NIEUWE BESSENSAP
ALBERT HEIJN
siWteci
TE HUUR:
25 ct.
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Donderdag 5 Augustus 1937
GENEESKUNDIGE BRIEYEN
_>zi
H. J. (HRISTIAANSE
Jongedame
IIN/T [METTEKEN
SPORT
1 fl. Nieuwe Bessensap a 14 ct.
1 Pondspak Javarijst... a 16 ct.
Extra aanbieding Abrikozen
ONZE BEKENDE 2-DAAGSCHE
GOEDKOOPE
TREIN
Goes, Middelburg
(Markt) enVlissingen
kunt
genieten
Eau de Cologne
DE RECHTER BOVENBUIK.
In mijn vorigen brief heb ik er op gewe
ken dat een klein orgaantje in den rechter
onderbuik aansprakelijk is voor de blinde
darmontsteking en dat bij een acuut ont
stekingsproces van den blindedarm de
operatieve behandeling dringend en dwin
gend de voorkeur verdient boven andere
methoden, die vroeger meer werden toege
past. Ik wees er tot slot op. dat natuurlijk
de aard van het lijden de diagnose dus
zoo goed mogelijk moest zijn vastgesteld.
Deze algemeene wet van het zoo nauw
keurig mogelijk vastleggen van den aard,
de plaats en de uitbreiding van het ziekte
proces voordat tot een eigenlijke behande
ling kan worden overgegaan was een jaar
of twintig geleden buitengewoon moeilijk
consequent door te voeren voor aandoenin
gen, welke zich afspeelden in den rechter
bovenbuik. Maar al te vaak kwam men
niet verder dan tot een min of meer onze
kere waarschijnlijkheidsdiagnose; in ver
band daarmede was men in de behandeling
dan vaker aangewezen op een bestrijding
der verschijnselen in plaats van op een
behandeling die rechtstreeks op de oor
eaak van het lijden was ingesteld.
De lever.
Ook op dit gebied hebben nieuwere mo
gelijkheden van onderzoek tot verbeterde
inzichten en behandeling geleid. Een groot
deel van deze rechter bovenbuik wordt nu
ingenomen door den lever. Dit is de groot
ste klier van ons lichaam die eenige pon
den zwaar is en verschillende nuttige en
onmisbare functies vervult. Naast de taak
om bepaalde stofwisselingsproducten in de
lever als in een voorraadschuur op te sta
pelen en te bewaren tot het lichaam er be
hoefte aan heeft, wordt er uit bepaalde be-
standdeelen van het bloed de gal in bereid.
Langs een groot aantal kanaaltjes, die
zich uiteindelijk samen vereenigen wordt
deze gal door de lever vervoerd naar een
uitvoerbuis, de leverbuis of ductus hepati-
cus. In het allereerste gedeelte van den
dunnen darm, den twaalfvingerigen darm
of het duodenum behoort de gal zich met
het ten deele reeds omgezette voedsel te
vermengen en hierop een nuttige inwer
king te ontplooien, waarop ik thans niet
verder inga. Er is slechts op bepaalde tijd
stippen voedsel in het duodenum en daar
om behoeft er niet regelmatig door gal aan
het duodenum te worden afgeleverd. De
lever levert echter ononderbroken gal af en
nu wordt deze gal opgezameld in een
reservoir, de galblaas. Een zijbuis van de
leverbuis voert naar dit reservoir toe. Heeft
de inhoud van den twaalfvingeren darm
behoefte aan gal, dan wordt dit op een of
andere wijze „reflectoir" kenbaar gemaakt
aan de galblaas. Deze trekt zich nu samen
en drijft een deel van zijn inhoud naar
bulten. Deze gal gaat eerst terug langs de
genoemde zijbuis of ductus cysticus om nu
langs het laatste deel van de galwegen, de
ductus choledochus af te vloeien naar het
duodemum.
De plaats waar dit laatste stuk der gal
wegen eindigt in den wand van den twaalf
vingerigen darm heet de Papilla Vateri.
Vlak daarbij mondt eveneens de uitloo-
zingsbuis van een andere klier de
Pancreas of alvleeschklier, in het duo
demum uit en stort deze het pancreassap
in dit begin van den darm uit.
Onmiddellijk voorbij de maag komen dus
velerlei belangrijke producten in den darm.
