BINNENLAND
deeit li nude
LEIDSCHE GROOTHANDEL TELEFOON 1965
LEID5CH DAGBLAD, Woensdag 12 Mei 1937
Vierde Blad No. 23657
De strijd in Spanje
Mi v<
Buitenbijts
78sie Jaargang
Hr. Ms. Tromp op 24 Mei
te water.
De kolensaneering.
Tegengaan van
lintbebouwing.
FINANCIEN
Dividend der A. K. U.
Kleurecht!
18 GROOTE
POSTZAKKEN VOL
Ruim 20.000 inzenders ontvangen dus
een fraai doosje
TJOKLAT LUXE
A
CHOCOLADE
HOLLANDSCH ZWITSERSCHE CHOCOLADEFABRIEK-AMSTEROAR
Engros verkrijgbaar bij de
LANGEBRUG 35
UIT DE RAADZAAL
LAND- EN TUINBOUW
Plechtigheid zal doo. H.M. de
Koningin worden verricht.
Naar wij vernemen heeft H.M. de Ko
ningin den wensch te kennen gegeven, de
tewaterlating van den bij de Nederland
se Scheepsbouwmaatschappij te Am
sterdam voor de Koninklijke Marine in
aanbouw zljnden flottieljeleider „Tromp"
op 24 Mei a.s. persoonlijk te verrichten.
Een adres van de middenstands
bonden.
De saneering van den brandstoffen-
handel heeft op het punt gestaan in
een te storten. Alle beperkende bepa
lingen t. a. v. de coöperaties-b zouden
komen te vervallen. Zoover is 't intus-
schen niet gekomen. Om de saneering
te behouden heeft de handel bij wijze
van compromis, genoegen moeten
nemen met een regeling, waarbij voor
de bestelcoöpcraties de mogelijkheid
bestaat een omzetvermeerdering te
verkrijgen van gemiddeld 10 procent
in vergelijking met het kolenjaar
1934/1935.
De drie Nederlandsche midden
standsbonden, die hierin een onbillijk
heid voor den particulieren handel
zien, hebben tot de kolenconventie en
tot den minister van handel, nijver
heid en scheepvaart een uitvoerig
schrijven gericht.
Hierin wijzen adressanten op het ver-
lohil tusschen de a- en b-corporaties
De coöperaties-a zijn volkomen gelijk te
stellen met den particulieren handel,
Immers deze houden ook voorraden en ver
richten verder alle normale bedrijfsfuric-
tles. De z.g. coöperaties-b echter, volgen
een geheel ander systeem. Zij nemen de
orders aan van leden en ook van niet
leden, verzamelen deze en bestellen de be-
noodlgde brandstoffen, welke na aankomst
aan het station rechtstreeks worden afge
haald of thuis bezorgd. De coöperaties-a
verzorgen mede de permanente distribu
tie, met alle daaraan verbonden kosten;
de zoogenaamde „coöperaties"-b verzorgen
enkel een soort gelegenheidsdistributie,
uiteraard zonder kosten voor opslagplaat-
een. houden van voorraad enz.
De bedrijfsmatige detailhandel heeft een
functie te vervullen bij de distributie van
brandstoffen. Zonder goed geoutilleerden
detailhandel is een behoorlijke distributie
ondenkbaar.
De coöperaties-b kunnen slechts bestaan
tn haar distributie is slechts mogelijk,
wanneer er een permanent distributie
apparaat aanwezig is. De handel is voor
waarde voor haar bestaan. De ongerijmd
heid ligt hierin, dat genoemde „coöpera
ties" van den eenen kant niet in staat zijn
de distributie vla den handel geheel te
vervangen, van den anderen kant echter
bij volkomen vrijheid dienzelfden handel
zoodanig zouden beconcuxreeren, dat deze
in groote moeilijkheden zou geraken.
Wij kunnen dan ook aldus de mid
denstandsbonden in het optreden van
de coöperaties-b niets anders zien dan een
unfaire manier van concurreeren. Concur
rentie in den eigenlijken zin van het woord
is slechts mogelijk tusschen gelijke of ten
naastenbij gelijke partijen.
