Hoe Parijs er uit zag in de
crisis-dagen
„Angst" van Stefan Zweig
„De Kroongetuige"
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 9 Juli 1937
Derde Blad
No. 23707
78ste Jaargang
Schijnbare onverschilligheid
VRAGENRUBRIEK
Een film met Sabine Peters
(Vftn een bijzonderen correspondent)
Parijs, Juli Parijs in crisisdagen.
Wie er uit Nederland plotseling naar werd
overgeplant, zooals wij. zocht onwillekeurig
naar uiterlijke verschijnselen. En zocht ver
geefs, want er viel uiterlijk weinig of niets
te bespeuren verleden week van de be
langrijke debatten in Kamer en Senaat,
van de belangrijke regeeringsbesluiten, van
de beurssluiting en van de devaluatie.
De Parijzenaars leefden hun leven van
allen dag. Zij werkten, of flaneerden, hun
krantje lezend, langs de boulevards. Zij be-
velkten de ten-assen en de café's en res
taurants en overbevolkten de metro's en de
bussen. Zij luisterden naar de krantenver-
köopers, die de straat opsnelden en luid
keels de koppen der artikelen uitschreeuw
den. Velen kochten, wandelden al lezend
door de menigte en trokken zich klaarblij
kelijk van alle sensaties niets aan. Langs
hen heen raasde het verkeer. Zij zagen het
niet. Zij zijn er aan gewoon, en misschien
aijn zij in den loop der jaren ook aan crisis
gewoon geraakt. Het is in Frankrijk nu
eenmaal net zoo vaak crisis als niet
C>p sommige plaatsen was het anders. Met
name in de nabijheid van de regeeringsge-
hpuwen. van de Kamer en den Senaat.
Daar dromden de menschen in kleine groe
pen samen, daar lazen zij de regeerings-
verklaring van Chautemps, toen die werd
aangeplakt. Politieagenten en manschap
pen der garde mobile hielden een oogje in
het zeil. Er was in zijstraten of openbare
gebouwen meer politie en meer garde mo
bile samengetrokken, men was nu eenmaal
voorbereid op relletjes en opstootjes. Maar
de voorbijganger merkte het niet en het
publiek evenmin. De franc verloor zijn vas
ten grond onder de voeten en begon te zwe
ven. De Franschen lazen het in hun kran
tje. De krantenverkoopers schreeuwden uit,
dat Frankrijk bankroet was. Het klonk
alarmeerend en in ieder land van Europa
zou zulks waarschijnlijk een paniek ver
oorzaakt hebben. Men zou hals over kop
aan het inkoopen zijn geslagen, men zou
gehamsterd hebben, men zou zich zorgen
hebben gemaakt over zijn spaarduitjes. Er
zouden opstoppingen ontstaan zijn in de
levensmiddelenzaken, voor winkels, voor
huishoudelijke artikelen, enz. De beurs was
immers gesloten. Men wist immers niet. wat
de franc nog waard zou zijn, als zij weer
heropend werd!
De Parijzenaar reageerde er niet op. Zwij
gend nam hij kennis van de regeeringsver-
klaring van Chautemps. Zwijgend reageer
de hij op de eerste devaluatieberichten. Hij
werd door niets uit zijn evenwicht gebracht
Niets verstoorde zijn opzichzelf toch al ka
rakteristieke rust.
De moeders wandelden met hun kinde
ren naar de tuinen van het Luxembourg,
de kinderen heten er hun bootjes in den
vijver varen. De heeren bleven langs de
boulevards slenteren. De arbeiders werk
ten. Het snelle levenstempo vertraagde
geen oogenblik. De ontelbare amusements
gelegenheden openden hun poorten bij het
vallen van den avond en de menigte
stroomde er heen. De duizenden lichtre
clames flitsten op. Parijs werd lichtstad,
iederen crisisavond. En uiterlijk merkte
men niets.
Zeker, hier en daar snelden een paar
menschen zenuwachtig van de eene hotel-
cassa naar de andere, overal smeekend pm
hun onzekere francs te mogen omwiselen
in zekere dollars, ponden en guldens. Op
de banken hadden zij al bot gevangen, in
de wisselkantoren eveneens. Nu probeerden
zij het in de hotels. Hun stemmen waren
schor van opwinding. Sommigen hadden
tranen in de oogen. Maar zij werden alleen
maar uitgelachen. De hoteliers hielden hun
goede guldens, ponden en dollars. En ont
moedigd gingen de zenuwachtigen op weg
naar een volgend hotel, om hetzelfde lot te
ondergaan. Er zat iets tragisch in deze fi
guren. Waren dit kleine spaarders, zooals
Frankrijk er zoovelen kent? Menschen. die
niet geloofd hadden in een nieuwen duik
van hun munt en die hun francs hadden
vastgehouden, hoewel iedereen in het bui
tenland op zijn vingers kon natellen, dat
de Volksfrontregeering het financieel niet
zou kunnen bolwerken?
