STADSNIEUWS BUITENLAND MAANDAG 20 SEPTEMBER 1937 No. 23769 HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 78ste Jaargang Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarlei. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden 1.2.35 per week f.0.13 Franco per post f2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) VERBEN. VAN CHR. ONDERWIJZERS. Lezing over het „Schrijfonderwijs". De afd. Leiden en omstreken van de Ver. voor Chr. Onderwijzers (essen) in Neder land en Overzeesche Bezittingen hield Za terdagavond in 't Nut haar eerste samen-' komst in dit seizoen. De voorzitter, de heer Den Dikken sprak aan de hand van een gedeelte uit Matth. 6 een inleidend woord, waarna de secr.. de heer A. van Kapel, de notulen en diverse mededeelin- gen uitbracht. Het woord was hierna aan den heer Zijlstra tot het verstrekken van enkele Vojo-mededeelingen. De heer C. G. Poort, directeur van het Schriftmuseum te Utrecht en leeraar Schoonschrijven M. O., gaf vervolgens een beschouwing over ..Het schriftonderwijs in nieuwe banen". Spr. begon met op te mer ken, dat het loopend schrift niet beant woordt aan het doel, dat .men zich voor stelt: duidelijk en snel schrift. Zeer nuttig is het daarom de vraag te stellen, waarom het loopend schrift niet voldoet Ten eer ste: het loopend schrift vraagt een tè krampachtige houding van de hand. voorts stelt het te veel eischen aan de zwakke kinderhand en ten derde: het schrijfwerk tuig, de spits-gepunte pen wordt na den lageren schooltijd door vele leerlingen ver vangen door een breed-gepunte pen, b.v. de vulpen; tenslotte geeft de spitse letter vorm aanleiding tot onduidelijkheid. Opmerkelijk is, dat loopend schrift al leen duidelijk is als men langzaam schrijft. Dit is onpractisch. Het kantoor eischt vlugheid. Bij strenge doorvoering der oude schrijfmethode kan men. volgens spreker, slechts met groote toewijding goede resul taten bereiken. Een ander soort schrift, het blokschrift, is wel duidelijk, maar de snelheid is niet voldoende. Het nieuwe schrift past zich echter volkomen aan bij de hervorming der andere leervakken. Men houdt ook terdege rekening met 't schrijf gereedschap. Verder is een methodisch juiste penkeuze van groot belang. Nadat de heer Poort aangetoond had, dat het noodzakelijk is, dat het onderwij zend personeel veel aandacht besteedt aan de schrijfbewegingen, merkte hij op. dat de spitspuntige pen te groote eischen aan de kinderen stelt. De koordschriftpen is beter. Voor de eerste vier leerjaren is dan ook de spitspuntige pen niet gewenscht. Gm gezondheids- en om methodisch rede nen is het staandschrift, hetzij links of rechfs overhellend, gekozen. Voortgaande wees spr. op de turnoefe ningen bij het schrijfonderwijs. Deze oefe ningen dient men tot het vijfde leerjaar te houden om de spieren te oefenen. In de lioogere klassen moet de snelheid opge voerd worden tot 90100 letters per mi nuut. Dit bereikt men door een dictaat te geven van vijf minuten met een snelheid in het begin van dertig letters per minuut. Een vierde klas kan 5060 letters per mi nuut halen. Vermoeidheid komt haast niet voor. Spr. wenschte vooral ook te letten op de natuurlijke handhouding Verder moet men ook veel aandacht besteden aan de indeeling van de pagina. Ook moet er aan sierschrift gedaan worden, want dat heeft invloed op het gewone schrift. Tenslotte werd er nog op gewezen, dat men tegen staandschrift niet heeft op te zien daar de ervaring leert, dat nren het spoedig te pakken heeft. De lezing, die