STADSNIEUWS nummer ^s,aatui' WIE bladen
Leidsche
Luchtbeschermingsdienst
Vijf Nederlandsche zeelieden
verdronken
>78ste Jaargang
WOENSDAG 7 APRIL 1937
No. 23628
Officieele Kennisgevingen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
EERSTE BLAD
Een plaatselijke
afdeeling opgericht
Prinselijk paar terug
in ons land
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd 2ljzi:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten»
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.)
Panameesch schip
met Hollandsche bemanning
in den grond geboord.
Geheimzinnige maatschappij
„Rambon" zet haar werk voort.
(Speciale G.P.D.-berichtgeving).
Volgens een Reuter-bericht is het
onder Panameesche vlag varende
vrachtschip „Andra" voor de Cantabri-
sche kust (Noord-Spanje) door den
kruiser der nationalisten „Almirante
Cervera" tot zinken gebracht. Omtrent
het lot der bemanning verkeert men in
het onzekere.
Slechts weinigen in den lande zullen
vermoed hebben dat. toen gisteravond
bovenstaand radio-persbericht werd ver
spreid, er een schok door een aantal
Rotterdamsche gezinnen is gegaan.
Aan boord van dit z.g. van Panamee
sche nationaliteit zijnde s.s., waren na
melijk Rotterdammers! En voor zoo
ver wij in den loop van den nacht nog
hebben kunnen nagaan is het aantal
Nederlandsche opvarenden op 5 te
schatten. De „Andra" behoort tot die
schepen, waaromheen een waas van
geheimzinnigheid hangt. Het schip kan
op één lijn gesteld worden met de s.s.
„Rambon", Juna", „Sarkani", „Tinga",
„Dobcsa" en „Warmond", die regelma
tig wapenen vervoeren van Gedynia
naar Spaansche zeehavens.
De geschiedenis van de „Andra" doet den
ken aan Herman Heijermans' „Op Hoop
van Zegen". De reeders probeeren in ons
land schepelingen te werven, terwijl zij we
ten, dat, wanneer deze eenmaal hebben
aangemonsterd en het schip het ruime sop
heeft gekozen, zij groote kans hebben nim
mer meer een voet op Nederlandschen bo
dem te zetten. De reeders weten ook, dat
de schepelingen groot gevaar loopen, ook al
blijven zij uit handen van de Franco-troe
pen, met hun schip in de diepte te verdwij
nen, want het materiaal, dat voor de myste
rieuze reizen wordt gebruikt, is volkomen
onzeewaardig. De schepen zijn voor het
meerendeel „zoo lek als een mandje". Eén
storm van geringe kracht is voldoende om
het schip tot zinken te brengen.
Weten de zeelieden, die voor déze sche
pen monsteren, aan welke gevaren zij bloot
kunnen staan? Monsteren zij omdat hun
politieke gevoelens overeenkomen met die
van het Spaansche volksfront? Zetten zij
hun leven op het spel alleen uit drang naar
avonturen? Of zwichten deze mannen voor
de zeer aanlokkelijke aanbiedingen die hen
worden gedaan?
Het zijn vragen, waarop niet onmiddel
lijk antwoord is te geven. Maar uit de ge
sprekken die wij gisteravond en vannacht
hadden met de familieleden der opvarenden,
die na het hooren van het persbericht in
hevige ongerustheid verkeerden, is ons ge
bleken dat de politieke gevoelens niet direct
een rol spelen noch de drang naar avontu
ren doch dat men voornamelijk tot mon
steren overgaat omdat de donkeyman en de
lichtmatroos bijna eenzelfde gage ontvan
gen als de eerste stuurman van een nor
maal koopvaardijschip. Wanneer zij mon
steren beseffen zij niet de groote gevaren,
waaraan zij bloot staan tijdens de reis.
dam vertrokken met onbekende bestem
ming en nog zijn deze schepen niet in de
haven van vertrek teruggekeerd.
Familieleden vertellen.