Groote spaarders waren het in ieder ge
val niet.
De menschen, die werkelijk „geld heb
ben", aldus verzekerde men ons. hebben
zich tijdig gedekt, hebben hun francs in
ponden, in dollars of in guldens omgezet.
Zij hebben een voordeeltje aan deze deva
luatie. Zij gaan vandaag of morgen als het
er niet naar uitziet, dat de Fransche munt
nog verder zal zakken, rustig francs koo-
pen en strijken dan een winstje op. Als
tenminste de prijzen niet plotseling omhoog
vliegen en.... daar ziet het niet naar uit.
De regeering zorgt, dat de prijzen niet
merkbaar stijgen. En zij heeft daar gegron
de reden voor.
De weinigen, die vruchteloos poogden om
hun francs om te wisselen, waren echter
uitzonderingen. Men merkte aan den bui
tenkant niets
Ging dan inderdaad alles aan de Parij
zenaars voorbij?
Natuurlijk niet. Ieder had er zoo zijn ei
gen kijk op. Maar dat bleek pas, als men
gesprekken afluisterde, of als men zelf ge
sprekken aanknoopte. Ieder uitte zich dan
naar zijn politieke overtuiging.
De regeering zal hoogstens twee dingen
doen: zorgen dat de prijzen niet omhoog
vliegen, zoodat wij voor ons in waarde ver-
mindedre geld evenveel kunnen koopen als
vroeger, of zij zal de loonen verhoogen, zoo
dat we er ook niet op achteruit gaan. En
doet zij een van deze twee dingen niet, dan
krijgt zij last met de communisten en de
vakorganisaties!
Aldus de Parijzenaars. die er zoo op het
oog nog al radicaal uitzagen. Aldus de aan
hangers van het Volksfront. Aldus ook de
menschen, die men tot den kleineren mid
denstand rekenen moet. Maar deze laat-
sten zeiden het met een trek van zorg om
hun mond. Zij moeten duurder inkoopen.
De toekomst ziet er donker uit.
Wat rechts is uit zich'fel. Zit boordevol
critiek op de Volksfrontregeering. Scheldt
op Blum, kalkt met vette letters op de mu
ren: Nog wordt Frankrijk door den
Jood Blum geregeerd! Wijst er smalend op,
dat tijdens één enkel jaar Volksfrontre
geering tweemaal den franc in waarde ver
minderde. Wat rechts is, geeft zich geen
rekenschap van het feit, dat toen Bluin
aan het bewind kwam, de toestand reeds
ernstig was in financieel opzicht. Dat speelt
geen rol meer. Wel speelt het een rol, dat,
ondanks den benarden financieelen toe
stand, Blurn zij het dan onder druk der
extremisten overging tot maatregelen,
die naar een catastrofe moesten leiden.
Giftige commentaren vangt men op in ge
sprekken over de devaluatie, over de vol
machten. over de houding der radicaal
socialisten, die hun stemmen voor een be
langrijk deel kregen uit het kamp der ge
matigde kringen en die de belangen van
den middenstand offerden aan die van de
arbeidersmassa. Wat rechts is voorspelt
den ondergang met een gezicht zoo zwart
als de nachtmaar even later breekt er
'dan toch weer een lach door, de humor
'zegeviert en wéér is het, alsof alles langs
den Parijzenaar heen gaat.
Is het toeval, dat men voor zichzelf ver
gelijkingen gaat trekken tusschen Frank
rijk van dit oogenblik en het Duitschland
uit de ergste crisisjaren 19301932?
Er zijn natuurlijk zeer groote verschillen.
Er zijn echter ook markante punten van
overeenkomst.
