STADSNIEUWS De nieuwe Haagbrug in wording
[78 sfe Jaargang
MAANDAG 5 JULI 1937
No 23703
De reorganisatie van den Hortus
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Bouw van een centraal
kassencomplex
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Vpor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets, bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljni
per 3 maanden f.2.31
per week Vrfr.TTïV'.?. f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten^'
(voor binnenland f. 0.80 per mndjj
Uiteenzetting door
prof. dr. L. G. M. Baas Becking
Op uitnoodiging van de Stichting tot be
vordering van de belangen van den Hortus
Botanicus heeft de directeur van dien
tuin, prof. dr. L. G. M. Baas Becking Zater
dagmiddag een nadere uiteenzetting gege
ven van de reorganisatieplannen, welke wij
onlangs in hoofdzaken bekend maakten.
De bijeenkomst, welke gehouden werd in
de Oranjerie, werd geopend door den voor
zitter van de afdeeling Leiden der Kon. Ned.
Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde, den
heer Ballego Sr., welke afdeeling voor een
vroolijke bloemenversiering had zorg ge
dragen. terwijl vanwege de Stichting een
kleine tentoonstelling van plantengemeen
schappen was ingericht.
Prof. Baas Becking wees er allereerst op,
dat de voorgenomen reorganisatie mogelijk
is geworden door een bijdrage van f. 130.000
uit het Werkfonds ten behoeve van den
bouw van een nieuw kassencomplex. Deze
vernieuwing was om drieërlei redenen nood
zakelijk: le. zijn alle kassen bouwvallig;
2e. zijn sommige kassen zóó laag, dat de
planten er niet tot volledige ontwikkeling
kunnen komen en 3e. zijn andere zóó hoog,
dat ze des winters niet warm te stoken zijn!
Ten aanzien van de tweede reden merkte
spr. nog op, dat het zoowel voor het onder
wijs als voor het onderzoek van het grootste
belang is, dat de planten op levensgrootte
kunnen worden, gekweekt.
De Rijksgebouwendienst, die de plannen
moest ontwerpen, stond voor de groote moei
lijkheid om plaatsruimte te zoeken voor een
gebouw ter grootte van 60 X 30 Meter,
waartoe eigenlijk de beste plaats zou zijn de
5 jaar geleden met zooveel enthousiasme
aangelegde Clusiustuin. Immers de Hortus
staat zóó vol met historische boomen, dat
.voor een gebouw van dergelijke afmetingen
nauwelijks plaats is. Na rijp beraad werd
het kassencomplex geprojecteerd in een U-
vorm tegenover den hoogsten boom van den
tuin.
Staande bij dezen boom komen in den
linkervleugel van voor naar achter: 2 kas
sen voor vetplanten, vier kweekkassen en
op een iets hooger plan de kas voor de Vic
toria Regia, met daaronder in het souter
rain 6 kleine laboratoria met 4 proefkassen.
De V.R.-kas is niet alleen voor deze plant
■bestemd, maar ook voor andere water- en
tropische klimplanten. Tenslotte vinden wij
hier ook een reservoir met een inhoud van
400 liter, dat alle kassen van regenwater
voorziet. iHet Leidsche duinwater is niet
zeer bevorderlijk aan de ontwikkeling der
planten
Ter rechterzijde van deze kas. in den ver
bindingsvleugel derhalve, vinden wij twee
sub-tropische en drie tropische kassen,
waarop rechts een tropische vollegrondskas
van 15 X 15 Meter' aansluit. De rechtervleu
gel wordt ten slotte in beslag genomen door
kassen voor economische planten, cactaeën
en andere koude en gematigde gewassen.
Bovendien komen er nog 90 vierk. meter
broeibakken.
Het geheele complex beslaat een op
pervlakte van 1350 vierkante meter, het
geen een aanmerkelijke uitbreiding be-
teekent.
Hopelijk zal het daardoor ook moge
lijk zijn het sortiment te vergrooten,
want momenteel is de toestand zóó, dat
bijv. 300 varens in één laatje en 300
orchideeën in één kasje staan.
Daaraan zullen vele der door sprekers
voorgangers verzamelde curiosa worden op
geofferd, omdat deze tenslotte noch voor
het onderzoek, noch voor het onderwijs van
belang zijn.
Met uitzondering van de Oranjerie en
een in het verlengde daarvan gelegen
kleinere kas, datecrend uit de 18de
eeuw, zullen alle kassen worden afge
broken. Met de woning van den hortu-
lanus is zulks reeds geschied.