In een behoorlijke saneering behoort o. 1.
aan de coöperaties-b geen enkel werkter
rein te worden overgelaten.
Wanneer door den ondermijnenden in
vloed van de gelegenheidsdistributie de
Positie van den handel zwakker wordt, kan
dit niet nalaten in ongunstigen zin te wer
ken op den toestand van de transport
arbeiders in den kolenhandel.
De kolenconventie heeft oorspronkelijk
voor de coöperaties-b beperkende bepalin
gen aangelegd. Dit gaf blijk van een juist
inzicht in de verhoudingen zooals die be
staan in den brandstoffenhandel. Het be
staande wordt geëerbiedigd en gehand
haafd, doch tegen verdere uitbreiding van
een euvel werd gewaakt door de hoeveel
heden, die de coöperatles-b mochten ont
vangen te llmiteeren tot die van 1934/35.
Plotseling kwam het bericht dat alle be
perkende bepalingen, t. a. v. voornoemde
instellingen zouden worden opgeheven,
trader deze omstandigheden was medewer
king van den handel onmogelijk.
Overtuigd van de waarde der saneering
heelt de handel gezocht naar een oplos
sing.
Om de saneering te redden heeft hij een
hitersten noodsprong gedaan en genoegen
genomen met de bovengenoemde compro-
nns-oplosring.
Het is duidelijk, dat de handel hier zeer
«mbdlijk is behandeld.
Bij een objectieve beschouwing der za
ken aldus de middenstandsbonden
tal men tot de conclusie komen, dat de
nmdige regeling voor den handel onhoud
baar is.
De bonden hebben daarom de kolen-
mventie en den minister verzocht in de
/«omst ertoe te willen medewerken, dat
5r* kwaad der gelegenheidsdistributie in
®n kolenhandel door de „coöperaties"-b
terug6 ?erhigst mogelijke proporties wordt
hotobscbip „nansen ville" onder
nederlandsche vlag.
Gekocht door den Kon. Holl. Lloyd.
Naar wij vernemen heeft de maatschap-
P!J tot voortzetting van den Koninklijken
hoilandsohen Lloyd het 5900 bruto register
i/hffletend motorschip „Nansen Vllle" ge-
PJht, dat in 1931 in Malmö ls gebouwd.
schip, dat behoort aan de Universal
zal tme ComPany (Klaveness) te Oslo,
te zijner tijd in zijn nieuwe bestem-
gebruikt worden voor den dienst op
B '"Amerika. Technisch personeel van de
jjkitsohappij en van de scheepvaartin-
cal zich naar Oslo begeven om het
^P onder Nederlandsche vlag te bren-
Meening der Eerste Kamer.
Aan het Voorloopig Verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp van wet tot vast
stelling van bepalingen tot het ln het ver-
keersbelang tegengaan van lintbebouwing
langs wegen onder beheer van het Rijk of
op het Rijkswegenplan voorkomende, is het
volgende ontleend:
Eenige leden spraken hun leedwezen er
over uit, dat de voorgestelde bepalingen
niet rechtstreeks zijn gericht op het tegen
gaan van lintbebouwing, doch ln de eerste
plaats ten doel hebben behartiging van het
verkeersbelang, hetwelk men dan door te
gengaan van lintbebouwing hoopt te be
reiken.
Wegens die strekking nu van het wets
ontwerp, waarbij het verkeersbelang pri
mair, de bestrijding van de lintbebouwing
secundair is, trokken deze leden ln twijfel,
of men aan de hand van de ontworpen be
palingen inderdaad afdoende paal en perk
zal kunnen stellen aan de ln steeds ster
kere mate voorkomende schennis van
natuurschoon ter oorzake van de lintbe
bouwing.
