Salarisherziening voor Ministers Rusland als militaire mogendheid LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Woensdag 31 Maarf 1937 De strijd in Spanje Het Kabinet bedenkt zichzelf - Dure ambtswoningen. Ook een salaris voor den oppositie-leider GEMENGD NIEUWS Het Russische leger Thijs MJs en het verdwenen Noorderlicht Onze Londensehe correspondent schrijft: Bijna op dan dag af een jaar geleden Iheeft een liberaal lid van de regeerings- partij in het Lagerhuis een voorstel inge diend voor een nieuwe salarisregeling voor de leden der regeering. Toen het ln be handeling kwam liep de „front bench", d.i. de plaats van de ministers in het Lager huis. leeg. Tact en bescheidenheid geboden het. Voor een enkele maal kon de regee ring eens lijdelijk zijn in 's lands vergader zaal. En zij vond het debat te persoonlijk om het aan te hooren. Het zou immers gaan over het loon dat de belangrijkste arbeiders van den staat waard zijn. De zaak was herhaaldelijk op de lange baan gescho ven. Reeds zestien Jaar tevoren had een Lagerhuiscommissie uitgemaakt dat het salaris van den premier van vijfduizend op achtduizend pond sterling moest, worden gebracht, dat alle Kabinetsministers vijf duizend pond sterling moesten hebben en dat aan ministers van lageren rang twee duizend pond sterling zou worden gegeven. De voorsteller had deze cijfers overgeno men. En het Lagerhuis keurde deze rege ling met een aanzienlijke meerderheid van stemmen goed. Het sprak daarbij de hoop uit dat de regeering overeenkomstig zijn verlangen zou handelen. Nu, een jaar later, heeft de regeering gehandeld. Ze heeft zoo juist het voorstel van verleden jaar met wat wijziging en uitbreiding overgenomen. De voornaamste wijziging is dat de premier niet achtduizend maar tienduizend pond sterling salaris zal ontvangen. De voor naamste uitbreidingen zijn dat oud premiers een pensioen van tweeduizend pond sterling zullen ontvangen en dat aan den leider van de opositie een salaris van tweeduizend pond sterling zal worden ge geven. Dit laatste is kenschetsend voor de beteekenls die in Brltsch politiek bestel aan de tegenpartij en haar leider wordt gehecht. Die beteekenis komt overigens reeds uit ln de officieelc aanduiding van die tegenpartij Ze is Zijne Majesteit's Op positie. Het leiderschap in deze officieele functie laat voor een man die het noodig heeft geen tijd over geld te verdienen. Met dit regeeringsvoorstel is de opper-tegen- werker van de regsering in het Lagerhuis verheven tot een staatsdienaar die met tweeduizend pond sterling per jaar dient te worden beloond. Dat de regeering twee duizend pond sterling heeft toegevoegd aan het aanvankelijk toereikend geacht be drag van achtduizend pond sterling voor den premier wordt hier en daar onder Lagerhuisleden al veroordeeld. Maar het zal de regeering niet moeilijk vallen de greote meerderheid van de volksvertegen woordigers van de redelijkheid van dit deel van haar voorstel te overtuigen. Het pre mierschap is in dezen tijd het zwaarste van alle ministerschappen. Ze zijn allemaal zwaar. Daarvan getuigen de rustpoozen die vooral de leden van het Kabinet vaak in Een zonderlinge „staking' te Amsterdam. acht moeten nemen om lichamelijk en geestelijk weer op hun verhaal te komen. Alleen de sterkste gestellen zijn tegen de slijtage van de moderne politieke ambten j bestand. Als men de vraag bespreekt of een eerste minister met bijna een ton per jaar al of niet te hoog wordt beloond moet ook wor den overwogen dat de hoogste dienaar van den staat uit hoofde van zijn positie in dit land ruim ambtelijke gastvrijheid moet bieden. Downing Street 10 is voor de collega's van den premier en voor andere politieke vrienden of zelfs vijanden ten naasten bij een zoete inval. Baldwin heeft ten zijn voorgangers