Gevaar dreigt Europa vanuit Spanje MAANDAG 31 MEI 1937 No. 23673 STADSNIEUWS De Kabinetscrisis HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN 78ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Dr. Th. W. van Lidth de leude t Opdracht aan dr. Colijn Dit nummer bestaat uit VIER bieden EERSTE BLAD LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling "Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10,Cts. porto te ibetalen. - Verplicht bewijsnummer S ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque-' en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen, gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week ..Tft. f.0.18 Franco per post t. 2:35 per maanden 4- portokosten. (voor binnenland f.O.SO per 3 mnrt> Wijlen de heer van Lidth de Jeude. Zaterdag j.l. is alhier overleden onze stad genoot Theodorus Willem van Lidth de Jeude. oud-conservator aan 's Rijks Museum van Natuurlijke Historie alhier. 11 De overledene is geboren te Schiedam op Februari 1853 en bereikte dus den ouder dom van 84 jaar. Hij studeerde aan de Universiteit te Utrecht en promoveerde aldaar tot doctor in de Philosophic. Met ingang van 1 Juli 1884 werd hij tot Conservator aan het Museum alhier benoemd. Vóór zijn benoe ming in Juni 1879 nam hij als zoöloog deel aan den tweeden tocht van de „Willem Barendz" naar de Noordelijke IJszeeën. Door de Dierkundige Vereeniging werd hij voor studie-onderzoek uitgezonden naar het Zoologisch Station te Napels; ook werd hij eenigen tijd gedetacheerd aan het Kraling- sehe Veer voor het zalm-onderzoek; hij was bestuurslid (later eerelid) van de Vereeni ging tot Bevordering van de Nederlandsche Visscherij. De overleden was voorts één der oprichters van de Vereeniging voor Facul tatieve Lijkverbranding. Voor de plaats zijner inwoning heeft hij, taar het hare belangen betrof, steeds veel gevoeld; hij was o.a. gedurende 15 jaar lid van den Gemeenteraad 18901905en had daarin zitting voor de Liberale Partij; hij tas lid van de Commissie voor de Volks- Mjeenkomsten (thans opgeheven), bestuurs lid van de Vereeniging tot Bevordering van den Bouw van Werkmanswoningen en is voorzitter geweest van de Vereeniging tot Ondersteuning van Weduwen en Weezen van Verongelukte Visschers van Katwijk en Noordwijk. De heer van Lidth de Jeude had hier ter stede vele vrienden. Hij interesseerde zich voor tal van zaken. Vroeg men hem raad, dan was hij steeds tot hulp bereid; zijn beengaan zal door velen worden betreurd. Hij was een nuttig burger in de maatschap pij en voor de stad zijner inwoning. Hij biste in vrede Dc crematie van het stoffelijk overschot lindt. a.s. Woensdagmiddag plaats te Westerveld na aankomst van den trein van U uur 41 m. VER. „OUD LEIDEN" Excursie naar het nieuwe Stadhuis. Voor de excursie naar den Stadhuisbouw, welke de Ver. „Oud Leiden" Zaterdagmid- da; voor haar leden had georganiseerd, Keek groote belangstelling te bestaan, zoo dat de collegezaal van het Kamerlingh On- ««-laboratorium, waar de deelnemers bijeenkwamen, uitstekend bezet was, toen de voorzitter, prof, dr. L. Knappert een Welkomstwoord sprak en dan'k bracht aan den bouwmeester, ir. C. J. Blaauw, voor zijn dereidwillagheid om deze excursie te leiden en aan curatoren der Universiteit en aan de directie van het K. O-laboratorium voor «et beschikbaar stellen der zaal. De heer Blaauw. hierna het woord ver- Vijsend, wees er allereerst op, dat het tijd- 'tip dezer excursie eigenlijk te vroeg is en juist inzicht in de indeeling en verhou dingen van het nieuwe Stadhuis eigenlijk «iet mogelijk maakt. Spr. vertelde het eerst 'dn cn