Het ligt in de bedoeling, dat het kas
sencomplex omstreeks Maart 1938 ge
heel gereed is.
Deze reorganisatie betreft uitsluitend de
kassen. Er is echter ook een geheel nieuw
tuinplan, waarvoor helaas geen geld uit het
Werkfonds beschikbaar kon worden gesteld.
Het wordt uitgevoerd met medewerking van
een aantal architecten, waarbij zooveel mo
gelijk rekening zal worden gehouden met de
bestaande begroeiing. Het aantal en de
breedte der paden zal aanmerkelijk worden
verkleind zoodat de Leidsche Hortus, zoo
als een architect het uitdrukte, niet langer
een grintwoestijn zal zijn.
De entrée zal aanmerkelijk veranderen:
hopelijk zal de vijver in den voortuin ver
dwijnen, die in waarheid een open riool is.
Spr. deed daartoe stappen bij rijk en ge
meente.
De tuin van het vroegere Ethnographisch
Museum, waaruit de prachtige Boeddha's
z. i. ten onrechte zijn verwijderd, wordt bij
den Hortus gevoegd; het daarin staande
koetshuis wordt verbouwd tot kantoor van
den hortulanus. Deze tuin bevatte ook bo
tanische zeldzaamheden, o.a. een zoete
kastanje, die uniek is in Nederland. Deze
moet evenwel worden geveld, terwijl een
gewone beuk, die een groot deel van den
tuin van licht berooft, behouden moet blij
ven. Er blijft dus alleen de mogelijkheid om
dezen tuin tot varentuin in te richten.
Hopelijk verleenen de autoriteiten hun
medewerking tot afbraak van het zooge
naamde „spiritusgebouw", dat anders een
leelijke sta-in-den-weg dreigt te worden.
Terloops besprak de hoogleeraar de ver
dere tuinindeeling: vóór de Oranjerie een
plein; verderop een rosarium met als mid
denstuk een bereids ten geschenke ontvan
gen zonnewijzer, een arboretum ter grootte
van H.A., waar de historische boomen
staan; de z.g.n. oude rots wordt herschapen
in een muurbeplanting; er zal een vijver
worden gegraven, een holle weg naar de
Sterrenwacht worden aangelegd, een zaad-
kamer worden gebouwd en een nieuw wan
delpad aangelegd langs de singelgracht
Voorts zal alle aandacht worden besteed
aan de inrichting van natuurlijke land
schappen.
Er zal naar worden gestreefd om den
nieuwen tuinaanleg in het voorjaar van
1939 gereed te doen zijn.
Aan het einde gekomen van zijn uiteen
zetting, dankte de heer Ballego prof. Baas
Becking voor zijn energieken arbeid om den
Leidsohen Hortus mooier en doelmatiger te
maken dan ooit tevoren. Spr. noemde het
een heuglijk feit, dat het nieuwe plan thans
rijp is voor uitvoering.
Tot besluit werd de tuin bezichtigd zoo
mede diverse opgestelde curiosa, w.o. een
mannelijke varenplant, afkomstig uit West-
Noorwegen, waarvan de spoor tegelijk met
een hoeveelheid lucht op een hoogte van
600 meter boven Soesterberg werd opgezo
gen!
Zeer de aandacht trok ook een plantje,
waarvan het zaad 60 jaar lang in een
Museum had gelegen en nochtans zijn kiem-
kracht niet had verloren!
GEREFORMEERDE KERK.
Dr. G. C. Berkhouwer beroepen.
In de Geref. Kerk aan de Hooigracht
kwamen gisteravond, na afloop van den
dienst, de manslidmaten bijeen om in de
vacature-ds. W. Bouwman een beroep uit
te brengen. Op het tweetal hiervoor waren
gesteld dr. G. C. Berkhouwer van Water
graafsmeer en ds. R. J. van der Meulen van
IJmuiden. Uitgebracht werden 340 geldige
stemmen. Hiervan vereenigde dr. Berkhou
wer 211 st. op zich, terwijl 129 st. werden
uitgebracht op ds. van der Meulen, zoodat
dr. Berkhouwer als beroepen werd ver
klaard.
EXAMENS KWEEKSCHOOL.
