschijn
selen, zooals het cadeaustelsel, die het dis
tributiebedrijf schaden.
Spreker was van meening, dat gebleken
is, dat aanpassing aan een ander verkoop
systeem niet zooveel bezwaren meebrengt
als aanvankelijk werd verwacht.
Tenslotte uitte de heer Van der Putt de
meening. dat bij een wettelijke beteugeling
van het cadeaustelsel de cadeaugevende
firma's weer andere reclame zullen gaan
maken en hierdoor zeker ook nieuwe werk
gelegenheid op ander terrein zal ontstaan.
Mevr. A. E Douwes DekkerJolles, oud
hoofdbestuurslid van de Nederlandsche
vereeniging van Huisvrouwen, sprak over:
„Het cadeaustelsel, een verkoopsysteem met
economische en andere bezwaren voor de
huisvrouwen".
Spreekster gaf een uiteenzetting van den
groei van het cadeaustelsel en kwalificeer
de het als een middel tot prijsverdoezeling
waardoor het zoo voordeelig mogelijk in-
koopen steeds moeilijker wordt.
De heer J J. Korff. voorzitter van de
Algemeene Winkeliersvereeniging, Amster
dam. sprak over: „Ontwrichting van den
handel door het cadeaustelsel".
De inleider gaf een uiteenzetting van de
gevolgen van het cadeaustelsel en wees op
de groote mate van onrechtvaardigheid en
sehade-veroorzaking. welke er in de onge
breidelde concurrentie en in de distributie
van branche-vreemde artikelen als z.g.
cadeaux kan zitten.
Spr. zeide van meening te zijn. dat het
de taak der overheid is. de eene bevol
kingsgroep te beschermen tegen ontoe
laatbare schadeberokkening door een an
dere groep.
Tenslotte sprak de heer H. Lmdeman.
secretaris van het Nederlandse!) Verbond
van Vakvereenigingen. Amsterdam. °vcr:
Economische en andere nadeelen van het
cadeaustelsel voor de arbeiders-consumen
ten."
Spreker kwam tot de volgende conclusie:
dat het economisch en maatschappelijk
be chouwd. van groote beteekenis most
wo. rden sacht. dat de verhouding van pro
ducent en winkeiier tot consument zoo
eerlijk, oprecht en eenvoudig mogelijk
dient te zijn;
in het bijzonder de arbeiders-consumen
ten door middel van het cadeaustelsel
niet tot het doen van onnoodige en on
juiste uitgaven moeten worden geprikkeld;
producent en winkelier zich moeten be
schouwen als in dienst te staan van den
consument en dezen dus zoo goed en
economisch mogelijk dienen te behande
len;
het cadeaustelsel hiermede in lijnrech
ten strijd is;
daarom opnieuw bij de regeering en
Staten Generaal moet worden aangedron
gen dit verwerpelijk stelsel wettelijk te
verbieden.