Bij verschillende ziekteprocessen in dit ge
bied van den rechter bovenbuik kunnen
aard en hoeveelheid van deze sappen be
langrijke afwijkingen vertoonen en zoo
kunnen omgekeerd uit de veranderde sa
menstelling van dit „duodenaalsap" waarde
volle aanwijzingen worden verkregen voor
bepaalde ziekteprocessen aldaar
Reeds langeren tijd was het mogelijk met
behulp van de maagslang de maaginhoud
uit te hevelen en dit met behulp van labo
ratoriumonderzoekingen dienstbaar te ma
ken aan het vaststellen van de diagnoses
van maagaandoeningen. Deze maagsonde,
die vrij dik is, passeert de maaguitgang
niet en kan ons dus niet behulpzaam zijn
voor het onderzoek van het duodenaalsap.
Men is er in de laatste jaren in geslaagd
een veel dunnere, buigzame sonde te con-
strueeren, die tot in den twaalfvlnverigen
darm kan worden voortgeschoven. Het
einde van deze sonde is dan na zekeren tijd
hier aangeland en daarna kan men het
duodenaalsap uithevelen, opvangen en
gaan onderzoeken. Zeer waardevolle gege
vens kunnen aldus worden verzameld bij
diverse aandoeningen van het duodenum,
de galwegen en de pancreas. Ik wil hier spe
ciaal nader ingaan op beteekenis van dit
onderzoek bij steenvorming ergens in de
galwegen.
Steenvorming.
Bij zeer vele menschen, vooral op rijpe
ren leeftijd en bij zwaarder lichaamsge
wicht dan normaal is, ontwikkelen zich
ergens in de galwegen steenen. Er zal nog
heel wat water naar de zee vloeien voor
dat ae oorzaken van deze galsteenvorming
voldoende bekend zijn. Wel zijn er enkele
factoren bekend, die deze aanmaak van
steenen begunstigen maar algemeen bruik
bare voorbehoedende maatregelen zijn
hieruit nog slechts nauwelijks op te bou
wen. Bij een aantal menschen blijken zulke
galsteenen aanwezig te kunnen zijn. zon
der dat er klachten door optreden. Ze
worden daarom soms per toeval ontdekt.
In vele andere gevallen kunnen er aller
lei klachten door optreden, die soms als
het ware met één oogopslag te herkennen
zijn, die echter in andere gevallen lang niet
gemakkelijk op hun oorzaak zijn vast te
leggen. Soms treden heftige pijnaanvallen
op. galsteenkolieken", soms bestaat slechts
een drukkend gevoel in den bovenbuik.
Sluit er een galsteen den galafvoer ergens
duidelijk af, dan treden eveneens zeer ka
rakteristieke verschijnselen op. Aangezien
de gal. die door de lever geregeld door ge
produceerd blijft worden, niet weer naar
den darm kan afvloeien, wordt de gal nu
opgenomen in het bloed. Zoo wordt de gal
het geheele lichaam doorgevoerd en afge
zet in huid en slijmvliezen, die er een gele
kleur door aannemen. Dit is het bekende
\erschijnsel van geelzucht of icterus Een
deel der galkleurstoffen wordt langs de
urinewegen uitgescheiden, waardoor de
urine donkerbruin van tint wordt. Doordat
de gal niet in den darm komt, heeft er
geen inwerking van gal op de spijsbrij
plaats en kan de ontlasting niet bruin wor
den maar verschijnt ze stopverfkleurig wit
De combinatie van deze 3 verschijnselen
is dus een zeer belangrijke aanwijzing voor
een afsluitingsproces in de galwegen. Maar
wanneer een steen in de galblaas zit of in
de verbindingsbuis van galblaas naar de
overige galwegen, behoeven deze verschijn
selen in geen enkele opzicht op te treden,
omdat de afvloei van gal naar den darm
ongestoord kan plaats vinden en ook in
andere situaties, waarbij de steen niet ge
heel afsluit, treden deze verschijnselen
niet altijd op.
Het beoordeelen van de dan wel bestaan
de ziekteverschijnselen is soms zeer moei
lijk en elk nieuw hulpmiddel om hierin
een stapje verder te komen, moet dank
baar worden aanvaard.
