Marine-vliegtuig bij Soerabaja in zee gestort WOENSDAG 13 OCTOBER 1937 No. 2378$ Uitwisseling van nota's tusschen Duitschland en België STADSNIEUWS HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 78ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: Alle negen inzittenden om het leven gekomen De Commandant marine-luchtvaartdienst en de technische chef onder de slachtoffers Duitschland garandeert België's onschendbaarheid Landelijke bijeenkomst van de Oranje Garde. EERSTE BLAD Dit nummer bestaat uit DRIE bladen LEIDSCH DAGBLAD 3D ctsTjier regel Voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 30 ets., portp te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.1# Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f portokosten. (voor binnenland f. 0.80 pér 3 mnd.> en snelste toestellen van deze series zijn van 12 tot en met 24 genummerd, zoodat het neergestorte vliegtuig (T. 131 daartoe behoort. De berichten over dezè toestellen waren zeer gunstig. Nog onlangs waren drie van deze machines naar Singapore gevlogen om aanwezig te zijn bij de opening van het nieuwe vliegveld. De vlag halfstok. In Batavia hing vandaag van verschil lende gebouwen de vlag halfstok. In artikelen in de dagbladen worden de lachtoffers herdacht, waarbij er op wordt ;ewezen, dat de marine-luchtvaartdienst met één slag zijn commandant en zijn technischen chef heeft verloren. De algemeene regeerings-secretaris te Buitenzorg heeft het volgend schrijven ge richt aan den commandant der zeemacht: „De Landvoogd vernam met leedwezen de tijding van de verongelukte T. 13 met alle inzittenden. Zijne Excellentie verzoekt U haar deelneming te willen aanvaarden na deze te hebben betuigd aan de nabe staanden van hen, die bij de vervulling van hun plicht zijn gestorven". Nog is men niet bekomen van den schrik, welke veroorzaakt werd door het ongeluk met het Indië-vliegtuig „Specht", waarbij vier menschen het leven verloren, of Nederland en Indië zijn al weer door een nieuwe vlieg ramp getroffen. Noodlottiger nog dan verleden week! Immers bij Soerabaja is gisteravond te omstreeks kwart over tienen het marinevliegtuig T13 (een Fokker- bommen-werper en zee-verkenner) door onbekende oorzaak tijdens een oefenvlucht in zee gestort, met het gevolg, dat alle negen inzittenden werden gedood. Tot de slachtoffers behooren o.m. de commandant van den marine-lucht vaartdienst in Indië en de chef van den technischen dienst van het vlieg kamp. De vliegtuigen T. 16 en T. 13 hadden gisteravond langs de Noordkust van Java een tocht gemaakt van Priok naar Soera baja, waartoe zij te 6.42 uur van het vroe gere marine-vliegkamp te Tandjong Priok ■waren gestart. Aangezien het door het slechte zicht onmogelijk bleek het Westgat van Soera baja binnen te loopen, wilden zij een noodlanding maken bij Tandjoeng Awa- rawar. Daarbij is de T. 13. welke zich in de nabijheid van de T. 16 bevond, door onbekende oorzaak loodrecht in zee ge stort! Het toestel drijft ondersteboven op het water. Een onderzoek binnen boord onder water is nog niet mogelijk geweest, maar als zeker moet worden aangenomen, dat alle negen inzittenden zijn gedood. De inzittenden van de T. 13 waren: kapitein luitenant ter zee H. G. de Bruyne, H. Uurbanus, officier van den marine stoomvaartdienst, M. Vethake, eerste officier-vlieger, P. Spronk, ser geant-vlieger, F. H. Plevier, korporaal telegrafist, P. J. S. de Groot en G. J. Zuyderhoudt, militiematrozen, en G. J. Rutte en A. A. Goedhart, korporaal- vliegtuigmakers. Bijzonderheden over de slaehtoffers. Kapitein-luitenant ter zee H. G. de Biuyne was chef van den marinelucht vaartdienst te Soerabaja. Hij heeft vele dienstjaren achter den rug, zoowel bij de marineluchtvaart hier te lande als in Ned. Indië. Hij gold als buitengewoon bekwaam man, een van de meest vooraanstaande figuren in de marine. Voordat hij tot chef van den marineluchtvaartdienst in Ned.