LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 27 Maart 1937
Vierde Blad
No. 2362C
Het honderdjarig bestaan van
Nijgh van Ditmar N.V. Rotterdam
Binnenkort allen naar Boskoop
Onderhoud met vice-admiraal
van Duim
78sfe Jaargang
Van boekhandel tot uitgeverij
Van 21 April tot 10 Mei expositie zonder weerga
De leider
der non-interventie
J(IJN/T INI LETTEREN-
Op 2 April a s. viert Nijgh en Van Dit
mar, te Rotterdam, haar eeuwfeest. Wat
is er in een naam? Omtrent het wezen van
een onderneming zegt hij ons heel weinig,
als wij niet tevens de geschiedenis kennen.
De oprichter: H. NIJGH.
2 April zal het 100 jaar geleden zijn, dat
H. Nijgh te Rotterdam een boekhandel ves
tigde, waaraan reeds enkele jaren later een
uitgeverij voor boeken en plaatwerken werd
verbonden. Een gouden tijd was het zeker
niet, waarin hij met zijn scheepje van wal
stak. Hoe weinigen zijn er in geslaagd een
onderneming van groote allure op te bou
wen! Tot die weinigen behoorde ook de
grondlegger van de firma Nijgh en Van
Ditmar, waarlijk niet dank zij, maar on
danks de in het midden van de vorige eeuw
heerschendc toestanden.
H. Nijgh verstpnd zijn tijd en wist ideeën
in daden om te zetten. Zijn eerste groote
daad was de oprichting van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant, waarin de veran
derde inzichten op cultureel en econo-
misch-politiek gebied tot uiting konden ko
men. Nadat de krant echter eenmaal haar
weg gevonden had, werd zij. eveneens on
der zijn leiding, een zelfstandige onderne
ming, die nu ook reeds bijna op een ge
schiedenis van een eeuw kan terugzien.
Intusschen bleef H. Nijgh, die den boek
handel reeds spoedig vaarwel had gezegd,
zich ook met kracht op de uitgeverij toe
leggen, terwijl in dien tijd tevens de grond
slagen werden gelegd van het advertentie
bureau. Als uitgever zocht hij steeds naar
het beste en zijn hooge opvatting van de
taak van den uitgever deed hem niet zei
den den financieelen kant uit het oog ver
liezen. Wie iets te zeggen had en dit in
voornamen stijl kon doen, kon op zijn me
dewerking rekenen. Niet zelden ook nam
hij het initiatief om de beste auteurs van
zijn tijd aan te moedigen. Zoo heeft Mul-
tatuli getuigd in de inleiding tot zijn: „Wijs
mij de plaats waar ik gezaaid heb!", ge
schreven in 1861, naar aanleiding van de
overstrooming in Ned.-Indië, dat de heer
Nijgh er in geslaagd was, hem over te ha
len, een propagandageschrift ten behoeve
van de noodlijdenden in het verre Insu-
linde te schrijven.
Geen schrijvers, wier kunst zich niet ver
hief boven „het maken van naalden"
zoo schrijft Multatuli maar kunstenaars
met fantasie, vóór alles met een niet te
stuiten drang naar waarheid en recht
vaardigheid. Dat was ook de opvatting van
H. Nijgh, want alleen op deze wijze kon
een uitgever het algemeen belang dienen.
Van Ditmar de eer toekomt op dit gebied
baanbrekend werk te hebben verricht. Zij
was één der eersten, die, toen de houtsne
den plaats maakten voor mechanische
cliché's, een chemigrafische afdeeling in 't
leven riep.
Om tot de uitgeverij terug te keeren, de
zoo juist verschenen fondscatalogus der
firma omvat ruim 1400 gangbare werken
op hst gebied van letteren en kunst, kin
derlectuur, sport en lichamelijke opvoeding
techniek wetenschap middelbaar
lager- en nijverheidsonderwijs. Wie de
zen catalogus doorbladert, komt tot de er
kenning, dat in hoofdzaak uitgaven wor
den ondernomen op de door ons genoemde
gebieden van schrijvers van beteekenis. De
ingewijden beseffen welk een doorzettings
vermogen, durf en energie er voor noodig
zijn een dergelijk groot fonds op peil te
houden, om slechts te zwijgen van die uit
gaven, ondernomen niet uitsluitend op
commercieele gronden, maar uit overwe
ging van het dienen van het algemeen be
lang, kunst en wetenschap.
D. ZIJLSTRA. directeur.
Vele jonge begaafde letterkundigen
hebben bij haar gedebuteerd.
Maar niet alleen dc jongere garde, wij
treffen de namen van Willem Schürmann.
Louis Couperus, Aart van der Leeuw, Nes-
cio. Arthur van Schendel. Herman Teir-
unck. Karei van de Woestijne en tal van
anderen.
Zich hoofdzakelijk bepalende tot 't uit
geven van oorspronkelijke literatuur, heeft
men de voldoening mogen smaken, dat
vele schrijvers, die hun werken bij Nijgh en
Van Ditmar hebben uitgegeven, met let
terkundige prijzen werden onderscheiden.
Wij noemen in dit verband o.a.: Antoon
Coolen, Jan Slauerhoff, Herman de Man.
Gerard Walschap, Maurice Röelants, Aart
van der Leeuw, Albert Helman,
degl uitmaakt van Nijgh en Van Ditmar,
richte tijdschrift „Forum", vonden de jon
geren de gelegenheid zich te uiten.
Het Reclame-Adviesbureau.