De duodenaalsonde en het onderzoek van
het duodenaalsap kan hierbij vaak van be
slissende beteekenis zijn. Men kan n.l. langs
deze duodenaalsonde. wanneer het begin
op de goede plaats in den twaalfvingerigen
darm is beland, een oplossing van magne
siumsulfaat brengen. Gevolg hiervan is
een samentrekking van de galblaas en een
uitdrijving van de gal hieruit. Deze gal
bij deze proef de B-gal genoemd is an
ders van samenstelling en dus te onder
scheiden van de gal in de galwegen (de A-
gal) of de gal welke rechtstreeks uit de
lever komt (de C-gal)). We kunnen zoo de
drie soorten gal opvangen en afzonderlijk
onderzoeken. Is de galblaas bijv. door stee
nen niet tot samentrekking en galuit-
órijving in staat, dan ontbreekt de B-gal.
Zitten er steentjes of andere ziekteproces
sen in bepaalde gedeelten van de galwegen,
dan kunnen er in A. B of C-gal hiervoor
bepaalde aanwijzingen worden gevonden,
b.v. door het vinden van kristallen van de
zouten waaruit de steenen zijn opgebouwd.
Dpze moderne wijze van onderzoek staat
bekend als de proef van Meltzer-Lyon.
Ter completeering van het onderzoek en
om het inzicht in de bestaande verhou
dingen terwille van doeltreffende behan
deling zoo volledig mogelijk te doen zijn
kan het onderzoek nog worden aangevuld
met behulp van Röntgenstralen. Nierstee-
nen of steenen elders in de urinewegen
geven als regel, dank zij hun kalkgehalte,
ai dadelijk een schaduw op een gewone
Röntgenfoto van den buik. Dit is met gal
steenen als regel niet het geval; hun sa
menstelling leent er zich niet toe op deze
wijze op de gevoelige plaat te worden ver
eeuwigd. Een enkele maal komt hierop een
gunstige uitzondering voor. maar als regel
komen we op deze wijze niet tot ons doel.
Een aantal jaren geleden is er van Ame-
rikaansche zijde een stof in den handel ge
bracht die moest worden ingespoten in de
bloedbaan en dan langs de galwegen werd
uitgescheiden. Waren de galwegen dus vrij,
dan werd het geheele systeem en ook de
galblaas door deze stof gevuld een zeker
aantal uren na de injectie. Het was een
schaduwgevende stof t. o. z. van Röntgen
stralen en zoo ontstond dan op de Rönt
genfoto een indirect beeld van de galwe
gen. De techniek van deze methode is steeds
volmaakter geworden en men kan thans de
hiervoor in aanmerking komende staf
oraaltetragnost gewoon met een drankje
opdrinken. Ongeveer 15 uur later komt dan
deze stof langs bloed en lever ln galwegen
en galblaas. Het Röntgenonderzoek vangt
dan aan en geeft in normale verhoudingen
een mooi beeld van de galblaas. Zitten er
nu steenen in de galblqas dan is het mo
gelijk, dat deze zichtbaar worden als uit
sparingen in het tetragriostbeeld of dat ze
duidelijk worden doordat ze als het ware
HET VERSCHEIDEN VAN
HELENE CAES.
De heer Louis van Tulder schrijft ons:
Enthousiast geworden door alles, wat ik
verteld had van de prachtige opera-voor-
stellingen, welke ik verleden jaar in de
arena van Verona heb bijgewoond en die
ieder jaar in de eerste helft van Augustus
aldaar worden gegeven, besloten Helene
Cals en Nico Treep dit jaar met mij de op
voering van enkele opera's te gaan zien
en hooren. Daar ik eerst later kon ver
trekken, zouden wij elkaar ontmoeten in
Rimini, een badplaats niet ver van Verona
gelegen.
Toen ik Zaterdag 24 Juli aankwam vond
ik Nico Treep aan het station met de me-
dedeeling. dat Helene een zware angina
had en te bed moest blijven. De dokter
zag den toestand, ondanks de hooge koorts
absoluut niet ernstig in en zoodoende had
den wij alle hoop, dat spoedige verbetering
zou intreden en wij naar Verona zouden
kunnen vertrekken.
Het heeft echter niet zoo mogen zijn.
De koorts hield aan en zoowel de dokter
als de keelspecialist, die haar regelmatig
bezochten, wisten niet beter te adviseeren,
dan haar naar het ziekenhuis te doen
overbrengen.
Dr. Annessa, directeur van het ..Casa dl
Cura" te Rimini, een buitengewoon be
kwaam geneesheer, heeft alles, wat in zijn
vermogen was, gedaan, om haar te behou
den, doch een algeheele bloedvergiftiging,
ontstaan door de angina, maakte den toe
stand hopeloos.
