VRIJDAG 22 OCTOBER 1937
No. 23796
STADSNIEUWS
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Hevige brand op
Borneo
78sfe Jaargang
Aljechin leidt met 5—3
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
Schade op twee millioen
gulden geraamd
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cis. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 6 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week r.'rJ.vT.d.ï. f.0.18
Franco - per post - f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f0:30 per 3 mnd.)
Wichelroedeloopster
experimenteert in de
Sleutelstad.
Op zoek naar onderaardsche gangen.
Is er een verbinding Burcht-
Pieterskerk
Foto Van Vliet.
Gistermiddag heeft onze stad be
zoek geihad van de bekende wichelroede
loopster, mevrouw N. Klein Sprokkelhorst
uit Zeist, die in opdracht van .Haarlem's
Dagblad" in de Spaarnestad een onderzoek
instelt naar onderaardshche gangen en
zulks reeds eerder deed in Delft en Gouda,
in welke laatste stad zij nogal opschudding
verwekte door haar mededeeling. dat de
beide Gouwe-oevers door een onderaard
sche gang met elkaar zouden zijn verbon
den.
Dat mevrouw Sprokkelhorst haar
onderzoekingstocht tot Leiden uitstrek
te, vond zijn oorzaak in een vermoeden,
dat er in de middeleeuwen een onder-
grondsche verbinding zou hebben be
staan tusschen Leiden en Haarlem.
De tocht van gisteren nu had ten doel
op verschillende plaatsen steekproeven te
nemen, teneinde, zoo mogelijk, de aanwe-
agheid van dergelijke gangen vast te
stellen en daardoor de kans op bevestiging
van het bestaande vermoeden te vergroo-
ten.
Inderdaad ls mevrouw Sprokkelhorst er
volgens haar zeggen in geslaagd op meer
dere plaatsen in de route HaarlemLeiden
de aanwezigheid van onderaardsche kana
len te eonstateeren. Men weet hoe zij bij
het zoeken te werk gaat: Haar beide han
den omklemmen de uiteinden van een
koperen staaf, welke in het midden een
lus vertoont. In den normalen zoekstand
is deze lus horizontaal uitgestrekt. Komt de
wichelroedeloopster echter op een plaats,
waar zich in den bodem een gang bevindt,
dan slaat de lus van die staaf naar be
neden uit. Hetzelfde verschijnsel doet zich
voor, wanneer de zoekster een plaats be
treedt, waar de bodem veel water bevat.
Degene, die de wichelroede hanteert, kan
óch echter slechts op één zaak tegelijk
instellen, dus gangen óf water en concen
treert op één van beide de gedachten.
Behalve in Haarlem zelf, waar in de af-
Eeloopen dagen een heel net van onder
aardsche gangen werd „ontdekt", wees de
wichelroede ook dergelijke kanalen aan in
de onmiddellijke nabijheid van het Oude
Slot te Heemstede, de ruïne Deur te Lisse
en het slot Teylingen en de Hervormde
kerk te Sassenheim.
De zoekster vond deze gangen zoowel aan
he noord- als aan de zuidzijde, waaruit
men concludeerde, dat de mogelijkheid van
een onderlinge verbinding allerminst uit
gesloten was.
In onze stad verrichtte mevrouw Sprok
kelhorst haar experimenten boven op den
historischen Burcht. Het verhaal dat van
den Burcht een onderaardsche gang zou
loopen onder den Rijn naar het Stadhuis
en vervolgens naar de Pieterskerk is niet
nieuw en heeft reeds tot heel wat veron
derstellingen aanleiding gegeven.
Zooals men zich zal herinneren werd bij
de ontgraving van de fundamenten van
den ouden Stadhuisgevel een nis blootge
legd. waarvan werd beweerd, dat zij de
toegang zou vormen van een gang, welke
vandaar, onder de Breestraat door zou lei
den naar de Pieterskerk.
Blijkbaar hechtten de autoriteiten aan
deze veronderstelling weinig geloof en
achtten zij in ieder geval de vondst, niet
van zoodanig belang, dat zij het de kosten
en de moeite waard vonden om een nader
onderzoek te doen instellen. De nis werd
weer dichtgemaakt en de geruchten ver
stomden.
Mevrouw Sprokkelhorst geeft daar
aan weer nieuw voedsel door haar
..ontdekking" van een drietal gangen,
wa?'irvan eenige zouden bijeenkomen
Burcl tgroo'e waterput op den
atÜj? ?an= leidt h.i. in de richting van bet
stadhuis (tevens dus Pieterskerk}, één in
de richting Marekerk (Haarlem!) en één
de richting van de Hooglandsche Kerk.