Verscheidene leden, vooropstellende, dat
zij de lintbebouwing een euvel achten, niet
alieen uit een oogpunt van verkeersbelang,
doch ook wegens de vernietiging van na
tuurschoon, er door veroorzaakt, hadden
nochtans ernstige bezwaren tegen de ont
worpen regeling, al erkenden zij aanstonds,
dat deze ten deele tegemoet komt aan de
bedenkingen, welke de Eerste Kamer in
dertijd had ingebraoht tegen een vorig
wetsontwerp aangaande hetzelfde onder
werp.
De bezwaren van de hier aan het woord
zijnde leden betroffen voornamelijk het
geen wordt voorgesteld ln de artikelen 8
tot en met 10 nopens bouwverbod en uit
wegen en het ontbreken van een volkomen
eerbiediging van het burgerlijk recht op
uitweg.
Vele andere leden verklaarden zich met
dit wetsontwerp volkomen te kunnen ver
eenigen.
Vele leden traden in een bespreking van
de artikelen 8 tot en met 11.
Eenige leden oordeelden de voorgestelde
regeling omtrent de schadevergoeding on
voldoende.
Wijders waren verscheidene leden van
meening, dat de rechtmatige aanspraak op
vergoeding van hem, die een burgerlijk
recht op uitweg heeft, in de voorgestelde
regeling niet genoegzaam erkenning vindt.
wijziging wetboek van straf
vordering.
Het zwijgrecht van den verdachte.
Ontleend ls aan de memorie van ant
woord op het voorloopig verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp van wet tot wijzi
ging van artikel 29 van het wetboek van
strafvordering:
Het was den minister aangenaam te ver
nemen. dat verscheidene leden hun in
stemming met dit wetsontwerp betuigden.
Evenals dezen leden is ook hem de bepa
ling, dat, behalve ln het geval van behan
deling zijner zaak ter rechtzitting, den
verdachte vóór het verhoor mededeeling
wordt gedaan, dat hij niet tot antwoorden
verplicht is, van de totstandkoming van
het wetboek af onbevredigend voorgeko
men.
De minister betreurt het ook, dat het
oorspronkelijk voorstel der regeering de
Eerste Kamer niet heeft kunnen bereiken.
Ook hij meent, dat de eigenlijke fout ge
legen ls in den tweeden volzin van het
eerste lid van artikel 29 en dat het de
voorkeur had verdiend, dezen volzin gelijk
tijdig met de beide andere te doen ver
vallen.
Hij kan zich echter niet geheel vereeni
gen met de meening van de leden. die. nu
schrapping van den tweeden volzin niet
langer ln het wetsontwerp is opgenomen,
de beteekenis van het ontwerD gering
achtten. In de praktiik wordt schadelijke
werking van dien volzin ten zeerste ver
scherpt door den mededeelingsplicht.
Van een neiging tot inaulsitoriale onder
vraging ls den minister sinds de Invoering
van het nieuwe wetboek nimmer gebleken.
de controle op spanje.
Nederland moet f. 155.000 bijdragen.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver
hooging van de begrooting van buitenland-
sche zaken voor 1937 met een bedrag van
f. 155.000 als aandeel van Nederland in de
kosten van de internationale controle tot
het tegengaan van toevoer van wapentuig
en vrijwilligers naar Spanje.
Deze controle brengt belangrijke kosten
mede. welke geschat zijn op 900.000 pond
sterling over één jaar. indien dat toezicht
zoo lang zou voortduren. De regeeringen
zijn het eens geworden daartoe een inter
nationaal fonds te stichten, waartoe de
regeeringen in overeengekomen verhou
dingen zullen bijdragen. Het aandeel van
Nederland zal 1.9 procent bedragen. Het is
voor deze door Nederland bij te dragen
som, dat bij deze suppletoire begrooting de
wettelijke goedkeuring wordt gevraagd.
meerijden in auto's door
politiebeambten.
Een verbod van misbruik.
Naar aanleiding van een klacht en een
daarnaar vanwege den minister van justi
tie Ingesteld onderzoek, is gebleken, dat
politiebeambten soms misbruik maken van
hun bevoegdheid auto's te laten stoppen,
met de bedoeling om, zonder dat eenig
dienstbelang zulks rechtvaardigt, te vragen
te mogen meerijden.