Wij hadden gisteravond een onderhoud
met de vrouw van den donkeyman Stolk,
die in de Westerstraat te Rotterdam een
tehuis voor zeelieden exploiteert. De oude
vrouw vertelde ons dat haar man sedert 30
jaar de zee niet meer had bevaren. De za
ken gingen echter slecht. Door de groote
werkloosheid die onder zeelieden heerscht,
leverde het pension geen winst meer op. De
man zocht werk. In den regel geeft men de
voorkeur aan jongere krachten, doch van
een kennis had hij gehoord dat het Neder -
landsch Bevrachtingskantoor ook werk heeft
voor ouderen. Het feit dat hij zoo langen
tijd niet had gevaren en hij dus niet meer
over die capaciteiten beschikt, welke door
gaans aan een zeeman gesteld worden,
speelde geen rol. Men nam hem in dienst
en nog wel tegen een zeer hooge gage. Hij
moest naar Duinkerken gaan waar de
„Andra" in de haven lag gemeerd. Omtrent
de bestemming van het schip werd hem
niets medegedeeld. Alleen de kapitein was
hiervan op de hoogte en aan diens bevelen
moest de bemanning gehoorzamen. Nadat
de „Andra" op 2 Febr. j.l. uit Rotterdam
was vertrokken, heeft Stork zich eenige
v/eken later te Duinkerken aan boord be
geven. Er waren nog verscheidene andere
Noderlandsche zeelieden aan boord, waar
onder eenigen die in dezelfde straat wonen
als Stolk.
Voor zijn vertrek had de reederij mede
gedeeld dat de familieleden niet recht
streeks aan de opvarenden mochten schrij
ven. Correspondentie, voor de zeelieden be
stemd, moest ten kantore van het N.B.K.
worden ingeleverd, dat voor de verdere
expeditie zou zorg dragen. Stolk heeft ver
scheidene brieven aan zijn vrouw geschre
ven, waarin hij o.m. heeft gezegd, dat de
zeewaardigheid van het schip zeer veel te
wenschen overliet. Toen de „Andra" Duin
kerken had verlaten drong het water aan
alle kanten het schip binnen, zoodat men
oogenblikkelijk moest terugkeeren om een
en ander weer bij te lappen. Stolk eindig
de een der brieven met: „Wij zullen maar
moed houden". Hieruit blijkt dus wel dat
men het bij de munitietransporten naar
Spanje niet zoo nauw neemt met het ma
teriaal.
De „Andra" heeft ook nog eenigen tijd in
Kopenhagen gelegen, tegelijk met de „Juna"
waarvan, zooals men weet, de opvarenden
14 dagen geleden van het vliegveld Waal
haven naar de Deensche hoofdstad zijn ge
bracht. Niemand weet, zoo vertelt de vrouw
van Stolk, waarheen de schepen varen. Een
kennis van mij, zoo zeide zij, bevindt zich
aan boord van de „Juna", welk schip al
maanden en maanden onder weg is. Tel
kens wordt er gezegd: „het schip komt naar
Rotterdam" doch tenslotte blijkt het weer
een andere bestemming te hebben gekregen.
Wanneer het telegram uit Spanje, dat de
„Andra" tot zinken is gebracht, juist is, zul
len er vijf gezinnen te Rotterdam in rouw
zijn gedompeld. Wellicht zal er daarna weer
een voor den sloop bestemd schip worden
opgekocht door de reederij. En wellicht zul
len weer andere werklooze zeelieden zwich
ten voor de mooie aanbiedingen die de ge
heimzinnige maatschappij te Rotterdam
doet.
Reeds eerder hebben wij gewezen op
het bestaan van een zeer geheimzinnige
maatschappij te Rotterdam de N.V.
„Rambon" genaamd, waarmede ook het
Nederlandsch Bevrachtingskantoor te
Rotterdam in nauwe relatie staat. Daar
monsteren deze zeelieden aan. Hoe
wel het Nederlandsch BevTachtings-
kantoor in verband met verspreide be
richten, nog met nadruk in de couran
ten heeft verklaard dat zij met de wa
pentransporten naar Gedynia niets uit
staande heeft, is ons gisteravond geble
ken dat deze maatschappij de Neder
landsche zeelieden, die hebben aange
monsterd, naar Duinkerken heeft ge
zonden, waar zij zich aan boord van
het thans getorpedeerde s.s. „Andra"
hebben begeven. De Maatschappij heeft
de zeelieden van de „Andra" gages aan
geboden, die zeer hoog waren. Elke
zeeman zou, wanneer de reis volbracht
zou zijn, f.250 krijgen als extra toe
lage.
Wanneer de reis is volbracht, vertelt men
er niet bij. Maanden geleden zijn de ss.