Vrijdagavond werden haar de genade
middelen der R.-K. Kerk toegediend en
Zaterdagmiddag zes uur stonden wij aan
haar sterfbed en is zij ln vrede van ons
heengegaan.
Wij hebben haar naar haar laatste rust
plaats in Rinimi gevolgd, waar zij Maan
dagmiddag in allen eenvoud, zooals zy ze
ker zou hebben gewenscht, is bijgezet. Daar
rust zij nu, ver van haar vaderland, waar
zij zoovele bewonderaars had en zooveel
schoone kunst heeft geschonken.
De zangerswereld verliest in haar een
eminente zangeres. Wij, haar vrienden, een
lieve, trouwe vriendin, die wy niet licht
zullen vergeten.
door een laagje tetragnost worden omge
ven. In andere gevallen wanneer de steen
den toegang tot de galblaas afsluit, ver
schijnt het galblaasbeeld heelemaal niet.
Zoo zijn er verschillende mogelijkheden,
die allen hun eigen, waardevolle beteekenis
hebben. Komt er een mooie galblaasscha-
duw, dan kan men de galblaas door het
doen nuttigen van eidooiers weer tot ont-
lediging aansporen en Röntgenologisch 't
resultaat van dit uitdrijfpogen nagaan.
Was men dus vroeger vaak al heel trotsch
wanneer men met redelijke waarschijn
lijkheid tot de conclusie kon komen, dat
er in den rechter bovenbuik iets niet in
orde was, ae moderne mogelijkheden heb
ben hier heel veel betere mogelijkheden ge
schapen om in allerlei duistere klachten
het juiste licht te ontsteken.
P. N. N.
ZEILEN.
De IJmuiden-Solent-race.
De „Zee-arend" tweede.
Het eindresultaat van den zeilwedstrijd
IJmuiden-Solent, is volgens de berekende
tijden, gewonnen door de „Senta". Het
Nederlandsche jacht de „zeearend" van C
Bruynzeel Jr.. werd tweede. De uitslag was»
1. Senta, van R. Schmidt, B.Y.C. W.Y.c
2. Zeearend van C. Bruynzeel Jr., Kon. Ne!
derlandsche Zeil- en Roei-Vereeniging. 3.
Roland von Bremen, van dr. Perlia, S. K,
das Wappen von Bremen. 4. Hamburg, van
U. Deutschlander. Stettiner Segler Ver. 5.
Peter von Danzig, v. C. Thiel A.S.V. Dan
zig. 6. Ettsi V, v. Reg. Rat. Wolfing W. V.
Alter. 7. Asta van kpt. ld. von Lepel, Ma
rine Regatta Ver.
De Senta heeft dus den wisselbeker door
den voorzitter der Koninklijke Zeil- en
Roeivereeniging. den heer Crone, ter be
schikking gesteld, gewonnen.
WATERPOLO.
S. Z. V. SASSENHEIMK. J. M. V.
ST. PETER KANIS 2—2.
In het zwembad te Sassenheim heeft de
Leidsche K J. M. V.-afdeeling haar eersten
polowedstrijd in dit seizoen gespeeld, waar
bij de puntjes broederlijk gedeeld werden.
De 22 uitslag gaf de verhouding goed
weel". Al spoedig na het beglnsignaal bleek
dat de keeper van S.Z.V. het zwaar te ver
antwoorden zou krijgen, een taak waarvan
hij zich uitstekend heeft gekweten. Stal-
linga was het die het eerst het net wist te
vinden en daarmee de K.J.M.V. de leiding
gaf. De vreugde was echter van korten
duur, want spoedig daarop maakte de
Sassenheim middenvoor gelijk. Na de rust
was het H. Overdevest, die het eerst
scoorde. Met een fraaien doorslagbal kwam
ook hier even later de gelijkmaker.
TENNIS.
ZWITSERLAND—NEDERLAND.
De Nederlandsche ploeg samengesteld.
Naar wij vernemen is de Nederlandse!»
ploeg, welke op 14 en 15 Augustus as. <t
Luzern tegen Zwitserland zal spelen, ih
volgt samengesteld
Hughan, Van Swol, Marlnkelle, Heyuen,
de Brauw en Lyssen.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
Timmer zal meespelen in welk geval Wo
nen zal uitvallen. Aanvoerder is ir. A.