Het ging er nu tenslotte nog om of
de gang naar de Pieterskerk in de om
geving van dat gebouw zou worden
teruggevonden en ergo werd hierna het
"Peratieterrein verplaatst naar het
Pieterskerkhof.
Aanvankelijk leek het erop alsof deze
iraag ontkennend zou worden beant
woord. Op de plaats waar men een
eventueele verbindingsgang het eerste
zou oronderstellen n.l. aan de zuid
zijde handhaafde de wichelroede zich
arduekkig in haar horizontalen stand.
Een overzicht van de Stadsgehoorzaal bij de match EuweAljechin.
Maar mevrouw Sprokkelhorst gaf den
moed zoo gauw niet op en werkelijk,
aan de westzijde nabij de Pieterskerk-
straat sloeg de lus naar beneden en
zonder eenige aarzeling wees mevr. S.
ons ook den loop van de onderaard
sche gang aan, n.l. met een groote boog
naar de Pieterskerkkoorsteeg!
Daarmede was het onderzoek hier ter
nen. vinden hun nieuwsgierigheid na lezing
groepjes, die zich direct bij het optreden
der wichelroedeloopster hadden gevormd.
Zij. die zich gisteren afvroegen wat toch
wel dit ongewone schouwspel zou ix-tceke
nen, vonden hun nieuwsgierigheid na lezing
van het bovenstaande bevredigd.
VEILIG VERKEER.
Niet alleen in Leiden, maar ook in de
omgeving!
Gisteravond vergaderde het bestuur van
de Vereeniging Veilig Verkeer voor Leiden
en Omstreken met burgemeesters uit de
omliggende gemeenten om te bespreken, of
samenwerking Inzake een te voeren actie
voor een veiliger verkeer mogeliik is.
Men kwam overeen in die gemeenten tot
oprichting van Verkeersonderwijs Commis
sies over te gaan. omdat, door het houden
van jeugdiverkeersexamens, het streven
naar een veiliger verkeer wordt bevorderd.
R.-K. STAATSPARTIJ AFD. LEIDEN.
De defensievoorstellen en het
groote gezin.
De afd. Leiden van de R.-K. Staatspartij
heeft in haar ledenvergadering van gis
teravond een motie aangenomen, welke is
gericht aan de afvaardiging van de R.K.
Staatspartij in het Parlement en waarin
wordt aangedrongen om bij een eventueele
uitbreiding van het legercontingent meer
rekening te houden met de rechten en de
belangen van de groote gezinnen, o.a. door
vrijstelling wegens broederdienst, terwijl
er tevens op wordt aangedrongen in de
keuring eenige ruimte toe te Jaten.
Zoo heeft dan ook de Leidsche afdeeling
der R.-K. Staatspartij, zij het in minder
scherpe bewoording dan de motie, welke 15
October door Zoeterwoude werd ingediend,
een geluid laten hooren inzake de nieuwe
defensievoorstellen.
Zooals wij reeds zeiden, is deze motie
niet zoo scherp van toon als die van Zoe
terwoude. waarin o.m. wordt gezegd: „en
daardoor een dreigende ontstemming tegen
de voorgestelde defensieplannen in het
algemeen te voorkomen". De vergadering
zag de ontstemming geenszins dreigend,
doch meende dat, waar de nieuwe defen
sieplannen niet overeenstemmen met de
belangen van het groote gezin, een motie
als door haar werd ingediend, volkomen
is gebillijkt.
In deze vergadering werd tevens de vie
ring van het 40-jarig bestaan der afdee
ling Leiden besproken, een herdenking, die
verleden jaar had moeten plaats vinden,
doch toen door de verkieziingsdrukte
moest worden uitgesteld. Het bestuur
bracht nu een voorstel naar voren om op
5 Januari in de Stadsgehoorzaal een
feestavond te organiseeren en dan zoo
mogelijk pater Peters en mr. Comelissen
als sprekers te laten optreden. Nog even
werd er over dit voorstel gedebatteerd,
waarna de vergadering haar instemming
met de plannen van het bestuur be
tuigde.
De verkiezing van candidaten voor af
vaardiging naar den Centralen Raad had
tot resultaat, dat mr. Bolsius, Leiden, en
de heeren Heemskerk, Lelden, Deerenberg,
Schoonhoven, Middelweert. Gouda, Schöl-
vink, Nootdorp De Jong, Hazerswoude en
Houdijk te Boskoop candidaat werden ge
steld.
De organisatie van de 8ste
schaakpartij om het wereld
kampioenschap in de Stads
gehoorzaal te Leiden is voor
ons Blad een succes gewor
den. Het aantal toeschou
wers, dat omstreeks 650
bedroeg, was grooter dan
het elders geweest is, ter
wijl het publiek zich zoo
ordelijk en rustig gedragen
heeft dat het Euwe-Aljechin
Comité er zijn groote tevre
denheid over uitsprak.