Veel leege winkels. Schrijnende contras
ten tusschen rijk en arm, contrasten te op
vallender, omdat immers hier een groot
deel der voorbijgangers uit toeristen be
staat, die over het algemeen niet te klagen
hebben. En dan vooral: een scherp tegen-
2878
(Ingez. Med.)
over elkander staan van politieke groepen,
uitermate scherpe taal in de manifesten der"
partijen op de vele aanplakborden, verbit
tering in de dagbladen. In Duitschland
stonden de partijen in de ergste crisisjaren
niet scherper tegenover elkaar. Alleen: hier
ontbreekt een partij, zooals de nationaal -
socialistische, die met niets ontziende fél
heid er op in hakt. hier is het rechtsche
extremisme nog slechts zwak vertegenwoor
digd, in tegenstelling' met het linksche, hier
staan tegenover de Volksfrontgroepen, die
tusschen haakjes in opvatting ook nog
sterk verschillen, een kleine rechtsche ex
tremistische groep en een groote aarzelen
de middengroep, die aanvankelijk veel sym
pathie had voer het Volksfront, die er wel
goede dingen van verwachtte, maar die
langzamerhand van gedachten is gaan ver
anderen en nu nog niet weet wat zij wil.
Die wantrouwig staat tegenover de regee-
ring-Chautemps en van wie men onmoge
lijk kan zeggen, naar welke zijde zij op den
duur zal overzwaaien. Juist in het bestaan
van die aarzelende middengroep kan ech
ter een gevaar schuilen. Het verleden heeft
dat m Frankrijk ook wel bewezen.
De beurs werd op den morgen van de
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.)
Copie van de al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven.
SPELDJESDAG NED. VER. E. H. B. O.
AFD. LEIDEN.
Geachte Stadgenooten.
Morgen zal door bovengenoemde vereeni-
ging een Speldjesdag gehouden worden.
Alweer een Speldjesdag, zult ge zeggen.
Toch durven wij het er op wagen, nog
maals een beroep op Uw milddadigheid
te doen.
Over het doel en streven onzer vereeni-
ging 'behoeven wij niet uit te weiden; dat
is algemeen bekend.
Wij vragen voor slecihts één dag uw ge
waardeerde hulp in den vorm van een
klein geldelijk offer.
Cp onze hulp kunt U altijd rekenen.
Wanneer U een ongeluk treft, zullen wij U,
zocvee! als in ons vermogen ligt, helpen en
er voor zorgen, dat de gevolgen van het
ongeluk niet ernstiger worden, dan ze
al zijn.
Wij danken U 'bij voorbaat voor Uw steun.
Namens de Lustrumcommisae
J. BERGMAN, Secretaris.
D. v. L. te L. Leiden. Lisse. Hoofd
dorp, Amsterdam, Monnikendam, Edam.
Oosthuizen. Hoorn, Enkhuizen. 106 K.M.
G. C. v. H. Leiden. Leiderdorp. Wou-
brugge, Zevenhoven. Mijdrecht, Vinkeveen,
Loenen. Oud Loosdrecht, Hilversum. Onge
veer 48 K.M. Leiden. Voorburg, Rijswijk,
Delft, Rotterdam. Dordrecht. Moerdijk.
Breda. Tilburg. 115 K.M.
D. V., te L. De strooibiljetten voor
goedkoope reisgelegenheid zijn aan de sta
tions der Ned. Spoorwegen gratis verkrijg
baar.
heropening bestormd. Ieder wilde koopen
en zoo mogelijk winnen. Een leven als een
oordeel was het op de trappen van het
monumentale gebouw.
Met een glimlach keken de Parijzenaars
er naar. Alsof het iets was, wat anderen,
niet hunzelf, betrof. Zij gingen aan hun
werk. Zij liepen hun krantje te lezen. Zij
flaneerden langs de boulevards. Van de
crisis merkte men uiterlijk niets.
Gaby Morlang in „Angst".
Veten zullen den dramatischen roman
„Angst", van Stefan Zweig gelezen hebben,
die nu op waarachtige wijze, en met een
geladen sfeer, verfilmd is onder regie van
Victor Tourjansky.
Men kent het gegeven: de vrouw, die
voor een misstap boeten moet en wier toe
stand steeds meer vertwijfeld en wanhopig
wordt, totdat zij geen oplossing meer
vertwijfeld en wanhopig wordt, totdat zij
schijnt te weten, is door Stefan Zweig
meesterlijk beschreven en hier door uit
stekende krachten op het witte doek ge
bracht. Een sterke film waarin Gaby
Morlay, Charles Vanel, Rigaud en Suzy
Prins zich van een diep-doorleefde zijde
laten zien.
Sybille Schmitz en Ivan Petrovich in „De Kroongetuige".
VAN EEN ONBEKEND NEGERTJE.
Philip Hurlic, een der jongens
van de Pi Sigma Beta.
Zonderling is de weg van de roem.
Zonderling en onbegaanbaar.
Er zijn artisten. die het doel van dien
weg hebben bereikt. Men kent hun namen,
kent hun hebbelijkheden, kent hun fami
lie. kent alles wat door de moderne Godin,
die reclame heet, ten bate van het bekend
worden is vrij gegeven.
