De nieuwe rioolwater zuiverinrichting
Buitenland
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1937
No. 23748
STADSNIEUWS
Een voor leek en deskundige
interessant werk
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
78ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Van riool- tot drinkwater
Dit nummer bestol uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cis." per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
,10 ets. porto te (betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2S00 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd Sljn:
per 3 maanden f.2.35
per week ."7 f.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mn<L>
diploma-zwemmen in de zijl.
Een massale zwemproef.
In de zweminrichting De Zijl had gister-
jvond het diploma-zwemmen plaats, waar
voor zich niet minder dan 63 gegadigden
todden aangemeld.
Voor de instructeurs, de heeren A. van
Weeren en P. Arnoldus een flink succes.
De namen der geslaagden zijn:
De dames W. C. Favier-Stol, W. Biege-
har-Manschot, Ch. Valk-Schaft, M. v. d.
Voort, C. J. Schoneveld-Van Barneveld, H.
Kallenberg-Arts, M, v, Tongeren-Ma-
ijnes; de jongedames: Truus Ouweelen,
Mientje Stikvoort, Annie v. d. Staay, Rie
Lancel, Janny Lancel, Bep Diepenbach,
Yvonne de Vries, Annie van Hoeyen, Rie
Weyermans, Alie Borst. Willy Favier, Bouk-
Sloot, Jeanette van Dyke. Fien de Graaf.
Jannie Dool, Annie Koning, Gerrie Meyer,
de Graaf, Dina Spee, Ali van Haaste-
Nolly Haverkorn. Mary Segaar, Dina
Ladan. Lies Hensen, Rieka Pauw. Annie de
Goede, Francisca Stuurop en Dirkje v. d.
Bers; de heeren: K. v. Dijk, A. de Bolster,
C. Storm, L. v. Es, Jac. Benning, en de
geheeren: Frans Overdijk, Arie Veer
man, Albert van Kapel, Jan v. Dyke, Piet
Goeyer, Loek Pasman, Bob Landman,
Koos Markenstein, uit Wassenaar, Jan
Charité, Louis Ouwerkerk, Willem Riet
bergen, Joh. Sieders, Abraham Verbiest,
Koos Vreeswijk, Gysbertus L. J. Kloos.
Matthys H. W. Bonte, Jacob van Siuys,
Frans de Graaf, Henk Romyn, Jan Haver
korn, Abraham Ba velaar en Thys de Jager
Wassenaar. Alle overigen zijn hier
woonachtig.
zilveren jubilbum.
Van den heer J .Zandvliet.
Heden herdacht de heer J. Zandvliet den
dag waarop hij voor 25 jaren in dienst trad
de N.V, De Leidsche Zoutkeet.
Ten kantore werd hij door den directeur,
C. C. Röell toegesproken, die er zijn
vreugde over uitsprak in deze maand voor
tweede maal een jubilaris te mogen toe
spreken en geluk te wenschen met dezen
voor hem zoo bijzonderen dag.
Als aandenken overhandigde hij hem
n zilveren horloge en enveloppe met in-
oud. terwijl namens de afd. Leiden van
Maatschappij voor Handel en Nijver
heid een draagpenning en diploma werden
uitgereikt.
Va deze korte plechtigheid werd den ju
bilaris gelegenheid gegeven den dag ver
der in huiselijken kring door te brengen.
WONINGBOUWVER. „ONS BELANG
De jaarvergadering.
Gisteravond hield deze vereeniging haar
jaarvergadering in het gebouw „Prediker",
Janvossensteeg. De voorzitter, de heer J,
Cerritsen, opende haar met een inleidend
voord, waarin hij een terugblik wierp op
iet afgeloopen vereenigingsjaar en o.a, er
sjn teleurstelling over uitsprak, dat het
üide bouwplan van de vereeniging nog
steeds niet tot stand was gekomen. Ver
tier heette hij de leden van den raad van
commissarissen, den accountant en de le-
«en welkom en betreurde het, dat niet
heer leden waren opgekomen.
Hierna volgden de notulen van de vorige
(tienvergadering, bijgehouden door den 2en
secretaris, den heer Joh. v. d. Bos, welke
onder dankzegging na een kleine opmer
king werden goedgekeurd. De kascommissie
bracht bij monde van den heer J. de Ko
ning een gunstig rapport uit over haar
Schouden controle van de boeken enz. van
tien len p-nningmeester. Het jaarverslag
'in den secretaris en het financieel ver
lag van den penningmeester werden na
enkele kleine bemerkingen goedgekeurd.