hadden) er eiken dag eenige tientallen gasten aan de lunch of aan het diner. Lloyd George had ze ln zfjn tijd ook al aan het ontbijt. En de premier kan geen ambtelijke declaraties hiervoor aan de schatkist sturen. Downing Street 10 is een duur en lastig huis, ouderwetsch van inrichting en de schrik van een mo derne huisvrouw. Toen mrs. Asquith, een typische moderne vrouw, er ten tijde van het premierschap van haar man den huis- houdelijken staf voerde klaagde zij steen en been over het kolen verslindend ver mogen van de kamers, de onpractische in- I richting, de hooge gasrekeningen en de overdaad van boenwas en ..elleboogsmeer sel" die moesten worden aangewend om het huis proper te houden. En mevrouw Lloyd George, in tegenstelling met mevrouw Asquith geschoold in de harde school van het provinciaal burgergezin, was al even slecht over deze ambtswoning te spreiden. 1 Zij kon er niet komen met de tweeduizend pond sterling die haar premier-echtgenoot voor de huishouding beschikbaar stelde. Het salaris van een Engelsch premier is ook niet vrij van inkomstenbelasting. Als de ontvanger en als de huishouding van Downing Street 10 waren betaald dan bleef er van een salaris van vijfduizend pond sterling nog zoowat vijftienhonderd pond sterling over Asquith en zijn vrouw die niet welgesteld waren bevonden zich na een langjarig verblijf in de vermaarde ambtswoning bijna in behoeftigen staat. Het is een openbaar geheim dat vrienden een kapitaaltje voor hen verzamelden door middel van een rondschrijven onder de rijke leden van den kennissenkring. De „fruits of high office" (materieele voor deden en buitenkansjes die een minister toevallen) bestaan sinds lang alleen nog in de verbeelding. Een andere last die de financieele draagkracht van den premier in Engeland vermindert is het landgoed Chequers. Dat landgoed heeft een parti culier indertijd aan de natie ten geschenke gegeven om als rustverblijf te dienen voor afgematte premiers. Het was een mooi ge schenk maar het onderhoud van dit land huis blijft voor rekening van de komende en gaande eerste-ministers. Complot in Marokko? Van de fronten blijft het nieuws uiterst «chaarsch. Actie van beteekenis vindt niet plaats. Weliswaar meldt Madrid noe gere geld kleine vorderingen bij Pozoblanco. maar veel om 't lijf heeft die terreinwinst niet. Ernstiger blijven de berichten over een complot tegen Franco in Marokko. Volgens een van het Spaansche Telegraaf Agentschap ontvangen be richt zou op 3 April a.s. in Marokko een tegen de nationalisten gerichte samenzwering gelijktijdig worden ont ketend te Tetoean, Larache, Ceuta en andere steden. Aan ait bericht wordt toegevoegd, dat na de ontdekking der samenzwering reeds 1150 personen werden gearres teerd. Een honderdtal officieren zou gefusil leerd zijn De meesten hunner maakten deel uit van het luchtleger. De samen zweerders zouden verraden zijn door een Arabischen kok. Nota van Mexico. De delegatie van Mexico heeft den secre taris-generaal van den Volkenbohd een nota overhandigd, waarin de regeering van Mexico haar standpunt uiteenzet in de kwestie der niet-inmenging. De Mexicaansche regeering doet een be roep op de staten-leden van den bond een einde te maken aan de „tegenover Spanje bedreven onrechtvaardigheid"' en het einde van den burgeroorlog te bespoedigen. De nota beantwoordt voorts de aan het adres van Mexico door zekere leden der niet-inmengingscommissie gerichte critiek aangaande hulpverleening aan de regee ring van Valencia. Britsche protesten. De bevelhebber dei BriMche viootstrijd- kr ach ten in de Middellandsche Zee heeft opdracht gekregen protest in te dienen bij de vlootautoriteiten der nationalisten te Cadiz met betrekking tot het aanhouden van de drie Britsche schepen ..Meninridge". „Stanholm" en ..Springwear" in