met groote belangstelling werd beluisterd, werd gevolgd door een filmvertooning, die de ontwikkeling van het schrift liet zien, en aan het slot een kijkje in een pennenfabriek gaf. VOORDRACHTEN LEIDSCH VOLKSHUIS. Een mooie serie. De voordrachten 19371938 in het Volks huis worden ditmaal geopend op Maandag 27 Sept. en wel door den bekenden SDreker H. C. Verkruysen uit Haarlem met zijn nieuwe dierenfilm. Leiden heeft hiervan de primeur. De volgende avonden der serie zijn als volgt: in October een voordracht door den uitmuntenden spreker dr. J. D. Bierens de Haan over: „Het begrip van de opgaande levensweg". Dan volgt in November een lezing over ..Erfelijkheid" door prof. dl'. J. F. van Bem- melen uit Den Haag. toegelicht door licht beelden en een kleine tentoonstelling en een avond van den bekenden musicoloog Jaap Kunst over: „het Nederl. Volkslied en "-dans" met lichtbeelden en de aardige film van Terschellingsche dansen en voorts nog toegelicht door zang en vioolspel. In Decem ber spreekt onze stadgenoot prof. mr. J. M. van Bemmelen over: „Het wangedrag bij kinderen", terwijl 1938 begint met een voor dracht van den boeienden spreker mr. G. J. Salm uit Amsterdam over: „Wat weten we van het verre verleden". Dan nog onze stadgenoot prof. dr Bosch- ma. over het interessante onderwerp „Het leven in de Diepzee", terwijl de serie ge sloten wordt met een filmavond van dr. W. G. N. v. d. Sleen over: „Planten, dieren en natuurschoon in Zuid-Afrika". DE RECTORAATSOVERDRACHT. Bij de rectoraatsoverdracht in het Groot- Auditorium der Leidsche Universiteit is door den heer Leo Mens een muzikale in- en uitleiding op het orgel uitgevoerd. De organist speelde het Andante uit het F dur-concert en een Maëstoso van Handel. TOONEEL VEREEN. „DOOR OEFENING BETER". Zaterdagavond heeft bovengenoemde vereeniging het tooneelseizoen der Leidsche Dillettanten geopend. Nadat „The Roto Colour Players", zich eenige malen op ver dienstelijke wijze hadden laten hooren, opende de voorzitter, de heer v. Bemmelen, 1 met een hartelijk welkom, in 't bijzonder tot de afgevaardigden van zustervereni gingen. Hij dankte den donateurs voor hun bijdra gen en wekte de aanwezigen op, zich bij D.O.B. aan te sluiten, daar in dit seizoen het 1ste Lustrum gevierd zal worden. Hoe grooter de D.O.B.-familie is, hoe gezelliger dat feest kan zijn! Nadat „The Roto's" wederom gemusiceerd hadden, werd het doek opgehaald voor „Prins Chauffeur", een vroolijk spel in 3 bedrijven, dat reeds dadelijk de lachspieren in beweging bracht. Het stuk werd in een vlot tempo ge speeld en dat zulks bij de intusschen geheel gevulde zaal gewaardeerd werd, bleek uit de open doekjes en applaus na ieder be drijf. De regie was. evenals het kapwerk. in goede handen. Een gezellig bal. onder leiding van Gé Mieremet bracht het slot van dezen ge slaagden avond. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving Sigarenmagazijn „Zuid", Kovevaarstraat 3. Leiden: hoofdzaak Bodegraven, Kerk straat 17. Beheerder filiaal F. G. Zitman, Leiden. (B.P.). Wijziging: N.V. Leidsche Exploitatie MaatschapDij van Onroerende Goederen, Rapenburg 122. Leiden. Uittredend commissaris G. E. van der Werff Jr., Amsterdam en H. C. J. Kouwen- hoven, Rijswijk. f.500 GEVONDEN. Twee jongetjes van 10 en 7 jaar vonden Zaterdag in de Spilsteeg een portemonnaie met f. 500.Oogenblikkelijk gingen zij de politie in kennis stellen van hun vondst en nog denzolfden dag kwam de rechtmatige eigenaar zijn geld afhalen. De twee jeugdige eerlijke vinders kregen