ander over den ouden gevel, daar bnb het merkwaardige geval voordeed, dat fee gevel beginsel en uitgangspunt was 'oor een daarachter gelegen gebouw met inhoud van 50.000 kubieke meter. Bij bepaling van de verhouding tusschen •«gel en gebouw heeft spr. er naar ge streefd de eerste to.t een levend en nieuw dement van het Raadhuis te maken, op- °a' het nageslacht beide niet zal zien als ™ee afzonderlijke deelën, maar als een vol ledige eenheid. Aan de hand van lichtbeel- het spr. vervolgens zien hoe ln het J®telijke deel van den bestaanden gevel «fchitectonlsche eenheid werd onderbro- terwijl het meest westwaarts gelegen Zaterdag hebben vliegers van de regeering van Valencia bom men geworpen op het Duitsche pantserschip „Deutschland", dat bij de Balearen voor anker lag. 22 personen zijn gedood, 60 gewond. In alle haast is de Duitsche regeering bijeengekomen en heeft maatregelen getroffen, die hedenmiddag aan de Londensche commissie van niet-inmenging zullen worden bekend gemaakt. Dat Duitschland dit feit als een oorlogsdaad opvat, kan intus- schen daaruit blijken, dat Duitsche oorlogsschepen, een kruiser en twee torpedobooten, de Spaansche kustplaats Almeria heb ben gebombardeerd, zooals de Spaansche minister del Vayo bevestigde. De regeering van Valencia heeft onmiddellijke bijeenroeping van de juist gesloten zitting van den Volkenbondsraad gevraagd. stuk verre inferieur was aan de rest van dezen gevel. Teneinde het vraagstuk dezer afwisselin gen tot een goede oplossing te brengen, was een reconstructie noodig, welke in vor men en details volkomen in harmonie was was met die rest. Deze reconstructie vangt aan ter linkerzijde van den Hnkertopgevel en strekt zich uit tot acht meter voorbij de plaas, waar vroeger de gevel eindigde. De vele verbouwingen, welke het Stadhuis in den loop der eeuwen heeft ondergaan, doden het wel uitwendig grootendeels zijn klassiek karakter behouden, doch geenszins inwendig. Het was als het ware een amal gama van vertrekken, waarin een systema tische opzet niet te onderkennen viel. Bij sprekers plan was een der moeilijk heden den müddeleeuwschen gevel logisch te doen aansluiten aan het daarachter ge legen gebouw en wel zoodanig, dat men, op de Breestraat staande, achter dezen gevel geen oud, doch een modern en doelmatig ingericht Stadhuis verwacht. Aan de hand van projectie- en perspec tief teekeningen en plattegronden, gaf spr. vervolgens een inzicht van het uit- en in wendig aspect van het nieuwe Stadhuis, waarbij hij ook een overzicht gaf van de toekomstige indeeling. Het beton-skelet is thans zoover gevorderd, dat men bezig ts met het optrekken van de hoofdverdieping, waartoe het bordes aan de Breestraat toe gang geeft. De architectuur van het linkerbouwdeel, gezien vanaf de Koornbeursbrug is tenslotte zoodanig, dat zij een herinnering geeft aan hetgeen men op de Breestraat gezien heeft en aldus een harmondschen overgang vormt tussohen den ouden gevel en het nieuwe gebouw aan de Vischmarkt. Na deze uiteenzetting en toelichting be gaf het talrijke gezelschap zich naar het terrein van den stadhuisbouw, hetwelk groepsgewijze werd bekeken. Zoodra de bouw in een dusdanig stadium is gekomen, dat een overzichtelijke be schouwing mogelijk is welk tijdstip, naar de heer Blaauw ons mededeelde, nog ruim een maand verwijderd is hopen wij hierop uitvoerig terug te komen. eindigd en vroeg de voorzitter aandacht voor het vroolij-ke gedeelte van het pro gramma, een gedeelte, dat aan onze Leid sche zwevers best is toevertrouwd. Allereerst werd opgevoerd een tooneel- stukje, „De Weddenschap", samengesteld door den heer J. J. van der Meer en ge speeld door leden der L.Z.V.C. Het spel der zwevers was voortreffelijk te noemen en het daverende applaus kwam hun dan ook zeker toe. Ten bate van de kas werd met een z.g. Amerikaansehe verkooping een fraai model van een prestatiemachine vervaardigd door de ANf.V.J. te Amsterdam, te gelde ge maakt. waarop de heer Glanzer eenige in teressante vliegfilms draaide, w.o. „Brieven vliegen over den Oceaan", weergevende de pioniersverbinding BerlijnZ.