De Chineezen in de verdrukking
caIc»
78 ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 17 Juli 1937
Derde Blad No. 23714
Het Engelsche compromis-voorstel
in principe aanvaard
ra BUITENL. WEEKOVERZICHT
De Japanner: „Het spijt mij, heeren, maar ik heb ruimte noodig'
Dinsdag bespreking in de sub-commissie
LUCHTVAART
Het zijn een tweetal aangelegenheden,
die de wereld deze week hebben bezig ge
houden en vermoedelijk nog geruimen tijd
zullen bezig houden. In de eerste plaats de
voor Europa zoo belangrijke kwestie van
Spanje: met bekwamen spoed heeft Enge
land zich gekweten van de taak. die op
instigatie van onzen gezant het was toe
vertrouwd, n.l. om te trachten een com
promis te vinden in de tegenstelling tus-
schen de vier groote mogendheden in de
niet-inmengingscommlssie. Binnen de week
heeft Eden een plan uitgewerkt en aan de
leden der commissie voorgelegd, een pres
tatie op zichzelf, waarvoor men respect
moet hebben. Dit plan draagt alle kentee-
kenen van 'n compromis, met beide stand
punten is rekening gehouden, doch zooda
nig, dat niet kan worden gezegd, dat een
knieval Voor een van beide partijen is ge
daan. Zooals bekend wilden Duitschland en
Italië, weggeloopen uit de controle ter zee,
niet aanvaarden, dat Engeland en Frank
rijk die taak overnamen, zelfs niet met
neutrale waarnemers aan boord der En-
gelsche en Fransche oorlogsschepen, wel
nu, het plan stelt voor om de zee-controle
op te heffen, doch het systeem te hand
haven door waarnemers te plaatsen in alle
Spaansche havens, waardoor de controle
feitelijk nog aan kracht zou winnen. De
controle te land zou dan moeten worden
hersteld in ouden vorm, terwijl die thans
is opgeschort door Frankrijk en Portugal, al
wil dit niet zeggen, dat de grenzen weer
zijn geopend; deze zijn gesloten gehouden
voor alle levend en dood materiaal, waar
van Londen's commissie den doorvoer ver
bood. Frankrijk en Engeland wilden niet
treden in het voorstel van Duitschland en
Italië om beide strijdende partijen de rech
ten van belligerenten toe te kennen, het
plan stelt voor dit alsnog te doen, mits de
vrijwilligers uit Spanje worden teruggeroe
pen en daaraan werkelijk uitvoering is ge
geven.
Men ziet; het plan is een ernstige poging
om het op een accoordje te gooien, waar
bij beide partijen offers moeten brengen;
de een misschien iets meer dan de andere,
doch dat is slechts bijzaak, waar het geldt
om ons werelddeel te redden uit een zeer
gevaarlijke impasse, die de ernstigste ge
volgen zou kunnen hebben.
Nergens is het plan met gejuich ontvan
gen, dat was ook niet te verwachten, maar
te Londen is het in de commissie aanvaard
als basis van bespreking, m.a.w. in prin
cipe staat geen der betrokkenen beslist af
wijzend, al zullen ongetwijfeld nog wel po
gingen worden gedaan om eenige wijzigin
gen aan te brengen, speciaal wat enkele
detail-punten betreft. Van de zijde van
Frankrijk is nog de meeste gereserveerd
heid getoond, zoodat zelfs de zitting der
commissie nog eenige uren moest worden
verdaagd. Dit houdt ongetwijfeld verband
met de meer en meer aan den dag treden
de sympathie der linksche kringen in
Frankrijk voor de regeering van Valencia,
waarmede de regeering Chautemps nu een
maal geducht rekening heeft te houden,
meer dan de Engelsche regeering met het
verzet van Labour, dat minister Eden in
het Lagerhuis geducht heeft afgestraft, er
op wijzend, dat sympathie nimmer mag
beheerschen de vraag over oorlog of vrede!
Meer dan ooit is vervulling van het plan
echter afhankelijk van royale deelneming
van de strijdende partijen in Spanje. In
alle Spaansche havens zullen waarnemers
moeten worden toegelaten.... En dan: de
terugroeping der vrijwilligers. Hoe dat in
de praktijk is om te zetten en wat de uit
werking daarvan zal zijn voor Valencia en
Salamanca? Het laatste woord in dezen is
nog niet gevallen; Salamanca betoonde
zich al niet erg ingenomen, hoewel geen
besliste verwerping werd geuit!
