Opzienbarende rede van president Roosevelt Rond den Volkenbond LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad Woensdag 6 October 1937 Instantine UILTJE UIT DE RAADZAAL Verbreekt Amerika de volstrekte neutraliteit? SPREEKCEL AGENDA RHEUMALANA Spanje en het Verre Oosten VRAGENRUBRIEK KlIN/T CM UTTCRCI VELERLEI. Blijkbaar was de raad van den aanvang 61 voorbereid op een avondzitting, want ..gang" was er niet in. De heer Goslinga kwam nog eens terug op zijn standpunt.- dat mannelijke leerkrachten by het onder- wys de voorkeur verdienen en wilde eeen voordracht van vrouweiyke krachten des wege retoumeeren. maar wederom vond hy w einig steun, zoodat zijn voorstel een roem loos einde vond. Intusschen week de raad toch eenigszins af van de voordracht van B. en W. door No. 3 daarvan te benoemen,Omdat de twee eerst voorgedragenen elders reeds een vaste betrekking hadden gevonden. Wie had gedacht, dat de heer Groene- veld bevredigd zou zyn, nu B. en W. op enkele kleine uitzonderingen na zyn voor stel betreffende bezuiniging op de tele foongesprekken der gemeente hadden over genomen, kwam bedrogen uit. Hoewel hy er zich tenslotte by neerlegde, moest hij toch nog een langdurig pleidooi houden voor het volle pond. Om wat migraine, zoo'n beetje schele hoofdpijn de afspraak niet nakomen? t of twee tabletten Instantine en de pijn is verdwenen! Dus onthoudt - stilt en voorkomt pijnen! 8736 (Ingez, Med.) Zooals ook uit de cijfers over den dienst Merkwaardig was ongetwyfeld, dat het belangrykste punt der gatlsche agenda daarop kalmpjes onder den hamer door ging: n.i. de verbreeding van het Gan getje met vervanging van de Karnemelks- brug. In de eerste plaats zal daardoor het verkeer op de Breestraat straks worden ontlast en ln de tweede plaats Is daar mede ln de toekomst een begin gemaakt met de mogeUjkheid van een doorbraak Noord-Zuid. waaraan onze stad zoo'n be hoefte heeft. Niet, dat per sé gesproken dient te wor den by belangryke punten, doch men be- perke zich dan eens in verhouding by de andere mindere belangrijke zaken. Daarmede was de middagzitting vol. 's Avonds waren het in hoofdzaak inter pellaties en Initiatief-voorstellen, die aan de orde waren. In de eerste plaats het voorstel-Schüller Inzake woningbouw door „Eensgezindheid", dat als amendement op een voorstel-Elkerbout was aangenomen, doch automatisch was vervallen, toen het voorstel-Elkerbout werd ingetrokken. Waar om B. en W. niet direct kwamen met het ei van Columbus. n.l. met het voorstel om het voorstel-Schüller in praeadvles te ge ven? Dan was die langdradige discussie overbodig geweest. Ten langen leste Is de interpellatle- Schüller over ..Tuinstadswyk" elndelyk af gedaan. Interpellant kreeg vrywel geheel gelijk en daarmede had hij tevreden moe ten zyn. Zyn slat-aanval op het bestuur dezer bouwvereeniging bedierf zijn hou ding en zyn overwinning. Mi si» i De interpellatie-Lombert (het passeeren van 'n sollicitant om politieke redeni op zich zelf al onverkwikkeiyk zoo'n punt. dient alleen te worden aangeroerd, zoo men vaststaande bewyzen heeft verliep nog onverkwikkeiyker, daar de interpel lant, in een hoek gedrongen, uitstel wilde, hetgeen wijselijk werd geweigerd, want dan zou één inteerpellatie wel een jaar kunnen voortduren. Resultaat: nihil. Het slot was het voorstel-Snel inzake de brandstofvoorziening der werkloozen de zen winter. Gelet op de prysstijgingen ais anderszins kunnen wy begrijpen, dat het college, hoezeer overigens tegenstander van adresseeren in zaken, waarover de beslis sing is