Bij de bestuursverkiezing werd de 1ste
secretaris, de heer P. J. Schouten, herko-
sen, evenals de aftredende bestuursleden,
heeren H. van Donselaar en P. Winter
kamp, terwijl in de plaats van den heer H.
d. Wijngaard werd gekozen de heer H.
Wittenaar.
Tot lid der kascommissie werd aangewe-
*n de heer J. Th. v. d. Bosch en het af
kerende lid den heer G. F. Hemerik dank
Hbracht voor zijn werk.
Inzake het aanleggen van een centraal
'ntenneplan aan het Haagwegkwartier,
aam de vergadering het besluit niet over
gaan tot het aanleggen van een zooge-
"aamd plan-Stoett en Harreveld, doch ter
classing van dit moeilijke vraagstuk een
commissie te benoemen, die deze zaak na-
kv in studie zal nemen. Als leden dezer
wimissie werden aangewezen de heeren
I Hollebeek, A. Schaft, H. W. Wittenaar,
Smiltenaar en C, G. v. d. Voorst. Hierna
'Ood de ballotage van een 27-tal nieuwe
«Jen plaats en werden drie leden voor
royement voorgedragen.
"a de rondvraag werd de vergadering
een woord van dank door den voor-
"er gesloten.
MTKEERINGEN NED. HERV. KERK.
®jt de generale kas vanwege de Alge
mene Synode der Ned. Herv. Kerk is uit-
raeerd een bedrag van f. 300 aan de Ned.
jjf. Gem. hier ter stede voor bijdrage in
salaris van den godsdienstonderwijzer
speciaal bezighoudt met het be-
'on van z.g. gemengde gezinnen.
Een overzicht van de werkzaamheden. Op den voorgrond de plaats waar het voorreinigingsgebouw zal verrijzen.
De in aanbouw zijnde gemeentelijke
rioolwaterzuiverinrichting aan de
Slaagh. of Stinksloot moge voor den
vakman uit technisch oogpunt onein
dig veel meer interesse bieden dan voor
den leek, toch is het vraagstuk, dat er
mede samenhangt van zóó algemeen
Leidsch belang, dat wij het alleszins
gerechtigd en zelfs gevyenscht achtten
om er de aandacht van onze lezers
eens op te vestigen.
Men weet hoe het totdusverre met de
..zuivering" van het Leidsche rioolwater
ging: voorzoover aangesloten op het stam-
riool, werd alles verzameld in het riool
gemaal aan den Maresingel en vandaar
via een leiding naar de Slaagh- of Stink
sloot geperst om tenslotte door een inlaat
in de Haarlemmertrekvaart op den boezem
te loozen.
Het is maar goed, dat de naaste omge
ving van de Slaaghsloot nooit bewoond is
geweest, want dit „water" droeg zijn twee
den naam met groote eere en verspreidde
een stank, waarbij vergeleken de geuren
van het vroegere Levendaal kostelijke
odeur waren.
Ook de bewoners van den Haarlemmer
weg kunnen daarover meepraten en dat in
de trekvaart ter plaatse van de inlaat veel
doode visch werd aangetroffen, was even
min zonder toeval.
Doch dat leed zal allemaal geleden zijn,
wanneer omstreeks 1 Juli van het volgende
jaar de nieuwe rioolwaterzuiverinrichting
gereed zal zijn.
De plannen daartoe werden vervaardigd
door den Dienst van Gemeentewerken, on
der leiding van den adjunct-directeur, ir.
D. Boogerd. die ook bij de uitvoering de al-
gemeene leiding heeft, terwijl het Rijksin
stituut voor Zuivering van Afvalwater,
kortweg „Riza" geheeten, van advies dien
de. Het dagelijksch toezicht berust bij den
heer J. Schager, sinds kort in Leidschen
gemeentedienst en voordien werkzaam bij
den bouw van een dergelijke installatie te
Bussum.
Genoemde heer was direct bereid om ons
op het werk te ontvangen en vertelde
dienaangaande de navolgende bijzonder
heden:
Ter plaatse waar de persleiding vanaf
den Maresingel de Slaaghsloot bereikt,
wordt een verbindingsput gegraven en
daarop een nieuwe betonnen buisleiding
aangesloten, welke het rioolwater achter
eenvolgens verschillende installaties doet
doorloopen.
Allereerst arriveert het in het z.g.n. voor
reinigingsgebouw. waar acht Dortmund-
tanks staan opgesteld.
In deze tanks wordt het water ontdaan
van ongeveer 70% van het daarin aanwe
zige slib. Dit laatste wordt vervolgens af
gevoerd naar de slibgistingsruimten, waar
het rottingsproces kunstmatig, o.a. door
verwarming en omroeren wordt versneld.