-Amerika; „Luchtexpresse Berlijn-Milaan-Rome" en een film van de kortgeleden gehouden Rhön-wedstrijden 1937. Deze geluidsfilms alsmede de apparatuur waren welwillend ter beschikking gesteld door de directie van de Lufthansa, het Duitsche Verkehrs- büro te Amsterdam en de A.M.V.J. in Am sterdam. Met groote belangstelling werden deze films gevolgd. De avond werd besloten met een zeer geanimeerd bal, dat tot laat in den nacht werd voortgezet. In het bijzonder willen we even melding maken van de demon stratie tap-dancing van de gebr. Van Dam en later van Schrijvers, terwijl de band „The Jumble Jacks" zich kranig geweerd heeft. De L.Z.V.C. mag terugblikken op een voortreffelijk geslaagden avond, waaraan allen aangename herinneringen zullen be waren. SELSKIP „FRYSLAN". DE LEIDSCHE ZWEEFVLIEGCLUB VIERT HAAR EERSTE LUSTRUM. Een zeer geslaagde avond. In de groote Burchtzaal herdacht de Leidsche Zweefvllegclub op feestelijke wijze haar vijfden verjaardag. De voorzitter, de heer Jongman, heette allen hartelijk welkom en schetste in grove trekken den levensloop der L.Z.V.C. Namens den Bond van Nederlandsche Zweefvliegclubs, de B.N.Z.C.. sprak de heer Meyer zijn gelukwenschen uit en merkte op, dat vijf jaren in de zweverij een zeer lange tijd is. In dien tijd kan veel gebeu ren. De L.Z.V.C. mag zich tot de eerste clubs rekenen, immers zij spruit voort uit het kamp der A.N.Z.V. te Egmond. of beter, zij is daarvan een voortzetting. Het kamp te Egmond splitste zich in drieën en zoo werden de Leidsche en de Haagsche Zweef vliegclubs en de Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen gesticht. Na deze vijf jaar bestaat de Bond uit niet minder dan 32 clubs, over het geheele land verspreid, en wijst alles er op, dat we eerst nu aan den aanvang staan van een groote bloeiperiode, die het onmogelijk maakt in eenig opzicht thans tc voorspellen hoe het er over nog maals vijf jaren in onze zweef sport zal uit zien. De heer Meyer hoopte, dat de L.Z. V.C. een goede toekomst tegemoet zou mogen gaan en in dezen opbloei een ruim aandeel zou mogen hebben. Met een daverend applaus betuigden de aanwezigen hun instemming met deze hartelijke woorden. Hiermede was het officieele gedeelte be- Rondwandeling door Leiden. Gistermorgen hield het Selskip „Fryslan" wederom onder leiding van het lid den heer N. J. Swierstra. zijn tweede „Roun kuier door aid Leyen". waaraan ditmaal een twintigtal personen deelnam. Dat er niet meer opgekomen waren, is zeker mede toe te schrijven aan het warme weer. Het uitgangspunt was wederom vanaf de Molen „De Valk", waarbij de heer Swierstra begon mede te deelen, dat van ouds, hier, ter plaatse van de Veemarkt, de Lange- gracht samen kwam met de le Binnenvest gracht. Na gewezen te hebben op het steentje met inscriptie in de muur van het hoekhuis N. Beestenmarkt en doelende op de toe voeging van dat gedeelte aan de stad in 1294, werden achtereenvolgens bezichtigd: het Coninckshof, Vrouwe Elisabeths-Gast- huis en de Groeneveld-stichting, alle aan de Oude Vest, waarvan de leider verschil lende bijzonderheden meedeelde. Tegenover de Lakenhal, het mooie bouw werk van