den loop van deze maand. In de door den bevelheb ber gezonden protestnota doet hij opmerken, dat een zoodaniz optreden van den kant der vlootautoriteiten der nationalisten in strijd is met het internationale recht, aan gezien de rechten door de oorlogsschepen der nationalisten in zoodanige gevallen door de internationale gebruiken beperkt worden tot alleen een ondervraging door middel van signalen. De Britsche regeering doet al het mogelijke om de Britsche wet welke het vervoer van oorlogstuig aan boord van Engelsche checen verbiedt, nauwkeu rig in acht te doen nemen en bijgevolg is het optreden de nationalisten in de drie voornoemde gevallen ongerechtvaardigd. De Britsche regeering vraagt de verzekering dat Britsche schepen in volle zee niet meer zullen worden aangehouden. H.M. de Koningin koopt bloemen te Voorschoten. Gistermiddag stopte voor het hek van den ingang van „Ter Horst" te Voorschoten een auto. waarin twee dames waren ge zeten. Er stond een jongetje met een mand bloemen. „Een bosje bloemen? tien cent maar!" riep hij. Eén der dames stapte uit de auto en kocht niet één bosje bloemen, maar den inhoud van de geheele mand en betaalde koninklijk. Eenige oogenbllkken daarna vernam het ventje, dat de Koningin zijn bloemen had gekocht, hetgeen hij maar half kon ge- looven en ten overvloede nog eens ging vragen bij den hekkenwaehter „of dit nu heusch de Koningin was geweest". Slagersgezellen hebben een bedrijf „bezet". Een uiterst moderne staking is gisteren in Amsterdam uitgebroken. Tien slagersge zellen hebben het „vleeschpaleis" van hun patroon „bezet", vast besloten zich niet over te geven, voordat hun wenschen zijn inge willigd. Naar men ons mededeelde geldt het hier een protestmaatregel tegen de hooge crisisheffingen, welke op het slagers- bedrijf drukken, aldus de „Msb". Toen gistermorgen het „vleeschpaleis" van de firma D. van der Stam in de Kin kerstraat geopend zou worden, werd dit stevig gegrendeld door de slagersgezellen, die zich ln den winkel teruggetrokken had den met een voorraad dekens, gezelschaps spelletjes, enz. Al spoedig verschenen voor de ruiten ..pamfletten met opschriften, die de reden van de „sit-down-staking" mede deelden. De gezellen zijn uiterst ontevreden over de hooge heffingen en de zware lasten, die op de slagersbedrijven rusten. Deze waren oorzaak, dat de heer Van der Stam moest besluiten al zijn personeel uit het vaste verband te ontslaan en hen slechts als „los werkman" ln dienst te houden. De gister morgen ingegane staking wil zoowel tegen de hooge lasten als tegen de door den pa troon getroffen maatregelen als protest dienen. De patroon zelf schijnt de zaak nogal ge moedelijk op te vatten. Eerst tegen den middag verscheen hij voor den winkel, die door zijn personeel ..bezet'.' was. Hij nam de situatie eens op. en begaf zich vervolgens naar het politiebureau Overtoom, om daar mededeeling van de staking te doen, zon der nochtans hulp in te roepen In den winkel ging het inmiddels gezel lig toe. Men Installeerde zich gemakkelijk en hield zich onledig met allerlei spelletjes ten aanschouwe van het publiek, dat zich voor de ruiten verdrong. Enkele politie agenten zorgden, dat geen verkeersstrem ming ontstond. Overigens bleef het rustig, ook toen enkele gezellen uit de „vesting" werden gelaten, om pamfletten te versprei den. Toen zij met dezen arbeid klaar waren, werden zij weer binnen gehaald, om verder te staken Gisteravond hadden we nog even tele fonisch contact met de in den winkel bi- vakkeerende gezellen, die vertelden, dat zij hun staking onverdroten voort zouden zet ten, den gehcelen langen nacht door en zoo noodig nog langer. De heer Van der Stam heeft ondertus- schen via een bemiddelaar onderhandelin gen gevoerd met de „opstandelingen", waarbij hij van zijn personeel eischte. dat het vóór hedenmiddag twaalf uur de sla gerij zou verlaten, daar anders ontruiming zou volgen. Dit „ultimatum" is gevolgd door een elsch van de gezellen, dat eerst het vaste verband hersteld moet worden, voor dat tot verdere onderhandelingen zal wor den overgegaan. 