Een accoord te Londen effent evenwel
den weg voor overeenstemming en scha
kelt groeien van het oorlogsgevaar althans
grootendeels uit en dat is voor Europa het
voornaamste. Wie gelooft toch aan een
daadwerkelijke neutraliteit? Het gaat om
het redden van den schijn!
En dit laatste te meer. waar het in het
Verre Oosten langzamerhand zeer dreigend
is geworden tusschen China en Japan.
China heeft in het Noorden totdusver veel
over zijn kant laten gaan, door nood ge
dwongen. Zoo heeft Japan de volgens het
Bokserverdrag van 1901 toegestane leger
macht uitgebreid ver boven het toegestane,
deed het die legermacht optreden alsof
deze in eigen land was, trachtte het reeds
ëenige malen Noord-China los te maken
uit de macht der centrale regeering te
Nanking, zulks met behulp van enkele Chi-
neesche leiders, die meer op eigen voordeel
waren bedacht dan op het heil van het
Hemelsche rijk.
Die pogingen waren den laatsten tijd
verflauwd om niet te zeggeh opgegeven,
dank zij het steeds krachtiger verzet van
Nanking en ongetwijfeld mede door het ge
vaar van den kant der sovjets en tenge
volge van de mislukte militaire coup d'etat
in het land der Rijzende Zon zelf. Maar de
omstandigheden zijn wel geheel gewijzigd!
Europa (en met name Engeland) heeft ge
noeg aan zich zelf en kan aan hetgeen daar
in het Verre Oosten geschiedt niet de aan
dacht besteden, die gewenscht zou zijn.
terwijl Amerika alleen niet zal ingrijpen.
De sovjet-macht is een groot twijfelnum
mer geworden tengevolge van de executie
van een achttal der bekendste generaals;
was deze geheel gerechtvaardigd, dan kan
men de waarde van het sovjet-leger gerust
afschrijven en zoo die terechtstelling niet
berustte op werkelijk verraad, is in ieder
geval de sfeer toch geducht geknauwd en
zal er Innerlijk weinig vertrouwen meer
bestaan. Daarnevens heeft het Japansche
leger zich hersteld en de leiding genomen
in dit jongste conflict, a' dan niet recht
streeks met besliste bedoeling uitgelokt
Gelet op hetgeen uit Japan wordt verno
men, kan aan het feit, dat het leger mo
menteel heerscht weinig twijfel meer be
staan het gansche volk wordt als het ware
W een oorlogsstemming gebracht en volgt
thans lijdzaam Overgebleven is alleen het
verzet van Nanking ook daar schijn* de
balans over te hellen naar het uiterste!
doch gereed is China no? lang niet voor
den strijd tegen een tegenstander als Japan
car dientengevolge is het voor de hand
>E KACHEL IN!
IN"ELK ZUINIG HUISGEZIN GAAN
Met „SEVEN SISTERS" Wales
Anthraciet BESPAART U zich
GELD! - Ook voor „Seven Sisters"
gelden nu nog LAGE zomerprijzen
Vraagt eens een prijscourant bij
CALOEH. Morschweg 148,
Telef. 2760 (3 lijnen) of bij het
Bestelkantoor:
H. de Ligny, Boommarkt 2, Tel. 46
4714
(Ingez. Med.)
liggend, dat Japan een taktiek volgt van:
nu of nooit.
Steeds duidelijker teekent zich het Ja
pansche streven af om alleen met Noord-
China tot overeenstemming te komen, met
uitsluiting van Nanking. Dat wil zeggen
het los-maken van Hopei en Tsjahar van
het Chineesche riik om deze provincies bij
tijd en wijle het lot te doen deelen van
Mandsjaeriie. al is de verovering van dit
gebied feitelijk een mis'ukking geworden
die geld en bloed kost. dat niet wordt
vergoed.
Zal men nog slagen om een uitweg te
vinden? Het zou te wenschen zrin. doch de
kansen zijn dalende, trots een schijnbare
l verbetering
Zocals gisteren reeds kort gemeld was
gisteren ter zitting der niet-inmengings-
conrmissie von Ribbentrop, de Duitsche
vertegenwoordiger, de eerste spreker.
Hij ving zijn rede aan met zijn erken
telijkheid uit te spreken voor den snellen
arbeid der Engelsche regeering. waarna
hij den Nederlandsohen gezant dank bracht
voor zijn initiatief op de laatste zitting der
commissie.