De partij duurde van half
zeven tot halitien. Aljechin
had geopend met d2d4,
terwijl Euwe de Nimzo-Indi-
sche verdediging toepaste.
Bij den 17en zet kwam onze
landgenoot in groote moei
lijkheden en na den 26sten
zet van Aljechin gaf hij ge
wonnen.
Aljechin leidt thans met 5-3.
LEIDSCHE CHR. BESTURENBOND.
In het gebouw „Patrimonium" kwam de
Leidsche Chr. Besturenbond onder voorzit
terschap van den heer G. Hordijk in alg.
vergadering bijeen.
Deze zeer goed bezochte samenkomst
Jwerd op gebruikelijke wijze geopend, waar
na de voorzitter in enkele gevoelvolle
i woorden het verscheiden van den heer
Joh. Padding, oud-voorzitter van de afd.
Post- en Telegrafiepersoneel, herdacht.
Staande werden deze woorden aange
hoord.
Nadat de secretaris, de heer Veerman,
de notulen had uitgebracht, die werden
goedgekeurd, werden door den voorzitter
nog enkele zaken van ondergeschikt be
lang medegedeeld.
Met belangstelling werd kennis genomen
van de circulaire van den minister van
sociale zaken inzake het kleeding-, schoei
sel- en dekkingsfonds, waaraan mede
werking zal worden verleend.
Op voorstel van het bestuur werd beslo
ten op Dinsdagavond 16 November een
groote propaganda-vergadering te houden.
Ais spreker zal optreden de heer A. Sta
pelkamp, voorzitter van het Chr. Nat. Vak
verbond. Door de Abelspelers, de Chr.
zangvereeniging „Hallelujah" en „Sym-
phonia" zal op dezen avond worden op
gevoerd het spreekkoor „Het lied van den
Arbeid".
De vergadering benoemde voorts een
speciale commissie van voorbereiding en
regeling van de huisbezoek-actie.
Tenslotte vereenigde men zich met het
door het bestuur ontworpen plan om in
dezen winter een zevental cursusvergade
ringen te houden.
Na een korte rondvraag volgde sluiting
op de gebruikelijke wijze.
300-jarig bestaan
academisch-klinisch
onderwijs.
Groote herdenkingsplechtigheid
op 29 October a.s.
Vele autoriteiten zullen aanwezig zijn
Op Vrijdag 29 dezer zal de Senaat
der Rijksuniversiteit alhier in een
plechtige zitting bijeenkomen ter gele
genheid van de herdenking van het
3G0-jarig bestaan van het Academisch-
klinisch onderwijs. De zitting wordt
gehouden in de groote aula van het
Academisch Ziekenhuis. De rector-
magnificus, prof. dr. J. A. J. Barge, zal
een herdenkingsrede uitspreken, waar
na het woord zal worden gevoerd door
Z. E. den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, den pre
sident-curator en de afgevaardigden
van de universiteiten van Weenen,
Edinburgh en Budapest, welke drie
instellingen hun klinisch onderwijs
rechtstreeksch van Leiden hebben ont
vangen.
De bedoeling is, dat na afloop der
zitting een bezoek wordt gebracht aan
het voormalig St. Caecilia-gasthuis,
terwijl tenslotte het gemeentebestulp
een thee aanbiedt in het Stedelijk
Museum de Lakenhal. Vele autoritei
ten uit stad en land zullen bij de
plechtigheid tegenwoordig zijn.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijvingenLuxcr-Theater.
Stationsweg 19. Leiden. Eigenaar: R. Uges
Jr.. Rijswijk (Huwelijksche Voorwaarden).
N.V. Schoenfabriek voorheen J. Find-
hammer, Hoofdstraat 15, Sassenheim,
schoenaken turenAfkomstig uit Amsterdam.
A. van Tilburg. Heerenweg 172 R, Noord
wijkerhout. bouwbedrijf. Eigenaar: A. van
Tilburg, Noordwijkerhout
A. Eecen. Koninginneweg 17. Noordwijker.
hout. bouwbedrijf. Eigenaar: A. Eecen,
Noordwijkerhout.
Wijzigingen: Neder Landsche Theater-
Exploitatie Maatschappij. Stationsweg 19.
Leiden. De exploitatie van het bioscoop
theater is overgedragen aan de zaak: Luxor
Theater, eigenaar de heer R. Uges Jr., oer
1 October 1937.
H. J Heins, Heerenweg 136. Rijnsater-
woude. brood- en koekbakkerii enz,. Boven
genoemde zaak is met ingang van 14 Oc
tober 1937 omgezet in een vennootschap
onder fa. onder den naam: Bakkerü Heins
en Zn (B.P.). Vennooten: H. J Heins en C.