Een dergelijk optreden acht de minister
voor een politieman onbetamelijk en het
aanzien van het gezag van de politie scha
dend.
Op verlangen van den minister is thans
aan de daarvoor in aanmerking komende
autoriteiten een brief gezonden, waarin
vorenbedoelde handelingen worden ver
boden.
Van 't front.
Den geheelen dag is Bilbao en omgeving
gisteren door de luchtmacht van de
rechtschen gebombardeerd. De bevolking
werd twaalf maal opgeschrikt door sirenes,
welke luchtalarm aankondigden.
Te Valencia wordt vernomen, dat de
pogingen van de troepen van Franco om
zich meester te maken van den berg Sol-
lube nu reeds 98 uur duren. De Basklsche
troepen zijn meester in de passen.
Franco meldt daartegen successen van
kleinen omvang.
Volgens berichten uit Madrid zijn de
Volksfronttroepen Toledo Ln het Zuiden
tot op een kilometer genaderd. Terwijl de
troepen, die ten Noorden der stad opereer
den, de troepen van Franco bezig hielden,
rukten de troepen in het zuiden langs den
weg Ar gesToledo op eh de rechtschen
hebben zich reeds terug moeten trekken
tot de linies, welke den onmiddellljken toe
gang tot de stad verdedigen.
Het grootste deel van de rechtschen ls
tot ln de stad zelf teruggetrokken.
De gebouwen, welke door de troepen van
Franco omgevormd waren in forten, zijn
door het geschutvuur van de volksfront
troepen voor een deel vernield.
Bij het bombardement van Madrid is
gisteren een veertigtal personen om het
leven gekomen meer dan 150 werden ge
wond.
Het bombardement dat de stad gisteren
heeft ondergaan, was een van de hevigste
sedert het begin van het beleg, overal in
de stad vielen de projectielen neer: In den
middag waren alle straten verlaten.
Van 1 April tot en met 9 Mei zijn er 217
dooden gevallen d wz 76 vrouwen en 141
mannen Er vielen 693 gewonden, n.l. 240
vrouwen en 453 mannen.
De Volksfronttroepen ziln er in geslaagd
de brug op te blazen, welke de troepen van
Franco ln de universiteitswljk verbond met
de meer achterwaarts gelegen troepen Den
geheelen dag door woedde een hevig artil-
leriegeveöht.
Graaf van Covadonga acht herstel
der monarchie mogelijk.
De graaf van Covadonga. de oudste zoon
van ex-koning Alfonso van Spanje, heeft
medegedeeld, dat hij zijn echtscheiding
had bespoedigd in verband met de „moge
lijkheid van een herstel der monarchie ln
Spanje". Hli zette uiteen, dat hli volgens
de grondwet de erfgenaam van de kroon
is. daar het parlement nog niet rijn troons
afstand heeft aanvaard.
Het huwelijk van den eiaaf met me],
Rocafort is op 17 Mei vastgesteld.
Een broeder van éx-keizerin Zita van
Oostenrilk. prins Gaetan van Parma, zou
in Biskaje, strijdend aan de zijde van Mola,
zwaar gewond zijn.
rlott-
De directie van de A.K.U. N.V. te Arnhem
deelt mede, dat op de vergadering van den
raad van commissarissen dezer vennoot
schap werd besloten aan de algemeene
vergadering van aandeelhouders voor te
stellen op de prioriteits-aandeelen 36 pCt.,
op de cumulatief-preferente aandeelen 15
pCt. en op de gewone aandeelen geen di
vidend uit te keeren.
Kleur Uw landhuizen, priëelen en schuttingen,
hekken en hokken voortaan met Ceta-Bever
„Buitenbijts" in groen, geel, oranje, bruin,
rood, wit en blauw. Een pracht-effect en veel
goedkooper! Dekt in één maal! Smeert ge
weldig uit. Vernietigt schimmels en bacteriën.
Frissche, pittige geur!
Ceta-Bever
K.G. BUS 55 CT. - 1 K.G. BUS 90 CT.
