STADSNIEUWS
BUITENLAND
ZATERDAG 3 APRIL 1937
No. 23625
EERSTE NEDERLANDSCHE N.V.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Installatie van
Prins Bernhard
in den Raad van State
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
Weerverwachting voor Zondag
DAGBLAD
PRIJS 4 DER ADVERTENTIES:
3D"ÉtsTSfcr regel -voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tariet. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
wan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven,
10 .ctsi porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque* en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER^ COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden
per week f.0.18
Franco per post f 2:35 permaanden portokosten.1
(voor binnenland f.o.80 per 3 mnd.V
f. 2.38
VEREENIG1NG LUCAS VAN LEYDEN.
Rembrandt's Bijbelsche Voorstellingen.
In een o.a. door dr. Max J. Friedlander
bijgewoonde bijeenkomst van de Ver. Lucas
van Leyden. die de belangen van het Leid-
sche Prentenkabinet behartigt, heeft de
bekende Duitsche kunsthistoricus dr. Jacob
Rosenberg gesproken over de schilderijen,
etsen en teekeningen wa'arin Rembrandt
tafreelen uit de biibelsche geschiedenis uit
beeldt. Zijn oeuvre omvat ongeveer 840
biibelsche voorstellingen: 160 schilderijen.
80 etsen. 600 teekeningen. Spr. zag ze in
verband met 's meesters verhouding tot
dén Bijbel en zijn religieuze opvatting. Deze
veranderen naarmate zijn leven voort
schrijdt.
Reeds van den beginne af is het een en
ander aanwezig dat karakteristiek blüft
voor zijn werk: een min of meer myste
rieuze atmosfeer, voorliefde voor patriar
chale typen en voor het contemplatieve. In
hêt werk van 1626 tot 1640 wordt Rem
brandt's verhouding tot den Biibel meer
door omstandigheden van huiten bepaald,
n.l. door de Lastman-traditie, den Elshei-
mer-smaak en de eischen van het Leidsche
kunstkenners-milieu, waarbij zich weldra
aansluit zijn bewondering voor den impo-
neerenden Vlaamschen barok met het alles
overheerschend voorbeeld van Rubens. Al
dus koos Rembrandt in de dertiger jaren
de ietwat grove heroïsche figuur van Sim-
son tot ziin lievelingsgestalte en overtrof hii
Rubens in kras en gruwelijk realisme
(Blindmaking van Simson, schilderij te
Frankfort). Van religie blijkt hierbij weinig
De ommekeer naar het stille, naar inkeer
Sen naar teederheid. die samenvalt met
Saskia's ziekte en dood en met ziin contact
met de natuur, heeft ten gevolge dat na
1640 in de keuze en behandeling der biibel
sche voorstellingen een verandering in
treedt. Wii vinden dan een fijn overwogen
Verhouding tusschen de gestalten onder
ling. die slechts luttel in getal ziin: hun
toewijding en aandachtigheid heeft 's mees
ters belangstelling (Verzoening van David
en Jonathan. Ermitage). Daarbii gaan de
landschap-achtergronden, episch en -idyl
lisch behandeld, een rol spelen. Hii schil
dert in die jaren meèr dan eens de intimi
teit. van het gezin der H. Familie (Kassei,
Leningrad)
Tegen het begin der vijftiger jaren ver
schijnt Rembrandt's Christusgestalte in
een nieuwe, verinnerlijkte gedaante. Uit
voerig stond spr. naar aanleiding hiervan
stil bij de beteekenis, opvatting en datec-
ring der honderdguldensprent Hij ontleent
ziin Christus-type aan het joodsche uiter
lijk. dat hii idealiseert, zoodat men soms
aan de mildheid en zachtheid van Leonar
do's Christus denkt.