aan hoogere instanties, hier een uitzondering wilde maken. De raad veree- nigde zich daarmede .in groove meerder heid, terwyi ook de „uitrekking" van de voorziening een meerderheid vond. Dit laatste is ol. zelfs een gevaar voor het eerste Een oud spreekwoord zegt: „Wie het onderste uit de kan wil hebben", enz.! Chicago gesproken over den internationalen toestand. De rede werd meermalen harteiyk toegejuicht en tenslotte werd; den president een ovatie gebracht. Voor 50.030 toeschouwers, terwijl zyn rede verder per radio door heel Amerika werd 1936" bleek, gaat het met'het'Gem" Radio- "«Sponden, heeft president Roosevelt Je distributiebedrijf niet zoo goed als gedacht werd. Uit den aard der zaak wil men daar om het gebruik stimuleeren. Daartoe werd opnieuw een verlaging van de aanleg-kos- ten voorgesteld. Natuurlijk zou verlaging van de tarieven de voorkeur verdienen, doch dit kan de bruin niet trekken, zooals de voorzitter voorrekende. Vooral in de huidige omstandigheden moet ieder bedrijf gezond worden beheerd en dus ook het radio-distributie-bedryf. De heer Goslinga opponeerde tegen het toekennen van een vergoeding aan de vak- vereenigingen voor de door deze geoefende controle op de werkloozen. Het moge waar zyn, dat iedere hitgaaf thans gewikt en gewogen dient te worden, dit geldt echter evenzeer voor ver- eenigingen en zelfs particulieren en over dreven is deze vergoeding zeker niet te noemen, nu ook de vakvereenigingen haar lasten zien stygen. De heer Goslinga kreeg slechts steun van den heer Würtz. Veel is gepraat over de automatiseering van de verkeersregeling by de De Gyse- laarsbank, doch uitgezonderd van den heer Groeneveld, klonk van niemand principieel verzet. De heer Groeneveld. anders juist warm voorstander van een goede regeling van het verkeer, nam hier een verouderd standpunt ln, dat door niemand werd ge deeld. Overigens bepaalden de opmerkingen zich tot het systeem en de kosten. De voor zitter had weinig moeite "allen te overtui gen, dat het voorstel van B. en W. den veiligsten weg aanwees. HET 3 OCTOBERFEEST. Een werkloos koetsier beklaagt zich er over, dat het bestuur der 3 October-Vei. zich heeft ia,ten rondrijden door een twee tal Haagsche koetsiers, terwijl er zoovele Leidsche koetsiers zonder werk zijn. (Het bestuur der 3 Oct.-Ver. deelt ons mede, dat de rijtuigen bij Leidsche onder nemers waren besteld; waar die hun personeel vandaan halen, gaat het bestuur niets aan Red. L. D.). PresidentRoosevelt. Roosevelt zeide ,dat de politieke situatie ernstige ongerustheid wekt by alle volken, die ln vrede en vriendschap met elkaar wenschen te leven. Er heerscht thans een terreur en de minachting voor het inter nationale recht is zóó groot geworden, dat de fundamenten der beschaving daardoor bedreigd worden. Zonder oorlogsverklaring, aldus Roosevelt, zonder waarschuwing, of rechtvaardiging van eenigen aard worden nonrcombattan- ten, ook vrouwen en kinderen, meedoogen- loos vermoord door de bommen der vlieg tuigen. In zoogenaamden vredestijd worden sche pen door duikbooten aangevallen en ver nield, zonder reden en zonder waarschu wing. Volken, die voor zichzelf vryheid eischen, weigeren anderen die vryheid. Onschuldige volken worden wreedelijk opgeofferd aan de begeerte yaar macht en hegemonie, die ieder gezond verstand mist. Indien wy een wereld, waarin wij vrij mogen ademen en zonder vrees ln vriendschap kunnen leven, willen be houden. moeten de vredelievende ra- ties met gemeenschappelyke krachts inspanning de wetten en beginselen, waarop de