Het aldus voorgezuiverde water, dat
thans dus nog circa 30% coïdaal of zwe
vend slib bevat, wordt vervolgens gevoerd
naar twee enorme betonnen filters met een
middellijn van 30 meter en een oppervlak
te van 700 vierkante meter, de cdntinu-
filters. Door middel van groote sproeiers
wordt het water daarna verspreid en komt
terecht op een circa twee meter
dikke laag slakken of sintels. Rond
om deze sintels vormen zich slijmhuidjes,
waarin bepaalde bacterieën, de zoogenaam
de pantoffeldiertjes ontstaan, die het zwe
vende slib opnemen. Door tal van kleine
gootjes m den betonnen vloer, komt het
water, dat nu nog lichtbruin getint is, te
recht in een breedere goot, welke het voert
naar de humustank, eveneens een rond re
servoir met een middellijn van 16V« meter.
In dezen bak draait in een zéér langzaam
tempo en in horizontaal vlak een stang
met schoepen rond, welke laatste de res-
teerende slibdeelen naar 't midden schui
ven, waar het bezinksel in den slibzak ver
dwijnt.
De humustank staat, evenals de Dort-
mundtanks, middels een pomp in verbin
ding met de slibgistingsruimten.
Is de substantie hier volkomen uitgerot
en dus ook volkomen reukeloos, dan wordt
zij geperst naar de slibvelden, welke langs
de spoorbaan zijn geprojecteerd en vormt
zij een kostelijke meststof voor den land
bouw.
Het water, ontdaan van alle bezinksels,
kan dan zonder meer op den boezem wor
den geloosd.
In Bussum, waar echter een eenïgs-
zins afwijkend systeem werd gevolgd,
was het rioolwater volgens den heer
Schager na deze bewerkingen ten slot
te zóó helder, dat het niet te onder
scheiden was van gewoon leidingwater
en door een der wethouders zelfs werd
gedronken
De heer Schager vertelde er niet bij of
de betrokken wethouder daarvan nadeelige
gevolgen ondervond, doch bij nadere in
formatie bleek ons, dat de persoon in kwes
tie momenteel nog volkomen gezond is.
m
Waar in totaal niet minder dan acht
tien honderd kubieke meter gewapend be
ton zal worden verwerkt, en de bodem ter
plaatse zeer slap is, moesten niet minder
dan 1320 heipalen worden geslagen tot een
gezamenlijke lengte van ctrca 17>/z KM.
De aanneemster van den onderbouw is
de firma Voordouw uit Zoeterwoude, die
met een bedrag van rond f-129.000. voor
dit werk inschreef.
De werkzaamheden zqn begonnen in
Maart jJ. en moeten begin Juli 1938 be
ëindigd zijn. Tegen dien tijd komen wij op
een en ander nog wel nader terug.
Een van de beide groote continu-filters met een middellijn van 30 meter, waarover het
reeds voorgereinigde water gesprenkeld wordt, en waarop een sintellaag van 2
meter dikte komt te liggen.
aquarium-tentoonstelling.
De Aquarium- en Terrariumvereeniging
„de Natuurvriend" hoopt van 1 t/m 7 Sep
tember een Aquariumtentoonstelling te
houden in de Oranjerie van den Hortus
Botanicus, hiertoe welwillend afgestaan
door den directeur prof. dr. L. G. M. Baas
Becking. Dit gebouw leent zich bij uitstek
voor een dergelijke tentoonstelling en
heeft bovendien vóór op de plantenkas,
waar vorige malen geëxposeerd werd, dat
hier niet spoedig bij sterke zonneschijn
een overmatige temperatuur heerscht.
De tentoonstelling omvat ongeveer ne
gentig inzendingen, onderverdeeld in drie
klassen namelijk:
1. Gezelschapsaquaria; 2, Aquaria met
jongbroed: 3. Aquaria met enkele stellen.
Tevens zal men door welwillende mede
werking van prof. dl'. H. Boschma en dr.
F. Koumans van het Museum van Nat. His
torie een inzending geprepareerde visschen
aantreffen, terwijl een collectie micro-
photo's over vischziekten niet ontbreekt.
NATIONALE WERKNEMERS
VEREENIGING.
Een Leidsche afdeeling opgericht.
Dezer dagen werd hier ter stede een ver
gadering belegd door de Nationale Werk
nemers Vereeniging, welke bijeenkomst
werd ingeleid door den heer A. A. M.
Schouten uit IJmuiden. commissaris van de
N.W.V. en lid van het hoofdbestuur.