Na ongeveer 1655 treedt opnieuw een
verandering op In de onderwerpen en de
opvatting. Deze is de meest belangrijke en
moeilijkst te omschrijven veandering op
dit gebied. De figuur van den Heiland
treedt op den aohtergrond. Rembrandt's
voorkeur gaat uit naar patriarchale
episoden uit het Oude- en Nieuwe Testa
ment, zooals de Verloochening van Petrus,
Saul en David, en dergelijke. Het legen
darische wijkt voor een geweldig realisme,
waarmede de innerlijke situatie van dén
enkeling wordt, geteekend. Daar waar al
gemeen gangbare Christelijke verhalen
worden uitgebeeld, gelijk dat van de terug
keer van den verloren zoon (Ermitage),
verkrijgt Rembrandt's uitbeelding een
machtige breedte, die ver buiten alle dog
matiek uitgaat. Niet de berouwhebbende
zondaar maar de lijdende mensch. niet de
vergiffenis maar het wonder der liefde in
deze donkere wereld wordt ons door den
oud geworden Rembrandt gegeven. Bezien
wij zijn late zelfportretten, b.v. dat te
Weenen, dan versterken deze ons in onzen
indruk van het geweldic verdiept realisme,
een grandiozen waarheidszin on de erva
ring van groot. leed. dien de biibelsche ta
freelen uit Renbrandt's levensavond weer
spiegelen.
Terwijl realisme maar al te vaak ver
vlakking van het religieuze beteekent is
toet bii den laten Rembrandt iuist een ver
dient. beleven van de werkelijkheid.
Na de lczine. die met tal van lichtbeelden
werd toegelicht, werden de aanwezigen in
de gelegenheid gesteld, de van 1 April af
geopende tentoonstelling van nieuwe aan
winsten van het Prentenkabinet, w.o. een
prachtige teekening van Van Goven, te
bezichtigen.
GEREF. JONGELINGSVEREENIGING.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
N:euwc inschrijvingen:
L. GoudsmitHoff en Zn.'s Nederl. Be
hangselpapier Industrie, (f.i Heerengracht
18. Leiden. Hoofdzaak: Distelweg 88. Am
sterdam. Fabricage en groothandel in be
hangselpapier.
(Hollandsch Kleedinghuis)N.V. Neder-
landsche Kleedingmaatschappij. (filiaal).
Nieuwe Mare 23, Leiden. Hoofdzaak: Graaf
Willem den Oudenlaan 40. Naarden. Ex
ploitatie kleedingmagazijnen.
Wijziging:
L. A. van Brero en Zoon. Hooge Morsch-
weg 38. Leiden. (Werkplaats Volmolengr.
4). Aanleg van gas- en waterleiding. De
bepalingen der vennootschap ten aanzien
der rechten van derden zijfl gewijzigd.
Feestelijke jaarvergadering.
De Jongelingsvereenigingen op Geref.
grondslag ,,Eben-Haézer". ,,Dr. H. Bavinck"
en „Obadja" hielden gisteravond in de
groote zaal van hotel „Den Burcht" een
feestelijke jaarvergadering.
De zaal was nagenoeg geheel bezet, toen
de voorzitter Arie J. Mulder de vergadering
opende met het laten zingen van Psalm
95 1 en gebed, waarna hij allen welkom
heette. In een korte inleiding wees hij ver
volgens op de voornaamste taak der Jonge
lingsvereenigingen, n.l. om door vermeerde
ring der kennis van den Bijbel Godswoord
te aanvaarden als grondslag van de
wereldbeschouwing.
Aart Mulder bracht daarna het gecom
bineerde jaarverslag uit, waarin o.a. werd
medegedeeld, dat het ledental der vereeni-
gingen sedert 1935 groeide van 81 tot 95, ter
wijl ..Obadja" binnenkort in twee zelfstan
dige vereenigingen zal worden gesplitst. Ook
het boekenbezit breidde zich gedurig uit.