^Rambon", „Dobesa" en Tinga" uit Rotter
VERKIEZING TWEEDE KAMER
DER STATEN-GENERAAL.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
openbare kennis, dat formulieren voor de
lijsten van candidaten ten behoeve van
de verkiezing van de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, alsmede voor
de schriftelijke verklaringen van bewilli
ging, ter Gemeente-Secretarie van Leiden
'Rapenburg 121 kosteloos verkrijgbaar zijn
tot en met den dag der candidaatsteiling.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
Leiden, 7 April 1937 9249
STEMMEN IN EEN ANDERE
GEMEENTE.
De Burgemeester van Leiden maakt be
kend, dat uiterlijk 14 dagen vóór den dag,
waarop de stemming voor de verkiezing
van de leden van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal wordt gehouden, de ge
legenheid bestaat ter Gemeente-Secretarie
in persoon mede te deelen, dat men in een
andere gemeente aan de stemming wenscht
deel te nemen.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
Leiden, 7 April 1937. 9250
De actie zal met kracht
worden ter hand
genomen.
In navolging van hetgeen reeds in
vele groote en kleine plaatsen van ons
vaderland is geschied, is op 25 Maart
jj. ook hier ter stede een afdeeling
opgericht van de Ned Ver. voor Lucht
bescherming. de eenige algeheel door
de regeering erkende organisatie op
dit gebied.
In December van het vorige jaar nam
dr. E. J. J. G. Renaud het initiatief om
tot de oprichting tot een zoodanige ver-
eeniging te komen, tot welk doel hij
een aantal stadgenooten bijeen riep. Dit
waren de heeren: Ir. F. H. E. Guljé. di
recteur der Hollandsche Constructiewerk
plaatsen; N. C. F. van Ginkel, directeur
der Kon. Ned. Grofsmederij; A. de Koster,
directeur der Meelfabriek „De Sleutels";
Ir. J. J. G. van Hoek. directeur van Wer-
nink's Beton Mij.; dr. L. P. Krantz. direc
teur der N.V. J. J. Krantz en Zn.; Bern.
Buurman, architect; mr. dr. L. Sprey. ad
vocaat en procureur; dr. D. E. Bosselaar.
rector van het Gem. Gymnasium; ir. J. J
Valkenburg, secr. van den Leidschen Che-
mischen Kring; overste M. van Mens,
Commandant der Burgerwacht; E. H.
Moens. directeur Landbouwcrediet, bijkan
toor Leiden en dr. T. Potjewijd, voorzitter
van het Departement Leiden der Ned. Mij.
voor Pharmacie.
In dezen kring werd algemeen de drin
gende noodzakelijkheid ingezien van het
nemen van maatregelen ter bescherming
van de civiele bevolking tegen aanvallen
uit de lucht. De besprekingen leidden tot
de oprichting van een plaatselijke afdee
ling der hierbovengenoemde landelijke
vereeniging, waarvan het bestuur defini
tief als volgt werd samengesteld: N. C. F.
van Ginkel. voorzitter: dr. E. J. J. G. Re
naud, vice-voorzitter; dl'. T. Potjewijd, se
cretaris. Boerhavelaan 37, tel. 2395, toestel
693 of tel. 2969 en E. H. Moens, penning
meester.
Op verzoek van het bestuur werd de
burgemeester, mr. A. van de Sande Bak-
huyzen bereid gevonden het eerevoorzitter
schap te aanvaarden.
De vereeniging wil de propaganda voor
NED. CHR. REIS VEREENIG ING.
Jaarvergadering der Leidsche afdeeling.
Gisteravond heeft de afd. Leiden der
Ned. Chr. Reisvereeniging, haar feestelijke
jaarvergadering gehouden in de zaal van
„Zomerlust". Om halfacht werd de bijeen
komst, waarvoor zeer veel belangstelling
was, geopend met het zingen van ps. 84 6
en gebed, waarna de voorzitter der afdee
ling. de heer Joh. Vooys, eenige hartelijke
welkomst woorden tot de aanwezigen richt
te. Tevens nam spr. de gelegenheid te baat,
de aandacht der leden op de as. zomer te
houden vereenigingsreizen naar Rome en
het Teutoburgerwoud te vestigen. Laatst
genoemde reis heeft tot voordeel, in bijna
elke afdeeling te beginnen, hetgeen van
zelfsprekend velen zal aanlokken deze reis
te maken.
Hierna werden de notulen der vorige
jaarvergadering voorgelezen en onveran
derd goedgekeurd, evenals de jaarverslagen
van secretaris en penningmeester.