Die artisten garandeeren - gewoonlijk -
het succes van een film. Em omdat zij dit
garandeeren, wordt die film door het in
ternationale publiek van de cinema bij
voorbaat al met een onmiskenbare welwil
lendheid ontvangen.
Maar er zijn ook films met onbekende
altisten, die misschien ééns naam zullen
maken, die misschien ééns de wereld van
hun faam zullen vervullen. En die films
moeten het uitsluitend, maar dan ook uit
sluitend door middel van eigen kracht,
door middel van het ondefinieerbare, dat
kwaliteit heet. doen.
Ei- is een film met zeven en dertig on
bekendheden: de zeven en dertig jongens,
die „Penrod and Sam" hebben gespeeld.
Zij hebben zich na de opnamen van de
film vereenigd tot een club, hebben de
eerste letters van Penrod-Sam-Brother-
hood vergriekscht en er de Pi Sigma Beta
van gemaakt.
Pi Sigma Beta
De naam van de club der onbekende
jongenszeven en dertig kinderen nog.
voor wie het spel spél isdie het niet
anders kunnen beschouwen, omdat voor
hen alles spel isMaar onder die zeven
en dertig ledejr van de Pi Sigma Beta is
één kerettjé, dat uw hart zal stelen. Een
kleine jongen, die speelt met het verove
rend gemak van den kunstenaar, 'n kleine
jongen, wiens groote, donkere oogen u een
diepe, vreemde ontroering zullen schen
ken. Die kleine, onbekende jongen, dit
..donkerste" lid van de Pi Sigma Beta,
Philip Hurlic, die de rol van Verman, den
kleinen negerjongen, vervult.
Philic Hurlic.. naar hem gaan de ge
dachten uit van hen, die de film „Penrod
and Sam" hebben gezien. De film, die,
ontleend aan het uitmuntende verhaal van
Booth Tarkington, volkomen uniek is in
haar genre. De film, die gespeeld door
kinderen, den grooten mensch het voor
recht schenkt wederom de dagen van de
jeugd te doorleven.
„Penrod and Sam".... Zeker, die film
wordt gedragen door de prestaties van
Billy Mauch, van Henry Watson, wonder
kinderen van de Warner Studio's En tus
schen beide rivalen, die eindigen als lid
van de Junior G-Men club, de club waar
van de kleine Philip Hurlic de zeer be-
scheiden rol van „uitkijk" vervult, ont
staan incidenten, waaraan ook de kleine
Philip Hurlic deelneemt. Hij is de pech
vogel, die plotseling alleen in de wereld
komt te staan, die nergens iets van be
grijpt, die alleen maar weet. dat hij iets
verloor, dat hem nooit meer steun zal
geven: zijn moeder....
..Penrod and Sam"
Het verhaal van een jongensclub, het
verhaal van jongensverdriet. van jongens
vreugd.
„Penrod and Sam".
Het verhaal dat vertolkt wordt door ze
ven en dertig kleine acteurs, die misschien
eens beroemd zullen zijn.
Maar al die faam zal u niet kunnen doen
vergeten, dat smalle, hulpelooze figuurtje,
dat" alleen oogen is, het figuurtje van Phi
lip Hurlic, den kleinen negerjongen, dien
niemand nog kent, maar die even sterk
ontroert ais de grooten van het witte doek.
Philic HurlicU zult dien naam niet
kunnen vergeten, wanneer u „Penrod and
Sam" heeft gezien Die naam behoort
immers aan een jochie, dat van de natuur
alles mee heeft gekregen om een waar
artist te zijn.
FILMACTRICES ZIJN KNAPPER
DAN VROEGER.
Mel Berns, chef van de afdeeling ma-ke-
op der RKO Radio Films, zegt:
„Filmactrices van tegenwoordig zijn veel
mooier dan die van vijftien jaar geleden
en zij zullen in de toekomst nóg knap
per worden. Hiervoor zijn verschillende
oorzaken: Ten eerste geloof ik, dat een
dezer oorzaken is het feit, dat de zin voor
aesthetica van het publiek net zoo veran
derlijk is als zijn smaak voor meubels en
auto's. De stars van heden hebben klas
siekere trekken dan die van vroeger, en de
maatstaf, die wordt aangelegd voor
mooiere vormen is zeer streng. Gedurende
de laatste jaren zijn vele vrouwen in een
nieuwe periode van vrijheid en zelfbewust
zijn gekomen en dat heeft hun gelaats
trekken. karakter en persoonlijkheid ver
leend, een mengeling van intelligentie en
klassieke schoonheid tot resultaat heb
bende. Sport, doelmatige kleeding en ge
zonde voeding hebben niet in het minst
bijgedragen tot de grootere schoonheid
der tegenwoordige filmactrices.