Nadat „Symphonia" onder leiding van
den heer J. Plu den Priestermarsch uit
..Athalia" ten gehoore had gebracht en
Herman de Rijk eenige gedichtjes had ge
declameerd, hield Jan Breederveld een in
leiding over „Christus en de J. V.". De J.V.,
aldus spr., willen ons opleiden tot goede
dienstknechten in Gods koninkrijk, dat
slechts kan worden bereikt door volledige
onderworpenheid aan Zijn Woord. Heel de
schepping staat open voor den mensch,
doch God eischt, dat wij die schepping al
leen zullen gebruiken in Zijn dienst. Hij
vraagt geen slaafsche opvolging van Zijn
wet. doch onze liefdevolle overgave aan den
medemensch. haar oorsprong vindende in
de liefde voor Christus. Wie die liefde wil
leeren kennen, dient den Bijbel te bestu-
deeren en dit is dan ook de eerste eisch
van het vereenigingsleven. Daaruit put de
Christen zijn groote kracht, ook voor het
maatschappelijk en staatkundig leven.
De erkenning van eigen tekortkomingen
in liefde en toewijding voor de zaak van
Christus is daarbij de eerste belangrijke
stap op den weg. welke tot Hem leidt.
Tenslotte zeide de inleider, dat de J.V.
vele mogelijkheden biedt om te werken voor
Gods koninkrijk.
Na de uitvoering van een spreekkoor naar
een gedicht van Marsman, werd het pro
gramma na de pauze voornamelijk gevuld
door de uitbeelding van een tableau ..Wach
ter, wat is er van den nacht" met zang van
een meisjeskoor en een inleiding van Arie
Keyser. terwijl ook de afgevaardigden van
kerkeraad en ring in de gelegenheid werden
gesteld gelukwenschen uit te spreken.
Aan het einde van het programma volgde
sluiting op de gebruikelijke wijze.
NAT. CHR. GEHEELONTHOUDERS-VER.
Propaganda-avond in Staalwijk.
In het wijkgebouw Staalwijk. dat tot de
laatste plaats bezet was. had de afd. Lei
den van de Nat. Chr. Geheel-Onthouders-
Vereeniging een propaganda-samenkomst
belegd, welke tevens bedoeld was als een
poging om te komen tot wederoprichting
van de onder-afdeeling „De Schakel".
Medewerking aan dezen avond verleende
de Jeugvereeniging „Hoop der Toekomst"
die met de opvoering „Rond den alcohol-
boom" opwekte om steun aan de drankbe
strijding te verleenen en verder de heeren
van Leeuwen (orgel) en Verver (viool).
Voorts zorgde de heer van Diemen voor
toepasselijke declamatie en was er zang van
„De Hoop der Toekomst". Ook werden nog
enkele lichtbeelden vertoond.
Ds. D. Kuilman heette allen als voor
zitter der plaatselijke afdeeling der N.C.
G.O.V. hartélijk welkom, in het bijzonder
den districtsbestuurder van „De Schakel",
den heer H. Teutscher. In een kort en kern
achtig openingswoord zette spr. verdei'
uiteen, dat heden ten dage nog terdege
strijd tegen den drankellende dient te
worden gevoerd. Niet vergeten zullen wij,
dat Christus ons oproept om strijd te voe
ren tegen het alcoholisme, dat een open
baring van zonde en verkeerdheid is. Te
weinig wordt er in onze 'kringen mede reke
ning gehouden, dat de alcohol het lichaam,
de ziel en het zedelijk leven verwoest. Nog
altijd wordt er hier in Leiden, aldus spr..
een bureau voor alcoholisten gevonden: dit
moest niet noodig wezen. Leiden moest
drankvrij zijn. En al komt het drankmis
bruik tegenwoordig in mindere mate voor
dan een tiental jaren geleden, iets, waar
aan de moeilijke tijden ook niet vreemd
zullen zijn, toch zullen wij moeten volhar
den in onzen strijd tegen de drankellende.
In aansluiting op dit inleidend woord
heeft later op den avond de heer Teutscher
nog een propaganda-rede uitgesproken,
waarin hij o.m. de mededeeling deed, dat
reeds enkele jongeren zich beschikbaar
hebben gesteld om weer 'n jeugdvereeniging
..De Schakel", onderafdeeling van de N.C.
G.O.V. op te richten. Teneinde hiertoe
meerdere kracht bjj te zetten zal nu over
twee weken een introduCtie-avond worden
gehouden.