elk een flinke belooning. SPEELTUIN VER. „NOORDERKWARTIER" Een geslaagde vliegerwedstrijd. Zaterdagmiddag hield de Speeltuinver. „Noorderkwartier" haar jaariijkschen vlie gerwedstrijd. De opkomst was zéér groot. Vele jongens hadden dan ook hun best ge daan. want er waren zeer mooie vliegers aanwezig. De jury bestaande uit de heeren de Water, Pardon en Brouwer had dan ook een moeilijke taak te vervullen. De pi ijzen werden als volgt gewonnen: 1ste. André v. d. Zeeuw: 2e. Wim Sjardijn; 3e. Gerard Biezen; 4e. Plet Mieremet; 5e. Ka rei van Ark; 6e. Cor Stouten; 7e Corrie Nievaart; 8e. Henk Koet. De overige deel nemers ontvingen een troostprijs. Aan het slot van den wedstrijd dankte de voorz., de heer Guldemond, den jury leden en allen, die hadden meegewerkt tot het slagen van dezen wedstrijd. Het was jammer dat door den sterken wind en kele vliegers het moesten ontgelden. De commissie tot het examineeren van iandmachinisten heeft in haar zitting, ge houden ft Amsterdam, uitgereikt het di ploma A aan den heer J. G. van Leeuwen alhier. In de Stedelijke Werkinrichting wa ren opgenomen- 13 Sept. 49; 14 Sept. 51; 15 Sept. 51; 16 Sept. 50; 17 Sept. 50 en 18 Sept, 50 personen. Heden heeft rnej. Herry Hendrichs een dansinstituut geopend in de Kloksteeg 29 alhier. Mej. Hendrichs heeft van Mevr. Jeanne de Wekker een volledige opleiding ontvan gen als leerares in moderne dansen en is in staat de nieuwste dansen op de juiste manier te onderwijzen volgens de Engel- sche stijl. De zaal is keurig ingericht en voorzien van een uitstekende dansvloer. Korrfende van het Loo en rijdende naar de residentie is H.M. de Koningin hedenmorgen om kwart over tien Leiden gepasseerd. DE ALGEMEENE TOESTAND lialïë en Nyon. Centraal-Europa. Spanje uit den Volkenbondsraad. De zaakgelastigden van Frankrijk en Engeland zijn gisteren op het Chigi-paleis te Rome ontvangen, waar beide diplomaten Ciano in kennis hebben gesteld van de aan vullende overeenkomst van Nyon. De „Po- polo di Roma" meldt, dat de zaakgelastig den Ciano tevens hebben doen weten, dat iedere practische opmerking over den nieuwen tekst zoowel als over de oorspron kelijke overeenkomst met de grootste aan dacht door de onderteekenaars zou worden bestudeerd. Ciano heeft daarop volgende mededee- ling gedaan: „De Italiaansche regeering was van mee ning, dat in haar nota van 14 September gemakkelijk de beteekenis naar, voren kon komen van de daarin vervatte opmerkingen betreffende de eventueele deelneming van Italië aan dé vlootmaatregelen, voorzien in het accoord van Nyon van 14 September. In verband met de door de zaakge lastigden van Groot-Brittannië en Frankrijk gedane mondelinge mededee- ling betreffende de Italiaansche nota en de bovengenoemde maatregelen, preciseert de Italiaansche regeering, dat zij onder rechtsgelijkheid met onver schillig welke andjjge mogendheid van de Middellandsche Zee verstaat, dat een positie, gelijk aan die van de Britsche en Fransche vloten zal moeten worden gereserveerd voor de Italiaansche vloot, wil Italië deelnemen aan deze vloot maatregelen." Men kan hieraan nog toevoegen, aldus Havas, dat „de gelijke positie" waarvan in deze mondelinge mededeeling sprake is, door Italië niet wordt opgevat in den zin van een gelijkheid in tonnage met de patrouilleeren- de Fransche en Britsche oorlogsschepen. Veeleer gaat het hier om een moreele ge lijkheid. In politieke kringen is men vol daan over den goeden wil, die van beide zijden betoond is om uit een situatie te ge raken, die voor allen