ware yrede steunt, verdedi gen. Het is noodzakeiyk, dat het geloof in het gegeven woord en in de waarde van het verdrag weerkeert en dat men erkent, dat de moraal van volken even belangrijk is als die van de individuen. In technisch en moreel opzicht bestaat er een onderlinge afhankelijkheid, waardoor geen enkele natie zich geheel kan afsluiten voor een economisch of politieke beroering elders in de wereld. De internationale anarchie vernielt alle grondslagen van den vrede en brengt de veiligheid van iederen staat, klein of groot, ln gevaar. Het is dus voor de Vereenigde Staten van het grootste belang, dat het heilig karakter der internationale verdragen en de inter nationale moraal hersteld worden. Na een zinspeling te hebben gemaakt op het hooge percentage der begrootingen, dat voor bewapeningsdoeleinden bestemd is, zeide Roosevelt, dat dit voor de Vereenigde Staten veel lager is, 11 of 12 procent. Wij zijn vast besloten, aldus vervolgde de president, buiten den oorlog te blij ven. Toch kunnen wij ons niet verze keren tegen de heillooze gevolgen van den oorlog en tegen de kans, dat wij er in worden medegesleept. Wij treffen maatregelen, die deze kans tot een minimum terugbrengen, maar wij kunnen niet volledig be schermd zijn in een wereld van wan orde, waar vertrouwen en veiligheid ver te zoeken zijn. Indien de beschaving moet blyven be staan. moeten de beginselen van den vrede hersteld worden. Amerika haat den oorlog en streeft dus met toewydlng naar het herstel van den vrede. Men legt de rede in Amerika algemeen uit als een aanwyzing, dat de Ver. Staten bereid zouden zyn, zonder voorbehoud elke gemeenschappelyke poging te steunen, tot herstel der handhaving van den wereld vrede. Men is ook van meening, dat de rede ten doel had, den Volkenbond aan te sporen tot het nemen van krachtiger en prakti scher maatregelen tegen de aanvallers, maatregelen, die ten volle door de Vereen. Staten zouden gesteund worden. De staatssecretaris van buitenlandsche zaken. Huil, verklaarde op een vraag over de rede van Roosevelt, eenvoudig, dat hy haar zonder' voorbehoud 'goedkeurde. „Meer kan ik niet zeggen,zeide hy. ,,Ik spreek voor den president en hy spreekt voor my." Vernomen wordt, dat Roosevelt's rede Jn den letterlijken tekst aan alle diplomatieke vertegenwoordigers der Ver. Staten zal ge zonden worden, tenèlnde ter beschikking van al de betrokken regeeringen gesteld te worden. D edemociratische senator Peper, die lid is van de commissie voor buitenlandsche zaken, verklaarde: „Ik beh van meening. dat het uur gekomen is voor de moreele we reldopinie om zich te organiseeren om de internationale struikroovery te beletten, die zich thans voordoet". De senator verduide- lykte echter, dat dezé instemming geen toe treden beteekende van de Vereenigde Sta ten tot den Volkenbond. De „Times" schrijft, dat de president daarin een houding, geen program heeft uiteengezet. De „Daily "Telegraph and Mor- ningpost" schrijft: „Hoe stelt Roosevelt zich voor, dat de Vereenigde Staten in ge- zamenlyk optreden tnet de andere mogend heden de beginsels zullen verdedigen waar op de vrede en de rechtvaardigheid ge grondvest zyn, wanneer hy, zooals hy zegt, aan het hoofd staat van een volk, dat vastbesloten is buiten den oorlog te bly ven?" De „Daily Herald" schrijft: „In En geland zeggen officieele.kringen: wij zullen niets kunnen doen zonder Amerika en Amerika wil niets doen. Nu is het klaar- blykelyk mogelijk, dat de redevoering van Chicago in de eerste plaats ten doel heeft de Amerikaansche opinie