Rijkskweekschool te 's-Gravenhage, pa
rallelklasse te Leiden, 2de groep nuttige
handwerken. Geslaagd de dames; A. van
Raaij te Leiden; G. C. H. Romijn te Voor
schoten; H M. Versleijen te Oegstgeest en
A. Wessels te Voorburg. Hiermede zijn ook
aeze examens afgeloopen. Alle candidaten
zijn geslaagd.
EERSTE BLAD
Gezicht op den onderbouw van de nieuwe Haagbrug, welke Zaterdag j.l. gereed
kwam. Met het maken der aansluitingen en opritten, zoomede met het leggen der
diverse kabels zal nog geruime tijd gemoeid zijn, zoodat het vermoedelijk wel No
vember zal worden, voordat de brug in dienst kan worden gesteld. - Zoowel de
onder- als de bovenbouw wordt vervaardigd door de aannemersfirma H. C.
Heemskerk en W. Ouds hoorn en Zn. alhier.
Het geschenk voor het
nieuwe Stadhuis.
Belangrijke gift van
H.K.H. Prinses Juliana.
Bij den penningmeester van het
Comité tot aanbieding van een ge
schenk voor het nieuwe Stadhuis is
een belangrijke gift binnengekomen
van H.K.H. Prinses Juliana.
Ongeval te Sassenheim.
Wielrijdster door motorfiets aangereden.
BALLONWEDSTRIJD COÖP. „VOORUIT".
Zaterdagmiddag had het bestuur van de
Coóp. „Vooruit" voor de kinderen der bij
haar aangesloten leden een ballonwedstrijd
georganiseerd, waarvoor niet alleen van de
zijde der jeugd, doch ook van die der ouders
en verdere huis- en buurtgenooten groote
belangstelling bestond. Omstreeks 5 uur
vertrok van het coöperatiegebouw aan de
Korevaarst-raat een stoet van circa 900 kin
deren, voorafgegaan dooor het muziekkorps
„Nieuw Leven", in feestelijken optocht
naar het N.BL.O.-terrein aan den Kanaal-
weg, waar de ballons werden losgelaten.
Aan elke ballon was een kaartje bevestigd
met het verzoek aan den vinder daarop me-
dedeeling te doen aan het bestuur omtrent
de vindplaats.
De feestelijke stemming werd nog ver-
verhoogd door de muzikale klanken van
„Nieuw Leven", maar vooral door de rond
gediende versnaperingen.
Zoodoende beleefden 900-jeugdige stad-
genooten een „fijnen" middag.
TERAARDEBESTELLING VAN HET
STOFFELIJK OVERSCHOT VAN WIJLEN
DEN HEER G. K. BOON.
Zaterdagmiddag vond onder groote be
langstelling op „Rhijnhof" de teraardebe
stelling plaats van wijlen den heer G. K.
Boon, in leven mede-direcieur van de N V.
„Het Motorhuis", die j.l. Woensdag op 45-
jarigen leeftijd aan een hartverlamming
overleed. De overledene was voorzitter van
den Bond van Autohandelaren en Garage
houders in Nederland.
In de Aula werd achtereenvolgens het
woord gevoerd door ds. T. J. Jansen uit
Oegstgeest. Ned. Herv. predikant aldaar,
door den heer C. G. F. Stenger uit Amster
dam. wnd. directeur der Ned. Ford-Auto-
mobielenfabriek, die herinnerde aan de veie
bekwaamheden van den overledene; dooi
de heeren A. F. H. Jansen en J. C. Bolder-
dijk, resp voorzitter en secretaris van den
B.O.V.A.G door den heer W. Devilée na
mens het personeel: namens den vrienden
kring de heer P. C. van Mill uit Gorkum,
en door een broeder en zuster van den
overledene.
Vele bloemen dekten de kist. Een broe
der van den overledene, de heer J. S. Boon.
dankte namens de familie voor de belang
stelling.
TEEKENING WIJLEN DS. THOMAS.
De teekening in zwart door onzen stad
genoot, den heer H. Lamtoooy H.P.zn. ge
maakt van wijlen ds. Thomas is zeker even
zeer geslaagd aLs die van onzen minister
president dr. Colijn. De teekenaar is er in
geslaagd in zijn weergave den geliefden
voorganger volkomen te karakteriseeren en
te doen leven. Met één oogopslag ziet men
het; dit is wijlen ds. Thomas
Ook deze teekening zal in den handel
worden gebracht.
STUDIEVEREENIGING VAN SOCIALE
WERKEN.
Excursie naar het Leidsch Dagblad.