gevaarlijk had kun nen worden. Inderdaad kan men zeggen, dat nu men eenmaal weer in contact is, de kans op een vergelijk stijgt! Alleen, men bedenke, dat niet alleen Frankrijk en Engeland beslissen, doch alle onderteekenaars te Nyon. De Illustrazione Italiana wij dt een num mer aan de a.s. reis van Mussolini naar Duitschland. waarin in woord en beeld een historisch overzicht wordt gegeven van de politieke gebeurtenissen, die tot het ont staan van de as RomeBerlijn hebben ge leid. Het nummer bevat bijdragen van Ciano, Göbbels en van verscheidene vooraanstaan de Italiaansche persoonlijkheden. Ciano zet in het kort de functies van de as RomeBerlijn uiteen. Niemand schrijft hij. kan in oiae politiek de bedoeling zien, gevaarlijke en dreigende scheuringen teweeg te brengen. De minister noemt vervolgens de gelegenheden, waarbij de politiek van het fascistische Italië evenwijdig liep met die van het nationaal-eocialisïische Duitsch land. o.a. ten aanzien van de Spaansche kwestie. De rtaliaanschDuitsche samen werking is in de laatste maanden een zeer nuttige factor voor de veiligheid en den vrede gebleken „Voor de voortzetting van de Duitsch Italiaansche samenwerking is het niet noo- dig, dat een nieuw protocol wordt toege voegd aan die, welke reeds bij mijn bezoek aan Duitschland zlin onderteekend. Behalve op politek terrein zal deze samenwerking ook op economisch terrein worden ontwik keld". In een verklaring, gepubliceerd door het Neues Wiener Tageblatt, spreekt de Oos'cen- rijksc'ne onder-minister van buitenlandsche zaken. Guido Schmidt, de geruchten over een nieuwe oriënteering der Oostenrljksche noiitiek tegen. Onze verhoudingen tot Italië zijn goed, zoo verklaarde hii en zullen zoo blliven. Het spreekt tevens vanzelf, dat Oosten rijk zich niet tegen Duitschland keert. Oos- tenrijk's onafhankelijkheid en autonomie welke Italië blijft beschouwen als het essen- tieele element van de Oostenrijksehe poli tiek .alsmede zijn vrijheid van handelen, zijn echter de eerste doeleinden, welke Oos tenrijk nastreeft. Schmidt betreurde het. dat Duitschland en Italië zich buiten den Volkenbond houden. Onder deze omstandigheden, zoo voegde hij er aan toe, is het duidelijk dat Oosten rijk er niet aan denkt te dingen naar een zetel in den Volkenbondsraad. En men kan aannemen, aldus de minister, dat het Hon_ eaarsche standpunt te dien opzichte met het onze overeenkomt Inmiddels wordt eveneens tegengesproken dat de as Romeu-Berlijn zal worden ver lengd in dezer voege, dat Oostenrijk. Hon garije en Joego-Slavië er hij zullen worden betrokken. Heden is in de Volkenbondsvergadering gestemd over de al- of niet-herkiezing van Spanje in den raad. Zooals te voor zien was is Spanje gewipt. De stemming had dit resultaat: Spanje kreeg 23 stem men, zoodat het de vereischte meerderheid van 2/3, nl. 32 van de 47 uitgebrachte stemmen, niet haalde. Blijkbaar is het velen leden toch te machtig geweest om Valencia, dat nog slechts 1/3 van Spanje beheert, toe te laten in den raad. DUITSCHLAND De Kerkstrijd. Hitier heeft minister Von Neurath be noemd tot Ehrengruppefuehrer bij de S.S. Dominee Fiillkrug, die optreedt als plaatsvervanger van dr. Niemóller in de St. Annakerk in Dahlem, heeft bekend ge maakt, dat wederom oppositioneele predi kanten in Brandenburg gearresteerd zijn. In het geheel zijn thans berichten ont vangen over 142 arrestaties. FRANKRIJK Drie ministers aan het woord. Diverse ministers hebben gisteren het woord gevoerd. Zoo sprak de premier Chau- temps te Loir et