Vervolgens zeide hij: „In naam van mijn
regeering verklaar ik, dat de Britsche
voorstellen als uitgangspunt voor de be
sprekingen kunnen gelden. De details van
het omvangrijke Engelsche document wor
den op het oogenblik door mijn regeering
bestudeerd. Het spreekt vanzelf dat de
details en in het hijzonder de chronolo
gische volgorde van de verwezenlijking der
verschillende punten stuk voor stuk moe
ten worden besproken en vastgesteld. In
den loop der besprekingen zal ik de opvat
tingen van mijn regeering kenbaar maken
en wijzigingen op enkele punten voor
stellen.
Het Britsche plan gaat uit van de samen,
werking der beide partijen in Spanje. WIJ
hopen allen zeer, dat die samen
werking er zal zijn en dat derhalve de
houding der beide Spaansche partijen een
beslissende factor voor onzen arbeid zal
zijn
Wat de methode van werken betreft, mij
lijkt het beste, om de details van het voor
ste! in een kleineren kring te bespreken.
Ik ben van oordeel dat het sub-comité
ondar de beproefde leiding van lord Ply
mouth, daarvoor het meest geschikt is"
Na von Ribbentrop sprak de Italiaansche
gedelegeerde Grandi, die eveneens ver
klaarde het Britsche onderwerp te aan
vaarden ais grondslag voor de besprekin
gen
Hij achtte het een gelukkig feit, dat het
ontwerp het vraagstuk der niet-inmenging
op breeder basis plaatst, zooals overigens
aldus Grandi de regeeringen van
Duitschland en Italic reeds trachten te
doen door de voorstellen, die zij onlangs
de commissie hebben voorgelegd.
Grandi verklaarde zich bereid het ont
werp te bestudeeren in een geest van ver
zoening en samenwerking en stelde even
als von Ribbentrop voor de studie aan de
ondercommissie op te dragen.
Namens de Poolsche regeering ver
klaarde Racszinky zich voorstander van
eenzelfde procedure, waarbij hij zich het
recht voorbehield later zekere opmerkin
gen te maken ten aanzien van het terug
trekken der vrijwilligers.
Achtereenvolgens sloten de vertegen
woordigers van Noorwegen, Griekenland,
Tsjecho-Slowakije, Turkije, Zweden, Dene
marken, Joego-Slavië. Finland en Ierland
zich aan bij het voorstel tot het in studie
nemen van het Britsche ontwerp.
Sommigen dezer afgevaardigden schenen
zelfs wat verder te gaan en de voorstellen
in beginsel goed te keuren.
Op voorstel van den Franschen verte
genwoordiger Corbin werd besloten de zit-
NIEUWE VLIEGTUIGEN BOVEN LEIDEN.
Onze stad heeft gistermiddag voor het
eerst kennis gemaakt met twee der jongste
aanwinsten van onze luchtvloot.
Allereerst kwam de nieuwste Schelde-
musch in rechte Uin over de stad. even.
later gevolgd door Fokker's geweldige lucht-
kruiser G 1.
De G 1 maakte verschillende rondjes,
waarbij het opvallend was hoe uiterst vlug
wendbaar deze verbazend snelle machine is.
Overigens ls het een typisch gezicht: het
korte lompje en daarnaast de beide tot
een dubbele staart verlengde motorgondels.
DE POSTVLUCHTEN.
De „Valk" is gisteren te halfvier op
Schiphol geland.
Vanmorgen te 6.01 uur is de ..Specht"
van Schiphol vertrokken voor den tocht
naar Indië. Aan boord zijn 7 passagiers.
Onderweg komen nog aan boord: een
passagier Halle Leipzig-Singapore, twee
Halle Leipzig-Bagdad, een Alexandrië-
Bangkok, een Medan-Singapore en twee
Singapore-Batavia.
Meegenomen is 459 KG. briefpost, 42
K.G. pakketpost en 130 K.G. vracht.
De „Reiger" is hedenmorgen van het
vliegveld Tjililitan vertrokken met mede
neming van 260 K.G. post, en 66 K.G. goe
deren. Er is geen pakketpost aan boord.
Twee passagiers maken den tocht tot Am
sterdam mede. twintig passagiers zijn ge
boekt voor tusschentrajecten, terwijl er
twee, wegens plaatsgebrek geweigerd moes
ten worden.
ting tot 16 uur te verdagen, waardoor de
afgevaardigden in de gelegenheid werden
gesteld zich voor het laatst met hun re
geeringen in verbinding te stellen.