Naar wij vernemen, zal op
Donderdag 8 dezer de Raad
van State bijeenkomen in
buitengewone vergadering,
waarin Prins Bernhard, wien,
zooals men zich zal herinne
ren, in het college zitting is
verleend, als zoodanig zal
worden geïnstalleerd.
Gistermiddag is op het terrein van
het station S.S. Witte Poort van een goe
derentrein een wagon ontspoord.
Doordat de wagen dwars over de rails
kwam te staan, werd één spoor geheel ver
sperd. Het personeel, dat met de ongeval
lenwagens uit Den Haag spoedig aanwezig
was, heeft den wagen weer in het goede
spoor gebracht. Daar de ontsporing op het
goederenspoor plaats had, ondervond de
treinenloop geen vertraging.
De herstemming voor de verkiezing
van een hoofdingeland-plaatsvervanger in
het 5de district in het Hoogheemraadschap
van Rijnland vindt niet plaats tusschen de
heeren Jb. Kempenaar en H. J. Visser,
zooals wij gisteren meldden, doch tusschen
eerstgenoemde en den heer A. O. de Boer.
Vrijdag 9 April as. hoopt onze stad
genoot. de heer C. v. d. Linden, den dag te
herdenken, dat hij voor 25 jaren in dienst
trad als bussenmaker' bij de firma Tiele-
man en Dros.
Te laat is altijd verkeerd.
Te laat zijn leven verzekeren
is dikwijls een ramp.
BIJKANTOOR LEIDEN, BREESTRAAT 10a
IM. NOOMEN.
Telef. 302 - Na 6 uur 2479.
9014
(Ingez. Med.)
GEBOREN
Jan Samuel, z. van H. Brandt en J.
Batelaan Willem, z. van C. v. Nes en N.
A. de Putter Catharina Paulina, d. van
J. Arnoldus en P. J. de Vink Robert
Louis Hermanus. z. van H. Vos en S. Kal
lenberg Gerardus Marinus. z. van G. M.
Schreuder en J. L. v. d. Stel Juliana
Maria, d van H. J. C. v. Driest en P. C.
van Dijk Leonardus Petrus, z. van W. v.
d. Ploeg en J. H. v. d. Meii Maria Antonia
d. van G. H. Heiiser en J. I. Leeuwestem
Maartje. d. van E. van Leeuwen en J.
W. v. Riet Wilma Magdalena. d. van
W. Benning en P. v d Pol Marretje. d.
van H. v. d. Groepen M. R. Nieuwenhuizen.
ONDERTROUWD.
W. P. E. Broers, im. 29 jaar en J. F. C.
Smit, jd. 29 jaar H. W. Fieieman jm.
29 jaar en E. E. Thomas, id. 24 jaar.
OVERLEDEN.
J. V; Bree. gesch. m.. 76 jaar J C. de
Gunst, ongeh. vr.. 72 jaar C. M. v. d
Drift-Ruiigrok. wed. 79 jaar J. J. de
Graaf, d. 1 jaar J. Niemeiier. ongeh. vr.
81 jaar A. Ohaudron, wedr. 89 jaar.
DE ALGEMEENE TOESTAND
De conferentie der kleine
Entente gewijzigd.
De besprekingen der Kleine Entente te
Belgrado zijn ten einde gebracht. Het na
afloop uitgegeven slot-communiqué is een
vrij lang document, waarin echter weinig
gezegd wordt over de concrete actueele pro
blemen, wijl ten opzichte daarvan 't stand
punt der Kleine Entente voldoende bekend
is om het overbodig te maken dit nogmaals
te preciseeren. In dit verband kan opge
merkt worden, dat bijvoorbeeld in het ge
heel geen melding gemaakt wordt van de
Habsburgsche kwestie, die eenvoudig als
afgedaan beschouwd wordt.
Daartegenover staat, dat de Kleine En
tente uitvoerig en duidelijk de groote be
ginselen definieert, die de grondslag blij
ven van haar algemeene politiek. Vooral
wordt duidelijk de eenheid der Kleine En
tente en haar vertrouwen in zichzelve, be
nevens de zekerheid, dat niets moet wor
den gewijzigd in deze beginselen, naar
voren gebracht.