Cher. Na een overzicht van den financieelen arbeid der regeering te hebben gegeven, .deelde Chautemps mede, dat Bonnet bin nen twee dagen den parlementscommissies een evenwichtig begrootingsontwerp zou voorleggen. Dank zij de bezuinigingen zal de minister van financiën den algemeenen vervaltermijn van October, die zoo zwaar op de schatkist drukte, rustig kunnen af wachten. Financieele orde is voorwaarde voor blijvende verbeteringen De regeering heeft getoond het initiatief te kunnen nemen vcor alle maatregelen, die zij in het belang van het land acht. ten aanzien van de arbeidsverhoudingen ging zij verder dan het programma, waartoe zij zich had verbonden en sociale hervormin gen zullen worden voorgesteld, zoodra zij die mogelijk acht. Op het gebied van de monetaire vrijheid. aldus Chautemps. waarop, zekeren kwaadwilligen geruchten ten spijt, nooit een aanslag is gepleegd, ondervinden wij dagelijks bewijzen van vertrouwen, ook uit het buitenland. Alles doet verwachten, dat na een vlaag van onrust, die overigens ook op tal van buitenlandsche beurzen gevoeld is, de rust zal wederkeeren. Hoewel de toestand eenigszins verbeterd is. aldus vervolgde Chautemps. vraagt het blijvende tekort op de handelsbalans om dringende maatregelen: het toont de nood zakelijkheid van een sneller voortbren- rringsrhythme aan. Het uitgebreide en on partijdige onderzoek dat wij met mede werking van de C.G.T. hebben ingesteld, zal in dit opzicht binnen enkele dagen de noodige opheldering brengen. Indien, zoo als verwacht kan worden, rationalisatie der fabrieken en verbetering der arbeids organisatie zullen worden aanbevolen, zullen zoowel werkgevers als arbeiders in de onontbeerlijke aanDassing moeten toe stemmen. Het zou ontoelaatbaar zijn, dat ondernemers niet eendrachtig de wetten, die den arbeiders veiligheid, vrijheid en waardigheid verzekeren, zouden eerbiedi gen. Maar niet minder ontoelaatbaar zou het zijn, wanneer de arbeiders, die wij tegen elke willekeur willen beschermen, niet bereid zouden zijn. in ruil daarvoor af te zien van onwettige daden of daden van geweld, die hun zaak zouden benadeelen. Ten aanzien van de buitenlandsche politiek zeide de premier, dat er geen volk is. dat oprechter en meer aan den vrede gehecht is dan het Fransche volk. Het is echter voor de nationale kracht van be lang, dat men het buitenland een mini mum van zekerheid ten aanzien van sta biliteit en continuïteit kan geven. Blum sprak te Roubaix. Zooals Chautemps gezegd heeft aldus Blum beteekent de rustpoos noch een achteruitgang noch een stilstand. Wanneer men den tegenwoordigen toestand van Frankrijk vergelijkt met dien aan het be gin van het jaar. is de balans zeer gunstig. Het economisch herstel is ongetwijfeld nog onvolledig, doch ieder streven tot verrui ming der voortbrenging kan rekenen op den volledigen steun der socialistische partij. Het is te betreuren, dat de vooruitgang van het economische leven opnieuw gehinderd wordt door de misdadige kapitaalvlucht. Blum bracht hulde aan den moed, waarmede het tegenwoordige kabinet den toestand der begrooting onder de oogen heeft gezien, en verklaarde, dat de staat nogmaals een leening zal moe ten sluiten. Sprekende over de buitenlandsche poli tiek zeide Blum, dat Frankrijk den ondeel- baren vrede wil, den vrede, die steunt op recht en moraal. Frankrijk wil den vrede met ontwapening, omdat het uit het verle den geleerd heeft, tot welk een ontknooping de wapeningswedloop leidt. Ten slotte hield ter gelegenheid van de opening van het nieuwe stadhuis van BINNENLAND. De route voor de rijtoer van H. M. de Koningin door Den Haag (Binnenland, 4e Blad). De heffing op margarine en vetten met één cent verhoogd (Binnenland. 