Uit deze verslagen vernamen wij o.a. dat
de afdeeling 620 leden telt. Er zijn dit jaar
14 excursies gehouden met 317 deelnemers.
De vergaderingen werden door ruim 700
leden bezocht. Over het algemeen is de
deelneming grooter geweest dan het vorige
jaar. hetgeen een verblijdend teeken ge
noemd mag worden.
Het kassaldo bedroeg f. 54.91.
Vervolgens bracht de commissie tot het
nazien der boeken van den penningmeester
bij monde van mevr. W. v. Groeningen ver
slag uit van hare bevinding, waarna de
penningmeester met dank voor zijn gehou-
denb eheer werd gedechargeerd.
Tot leden van de kascommissie voor het
komende jaar werden benoemd mevr. C.
W. Loeker en de heeren L. Beekman en H
J. Sloos.
Aan de orde was daarna de bestuursver
kiezing. Daar voor den aan de beurt van
aftreden zijnden voorzitter, geen tegencan-
didaten waren gesteld, werd deze functio
naris, bij enkele candidaatsteiling herkozen.
Met de rondvraag was het officieele ge
deelte afgehandeld en werd na een korte
pauze met het officieuze een aanvang ge
maakt, tijdens hetwelk door eenige leden
der afdeeling een tooneelstuk voor het
voetlicht werd gebracht, dat zeer in den
smaak viel. Hartelijk is er gelachen om de
rake zetten en grappige momenten. Het
vele en warme applaus dat den spelers ten
deel viel was wel verdiend
Rest nog te vermelden dat de pauze werd
opgeluisterd door muziek van de heeren
Sloos en Brinks, die zich op uitmuntende
wijze van hun taak hebben gekweten.
Allen, diie op eerügerwijze hadden mede
gewerkt om dezen avond te doen slagen
werd door den voorzitter in eenige welge
kozen woorden dank gebracht, alsook de
firma W. F Poptie. die het meu
bilair. benoodigd voor het tooneelstukje,
welwillend beschikbaar had gesteld. De
grimeering was van den heer Gerard Hop-
pezak.
Deze buitengewoon geanimeerde verga
dering, waarop met voldoening terug gezien
kan worden, werd met het zingen van den
Avondzang gesloten.
en de beoefening van de luchtbescherming
hier ter stede op breede schaal voeren.
Zij maakt daarbij onderscheid tusschen
den actieven en den passieven gasdienst.
Voor den actieven gasdienst is de mede
werking noodig van 5"/o der burgerbevol
king. zijnde ongeveer 3500 personen van
middelbaren leeftijd, niet dienstplichtig,
aie opgeleid worden voor de onderscheiden
takken van dienst om in geval van gevaar
georganiseerden bijstand te kunnen ver-
leenen.
De passieve gasdienst beoogt de burgerij
in zoo breed mogelijke lagen in te lichten
omtrent de beschermingsmogeiijkheden
tegen luchtaanvallen.
Daarvoor is de medewerking noodig van
een groot aantal personen, die op hun
beurt als inlichtingenbron willen fungee-
ren.
Deze cursussen zijn voor iedereen toe
gankelijk en vrij van elke politieke of
godsdienstige tendenz. Gegadigden kunnen
zich nu reeds bij den secretaris opgeven.
Een systeem van decentralisatie der
halve, doch onder centrale leiding.
Het ligt voorts in de bedoeling van het
afdeelingsbestuur, dat de werkzaamheden
zullen worden verricht in overleg met de
omliggende gemeenten en in samenwer
king met de plaatselijke autoriteiten en
het van overheidswege aangewezen hoofd
van den luchtbeschermingsdienst, in casu
den commissaris van politie, aan welke in
stanties het afdeelingsbestuur onderge
schikt is.
In dit verband herinneren wij eraan, dat
de regeering aan de burgemeesters van
alle Nederlandsche gemeenten een leid
raad heeft verstrekt voor de te nemen
maatregelen bij luchtaanvallen.
Waar de Gemeentewet den ingezetenen
alleen de verplichting tot bijstandsverle
ning oplegt ingeval het gevaar acuut is
geworden, verwacht de overheid, dat de
inwoners zelf beschermingsmaatregelen
zullen treffen.
Teneinde aan deze verwachting te kun
nen voldoen, is de plaatselijke afdeeling
opgericht.
Nu de constitutioneerende werkzaamhe
den tot het verleden behooren, ligt voor
het bestuur een breed arbeidsveld open.