Na de reeds duidelijke verbetering in den
algemeenen toestand geconstateerd te heb
ben. bevestigt het communiqué de volle
dige eenheid van opvattingen der drie
staten en stelt vast. dat hun politiek zich
blijft ontwikkelen in overeenstemming met
het organisatie-verdrag van 1933.
Vervolgens wordt uitdrukking gegeven
aan de aanhankelijkheid der Kleine En
tente aan den Volkenbond, aan de trouw
der drie staten aan hun vriendschapsban
den met Frankrijk en dén Balkan-bond en
aan den geest van verzoening, maar niet
van zwakheid, die hen bezielt in hun be
trekkingen met de andere staten.
Het communiqué stelt dan als beginsel
de volstrekte onderlinge afhankelijkheid
der nationale veiligheden, krachtens het
welk de Kleine Entente al wenscht zij,
dat de onderhandelingen over een nieuw
Locarno succes zullen hebben verlangt,
dat de toekomstige veiligheidssystemen alle
gebieden van het vasteland, waar de vei
ligheidskwestie gesteld wordt, zullen om
vatten.
De Kleine Entente wil zich bü geen
enkel ideologisch bloc aansluiten en wil het
binnenlandsch systeem van alle staten eer
biedigen.
Voorts wordt de wensch uitgesproken,
dat het niet-inmengingsbeginsel in Spanje
doelmatig zal worden toegepast.
Tenslotte, en dit is het eenige concrete
.probleem, dat in het communiqué vermeld
wordt, neemt de permanente raad met
voldoening kennis van de accoorden. die
gesloten ziin tusschen Zuid-Slavië en Bul
garije en Italië. Geconstateerd wordt, dat
deze verdragen geen inbreuk maken op de
verplichtingen van Zuid-Slavië ten opzichte
van Roemenië en Tsjecho-Slowakïje.
Bestudeerd werd o.a. nog de kwestie van
de rechtsgelijkheid van Hongarije en de
herbewapening van dit land. Het mhijnt,
dat de Kleine Entente in het belang vr.u
de samenwerking tusschen de Donau-sta-
ten bereid is, in beginsel de rechtsgelijk
heid van Hongarije te erkennen, indien
dit land daartegenover bepaalde veilig
heidswaarborgen geeft.
Na afloop hebben de diverse ministers
stuk voor stuk hun voldoening geuit over
het bereikte resultaat, zooals niet anders
te verwachten was.
Met geen woord wordt gerept over een
steun-verdrag bij een aanval op een der
leden. Daaruit mag met zekerheid wor
den geconcludeerd, dat dit Fransche idee,
dat in werkelijkheid den band der Kleine
Entente zou hebben toegehaald, volkomen
heeft gefaald en door Zuid-Slavië is af
gewezen.
De conferentie eindigt naar buiten even
onzeker als de toestand onzeker was bij
den aanvang!
Dit geeft de oppositie in Zuid-Slavië ge-
reede aanleiding om zich te doen hooren.
De leiders der vereenigde Servische op
positie hebben reeds een verklaring gepu
bliceerd waarin zij protesteeren tegen de
buitenlandsche politiek der regeering-
StojadinowitsjVolgens hen heeft de re
geering de traditioneele beginselen der
Zuid-Slavische politiek de banden met
Frankrijk, de Kleine Entente en de Bal-
kan-entente en de vriendschap met Enge
land verzaakt. De verklaring vervolgt:
„de regeering Stojadinowitsj heeft de al
gemeene houding van Rome en Berlijn
aangenomen door tweezijdige verdragen te
sluiten, buiten den Volkenbond, die den
vrede waarborgt op den grondslag der ge
meenschappelijke veiligheid, om".