8873 tlngez. Med.) i. KAPITALE BOERDERIJ TE WINSUM (FR.) AFGEBRAND. Vannacht is de kapitale boerderij van J. Lettinga, te Winsum (Fr.) tot den grond toe afgebrand. Het vee, waaronder ongeveer 35 stuks hoornvee, kon in veiligheid worden ge bracht. Ook de inventaris werd grooten- deels naar buiten gebracht. Van het woon huis en de stallen is echter niets meer over. De oorzaalk van den brand is te zoeken in een schoorsteenbrand. DOODELIJKE VAL. BRUTALE INBRAAK TE ROTTERDAM. Dieven slaan hun slag in toffee- en caramelfabriek. In den nacht van Zaterdag op Zondag hebben dieven hun slag geslagen in het kantoor van de toffee- en caramelfabriek „Gilda" (Gillet en Davids) aan de Koren aarstraat 51 te Rotterdam De dieven hebben alle lessenaars in het kantoor opengebroken en ook de brandkast in het privé-kantoor geforceerd. Hieruit is een bedrag van f 2800 gestolen De inbraak werd Zondagmorgen ontdekt door een employé Het bleek direct dat de dieven zeer brutaal opgetreden zitn. Blij kens de vingerafdrukken zijn hier drie per sonen aan het werk geweest. Alle lesse naars van de bedienden waren geforceerd, doch de groote slag hebben de Inbrekers In het privé-kantoor geslagen. Rond het slot van de brandkast waren gaten geboord, waarop de dieven de kast open konden krijgen Zü hebben voorts een aantal dames armbandhorloges, sigarettenaanstekers en portefeuilles (reclame-artikelen, die de fir ma aan haar cliéntèle geeft) meegenomen. Ook de kleine kas en de postzegelkas zijn leeggehaald. Aangezien er ln diverse lesse naars nog wat klein geld is blijven liggen vermoedt men. dat de inbrekers in hun werk gestoord zijn. Het Is mogelijk, dat de ongewenschte be zoekers vla een schutting aan de achter zijde het pand zijn binnengekomen, doch het onderzoek dat de politie met speur honden heeft ingesteld, heeft daaromtrent nog geen zekerheid verschaft. De firma is tegen Inbraak verzekerd. De dieven hebben bovendien een aantal effecten meegenomen, die voor de firma een waarde van f. 53 000 vertegenwoordi gen Aangezien deze aandeelen evenwel van de N.V zelf zijn en niet op de beurs ver handeld worden zoodat er onmiddellijk duplicaten van kunnen worden uitgegeven zijn deze papieren voor buitenstaanders van geenerlei waarde. Het 10-jarig knaapje F. van V„ wonende in de Herderslaan, te Den Haag, is gister namiddag omstreeks half vijf gevallen uit de tweede étage van een pand aan het Groenewegje waar zijn vader werkzaam was. Het kind is met een schedelbreuk naar het ziekenhuis aan den Zuidwal over gebracht, waar het na aankomst is over leden. BUITENLANDSCH GEMENGD. Spoorwegongeval in Frankrijk. Drie dooden, 60 gewonden. De sneltrein ParijsHcndaye is gisteravond in de nabijheid van Dax, op den spoorwegovergang bij Cabannos, ontspoord. De vier laatste wagons van den trein liepen uit de rails en sloegen om. Drie personen zijn gedood en een zestigtal gewond, waarvan enkelen ernstig. Zoodra het ongeluk bekend werd, werden te Dax ambulances en particuliere auto's gerequireerd en naar de plaats des onheils gezonden, waar met fakkellicht de hulp dienst werd georganiseerd. De spoorwegovergang, waar het ongeluk heeft plaats gehad, ligt op een afstand van vijf kilometer van Dax op den weg naar Mont Demarsan. Op het moment van de ontsporing reed de trein met een snelheid van 120 kilometer per uur. Twee der ontspoorde wagons stortten in een langs de spoorlijn stroomende beek. De stationschef van Bordeaux heeft me degedeeld, dat het ongeluk te wijten is aan het breken