te polsen, maar zy bewyst toch, dat Roosevelt niet geneigd zou zyn a priori het aanbod te verwerpen, dat hem zou kunnen worden gedaan, om gezamenlijk druk uit te oefenen op Japan. Voorts nog enkele Fransche bladen: De ..Jour': „De rede is een plechtige waarschuwing, gericht aan de mogendhe den, die den vrede trachten te yerstoren. De rede breekt met de integrale neutrali teitspolitiek, die tot dusverre de gedrags- lyn van alle Amerikaansche regc-eringen sedert 1919 heeft gevormd. Roosevelt heeft het verklaard: het isolement is niet meer voldoende om de rust van het Amerikaan sche volk te waarborgen. Deze verklaring is geroepen zeer sterk de aandacht te trek ken in de nieuwe wereld". De „Epoque" schrijft: „Pessimisme begon de vredelievende naties van Europa aan te tasten, zy vroegen zich af of het laatste woord niet zou zyn aan de mogendheden, die het geweld als eenige wet erkenden, en daar komt nu van het nieuwe vasteland een gezaghebbend woord haar eenige hoop brengen. De Vereenigde Staten, die zoo langen tyd geweigerd hebben zich te be moeien met de Europeesche zaken, beken nen by monde van president Roosevelt, dat zy op den verkeerden weg waren en dat, wanneer zy aan den oorlog willen ontko men, zy moeten deelnemen aan het col lectieve vredeswerk". De „Populaire" schrijft: „De wil tot actieven vrede van den president is niet In tegenspraak met de „neutraliteitswet". Hy vormt een actieven en doeltreffenden vorm van dien stryd tegen den oorlog, waarvan de „neutraljteitswet" slechts een eerste etappe vormde. In de rede van Roosevelt heeft de menschheid den smaak hervonden van den stryd voor de verdediging harer opperste waarden. De „Ordre" schryft: „De redevoering is een waarschuwing, die niet alleen gericht kan zyn tot Japan en die beteekent, dat de Vereenigde Staten uit overwegingen van practische politiek wel eens zouden kunnen ophouden geen belang te stellen in wat zich buiten het Amerikaansche vasteland afspeelt. De woordenvloed, de roerigheid en de ambities der totalitaire staten zullen tenslotte zonder twyfel een samenwerking tusschen de drie groote democratieën met zich mede brengen. HEDEN: Maison Bruyns: Tentoonstelling Kunst- handarbeld, 1012 en 26 uur. K a t w y k-a a an-Z e e (Casa Cara) Geref. Bond. Spr. ds. I. Kievit van Baarn, 71/t uur nam, Donderdag. Chr. School H. Morschweg: Spr. ds. Ver waal en de heer Hjmstra, 8 uur nam. Prediker: Geref Bond. Spr. ds. Haring van Hardinxveld, 8 uur nam. DIVERSEN: 's Woensdags: Inst. v. Praeventieve Ge neeskunde. Medisch Opvoedkundig Bureau. Boerhaavestraat 21. Van half drie tot haif vier. 's DonderdagsInenting tegen diph- terie, half vier nam. precies. 's Woensdags: Inst. v. Praeventieve Ge neeskunde. Consultatlebur. v. Alcoholisten. 8 uur nam. 's Vrydags: Inst. v. Praeventieve Ge neeskunde. Consultatiebureau y. Beroeps keuze. 45 uur nam. LAKEN S WEKEN V' W W -VEL 7858 SPANJAARD-BORNE (Ingez. Med.) Gisteravond half elf heeft de Volken- bondsraad de laatste bijeenkomst van de 99ste zitting gehouden. Alvorens werd overgegaan tot de stemming over de ont- werp-resolutie met betrekking tot het beroep van Soanje Inzake de onveiligheid in de Middeliandsche Zee, maakten de vertegenwoordigers van Polen en Bolivia, hoewel zy de overeenkomsten van Nyon toejuichten, een voorbehoud, en verklaar den zij in de bijeenkomst van den Volken bond geen overeenkomsten te kunnen goed- of afkeuren, die zl] niet hebben onderteekend. De Zweedsche vertegenwoordiger West man erkende dat de overeenkomst van Nyon de maritieme veiligheid