- Indië benoemd werd, werkte hij eenigen tijd bij den marinestaf op het departe ment van defensie in Den Haag. Hij maakte zijn derde reis het zou ook de laatste zijn naar Indië als eerste offi cier van Hr. Ms. „De Ruyter", toen deze kruiser zijn eerste reis naar de Oost maakte. Hij werd in 1894 geboren en kwam, na het Koninklijk Instituut voor de marine te hebben doorloopen, in Augustus 1914 als adelborst 1ste klasse bij onze zeemacht. Reeds een half jaar daarna volgde zijn °ev°rdering tot luitenant ter zee 3e klasse. i ovi t?tIu"" kt zee 2de klasse en in -9Z4 tot luit. ter zee 1ste klasse. Met in- 2r.n? v^'t .1 Juni 1936 werd hij benoemd rot kapitein-luitenant ter zee. Overste De Bruyne was Ridder in de Oranje-Nassau-Orde en Ridder In de Orde van Cambodja (Frankrijk). De officier van den marine stoomvaart dienst 1ste klasse H. Uurbanus werd even eens in 1894 geboren. Hij werd in Aug. 1917 tot officier-machinist 3de klasse be noemd, in December 1920 tot officier-ma chinist 2de klasse en in Februari 1932 tot officier m. s. d. 1ste klasse bevorderd. Ook de heer Uurbanus telde vele dienstjaren bij den vliegdienst in Nederland en In Ned. Indië. Hij was laatstelijk chef van den technischen dienst van het vliegkamp in Ned.-Indië. De officier-vlieger 1ste klasse M. Vet hake. die in 1897 werd geboren, ving zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine in November 1922 aan als adelborst bij de marine-reserve. Hij werd in 1923 benoemd tot officier-vlieger 3de klasse, in October 1924 bevorderd tot officier-vlieger 2de kl. en in Mei 1934 tot officier-vlieger der 1ste klasse. De heer Vethake heeft in 1929 deelge nomen aan de vlucht van eenige Dorniers naar Ned.-Indië. Na deze vlucht werd hij benoemd tot Ridder in de Orde v. Oranje- Nassau. Hij was chef van den radiodienst van het vliegkamp Marokremhangan. De T. 13 was een der modernste en snelste vliegtuigen. Het verongelukte toestel was. gelijk ge zegd. een Fokker, type T. IV. een drijver toestel. Het departement van defensie heeft in dertijd 24 vhegtuigen bij Fokker besteld. Alle vliegtuigen waren bestemd ter ver sterking van de marine-luchtmacht in Ned.-Indië. Het meerendeel van deze toe stellen, welke in 4 series van 6 gebouwd werden, is al afgeleverd. De modernste Van de plaats van de ramp wordt nog gemeld, dat zes vliegtuigen de omgeving afzoeken naar drenkelingen. Lijken van enkele slachtoffers gevonden. Een speciale G.P.D.-berichtgever meldt ons uit Soerabaja. dat de lijken van ver scheidene slachtoffers geborgen konden worden, o.a. de officier van den marine stoomvaartdienst H. Uurbanus. de ser geant-vlieger P. Spronk. de korporaal F. H. Plevier en een der overige leden dei- bemanning, wiens naam nog niet be kend is. Er is geen enkele kans meer dat er nog leden van de bemanning in de cabine, die onder water zit, levend zullen worden aan getroffen. Toen het ongeluk gisteravond gebeurde vielen er zware regens, waardoor de piloten absoluut geen zicht hadden. Terwijl de T 13 verongelukte, is de T 16 bij de noodlanding beschadigd, maar hier bij hebben zich geen persoonlijke onge lukken voorgedaan. Doordat het verongelukte vliegtuig is blijven drijven, hebben de nagelaten be trekkingen langen tijd in onzekerheid ver keerd over het lot der bemanning. In den nacht zijn prauwen van de In- heemsche bevolking uitgevaren. Zij kon den evenwel geen hulp verleenen. Het vliegtuig is zeer zwaar beschadigd. Er is weinig meer dan het geraamte van over. Het is thans vastgemaakt aan het marinevaartui „Rigel". Men zal pogen het te lichten. De begrafenis van de verongelukten zal op een nader te bepalen tijdstip plaats vinden, doch in ieder geval niet voor Vrijdag a.s. De T. 16 kon het verongelukte vliegtuig niet te hulp komen, daar het toestel bij een noodlanding aan den grond was ge raakt. Een commissie tot onderzoek zal zeer spoedig worden ingesteld. Vanmiddag zijn in het ministerie van buitenlandsche zaken te Beriijn nota's ge wisseld tusschen den minister van buiten landsche zaken, von Neurath, en den Bel gischen gezant, vicomte Jacques d'Avignon. De Duitsche nota zegt: De Duitsche regeering heeft met bijzon dere belangstelling kennis genomen van de openbare verklaringen, die de Belgische regeering afgelegd heeft om de internatio nale positie van België uiteen te zetten. Zij heeft van haar kant herhaaldelijk, in het bijzonder door de verklaring van den Duitschen rijkskanselier in zijn rede van 30 Januari 1937. haar opvatting terzake kenbaar gemaakt. Aan den anderen kant heeft de Duitsche regeering kennis geno men van de verklaring van de Britsche en van de Fransche regeering van 24 April 1937. Aangezien het nog geruimen tijd kan duren, alvorens een verdrag