In tegenwoordigheid van 200 gedelegeer
den en raadslieden van 23 landen is te
Washington de internationale textielcon-
ierentie geopend. Ter conferentie zal voor-
ai de kwestie behandeld worden van de
invoering der veertigurige werkweek en
der opvoering van het textielverbruik. Op
de conferentie zijn, behalve Nederland,
vertegenwoordigd Tsjecho-Slowakije, Fin
land, Letland, Polen. Roemenië, Zweden,
Turkije en Zuid-Slavië.
De conclusies der conferentie, welke voor
14 millioen arbeiders van belang zijn, zul
len aan de Juni-bijeenkomst van het in
ternationale arbeidsbureau worden voor
gelegd.
EERSTE BLAD
mtm BINNENLAND.
Minister Deckers over den eier-uitvoer
naar Duitschland. (Binnenland, 3e
Blad).
Nederland en de niet-inmenging in Spanje
(Binnenland, 3e Blad).
Nederlandsche onderzeeërs naar West-In-
dië. (Binnenland, 3e Blad).
Nederlandsch schip op Engelsche kust gc-
loopen. (Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
De conferentie der Kleine Entente te Bel
grado beëindigd. (Buitenland, le Blad),
Een nieuw plan van Roosevelt. (Buiten
land, le Blad).
De staking in de Amerikaansche bruin
koolindustrie afgewend. (Buitenland,
land, le Blad),
De Russische bewapening. (3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 3 VAN HET DERDE BLAD.
Voor Zondag mag voor ons land
zacht weer met weinig: wind ver
wacht worden; alleen in het
Noorden zal de wind vermoedelijk
nog matig uit het Zuid-Oosten
blijven waaien.
De lucht zal vermoedelijk meest
zwaar bewolkt tot betrokken blij
ven met nu en dan plaatselijk
eenigen lichten regen.
DUITSCHLAND
Contingcnteering van ijzer -
De kerkelijke verkiezingen.
De zware industrie en alle industrieën,
die gietijzer gebruiken, lijden onder een
crisis in de ijzervoorziening.
Goering heeft reeds een reeks maatrege
len genomen ten aanzien van de verdee
ling der onmisbare grondstoffen. Op 1 Mei
zal de concurrentie tusschen de metaal
industrieën worden opgeheven. De voor
naamste industrieën, die ijzer verwerken,
zullen contingenten toegewezen krijgen,
waarbij rekening zal worden gehouden met
den aard der vervaardigde producten. In
de eerste plaats komen de bewapenings
industrieën, de machinefabrieken, de mij
nen. de hoogovens en de turbine- en auto-
fabrieken.
Het doel der verdeeling is zoovee! mo
gelijk de voorziening te verzekeren van
alle fabrieken, teneinde ontslag van ar
beiders te voorkomen.
De schaarschte aan ijzer in Duitschland
is hoofdzakelijk te wijten aan de groote
moeite, waarmede ijzererts op de wereld
markt kan worden verkregen. De Britsehe
herbewapening heeft deze moeilijkheid nog
grooter gemaakt.
De landskerk der Oud-Pruisische Unie,
dc grootste der Evangelische kerkgenoot
schappen in Duitschland, heeft met toe
stemming van den rijksminister van ker
kelijke zaken een verordening uitgevaar
digd, waarbij bepaald wordt, dat de muta
ties in het voorzitterschap der gemeente
lijke kerkeraden voor onbepaalden tijd
worden uitgesteld. De bedoeling van dezen
maatregel is, naar in kerkelijke kringen
verklaard wordt, geen onrust in de ge
meenten te doen ontstaan, nu de verkie
zingen nog gehouden moeten worden.
Verder verluidt, dat de vaststelling van
den datum der verkiezingen slechts door
technische moeilijkheden vertraagd wordt.
ZUID-AFRIKA
Drastische maatregelen tegen de Nazis.
Er is een proclamatie gepubliceerd, welke
drastische maatregelen tegen de nationaal-
socialistische beweging in Z.W. Afrika be
vat.
Krachtens deze proclamatie is het aan
alle anderen dan Britsehe onderdanen ver
boden in het mandaatgebied op eenige
wijze deel te nemen aan de activiteit van
openbare of politieke organisaties.