ten gunste van iedereen had doen toenemen. Azcarate, de Spaansche vertegenwoor diger, die het Spaansche verzoek trachtte te rechtvaardigen, maakte eveneens een voorbehoud met betrekking tot de byeen- roeping van speciale conferenties ln den geest van die te Nvon. waaraan niet door alle belanghebbende staten wordt deel genomen. Hii nam met genoegen kennis van de moreele veroordeelingen van aan vallen tegeif,ieder handelsvaartuig, en be riep zich op de resolutie bij het uitspreken van den wensch. dat de overeenkomsten van Nyon ook tot Sraansche vaartuigen zullen worden uitgestrekt. De Spaansche regeering behoudt zich trouwens voor opnieuw de zaak bij den raad aanhangig te maken, indien zich nieuwe gevallen van zeerooverij voordoen. Onder deze voorbehouden aanvaardde de Spaansche vertegenwoordiger namens zijn regeering de ontwerp-resolutle. De raad nam vervolgens de resolutie aan, die o.a. overweegt, dat de te Nyon genomen maatregelen doelmatig bleken te zijn én verder verklaart, dat alle met de regelen van menseh- Hevendheld van het verdrag van Lon den strijdig zijnde aanvallen op alle handelsvaartuigen door het geweten der beschaafde volken, waarvan de raad zich op dit oogenbiik tot tolk maakt, worden veroordeeld. De zitting wordt hierna gesloten. Het secretariaat van den Volkenbond publiceert het verslag, dat de commissie van 23 door haar ondercommissie is aan geboden. Dit verslag besluit als volgt: „Het is duidelijk, dat Japan en China zeer van meening verschillen ten aanzien van de diepere oorzaken der oneenlgheld en van het Incident, dat tot de eerste vijandelijkheden geleid heeft. .Het is even wel niet tegen te spreken, dat de machtige Japansche - legers het Chineesche gebied zyn binnengevallen en militaire controle uitoefenen op groote uitgestrektheden met inbegrip van Peiping, dat de Japansche regeermg vlootmaatregelen ter verhinde ring van de Chineesche scheepvaart aan de Chineesche kust heeft getroffen en dat de Japansche luchtmacht ver van elkander liggende plaatsen bombardeert. Na onder zoek van de ter tafel gebrachte feiten kan de commissie slechts vaststellen, dat de Japansche militaire operaties te land, ter zee en in de lucht volkomen onevenredig zijn aan het Incident, dat het conflict heeft veroorzaakt, dat deze daden zeker niet de vriendschappeiyke samenwerking tusschen de beide lenden, waarnaar de Japansche staatslieden verklaren te stre ven. kunnen vervemak kei Ij ken of bevorde ren; dat die daden niet gerechtvaardigd kunnen worden en ln strijd zijn met de Japansche verplichtingen zooals die in het negenmogendhedenverdrag en in het ver drag van Parijs zyn vastgelegd." De commissie van 23 heeft de voorstellen van haar ondercommissie aanvaard en de volgende resolutie aangenomen, ter voor legging aan de Volkenbondsvergadering. „De Volkenbondsvergadering maakt de verslagen, haar voorgelegd door haar consultatieve commissie, over het conflict tusschen China en Japan tot de hare. ZIJ verzoekt haar voorzitter de noodige maatregelen te nemen voor de voorgestelde bijeenkomst der Volken bondsleden, die partij zijn by het negenmogendhedenverdrag van Was hington van 6 Februari 1922. Zy geeft China de verzekering van haar morre len steun en evrelt den leden aan zich te onthouden van iedere daad, die het weerstandsvermogen van het land zou kunnen verzwakken, waardoor zl*n moeilijkheden in het conflict groo- ter zouden worden. Zij beveelt den leden verder aan, ieder afzonderlijk na te gaan in welke mate zy China zouden kunnen helpen. Zy besluit de