Nadat spreker het doel en het streven
van de N.W.V. had uiteengezet, werden de
door het hoofdbestuur voorgestelde be
stuursleden voor de Leidsche afdeeling,
met algemeene stemmen gekozen, n.l. de
heeren C. Stet, C. K. Bakker en L. J. van
Rooden, resp. ais voorzitter, secretaris en
penningmeester.
Vervólgens nam de afd. voorzitter nog
het woord, vragen werden beantwoord en
de aanwezige niet-leden als lid van de N.
W.V. ingeschreven.
Met een „Arbeid-Eer" werd deze verga
dering door den voorzitter der opgerichte
afd. Leiden gesloten.
Het afdeelings-secretariaat is gevestigd
Breestraat 17 I.
Hedenmiddag opent mej. L. Schretlen
in het perceel Breestraat 137 onder den
naam „Filetta" een wol- en handwerk
winkel.
Het pand werd door het bouwkundig
bureau Groenewegen geheel verbouwd en
gemoderniseerd (het maakte voorheen deel
uit van de vroegere pastorie der Petrus-
kerk) en herbergt thans een groote sortee-
ring wolsoorten en handwerkbenoodigdhe-
den. Mej. Schretlen stelt haar jarenlange
ervaring op handwerkgebied geheel ten
dienste van haar clienteele en verstrekt bij
aankoop van het vereischte materiaal gra
tis patronen naar maat.
Geslaagd is in Rotterdam als sterk
stroom monteur electro-techniek de heer
H. Swaak Jr. alhier. Het examen is afge
nomen door de Vereeniging tot Bevorde
ring van electro-techniseh vakonderwijs in
Nederland. Hij was leerling van den heer
v. Leeuwen, inspecteur S.E.F. alhier.
BINNENLAND.
De bouw van de gemeentelijke rioolwater
zuiverinrichting te Leiden. (Stadsnieuws
le Blad)
Een pleidooi voor één algemeene politie.
(3e Blad)
De practische beteekenis van de nieuwe
maatregelen voor het slagersbedrijf.
(Binnenland, 3e Blad)
Bet misdrijf te Santpoort; de dader, die be
kend heeft, te Zwolle aangehouden.
(Gemengd, 2e Blad)
BUITENLAND.
Santander door Franco's troepen bezet na
een opstand in de stad. (2e Blad)
De Japanners kondigen een blokkade af
voor een groot deel der Chineesche kust.
(le Blad)
De Engelsche gezant in China ernstig ge
wond door een kogel uit 'n vliegmachine
(le Blad)
Roosevelt geeft den strijd tegen het Hoog
gerechtshof nog niet op. (Buitenland,
le Blad)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
SUCCES VOOR FRANCO.
Nieuwe dreiging in het
Verre Oosten.
Franco heeft in Spanje opnieuw een
groot succes behaald: Santander is verder
zonder slag of stoot in zijn handen geval
len door opstand in dit laatste bolwerk der
Basken.
Practisch gesproken kan men thans zeg
gen, dat geheel Baskenland in handen van
Franco is. In Asturië zal nog eenige zuive
ringsactie moeten plaats hebben, doch
krachtige tegenstand is uitgesloten te
achten.
De troepenmacht van Franco in het
Noorden komt dus momenteel vrij voor
andere doeleinden. Zal dat Madrid zijn?
Deze nieuwe tegenslag voor Valencia zal
ongetwijfeld ook moreel doorwerken! Hoe
wel langzaam, wordt de positie van Va
lencia toch steeds meer en meer onder
mijnd.
Men kan zeggen: Franco's overwinning
komt in zicht
In het Verre Oosten is nog geen enkele
beslissing te velde gevallen. Op zich zelf
is dat voor de Japanners een tegenvaller!
Van bijzondere beteekenis kan echter
worden het feit, dat de Japanners een
blokkade hebben afgekondigd. Zoo deze in
eenigerlei vorm ook op schepen van an
dere dan Chineesche nationaliteit zou wor
den toegepast, dreigen ernstige moeilijk
heden.
Officieel Japan wil wel voorzichtig zijn,
maar zullen de maritieme leiders het ook
zijn?
Ook de verwonding van den Engelschen
gezant, is weinig bevorderlijk voor ont
spanning!
PALESTINA
Nieuwe moorden.
Het hoofd van het inlandsche Angli-
caansche kerkgenootschap en de burge
meester van Birzet zijn te Mazraa op den
teg van Jerusalem naar Haifa vermoord.
Deze misdaad, welke wordt toegeschre
ven aan terroristen, heeft groote opwinding
veroorzaakt in Arabische en christelijke
kringen.