Broese van Groenou, president van den
N.L.T.B.
IN LUCHTDICHTE VERPAKKING
C H OX.OJL A.D.E F A B RI EK V.ICTORIA DORDRECHT
TE KOOP
wegens vertrek, SALON- en
SLAAPK.-AMEUBLEM. (eiken)
STOFZUIGER; alles prima.
Leeuwerikstraat 6. 7789a
AANNEMERS -MATERIA AL7
Openb. Vrijwillige Verkooping
te LEIDEN.
P. A. H. VAN DER WOUDE,
deurwaarder té Leiden, Hoo-
gewoerd 101, is voornemens om
op Zaterdag zeven Augustus
J937, des voormiddags tien uur,
te beginnen vóór of in het
perceel Haarlemmerweg no. 40
te Leiden, publiek èt contant
te veikoopen:
Aannemers-Materialen als
Kattekoppen, Hand-, Zuig- en
Perspomp met Motor, Water
pomp met 4" centrifugaal, Mo
tor met frictielier, Domme
krachten, Kruiwagens, Plan
ken, Stropkettingen, Uitneem-
bare Directiekeet, 31/* x 4 M.,
Waterpas-instrument m. baak-
jallons en Meetlatten, Hand-
heien, benevens eenige Meubi
laire Goederen. 7765a
Voorts Twee Baggermolens
No. 1 en No. 2, emmerinhoud
50 en 90 L. en liggende Utrecht-
sche Veer bij de Singelbrug.
(Ketels op Rijkskeur, controle-
boeken ter inzage).
Kijkdag Vrijdag 6 Aug. 1937
v. 1012 en 24 uur. Op den
kijkdag en op den dag van ver
koop alléén toegang tegen be
taling 'van tien cent per per
soon en per keer.
Van VRIJDAG 6 t. e. m. DONDERDAG 12 AUGUSTUS
met
tezamen van 30 voor
Bij aankoop van een pond Abrikozen a 35 ct.
EEN HALF POND GRATIS
Iedere kooper van een pond ontvangt Vit pond
Alleen Vrijdag en Zaterdag. Afgehaald uit den winkel
A. H. Theelichten 2 pakken voor 29 ct
Fijnste Geldersche Ham per ons van 20 voor Jg c{
Cream of Vruchtentoffees pond van 19 voor 16 ct
Voordeeligste Kruideniersbedrijf in Nederland!
Vragen en bezorgen zonder prijsverhooging aan huis.
R
m- Citronel, Kajapoet-
en Kruidnagelolie, Kronoline,
Insectenpoeder en -spuiten,
Zacherlin, Vliegenvangers,
Flytox, Spray.
DROGIST 5540
Haarl.straat 6 - Tel. 788
(bij de Prinsessekade).
van Amsterdam, Zaan
dam, Haarlem, Leiden,
Den Haag, Delft, Schie
dam, Vlaardingen, Rotter
dam, Feijenoord, Zwijn-
drecht en Dordrecht naar
op de DONDERDAGEN
t/m. 2 September.
Zie aanplak- en strooi
biljetten. 4571
In grote zaak gevraagd een
handige
voor kantoorwerkzaamheden.
Dr. met opg. van leeftijd,
schoolopleiding en laatste be
trekking Bur. v. d. BI. no. 5572.
RUIMTE, groot 100 M2., te gebr. als magazijn, werkplaats,
showroom, enz., met gemod. bovenwoning, centrum stad, en
een vrijstaand HEERENHUIS, Regentesselaan hoek Spaar
garenstraat, te Oegstgeest. 5 kaïm., badk., zoldericam., enz.
Bill, prijs. Te bevragen: MARE 74 - Telef. 1089. 5555
5573
Op iedere flacon met
de zuivere en op-
wekkende Eau de
Cologne BOLDOOT
staat de naam
BOLDOOT als ga
rantie voor kwali
teit en terfrisschen-
den geur.
IMPÉRIALE
25ct.enbooger.
VÉRITABLE
20 ct. enhooger.
Van Uw vacantie van Uw weekends ivan iederen
dag kunt U méér genieten, wanneer U Eau de Cologne
Boldoot bij U heeft. In zoo'n handige flacon Boldoot
zit zoo verrukkelijk veel verkwikking. Enkele druppels
doen alle loomheid vervliegen enkele geurige
druppels frisschen U weer op, naar lichaam en geest!
NEDERLANDSCH FABRIKAAT.
2