ter vervan ging van het Locarno-pact tot stand is gekomen, en in het verlangen, de vreed zame samenwerking der t beide landen te versterken, acht de Duitsche regeering het gewenscht. haar houding jegens België thans nader uiteen te zetten. Tot dit doel legt zij de volgende verklaring af: 1. De Duitsche regeering heeft ken nis genomen van de opvatting die de Belgische regeering tot uiting heeft ge bracht, n.l.: a. dat zij in volle souvereiniteit een politiek van onafhankelijkheid wil voeren. b. dat zij vast besloten is de gren zen van België met al haar krachten tegen iederen aanval en iedere invasie te verdedigen, te verhinderen, dat het Belgische grondgebied voor een aanval tegen een ander land gebruikt wordt als doorgangsgebied, of als operatie basis te land, ter zee of in de lucht, en tot dit doel de defensie van België op krachtige wijze to organïseeren. 2. De Duitsche regeering stelt vast dat de onschendbaarheid en de inte griteit van België een gemeenschappe lijk belang zijn voor de West-Europee- sche mogendheden. Zij bevestigt Jiaar Openingsrede van den heer P. A. van Schuppen. De Oranjegarde die een wijdvertakte or ganisatie over geheel Nederland heeft, hield vandaag in restaurant „In den Vergulden Turk" haar landelijke bijeenkomst. Vele vendels hadden hun afgevaardigden naar deze vergadering gezonden. Hedenochtend heeft ds. C. de Meijere, Luth. predikant te dezer stede en lie van den Raad van Toezicht van het Leidsche vendel een korte welkomstrede uitgespro ken. Tevoren was de vergadering met het zingen van Ps. 103 1 en gebed geopend. In zijn toespraak heeft ds. de Meijere er zijn vreugde over uitgesproken, dat Leiden ditmaal de eer genoot van deze landelijke samenkomst binnen zijn muren te mogen hebben. Spr. eindigde met den wensch uit te spreken, dat deze vergadering een prettig verloop mocht hebben en voor de toekomst vruchtdragend mocht zijn. Vervolgens gaf spr. het woord aan den voorzitter, den heer P. A. van Schuppen van Delft tot het uitspreken van de openings rede, die tot titel droeg: „Op de spits des bergs". In het begin van deze rede herinnerde spr. er aan, dat de openingstoespraak voor twee jaar in Gouda tot titel droeg „Het huis op de rots" en het vorig jaar te Utrecht „Op des heuvels hoogte". En thans, om de trilogie af te maken „Op de spits des bergs". Ging het eerst over den grondsiag en daarna over het doel der Oranje Garde, thans, aldus spr., zal het gaan over het vooi- naamste middel, om de liefde tot ons Oranjehuis te versterken. Immers die band tusschen Nederland en Oranje is in de historie gelegd, 't Gaat dus om kennis der historie bij te brengen aan Jong Holland, om, naar Gods Woord, de wonderen aer historie, waarin de glans van Gods vol maaktheid schittert. Vervolgens herinnerde spr. aan den tijd van Mozes met het volk Israël Dij den berg Sinaï om er in dit verband op te wijzen, dat God in den rookkolom was op dc spits des bergs. God sprak op deze spits over hetgeen geschied was, dus over ie historie. De historie getuigt van Israël dat God dit volk tot zich gebracht heeft. Zoo willen ook wij onze historie zien. De geschiedenis moet transparant worden. Zoo ligt ick in het boek der historie de roeping tol de erken ning van Gods wegen. Zoo is historie een kracht Gods. Ziende op de historie zullen wij voortbouwen op de grondslagen door onze vaderen gelegd. Het pand der historie zullen wij dan ook bewaren ais een levend bezit. Ons volk, ook ons jonge volk, zullen wij leeren zijn Nederlandsche historie te verstaan. Spr. eindigde met er op te wijzen, dat wij in de historie de uitreddingen Gods zien opgeteekend. Nadat enkele mededeelingen waren ge daan. bracht de secretaris, de lieer v. Oei van Delft het jaarverslag uit, dat uitvoerig de werkzaamheden en het optreden naar buiten memoreerde. Verder bleek hieruit, dat een opgewekt vereenigingsïeven de Garde kenmerkte. In verscheidene plaatsen van ons land werden nieuwe vendels opge richt. Met weemoed werd herinnerd aan liet overlijden van ds. Thomas, lid van de C.O.G.R. Vervolgens bracht de penningmeester het financieel overzicht over 1936—1937 uit, dat sloot met een nadeelig saldo van f. 10 op een post uitgaven van f. 1685. Op voorstel van de C.O.G.R. werd Leiden aangewezen om de kas en de bescheiden van den pen ningmeester te