van een koppeling na het restauratie-rijtuig dat het zesde rijtuig van den trein was. Honderd vijf en veertig jaar geleden, lusschen 1792 en 1812, trokken de zege vierende legerscharen van de Fransche revolutie door Europa, overwinning ,,na overwinning bevechtend, tot bijna het gansche continent ln hun handen was. Groot was hun militaire macht, doch behalve manschappen en wapens speelde een andere factor een rol: het revolutlon- naire enthouslsme der Franschen. pas be vrijd van een eeuwenlange onderdrukking, deed ook op de troepen der tegenstanders zijn invloed gelden. Als fakkeldragers der vrijheid kwamen de Fransche legers opzet ten. met zich meebrengend de belofte van vrijheid, gelijkheid en broederschap. En dit heeft in aanzienlijke mate meegewerkt aan het vergemakkelijken van hun over winningen. Honderd vijf en veertig jaar zijn thans voorbijgegaan en opnieuw staat een machtig leger gereed, welks soldaten door velen in Europa als brengers der vrijheid worden beschouwd. En niemand behoeft er aan te twijfelen, dat men er in de generale staven van ons werelddeel ernstig rekening mede houdt, dat ln oor logstijd het enthousiasme van het roode j Russische leger een alleszins ongewensch- ten invloed op het moreel der troepen zal kunnen hebben. Hoe groot is de werkelijke sterkte van dit roode leger? Het is buitengewoon moei lijk hierover zuivere gegevens te verkrij gen, want alles wat dit leger betreft, wordt angstvallig geheim gehouden. Slechts laat men duidelijk blijken dat het sterk is, een geduchte tegenstanders, waarmede niet valt te spotten. Ik acht het een buitenge woon voorrecht uit gezaghebbende bron een aantal gegevens over dit roode leger te kunnen mededeelen, die, hoewel ook hier vaak geschat moest worden, een groo- ten voorsprong hebben op andere, vaak zeer speculatieve beschouwingen, door het feit dat zij van iemand komen, die zelf over een jarenlange ervaring ais militair beschikt en bovendien in de gelegenheid is van dichtbij de ontwikkeling van Rus- Iand's legersterkte te volgen. Reeds bij het vaststellen van de troe pensterkte stuit men op moeilijkheden. Als sterkte van het staande leger wordt offi cieel een getal van 1.350.000 opgegeven, een cijfer dat eerder iets aan den lagen, dan aan den te hoogen kant zal zijn. Dit staan de leger kan men in twee groote groepen onderverdeelen: de territoriale armee en de kaderarmee, beide ongeveer even sterk. De laatste groep bestaat uitsluitend uit personen, die zich op een bijzonder gebied der oorlogsvoering gespecialiseerd hebben en die een zeer langen diensttijd doorma ken. Dit kader ls geheel gemotoriseerd, nog afgezien van de groote voordeelen daarvan, werd men daar ook toe gedwon gen door de schaarschte aan paarden ln het land en speciaal als aanvalscorps getraind. De territoriale armee heeft een korteren diensttijd en ls meer over het binnenland en de mtnderheidsgebieden verdeeld. Doch behalve deze groepen van het be staande leger zijn er nog meer of minder bedekte crypto-mllitaire organisaties, die zich ln drie groepen laten rubrlceeren. Ten eerste de halt-militaire vereenigingen. zoo als de Ossoaviochim, een circa 13 millioen leden tellende organisatie, die door groote geldelijke bijdragen leger en vloot steunt, doch tevens zijn leden militaire oefeningen laat volgen. Dit laatste geschiedt trouwens ook op groote schaal door de jeugdbon den, Ten tweede de 19- en 20-Jarlgen, die vooroefeningen doormaken en daartoe in (Speciale troepen worden Ingedeeld, Hun aantal kan men veilig op twee en een half a drie millioen schatten. Daarbij komt dan nog als derde groep die der reservisten, 23- tot 45-jarigen, die reeds ln het staande leger geoefend zijn en wier aantal tusschen 16 a 19 millioen varieert. In geval van nood kan het Russische leger dus