Het nieuwste praéhtproduet van Ceta-Bever
1185
(Ingez. Mod.)
protest tegen verlaging van
den melkprijs.
De Zuid-Hollandsche Bond van Melkvee
houders heeft gisteren te Rotterdam een
algemeene ledenvergadering gehouden ter
bespreking van de consumptiemelkrege-
ling, zulks in verband met de sedert eenige
weken Ingetreden verlaging van den melk
prijs met één cent.
De vergadering, welke zeer druk bezocht
was, oefende ernstige critlek op de hdüding
van de Crisiszuivelcentrale, daar alleen de
handel bij de verlaging gebaat ls.
Besloten werd telegrammen te zenden
aan H. M. de Koningin en aan Minister
Colijn, waarin de aandacht op deze aan
gelegenheid wordt gevestigd.
Na uitvoerige discussie vereenigde de
vergadering zich met het voorstel der af-
öeeling IJselmonde, om, wanneer de verla
ging binnen drie dagen niet ongedaan zal
zijn gemaakt, het hoofdbestuur te mach
tigen geheel naar bevind van zaken te
handelen.
dat
met brieven zijn binnengekomen,
alle inzendingen van uitgeknipte
advertenties onzer GROOTE
RECLAME CAMPAGNE
in de dagbladen.
WAARDE 30-35 CENT.
Gezien het veie werk hieraan
verbonden, wordt een
ieder verzocht
een weinig
geduld te
hebben.
DE INZENDING IS
THANS GESLOTEN.
N.V.
1190
1191
(Ingez. Mcd.)
een uitstel-zitting.
Een vreemde raadszitting ligt achter ons.
Vreemd, omdat feitelijk behalve in de
hamer-punten of wat daarvoor kon door
gaan, dus waar slechts een enkele opmer
king werd gemaakt, geen enkele beslissing
is gevallen, zondert men alleen uit', dat
inzake de weigering van Ged. Staten tot
goedkeuring van het raadsbesluit inzake
medewerking aan het Sportfondsenbad. be
sloten is in hooger beroep te gaan bij de
Kroon. Het is de logische consequentie van
de houding, door den raad in deze voor
onze stad zoo belangrijke materie aange
nomen.
De heer Goslinga was de spreekbuis van
een aantal leden die meenden, dat dit
hooger beroep gerust achterwege kon blij
ven, daar de mislukking van tevoren vast
stond. Doch (zonder eenig succes te dur
ven voorspellen) het is toch te probeeren?
Opnieuw is in de wonir.gbouw-aangele-
genhtid geen beslissing verkregen. Welis
waar werd het voorstel-Schüller om een
woningtelling etc. te houden, thans ver
worpen. gelijk wij hadden voorzien, maar
nu staakten de stemmen opnieuw over het
eerste gedeelte van het voorstel Eikerbout,
zoodat wederom de behandeling moest
worden aangehouden.
Dat kleine zaken soms de meeste stof
kunnen doen opwaaien, bewees het debat
over het verzoek van een bioscoop-exploi
tant hier ter stede om restitutie van z.i.
te veel betaalde gelden, waarop B. en W,
een afwijzend praeadvies hadden uitge
bracht. Niet zoozeer om de knikkers, dan
wel om het spel!
Het bedrag, waar het om gaat ls de
moeite niet waard, maar de contracten-
politiek van de Lichtfabrieken is in deze
aangelegenheid gemoeid: in haar geheel.
M.a.w. er zit aan deze kwestie een prlnci-
pieele zijde en dat moet als van zelf tot
groote voorzichtigheid manen,
In den raad werd dit niet algemeen in
gezien en daarom hebben B. en W. voor
gesteld, deze vergoedings-aanvrage te doen
aanhouden, opdat het principieele vraag
stuk nog eens rustig onder oogen kan
worden gezien.