Als inzet van een serie excursies, die ten
doel hebben het voor hun werkkring zoo
noodige bedrijfsinzicht te vergrooten, be
zocht de Studievereeniging van Sociale
Werken Leiden het bedrijf van het Leidsch
Dagblad.
Na in het administratiegebouw door den
heer Menkhorst te zijn ontvangen, werd
onder diens leiding allereerst de machine-
zetterij in oogenschouw genomen, waarop
in de volgorde van den bedrijfsgang de ver
schillende afdeelingen werden bezocht. Op
de redactie werd met. veel belangstelling
de uiteenzetting gevolgd van de werking
van het nieuwste berichtgevjngs-apparaat,
de telex en nog eens nader uiteengezet hoe
de werking van een dagbladbedrijf nu is
en vroeger was.
De voorzitter, de heer Smit. namens de
deelnemers aan deze excursie sprekende
dankte den heer Menkhorst voor zijn rond
leiding en uiteenzetting, hierbij zeggende
dat het er den leden der vereeniging niet
enkel om is te doen het interessante te
zien. maar dat het dient om eenig meer
inzicht in de bedrijfsvormen te verkrijgen.
Drie gewonden.
Gisteravond om zes uur is op den Rijks
weg te Sassenheim, ter hoogte van de Was-
beekerlaan, een motorfiets, welke uit de
richting Leiden kwam, in botsing gekomen
met een wielrijdster, die zonder op het
verkeer te letten plotseling den weg wilde
oversteken. Het gevolg was, dat behalve de
wielrijdster ook de bestuurder van het
motorrijwiel en de dame, die op de duo zat,
tegen den grond werden gesmakt, waar
het drietal gewond liggen bleef.
Dokter P. le Grand was spoedig aanwe
zig om de eerste hulp te verleenen. De be
rijder van de motorfiets, zekere A. van L.
van hier, was bewusteloos en had vermoe
delijk een sohedelbasisfractuur opgeloopen,
terwijl zijn eohtgenoote, die eveneens bui
ten kennis was, een sleutelbeen had gebro
ken. De wielrijdster, mej. C. van T., uit
Hillegom, was er met vrij ernstige huid- en
schaafwonden afgekomen.
Het echtpaar van L. is per ziekenauto
naar 't Academisch Ziekenhuis alhier ver
voerd en daar opgenomen, terwijl mej. v. T.
naar het Diaconessenhuis alhier is over
gebracht.
De motorfiets en het rijwiel zijn ernstig
beschadigd.
Bij informatie vernamen wij. dat mevr.
van L. het ziekenhuis reeds heeft kunnen
verlaten, terwijl de toestand van haar man
gunstig genoemd mag worden.
BINNENLAND.
De reorganisatie van den Hortus Botanicus
te Leiden. (Stadsnieuws, le Blad).
Reünie van den A. N. W. B. te Assen. (Bin
nenland, 3e Blad).
De „Thorpe Hali" had een kostbare lading
ter waarde van één millioen gulden.
(3e Blad).
Meerdere slachtoffers van het water. (Ge
mengd, 3e Blad).
Te Den Haag is, 83 jaar oud, overleden, mr.
J. J. L Harte van Tecklenburg, oud-
minister en oud-lid van den Raad van
State. (Laatste Berichten, le Blad).
De officieele opening van het Wilhelmma-
park te Voorschoten. (2e Blad).
De dubbele moord te Merkelbeek; verdach
te ook door het Hof tot 15 jaar veroor
deeld; thans echter met aftrek van
voorarrest. (Rechtzaken, le Blad).
BUITENLAND.
Op zoek naar een compromis in de Spaan-
sche moeilijkheden. (2e Blad en Bui
tenland, le Blad).
Redevoeringen van Blum, Hertzog, Cham
berlain en Eden. (Buitenland, le Blad
en 2e Blad).
Diverse conferenties geëindigd. (Buiten
land, le Blad).
Mislukte aanslag op Portugal's premier
Salazar. (Buitenland, le Blad).
Resolutie over ds. Niemoeller. (Buitenland,
4e Blad).
Is Amelia Earhart op een rif-eiland ge
land? (Luchtvaart, le Blad).
STED GYMNASIUM.
Van de 3de groep slaagde alsnog vooi 't
eindexamen diploma A, de heer C W. Corts
(Leiderdorp) De examens zijn hiermede ge
ëindigd
CHR BOND VAN BELASTING
AMBTENAREN.
Vergadering der afd. Leiden.