controleeren. Nadat was besloten om de contributie voor het nieuwe boekjaar wederom vast te stellen op zes cent per lid en per maand, werd de begrooting 1937—1935 met een ge raamd tekort van f. 32 vastgesteld od f. 2426. Hierna werd nog gesproken over de uit gave van het orgaan, dat in een nieuwen vorm is verschenen, waarna de vergade ring werd geschorst tot 's midciaes. BINNENLAND. Vliegtuigramp in Indië; negen dooden. (Ie Blad). De vierde match EuweAljechin is remise geworden. (Sport, 3e Blad). De electrificatie der spoorwegen; ingaande 1 Maart geregelde electrische dienst naar Arnhem en Eindhoven. (Laatste Berichten, le Blad). Jaarvergadering Philips Gloeilampenfa brieken. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Duitschland garandeert eenzijdig België's onafhankelijkheid, (le en 3e Bladl. Geen directe stappen van Engeland en Frankrijk inzake de Spaansche kwes tie te verwachten. (3e Blad). Nog geen beslissing of opheldering in het Verre Oosten. (3e Blad). Roosevelt roept het congres bijeen tegen 15 November. (Buitenland, 3e Blad). Onze Parijsche correspondent over de kan tonale verkiezingen. (3e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. „Klokkengieten is een kwestie van bere kening. Verschillende voorbereidingen gaan aan het gieten vooraf." Met het bijeenbrengen der gelden, noodig voor de aanschaffing van het Carillon voor ons nieuwe Stadhuis, is het niet anders gesteld. Hebt Gij Uwe bijdrage al op de post rekening No. 302400 van den Penning meester van het „Carillon-Comité Stadhuis Leiden" overgeschreven besluit deze onschendbaarheid en in tegriteit onder geen omstandigheden te beïnvloeden en te allen tijde bet Bel gische grondgebied te eerbiedigen, uit gezonderd natuurlijk het geval dat België in een gewapend conflict, waar bij Duitschland betrokken is, deel neemt aan een tegen Duitschland ge richte militaire actie. 3. De Duitsche regeering is bereid, evenals de Britsche en Fransche re geering, België bijstand te verleenen ingeval het voorwerp zou zijn van een aanval of invasie. De Belgische nota luidt: De koninklijke regeering heeft met groots voldoening kennis genomen van de ver klaring, die vandaag door de rij'is; egtering te harer kennis is gebracht. Zij spreekt daarvoor haar oprechten dank uit. (Men zie ook het 3e Blad) Middagvergadering. In de middagvergadering die eveneens „In den Vergulden Turk" werd gehouden, refereerde de heer M. H. L. Wesrstrate over „De beteekenis van de historie-studie op de Oranje Garde". In dit referaat werden naast meerdere punten betreffende de praktijk van de hi storiestudie de volgende punten behandeld: le. Het doel dat de Oranje Garde zich stelt n.l. het opwekken en aanvuren van de liefde voor het Oranjehuis en het versterken van den band dien God in de historie tusschen Nederland en Oranje heeft gelegd, is sterk positief. Om dit doel te bereiken heeft de O.G. zich in de eerste plaats te zetten tot de bestudeering van de historie. Deze histo rie-studie is van het hoogste belang, omdat daardoor het fundament gelegd wordt voor werkelijke Oranjeliefde en juist nationaal gevoel. Verder zette spr. uiteen, dat natio naal gevoel en Oranje-liefde, zonder erken ning van de lessen der historie, voeren tot holle frasen en verloochening van de feite lijke beteekenis van het Oranjehuis (N S B.) Erkennende dat God alle volken leidt, sta vast, dat de leiding Gods in onze vaderland- sche geschiedenis wel zeer sterk spreekt. Historie-studie, mits in gebondenheid aan Gods onfeilbaar Woord, doet die leiding des te duidelijker zien. Aldus het fundament legg-nd, kan de O.G. haar doelstelling in breiden kring pro- pageeren. waar ze krachtens haar opzet in tegenstelling met andere Chr. jeugdorgani saties, ook naar buiten optreedt. Verder is in deze vergadering nog een rapport over het buiten „Schoonoord" te Zeist uitgebracht en werden oog enkele voorstellen behandeld. Hierop komen wij morgen terug. GEREF. KERK. Ter vervulling van de vacatures-ds. W. Bouwman en ds. H. Thomas, stelde de kerkeraad het volgende viertal (alphabe- tischi: Ds. H de Valk. te Stelhndam; ds. H. Veldkamp, te Sneek: ds. J. Weggemans, te Beetgum, dr. H. J. Westerink te Tien- hoven. Uit deze voordracht zal a.s. Zondag een keuze worden gedaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1