Het schminken werd van een technische
volmaaktheid, en de verzorging van de
huid is op het oogenblik een kunst op zich
zelf. Het op dit gebied gepresteerde zal
worden opgevoerd tot een steeds hooger
schoortheidsnéveau. Naar mijn meening Is
Het is nog niet lang geleden, dat Rein-
hold Schünzel voor de Ufa een film ver
vaardigde, die wel zeer afweek van het
genre, dat wij van dezen regisseur gewend
zijn. Het was een sterk dramatisch film
werk en éen in vele opzichten uitstekend
geslaagde prestatie. Wij bedoelen de film
„Das Madchen Irene", die onder den titel
„Zestien Jaar" verleden week hier ver
toond werd. Irene had een uiterst moeilijke
rol te vervullen, doch Sabine Peters, die
deze figuur uit te beelden had, heeft zich
wel zeer verdienstelijk van deze taak ge
kweten.
Zóó goed. dat men haar nu een rol in
de nieuwe Ufafilm „De Kroongetuige" ge
geven heeft.
Een onzer medewerkers sprak haar dezer
dagen in de ateliers te Neubabelsberg.
„In deze film is mijn rol niet zoo groot",
antwoordde ze op een desbetreffende vraag
„maar ze is voor mij toch zóó interessant,
dat ik haar gaarne aangenomen heb. Ik
heb, evenals in „Zestien Jaar", in deze film
een zuster, maar in dit geval ben ik de
jongste. De oudere is niemand minder dan
de geestelijke ontwikkeling hiervoor een
voorwaarde, naast een steeds grooter wor
dende kennis der make-up."
AMSTERDAM ONTDEKT.
Nieuwe U.F.A.-film speelt in dc
hoofdstad.
Neu Babelsberg heeft Amsterdam ont
dekt. Want binnenkort zal de Ufa begin
nen met het vervaardigen van een film,
die voor het grootste deel in Amsterdam
speelt, op de Amsterdamsche pleinen, in
Arhsterdamsche straten en in Amsterdam
sche huizen. Geen Volendam en Marken
geen „antiek" Amsterdam of Jordaan'oo-
neelen, doch Amsterdam van de fraaiste
en meest kenmerkende punten gezien.
Vooral de nieuwe wijken, Amsterdam Zuid,
Sybille Schmitz. Met een zusterlijke liefde
en persoonlijken meed redt ze mij uit een
aller-treurigste situatie. Ook vond ik het
erg prettig, te mogen samenwerken met
een man als Gustav Waldau. Hij is in deze
film een inspecteur van politie, en heeft
als opdracht, mij het leven moeilijk te
maken. Maar hij doet dat op een buitenge
woon charmante manier", zegt ze lachend.
„Eigenlijk" zoo gaat de jonge actrice
verder „heeft deze rol van Nina toch
wel iets gemeen met die van Irene in
„Zestien Jaar". Ook hier ben ik een jong
meisje, dat in een zielsconflict geraakt.
Alleen is hieraan de liefde voor een man
voorafgegaan. Bovendien is het milieu van
deze spannende detectivefilm zoo geheel
anders dan in „Zestien Jaar", dat ook deze
omstandigheid de rol voor mij wel zeer
aantrekkelijk maakte."
In de film „De Kroongetuige" spelen
voorts Sybille Schmitz als de zangeres Je-
lena Rakowska, Ivan Petrovitch (de com
ponist Stefan Laurin). Ursula Grabley,
Gustav Waldau, Rudolf Platte en meerdere
andere bekende acteurs.
de fraaie Apollolaan, en de Amstellanen
en omgeving zullen voor het grootste ge
deelte de plaats van handeling uitmaken.
De Ufa vervaardigt hier de buitenopna
men voor haar nieuwe productie „Colos
seum", een detectivefilm, waarin de hoofd
rollen zullen worden gespeeld door Hansi
Knoteck, Victor Staal en Hilde Koerber.
De inzet is een paarlencollier, kostbaar en
zeldzaam, dat te San Francisco wordt ge
stolen en jaren later in onze hoofdstad
weer opduikt
Als regisseur zal Eduard von Borsody op
treden. Hij is in Neu B ibeisberg geen on
bekende. Als tweede reg'"?ur heeft hij de
opnamen voor vele groote Ufa-fiims mede
geleid.
Met de speeiopnamen zal in de tweede
helft van Augustus worden begonnen, en
kele scènes spelen in het Gooi.