4de Blad). Auto te Heemstede op groep kinderen in gereden; zeven licht gewonden (Ge mengd, 4de Blad). De Rectoraatsoverdracht aan de Leidsche Universiteit; rede van prof. dr. J. van der Hoeve (4e Blad). BUITENLAND. Italië toch opnieuw in bespreking over Nyon (Buitenland, le Blad). Negrin stelt namens Valencia-Spanje te Genève vijf eischen. Delbos zeer gema tigd (4e Blad). Spanje en Turkije niet herkiesbaar als lid van den Volkenbondsraad (Buiten land en Laatste Berichten le Blad). Te Brest is getracht om de C 2, een duik boot van Valencia, in handen van Franco te spelen. De voornaamste da ders van deze diefstal reeds gevat (Bui- tenlandsch Gemengd, 2e Blad en Laat ste Berichten, le Blad). Redevoeringen van Huil, Schuschnigg;, Chautemps, Blum en d'Ormoy <Buiten- land, le Blad). Hevige luchtaanvallen der Japanners op Nanking; Japansche successen in het Noorden (le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Aubusson de minister van binnenlandsche zaken, d'Ormoy, een toespraak, waarin hij ,den aanslag in de Rue Presbourg te Parijs fel hekelde. Er is niets Fransch in deze terroristische daad. Het ware Frankrijk werkt in rust. Vergeefs streven zekere frac ties naar het verbreken der republikein- sche wettigheid. De arbeid van het Volks front duurt voort. De socialisten verlangen bij de aanstaande verkiezingen niet hun bondgenooten te overwinnen. De hoofdzaak is, dat ieder trouw blijft aan het gemeen schappelijk programma. Er moet geen aan val op de radicale partij gedaan worden, doch de reactie moet verslagen worden. Het Volksfront aldus besloot d'Ormoy zal bevestigd en versterkt uit de verkie zingen komen. OOSTENRIJK Schuschnigg; spreekt te Innsbruck. Te Innsbruck is een demonstratie van den Tiroolschen sector van het Vader- iandsche Front gehouden. Zarnatto zeide, dat 85 procent van de Tiroolsche bevol king achter Schuschnigg staat. De bondskanselier werd begroet met den traditioneelen kreet: „Tirol blijft trouw". Schuschnigg zeide in zijn toespraak onder meer: „Langs den eenstemmig goedge- keurden weg willen wij naar de toekomst marcheeren om ons doel te bereiken. Daarvoor moet in acht genomen worden: de politieke leiding van den nationalen. wil moet uitsluitend door het Vaderland- sche Front bepaald blijven. Wij geven ons rekenschap van de historische taak van den Tiroler en den Oostenrijker, en die taak is een Duitsche taak. De anderen kunnen zich verre van ons houden, doch laten zij er zich voor wachten zich tegen over de wetten van ons land te stellen. Ons land is een waarlijk vrij land en wil dat blijven". „Wij kunnen niet zeggen, dat wij alles volbracht hebben, waarnaar wij gestreefd hebben. In 1938 zullen wij zooveel mogelijk ieder brood en werk moeten verschaffen; dat jaar zal ook het jaar van de jeugd zijn: de vaderlandsche jeugd moet worden opgevoed. Tenslotte zal 1938 het jaar van de constitutie zijn. Wij zullen een einde aan den voorloopigen toestand moeten maken en het constitutioneele werk tot een goed einde moeten brengen". De kanselier besloot met een oproep tot eenheid ter volbrenging van den arbeid van Dollfuss. De gemeenschap van den socialen ar beid, een organisatie, van het Vaderland sche Front, zal in de toekomst het orgaan zijn, dat de belajrgen van alle arbeiders béhartigt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1