J. R Heins. Rijnsaterwoude.
Eecen en van Tilburg. H 2 eren weg 172 D.
Noorwijkerhout. bouwbedrijf. De vennoot
schap onder firma is ontbonden.
L. J Schrijvers, Oud Ade E 17, Alkemade.
huis- en rijtuigschilder, behanger. Boven
genoemde zaak is omgezet in een vennoot
schap onder firma onder den naam: L J.
Schrijvers en Zoon (Beperkende Bepalin
gen). Vennooten:. L. J. Schrijvers en A. L.
Schrijvers, Alkemade.
SANCTUS AUGUSTINUS.
Het bestuur der R K.S V. ..Sanctus Augus-
tinus" is thans als volft samengesteld:
A. F. A. van Velzen, praeses; mej. A. M.
F. Feeren, ab-actis Ia: R. J. T. P. Niemer,
vice-praeses; F. G. M. van Schijndel,
auaestor: J M. van Kempen, ab-actis II;
J. W. M. van der Vossen, assessor.
BINNENLAND.
Herdenking van het 300-jarig bestaan van
het academisch-klinisch onderwijs te
Leiden, op 29 October a.s. (Stadsnieuws
le Blad).
Het verhaal van de geredden der „Wcst-
falia". (Binnenland, 3e Blad.)
Het aantal nieuwe gevallen van mond- en
klauwzeer in Zuid-Holland neemt af.
Binnenland, 3e Blad).
Aljechin won te Leiden de achtste partij
tegen Euwe. (Sport, 3e Blad).
Vergadering van het Kon. Ned. Landbouw-
comité. (Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
Eden over Engeland's buitenlandsche poli
tiek. Rede in het Lagerhuis. (4e Blad).
Na de verovering van Gijon. (le Blad).
Het Britsche parlement gesloten. (Buiten
land, le Blad).
ZEE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Een Chineesch kind vermist.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte, op proefschrift, getiteld: „De
woordenkeuze in het Bellum Judaïcum van
Flavius Josephus" de heer E. Stein, geb. te
's-Gravenhage. Idem tot doctor üi de
godgeleerdheid, op proefschrift-, getiteld:
Aneta meldt heden uit Singkawang
(Wester-afdeeling van Borneo):
Gisteravond om 7 uur brak een
hevige brand nit, waarbij pasar Baroe,
pasar Ten ga h, pasar Pagi, pasar Lama.
voorts een gedeelte van de Heeren
straat en kampang Melajoe in de asch
werden gelegd. Ruim 800 winkeltjes en
huizen, voorts het kantoor van de
Borneo Sumatra Handel Mij., de pas
gebouwde missigit (een kleine moskee)
en ongeveer de geheele winkelbuurt
zijn afgebrand. De schade, welke op
twee millioen gulden wordt geraamd,
wordt gedeeltelijk door assurantie ge
dekt. Het materiaal van de brandweer
bleek onvoldoende te zijn en kon bijna
niets uitrichten tegen de geweldig
oplaaiende vuurzee, welke onstond door
het verbranden van geheel van hout
gebouwde woningen.
De militairen, die bij de blussching
aanwezig waren, verrichtten uitstekend
werk. De vuurzee was eerst tegen haif-
één bedwongen. De brand is vermoe
delijk veroorzaakt door het omvallen
van een olielamp tegen een klamboe.
Een Chineesch kind wordt vermist.
„De religieuse toekomstverwachting, in het
bijzonder in de Amerikaansche Theologie",
de heer H. J. Heering, geb. te Dordrecht.
Geslaagd voor het candidaats-examen In
disch recht: mej. M. Pownall (Den Haag)
en de heer J. A. Risseuw (idem); voor het
candidaats-examen rechten: de dames E.
Edenburg (Rotterdam) en J. C. Keizer
(Haarlem) en de heer F. J. W. Fabius
(Den Haag). Voor het doctoraal examen
geneeskunde: de heer B. Smit (Rotter
dam). Voor het propaedeutisch examen
theologie: de heer J. de Zwaan (Leiden).
Voor het artsexamen 1ste gedeelte de hee
ren J. E. Broers (Den Haag), M. A. Elder-
son (Rotterdam), B. J. Rethmeier (Den
Haag), A. G. Balvers (Rijswijk, Z.-H.), C.
Kramer (Oegstgeest) en K. van Hellemond
iWoerden). Bevorderd tot arts: mej. K. J.
Borggreve i Haarlem) en de heeren A. J. C.
Haex (Leiden), A. M. Laterveer (Wasse
naar) en M. O. v. d. Zijl (Den Haag),