Zaterdagmiddag kwam deze afdeeling in
het gebouw Rehoboth bijeen. Na opening
door den voorzitter en lezing der notulen
werd overgegaan tot verkiezing van een
penningmeester wegens bedanken van den
functionnaris. Gekozen werd de heer
Alberts alhier.
De hoofdschotel van deze vergadering
vormde het verslag van de afgevaardigden
ter algemeene vergadering te Utrecht, wel
ke in een bijzondere belangstelling stond
aangezien de bondsvoorzitter na 21 jaar
den hamer te hebben gehanteerd als zoo
danig aan de beurt van aftreden was en
zich niet weer herkiesbaar stelde.
Nadat de heer Alberts daarover uitvoerig
had gerapporteerd, werd nog eens de Zon
dagsontheiliging ter sprake gebracht in de
groote steden met haven en losplaatsen en
betreurde men 't dat daaraan zoo weinig
paal en perk gesteld wordt.
Na de rondvraag werd met gebed ge
ëindigd.
PLANTSOEN-CONCERT
Donderdag 8 Juli a.s. 's avonds 8 uur
precies zal de Muziekvereeniging ,,P. C.
L." onder leiding van den heer M. Bolder-
dijk het vijfde concert van den Bond van
Leidsche Harmonie- en Fanfare Vereeni-
gingen in het Plantsoen (Musis Sacrum)
verzorgen. Het programma luidt:
1. Adolf van Nassau Marsch. J. R. van der
Glas; 2. Elvira Ouverture, J. Werkman; 3.
Schemering, Valse Lente. W. F. Sprink; 4.
Souvenir de Campine. Fantasie champctre,
Michel Krein; 5. Marche des Jeunes Gardes
van Daumes. Pauze. 6 Officer of the day
Marsch R. B Wall; 7. Secret de Sfinx
Ouverture Sympfconique. G Gadenne; 8.
Ciel Azure Vals; Pr Frangais; 9. Le Trou-
vère. Potpourri sur l'opèra de Verdi, M. J.
H. Kessels; 10. Finale.
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
NED. NATUURHISTORISCHE VER.
Excursie der afdeeling Leiden.
Zaterdag hield de Leidsche afdeeling der
Ned. Natuurhistorische Vereeniging een
excursie naar Hoek van Holland. Op een
rijk begroeid duinterreintje langs den Wa
terweg werden verschillende planten ge
vonden; hier groeiden naast elkaar de ge
wone paarsbloemige luzerne, de gele lu
zerne en de bastaard van deze beide plan
ten, welke paarsgele bloemen draagt. Ook
kwamen hier voor muurpeper, witte rol
klaver. wondklaver. boksdoorn. walstroo,
kruiskruid met de rupsen der Jaeobsvlin-
der, ratelaar, oogentroost, schermhaviks-
kruid, aardaker (Lathyrus tuberosus),
zandkool, ossetong. pijlkruidkers (Lepidium
draba). Op het strand werden vele schel
pensoorten verzameld. Ook in de duinen
werd van allerlei waargenomen; als plan
ten noemen we pastinaak, heggerank,
bremraap, boksbaard, de grootbloemige
zeewinde, akkerwinde en mierikswortel,
waarop verschillende soorten landslakken
huisden. Ook de duinboschjes bleken de
woonplaats van vele landslakken te zijn,
waarvan er dan ook menigeen als buit
werd meegenomen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijvingen;
Commanditaire Handelsvennootschap De
Tegelhande! (i.) Oude Vest 19 Leiden.
Hoofdzaak: Mariaplaats 21, Utrecht.
Naamlooze Vennootschap ,,De Rotter-
aamsche Melkinrichting (filiaal), Ooster
straat 2 c. Leiden. Hoofdzaak: Persoonsaam
18. Rotterdam. Beheerder filiaal; C. Chris-
pijn. Leiden.
Wijzigingen
„De Nationale Pers", Kaiserstraat 9, Lei
den. Uitgeverij. Procuratie verleend aan:
A. C. RavesteynPenning (Beperkende Be
palingen i
H. Turkenburg, Gouwsluischeweg 6, Al
phen a. d Rijn, Timmerman. Nieuwe Eige
naar; G. Turkenburg, Alphen a. d. Rijn.
Verzend-Boekhandel N. A. Schilte, Oran
jekade 41, Voorschoten. Boekhandel. De
zaak is verplaatst naar: v. Geusaustr, 173
Voorburg.