tegenwoordige zitting te verdagen en den voorzitter te machtigen tot het byeenroepen van ren nieuwe vergade ring, indien de consultatieve commissie daartoe besluit." De Poolsche gedelegeerde verklaarde in de commissie van 23, dat hy zich van stemming over alle door de ondercommis sie voorgelegde verslagen zou onthouden, om principieels redenen, terwyi Canada en Zwitserland niet in de gelegenheid waren geweest hun regeeringen te raad plegen en dus eveneens zich van stemming onthielden. Chineesche delegatie voldaan. De Chineesche delegatie is voldaan over de ln de commissie verkregen resultaten. In aanmerking genomen de onmogeiyk- held van het verkrijgen eener veroordeeling van den aanvaller, aldus verklaarde men ln Chineesche kringen, is het resultaat der Volkenbondswerkzaamheden beter dan vrij hadden kunnen hopen. Wy blijven aan één nunt vasthouden; het eventueele byeen- komen van een conferentie voor den Stil len Oceaan mac den Volkenbond niet be- vrijden. De organen van den bond zullen de ontwi'"'"riine morten biiiven voleen pn zoo nocdig nieuwe maatregelen moeten nemen. Wij zijn van meening. dat wy een moreele en politieke overwinning behaald hebben." BIOSCOPEN: •Luxor-Theater, Stationsweg: 8 uur nam.! „Van goede getuigen voorzien". Woensdag-, Donderdag-, en Zaterdag middag 2 uur - Zondag van 27 uur doorl. voorstelling en 8 uur nam. Trianon-Theater, Breestr. 31. 8 uur nam. „Joe Brown ais kampioen". Woensdag- en Zaterdagnam. 2 uur. Zondag van 2 tot 7 uur doorloopende voorstelling. Lldo-Theater, Steenstr. 39: 8.15 uur nam. „Tweelingbroers". Woensdag- en Zaterdagnam. 2,30 uur. Zondag doorl. voorstelling 27 u. en 8,15 u. Het Nieuwe Roxy-Theater. Haarl. str. 7. „De Circuskoning". Iederen middag 2,30 u. 's Avonds om 7 en 8.15 uur. Zondag vanaf 2 uur. Zaterdag, Zondag en Woensdag 2 u. Jeugdvoorstelling Casino-Theater. Hoogewoerd 49. 8 u. nam. „Je moet maar boffen". Zondag van 4 tot 7 en van 8 tot 11 uur. Woensdag en Zaterdagnam. te 2'/i uur. Nova-bioscoop (Katwyk-aan-Zee): „Op Hoop van Zegen". De apotheek Hooigracht 48 is dag en nacht geopend voor leden v. h. ziekenfonds „Tot Hulp der Menschheid" echter van nam. 8 uur tot v.m. 8 uur alleen voor spoedrecepten. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Zondag 3 t/m 8 Oct. waargenomen door de apotheken D. J. v. Driesum, Mare 110, Telefoon 400 en E. B. de Metz, Kamerl. Onneslaan 28, Telef. 3553. Voor Oegstgeest: J. Doedens, Wilhelmi- napark 8, tel. 274. 8719 IzLKEN dag een goede deed en del gedurende 60 jaar voorwaar, els er een vaardigheids-Insigne voor mêleerkunde bestond, zou Sir Baden Powell hei aan UILTJE toewijzen. Hei brengen van een sigaar die In elke prijsklasse superieur is, dei Is de goede UILTJE-daad waarvan iel- looze rookers proflieeren. MET LOF 6 cf. 'n Puike sigaar! (Ingez. Med.) F. B„ te L. Er zyn dagelyks meerdere verbindingen, waarmede u Boedapest kunt bereiken. Wendt u dienaangaande tot een reisbureau of het informatiebureau van V, V. V. aan het Stationsplein. J. v. N., te L. Neen, de koning mag niet bedreigd zyn en de tusschen gelegen velden evenmin. TIJDSCHRIFTEN. „Publieke Werken". De laatste aflevering van „Publieke Werken" wdjdt aandacht aan De roelbaan van het Amsterdamsche Boschplan en De uitbreiding der centrale rloleering van Leiden sedert 1934. NIEUWE UITGAVEN. By de N.V. Uitgevers-Mij. „Edito" te Hillegom zijn verschenen' „Kaarsjesspel bij den Kerstboom"; ..Kerstspel" en „De Feeën en de Vredesengel" door W. Blom berg Zeeman. 2—2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 6