Op het programma van actie staan o.m.
de bouw van een gaskamer voor het hou
den van oefeningen; de benoeming van
een keuringscommissie voor de leden, die
deel zullen uitmaken van den staf voor
den actieven dienst; de vorming van een
voorlichtings-, propaganda-, verbindings-,
ontruimings-, alarmeerings-, dekkings-,
evacuatie- en medischen dienst, welke laat
ste wordt georganiseerd in samenwerking
met het Roode Kruis en de E.H.B.O.
Wij komen op dat alles t.z.t. terug.
BINNENLAND.
Hier ter stede is een luchtbeschermings
dienst opgericht. (Stadsnieuws, le Bl.)
Het Prinselijk paar in ons land terugge
keerd. (3e Blad).
Onze Indische luchtpostbrief. (3e Blad).
Staking van taxi-chauffeurs te Amster
dam. (Binnenland. 3e Blad).
Staatscommissie voor het bankwezen door
den minister van financiën geïnstal
leerd. (Binnenland, 3e Blad).
Uitspraken inzake de Vlissingsche malver
saties. (Rechtzaken, 3e Blad).
BUITENLAND.
Van Zeeland aanvaardt de opdracht om te
peilen of opheffen der tariefmuren mo
gelijk is. (Buitenland. 2e Blad).
De Japansche parlementsontbinding. De
regcering wil doorzetten. (Buitenland,
2e Blad).
De Spaansche nationalisten vorderen in.
Biskaje, de regeeringstroepen bij Cor
doba. (2e en le Blda).
Meerdere uitgaven voor de Italiaanscho
vloot. (Buitenland, 2e Blad).
Duitschland zeer verontwaardigd over het
optreden in Zuid-West-Afrika. (Bui
tenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Toegejuicht door duizenden be-
'angstellenden, die zich overal
langs de wegen hadden opgesteld,
is het Prinselijk paar gisteravond,
na een afwezigheid van drie
maanden, via het grenskantoor
tVernhout (ten Zuiden van Breda)
weer in ons land teruggekeerd,
"hnstreeks kwart voor acht werd
Den Haag bereikt, waar H. M. de
Koningin de Prinses en den Prins
opwachtte in het Huis ten Bosch.
(Men zie voor nadere bijzonder
heden pag. 1 van het 3de Blad.)
WAARSCHUWING.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de Wis- en
Natuurkunde, op proefschrift getiteld: „De
oudste interesttafels in Italië. Frankrijk
en Nederland met een herdruk van Ste-
vins „Tafelen van Interest", de heer C. M.
Waller Zeper, geboren te Haarlem.
Geslaagd voor het Candidaatsexamen
Wis- en Natuurkunde letter A, mej. A.
Moolhuyzen (Den Haag) en voor het doc
toraal examen Wis- en Natuurkunde
hoofdvak Geologie, mej. C. F. van de Stadt
(Den Haag)
De ingezetenen worden gewaarschuwd
tegen een man, die op zijn pet de in zilver
uitgevoerde beginletters van Electra-Cen-
trale, waarmede de persoon in kwestie den
schijn wekt alsof hij iets uitstaande heeft
met de Stedelijke Lichtfabrieken alhier.
Dit is echter niet het geval. De man ver
tegenwoordigt een zuiver particuliere on
derneming en verkoopt apparaatjes, waar
van het gebruik, naar hij zegt. een bezui
niging op het electricitsitsverbruik oplevert
De waarde dezer voorwerpen bedraagt on
geveer een dubbeltje, terwijl de kostprijs
varieert van 75 ct. tot f. 1.25.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijvingen;
Woningbureau en Assurantiekantoor van
Duuren, Burgsteeg 7, Leiden. Eigenaar K.
L. van Duuren, Lelden.
De Groot. Donkersteeg 1. Leiden. Kleer
makers- en naaistersfourniturenhandel.
Eigenaar: J. H. M. de Groot, Heemstede.
Gevolmachtigde: J. M. Veilsde Groot,
Leiden.
Wijzigingen:
De Leidsche Broodfabriek, Nieuwe Mare
1. Nieuwe Commissaris: dr. J. J. van Eek,
ciden.
L. A van Brero en Zoon. Hooge Morsch-
weg 38. Leiden. Aanleg van gas- en water
leiding. De zaak is met ingang van 5 April
1937 in liquidatie getreden. Liquidateur:
mr. F. J. J. Trapman, Leiden,