Arend van 's-Gravenzande uit den bloeitijd der Leidsche Lakenweverij aan den Oude Singel, hield men even stil om zich vervolgens langs de Mare, Don- kersteeg. Hoogstraat, Oude Rijn naar de Hooglandsche Kerkgracht te begeven. Hier werd eerst van buiten bezichtigd het Heilige Geest of Arme Wees- en Kinderhuis en daarna de Hooglandsche Kerk. een meesterstuk van oude bouwkunst en. naar de leider meedeelde, vrij zeker door Fran- sche of Vlaamsche bouwmeesters gebouwd. De heer Swierstra deelde omtrent dit mooie bouwwerk verschillende bijzonderheden mede en wees er op dat het. jammer ge noeg, nimmer afgebouwd werd. waarvoor verschillende redenen „gangbaar" zijn. Daar het inmiddels al weer ruim 12 uur was geworden, werd besloten hier te ein digen. Namens allen bracht de Voorzitter den heer Swierstra hartelijk dank voor al het interessante, dat ook thans weer onder zijn leiding bij deze mooie wandeling werd gezien en gehoord. Nadat de volgende „rounkuier" was vast gesteld op een nader te bepalen dag in September, gingen allen voldaan huistoe. Dr. Colijn. De regeeringspersdienst meldt: Hedenmorgen heeft HJVI. de Koningin dr. H. Colijn, minister van staat, ontvangen en hem opdracht gegeven tot vorming van een kabinet. Dr. Colijn heeft verzocht die opdracht in beraad te mogen houden. Naar aanleiding van bovenstaand be richt hebben wij ons tot dr. Colijn ge wend met de vraag wat de formule, waarin de opdracht is vervat, beteekent. De formule aldus dr. Colijn komt overeen, als ik mij goed herinner, met de formule, waarin in 1918 de opdracht aan den heer Nolens was vervat, in 1923 de opdracht aan den heer Kooien en in 1925 de opdracht aan mijzelf. Uit den aard der zaak laat die formule aan den formateur dc vrijheid om in verschillende richtingen naar een oplossing te zoeken, wat intus- sohen niet wegneemt, dat ik uiteraard be gin met te zoeken naar een oplossing, waarbij redelijkerwijze mag worden ver wacht, dat een te vormen kabinet door de personen, die het bevat en door zijn werk program in de Staten-Generaal voldoen den steun zal vinden. BINNENLAND. Dc Savomin Lohman herdacht (Binnen land. 3de Blad). Congres Centrale Bond van P.T.T.-perso- neel (Binnenland, 3de Blad). Vele verdrinkingsongevallen (Gemengd, 3e Blad). Eén doode en drie gewonden bij auto ongeluk bij Halfweg (Gemengd. 3de Blad). Het Schinkelbad te Amsterdam door brand vernield (Gemengd. 3de Blad). LEERDAM-EXPOSITIE. De bekende Leerdam-fabrieken hebben in het filiaal van de firma J. van der Stok. Breestraat 155 een permanente expositie van hun producten ingericht, waarvoor de ontwerpen zoomede de opstelling werden vervaardigd door den heer A. D. Copier. Ook bij avond, wanneer de expositie door indirect licht wordt verlicht, vormt deze stand een buitengewoon smaakvol geheel. Belangstellenden hebben zonder eenige verplichting tot koopen gratis toegang. NATIONAAL JONGEREN VERBOND. De aftapping van den Maas. Op één der gewone twee-wekelijksche bijeenkomsten van het Nationaal Jongeren Verbond heeft mr. C. W. van Santen ge sproken over de Maas-aftappingskwestie tusschen Nederland en België. Ondanks het mooie weer bleek dit onderwerp velen te trekken. Dc ondervoorzitter, de heer Koo reman, constateerde dit met genoegen, en meende, dat deze kwestie te weinig be kend is. Mr. van Santen gaf eerst een overzicht van de verschillende wijzen, waarop een internationale „burentwist" een vreedzaam einde kan vinden. Tal van voorbeelden van spanningen en diepgaande meeningsver- schillen, die de partijen bijna tot oorlog brachten, maakten duidelijk, welke midde len dit kwaad zoo vaak hebben