De vraag wordt toch: zijn de Lichtfa
brieken, wanneer zij een nieuw contract
afsluiten, verplicht, anderen daarvan hi
kennis te stellen, opdat ook zij van een
dergelijke overeenkomst kunnen profitee
red Dat is de quintessens van de affaire,
los van het adres van den bioscoop- ex
ploitant, Dat, zoo op deze vraag ja wordt
geantwoord, zeer gevaarlijke aspecten op
duiken voor de contracten-politiek der
fabrieken, ligt voor de hand en een nauw
keurige overweging daarvan is zeker op
haar plaats.
Uitstel werd ook toegepast inzake de
inter.pellatie-v. d. Voort over het ontslag
aan leden van het personeel der Lichtfa
brieken. B. en W. maakten gebruik van
hun wettig vastgelegd recht om het ant
woord tot volgende zitting uit te stellen.
Dit was den heer v. d. Voort weinig naar
den zin, die langs den weg van een spoed-
eischend voorstel trachtte toch een be
slissing te forceeren, maar de raad wei
gerde in groote meerderheid en vol
komen terecht dezen weg te betre
den. De voorstellers namen het ingediende
voorstel voorloopig terug, om er misschien
straks nog eens weer mee te komen, doch
dan geheel volgens normalen gang van
z&kcn
De capitulanten-verordening is hervormd
moeten worden, daar van hoogerhand
goedkeuring was onthouden aan de door
den raad aangenomen tekst Het was te
voorzien; de raad had zich dit echec kun
nen besparen.
kon. ned. stoomboot mij.
PERSEUS, 11 Mei van Kopenhagen te
Stettin.
CRYNSSEN. 11 Mei van W. Lndië te Amst.
BERENICE, 11 Mei van Danzig n. Kopen
hagen.
AGAMEMNON, 11 Mei van Horta n. Amst.
silver-java-pacific lijn
BENGALEN. 11 Mei van Pacific Kust te
Pasaroean.
rottkrdamsche lloyd
PALEMBANG, thuisreis, 11 Mei van Port)
Said.
DEMPO, uitreis, 11 Mei van Tanger.
halcyon lijn
STAD AMSTERDAM, Benlsaf n. R'dam,
pass. 11 Mei Ouessant.
holland-amerika lijn
VEENDAM, 10 Mei van R'dam te New York,
LEERDAM, thuisreis, 10 Mei te Londen.
MAASDAM, R'dam n. New York, pass. 10
Mei Lizard.
kon. holl, lloyd.
SALLAND, uitr., 11 Mei te Rio Janeiro.
mij nederland.
ENGGANO, 11 Mei van Amst. n. Java.
mij. oceaan
MELAMPUS, Amst. n. Java, was 10 Mei 9 u.
45 v.m. 70 mijlen Z. van Lands End.
holland—afrika-lijn.
SPRINGFONTEIN, thuisreis, pass. 11 Mei
voorm. 3 uur Ouessant; wordt 12 Mei
's avonds te Antwerpen verwacht.
diverse stoomvaartberichten.
FRIESLAND, 10 Mei van Kopenhagen naar
Gdynia.
HOOGLAND, 10 Mei van Hamburg naar de
Tyne.
ST. ANNALAND, 11 Mei van de Tyne ta
Hamburg.
TRITO, 11 Mei van R'dam te Belfast.
VECHT, Emden n. Stockholm, pass. 11 Mei
Brunsbuttel.
WAALHAVEN, Antwerpen n. Libreville,
pass. 11 Mei Vlissingen
SLIEDRECHT, naar Aruba, was 10 Mei 10
u. 20 vm. 340 mijlen Z. van Valentia.
KATENDRECHT. naar Houston, was 10
Mei 10 u. 45 v.m. 100 mijlen N.W. van
Lands End,
MEGARA, naar Shellhaven, was 9 Mei 10 u.
20 n.m. 280 mijlen Z.Z.O, van Valentia.
1162
(Ingez. Med.)
ONDERSCHEIDING DER HEEREN
LOUWES EN ADDENS.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest der
Groninger Maatschappij van Landbouw is
de heer H. D. Louwes benoemd tot Ridder
ln de Orde van den Nederlandschen Leeuw
en de heer N. G. Addens tot Ridder ln de
Orde vsin Oranje Nassau.