Bij de hervatting der zitting her
innerde Lord Plymouth, voorzitter der
commissie, er aan, dat het nieuwe
Engelsche plan een compromis is, het
welk voorstellen bevat, die de Britscho
regeering nauw met elkaar verbonden
acht, zoo zelfs, dat, indien men zou
trachten er een van te verwerpen of
belangrijk te wijzigen, dit op haar
houding ten opzichte van de andero
voorstellen van invloed zou zijn.
Het voorstel heeft o.a. ten doel de con
trole te herstellen en deze te versterken
door middel van het toekennen der rech
ten van oorlogvoerenden. De strijd in
Spanje is van dien aard, dat men deze
rechten wel moet toekennen en dit zal de
neutrale regeeringen in staat stellen taak
en verantwoordelijkheid van hun oorlogs
schepen nauwkeurig te bepalen.
Lord Plymouth sprak ten slotte de hoop
uit, dat allen het plan zouden goedkeuren
en dat men daarbij grooten spoed zou be
trachten.
Vervolgens spraken de vertegenwoordi
gers van Nederland. Letland, Estland en
Litauen, die verklaarden de voorstellen te
aanvaarden.
Daarna kreeg Corbin. de Fransche ver
tegenwoordiger, het woord.
Hij bracht de Britsche regeering dank
voor haar streven en den door haar des
kundigen verrichten arbeid. Hij herinnerde
er aan, dat de voorzitter de voorstellen had
ingediend als een geheel waarin het eene
doel voorwaarde voor het andere ls.
Inderdaad aldus Corbin treedt in
het ontwerp het meest op den voorgrond
het verband tusschen de toekenning der
belligerenten-rechten die zelf weer aan
voorbehouden gebonden ls en het tevoren
vervullen van zekere voorwaarden. De voor
naamste punten waarop die voorwaarden
betrekking hebben, zijn de plaatsing van
waarnemers in de Spaansche havens en 't
terugtrekken der vrijwilligers.
De Fransche regeering verheugt zich er
over, dat dit laatste vraagstuk, welks be-
teekenis zij meermalen naar voren heeft
gebracht, thans een belangrijke plaats bij
de besprekingen zal innemen. Zij acht het
noodzakelijk, dat de plaatsing der waar
nemers en het terugtrekken der vrijwilli
gers goed zijn geregeld alvorens de toeken
ning der rechten van oorlogvoerenden
wordt behandeld.
Zij zal later uiting geven aan haar mee
ning ten aanzien van verschillende onder
deden, met name het brengen van een
logisch verband tusschen het toezicht te
land en dat ter zee Dat het ontwerp mel
ding maakt van het belang van een lucht-
controle heeft bij de Fransche regeering
voldoening gewekt. Ook Corbin achtte ver
wijzing van het ontwerp naar de onder
commissie de beste procedure.
Maiski, de vertegenwoordiger van Rus
land, deelde mede, dat zijn regeering en
kele reserves zou moeten maken, doch de
algemeene beginselen der voorstellen
steunde.
De Portugeesche ambassadeur verklaarde
dat zijn regeering bereid was het' stelsel
der waarnemers aan de grens te herstellen
gelijktijdig met 't herstel in de Pyreneeën
en de afschaffing der patrouilleering ter
zee.
De vertegenwoordigers van Oostenrijk,
België en Albanië hechtten vervolgens hun
goedkeuring aan de algemeene voorstellen.
Daarmee hadden alle gedelegeerden
het Britsche ontwerp als basis van be
spreking aanvaard. De bestudeering
van het plan zal Dinsdag a.s. te 10.30 u.
in dc ondercommissie worden voort
gezet.
Lord Plymouth sprak een slotwoord. Of
schoon de algemeene goedkeuring voldoe
ning schenkt, achtte hij het noodzakelijk,
dat de samenwerking in de subcommissie
zou voortduren en dat de voorstellen zoo
spoedig mogelijk in practijk zouden wor
den gebracht. De tijd is een voorname fac
tor en hij hoopte daarom, dat de voorge
stelde amendementen en reserves kert zou
den zijn.
Daarna werden de besprekingen der
commissie gesloten.
ONTSPANNING IN HET WESTEN,
GROEIENDE SPANNING
IN HET OOSTEN.