kunnen voorkomencongressen, verzoenings-com- missies, ambitrages enz. Totdat na den wereldoorlog het Permanente Hof van In ternationale Jutitie tot stand kwam. dat voor een groot aantal geschillen optreden kan als onze eigen justitie voor geschillen tusschen Nederlanders. Ook hiervan gaf spr. enkele voorbeelden, om ten lotte te eindigen met de zaak, die op dit oogenblik aanhangig is voor het Hof (de pleidooien zijn afgeioopen, het wachten is nu op het vonnis ide Maasaftappingskwestie tus schen Nederland en België Aan de hand van een kaart legde spr. uit,, hoe Neder land protesteert tegen het gebruik van het. Maaswater ten behoeve van het groote Aibertkanaal en daarmee tevens ten dien ste van de Kempensche kanalen en irriga- tiewerken, waardoor België in strijd komt BUITENLAND. SPAANSCHE REGEER INGSVLIEGERS WERPEN BOMMEN OP HET DUIT SCHE PANTSERSCHIP „DEUTSCH LAND". 22 DOODEN EN 60 GEWON DEN (3de Blad en Buitenland, le Blad) DUITSCHE OORLOGSSCHEPEN BOMBAR DEEREN DE SPAANSCHE KUST PLAATS ALMERIA (1ste Blad). De Japansche regeering Hajasji afgetreden (Buitenland.*lste Blad). De Kerkstrijd in Duitschland (Buitenland, lste Blad). Honderden arrestaties in Rusland (Buiten land, lste Blad). j ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. met een verdrag van 1863, dat nauwkeurig voorschrijft welke hoeveelheden Maaswa ter ten goede mogen komen aan al die kanalen, en wel via een voedingsgeul bij Maastricht. De voorzitter dankte spr. hartelijk na mens het zeer aandachtig luisterend ge hoor, dat bewees hoezeer een dergelijke causerie, doorspekt met historische verha len, in den smaak valt. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. Eerste Zomerbijeenkomst. Gistermorgen belegde de afdeeling Lei den van het Instituut voor Arbeidersont wikkeling een z.g. zomerbijeenkomst, welke de bedoeling heeft om te trachten de leden ook in de zomermaanden een enkele maal bijeen te brengen en daardoor den band met de leden te onderhouden. Uiteraard was deze bijeenkomst niet zoo druk be zocht als de voorstellingen in het winter seizoen. Vertoond werd de zeer mooie film „De verloren zoon", waarin de hoofdrol vertolkt wordt door Louis Trenker, den bekenden Alpinist. Prachtige natuuropna men vormden den achtergrond voor uit stekend spel. Een paar aardige journaals gingen aan het programma vooraf, terwijl ook een speciale opnamenreeks van het vergaan der „Hindenburg" werd gedraaid. Over het Natuurvriendenwerk dat het speciale zomerwerk van het Instituut is, werden nog eenige mededeelingen gedaan: een bezoek aan de stads-kweekerijen zal binnenkort worden gehouden en een auto tocht naar Antwerpen trok reeds een aan tal opgaven, dat uitvoering van het plan zeer waarschijnlijk mogelijk maakt. De tot nu toe georganiseerde tochten hadden een groot succes. BAZAAR KOOIKAPEL. Ten bate van de Kooikapel der Ned. Herv. Gemeente wordt hedenavond in het wijk- gebouw Rehoboth aan het Rapenburg een bazaar geopend, welke ook morgen en Woensdag zal duren. Dank zij den grooten ijver van het ba zaar-comité is een schier onuitputtelijke voorraad nuttige en fraaie handwerken bijeengebracht, waarin de bezoeksters stel lig iets zullen aantreffen, wat naar hun gading is. Ook in huishoudelijke gebruiks artikelen is er een groote sorteer mg. En natuurlijk zijn er ook tal van attrac ties: een grabbelton, een sjoelbak, rad van avontuur mitsgaders de onontbeerlijke theeschenikerij Wie derhalve een nuttig werk wil doen. dat tevens practisoh nut oplevert, hij of zij doe dezer dagen de benoodigde inkoo- pen in .Jtehoboth".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1