rekenen op minstens 20 millioen goedgetrainde manschappen en 15 millioen meer of min der geoefenden, die in korten tijd voorden werkelijken dienst klaar gestoomd kunnen worden. Dit leger, wij zeiden het hierboven reeds, is sterk gemotoriseerd. Het aantal vracht auto's, tanks en pantserwagens is enorm. Zeer bevoegde oordeelaars schatten het aantal in Rusland tusschen 1932 en 1936 geproduceerde tanks tusschen de 70 en 100.000. Uit officieele publicaties valt te be rekenen dat de motoriseerlngscoëfficlent 8.83 P.K per soldaat bedraagt. Dit is een cijfer dat nog geen land ter wereld ooit behaald heeft, zelfs Engeland niet, waar men het op'6 a 61/! P.K. schat. Niet zonder ontzag voor deze prestatie, vertelde mijn zegsman mij, dat men voor de verdediging van de Westelijke grens de beschikking over ruim 60.000 tanks heeft. De lengte van deze grens bedraagt 1200 K.M., een eenvoudig rekensommetje leert dus dat men op eiken kilometer 50 tanks heeft. Rusland's luchtvloot staat reeds sinds 1027 in het middelpunt der belangstelling, en geen wonder, want reeds tijdens het eerste vijfjarenplan werd alleen voor de burgerlijke luchtvaart 300 millioen besteed, dat is ongeveer 110 millioen gulden in Hol- landsch geld. Jaarlijks worden plm. 2800 vliegmachines en 5000 vliegtuigmotoren vervaardigd. Men bouwt hoofdzakelijk twee typen van machines: snelle, kleine toestellen, die een vliegsnelheid van 450 K.M. per uur hebben, en meer-motorige bombardementsvliegtuigen, met een uitge strekte actie-radius en een groot draag vermogen. Van deze laatste ls vooral sinds 1935 de productie sterk gestegen, zoodat Rusland er op het oogenblik min stens 2500 van bezit. Zij hebben zes of acht motoren, waarmede een snelheid van 250 K.M. bereikt kan worden, terwijl zij zeven ton bommen kunnen meevoeren. Het ge wicht van deze luchtmonsters bedraagt 45 a 48 ton! Door de popularlseering van het vliegen beschikt men over een. groot aan tal goed geoefende piloten, wier aantal ze ker de tienduizend te boven gaat. Volgens de officieele cijfers omvat de Russische luchtmacht 62 regimenten en 5500 vlieg tuigen. Bovendien beschikt men over een groot aantal vliegmachinefabrieken, die over alle deelen van het land verspreid zijn. Weliswaar ls het juiste cijfer niet be- kpnd, doch uit het feit dat men ln 1935 met den bouw van twintig nieuwe vlieg tuigfabrieken ls aangevangen, blijkt wel dat zij op ruime schaal aanwezig zijn. K. A. (Alle rechten voorbehouden. Nadruk verboden.) FINANCIEEL SCHANDAAL IN OOSTENRIJK. Het openbaar ministerie heeft tegen Sigmund Basel een aanklacht wegens be drog ingediend. Bosel heeft ln samenwer king met den later gevluchten vroegeren minister van financiën Ahrer, de Oosten- rijksche poetspaarbank voor tweehonderd millioen schilling benadeeld. MIJNONTPLOFFING EISCHT DRIE DOODEN. In een steenkoolmijn nabij Brasof (Roe menië) is een ontploffing ontstaan, waarbij drie dooden gevallen zijn. 42. Ja. allen waren heel druk bezig maar oom Brom was niet aanwezig! Hij was nog niet bevrijd in al dien langien tijd maar wat was het geval? Ik denik, dat je het vlug begrijpen zal oom. Brom had eerst wat levertraan gedronken en was toen in een diepe slaap verzonken! Hij sliep zeer diep en vast en had van niets zoo last; en toen niu Thijs de 'heele zaak in orde had gemaakt, is hij pas weer ontwaakt. „Ei ei, ei ei", zei hdj, toen hij nu Thijs weer aan zag komen, „ik lag juist mooi te droomen; ik droomde, dat ik bij de kachel zat en fijn een slagroomtaart op at. En nu ben jij al kilaar met 't werk nu nu, nu nu, dat noem ik sterkik sta versteld!" Thijs heeft hem 't heuglijk nieuws gemeld; en ziet, hoe ook de Eskimo, die steeds oom Brom bewaakte, nu heel verheugd zeer groote sprongen maakte. 2—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 10