Het Advertentiebureau, dat sedert 1846
deel uitmaakt van Nijgh en Van Ditmar,
was het eerste bureau in Nederland, dat
zich op het gebied der reclame bewoog en
nu is het interessant om eens na te gaan
tot welke ontwikkeling dit aanvankelijk
eenvoudige aanneemkantoor voor adver
tenties het gebracht heeft. Thans is het
een reclame-adviesbureau, dat aan de
hooge eischen van dezen tijd voldoet.
Een reclame-adviesbureau, dat zijn taak
begrijpt, dient tevens te zijn een econo
misch en verkooptechnisch adviesbureau,
want voordat een plan de campagne kan
worden vastgelegd, moet in de eerste plaats
rekening gehouden worden met geheel an
dere factoren dan de te gebruiken recla-
mcmiddelen en reclamevormen.
Het bureau moet zich bezig houden met
onderwerpen als: „het artikel en zijn ver
pakking" ..prijspolitiek" „distributie"
„verkooppolitiek" „verkooporganisa
tie" „reclame". Dit zijn alle gebieden,
waarop een reclame-adviesbureau zich
heeft te bewegen. Daartoe is een ingewik
keld apparaat noodig: afdeelingen voor
marktonderzoek, voor het houden van en
quêtes, voor het ontwerpen en uitwerken
van reclame-ideeën, voor copywriting (de
moeilijk te vertalen Engelsche benaming
voor het maken van advertentie-teksten»
en als een zeer belangrijk onderdeel: een
ontwerp- en teekenatelier. Ook de foto
grafie is bij de reclame een onmisbaar
hulpmiddel geworden.
Uit het voorafgaande moge duidelijk zijn
geworden, dat hoewel er tusschen de
Nieuwe Rotterdamsche Courant en de Fa.
Nijgh en Van Ditmar in het begin van de
historie van beide ondernemingen wel
cenige verwantschap heeft bestaan, zij na
korten tijd geheel zelfstandig werden en
geheel onafhankelijk van elkaar.
Na den oprichter, H. Nijgh, die zich in
1864 associeerde met W. N. J. van Ditmar,
zijn firmant geweest de heeren J. C. Nijgh.
N. M. A. van Ditmar en H. Nijgh J. C.zn.
1 Januari 1908 werd de firma in een ven-
i nootschap omgezet. Toen H. Nijgh J. C.zn.
in 1908 directeur van de Nieuwe Rotter
damsche Courant werd, trad hij af als di
recteur van Nijgh en Van Ditmar N.V.. ter
wijl J. Th. Piek, een schoonzoon van N. M.
A. van Ditmar, tot directeur werd benoemd.
Eenige jaren werd de N.V. door een één
hoofdige directie bestuurd: in die periode
werden de verschillende afdeelingen ge
splitst in op zichzelf staande bedrijven. In
1921 volgde de benoeming tot directeur van
D. Zijlstra; de leiding van het bedrijf be
rust tot. op den dag van heden in handen
van J. Til. Piek en D. Zijlstra.
Tentoonstelling 28 April.
Bij gelegenheid van het honderdjarig
bestaan van de firma zal van 2 t m 8 April
in den Rotterdamschen Kunstkring een
tentoonstelling worden gehouden. „100 jaar
Nijgh en Van Ditmar in Vogelvlucht", die
retrospectief en representatief een beeld
1 geeft van de prestaties van Nijgh en Van
Ditmar op de verschillende door haar be
streken gebieden. Daar zullen zoowel de
Uitgeverij als de grafische bedrijven en 't
reclame-adviesbureau vertegenwoordigd
zijn
De Directie zal Vrijdag 2 April in het ge
bouw Wijnhaven 113 te Rotterdam van half
drie tot half vijf receptie houden.
Hierboven een kijkje in de nieuwe Tentoonstellingshal te Boskoop, waar binnenkort
wederom een zeldzaam schoone bloemen- en plantenweeldfe het oog zal verrukken.
Op een massaal bezoek uit binnen- en buitenland wordt gerekend.
Voorbereiding en uitvoering
der maatregelen.
Voor een kort verblijf gedurende de
Paaschdagen in den kring zijner fami
lie is gistermorgen te 's Gravcnhage
teruggekeerd vice-admiraal M. H. van
Duim, die in het begin dezer maand
door de non-intervcntie-commissic te
Londen is benoemd tot voorzitter van
de international board of non-inter
vention, het lichaam dat is belast met
de uitvoering der door genoemde com
missie vastgestelde maatregelen voor
de handhaving van dc non-interventie
ten aanzien van het conflict in Spanje
J. Th. PIEK, directeur.
Het is goed deze gedachte vast te houden
tot goed begrip van de hooge opvatting,
welke ook nü nog door de firma Nijgh en
Van Ditmar in de wereld van de uitgeverij 1
wordt gehuldigd.
Oprichting Grafische bedrijven.
De uitgeverij gaf den stoot tot de op
richting van de drukkerij, welker ontwik
keling gelijken tred hield met de uitbrei
ding van het fonds. Alle uitgaven worden
nog steeds op de eigen drukkerij vervaar
digd, welke tot een groot en modern be
drijf is gegroeid, met een talrijk personeel
Wie van nabij bekend is met de fraaie
typografische verzorging van de vele bij
Nijgh en Van Ditmar verschenen uitgaven,
kan zich een voorstelling maken van het
technisch en artistiek hooge peil waarop
de drukkerij staat.
Wij zouden niet volledig zijn, indien wij
onder de technische afdeelingen niet
noemden de chemigrafische inrichting, die
op zichzelf tot de groote bedrijven in Ne
derland behoort. Als een bijzonderheid zij i
hiei vermeld, dat aan de firma Nijgh en I
Vice-admiraal Van Duim
Vice-admiraal van Duim die op 15 Maart
JJ. naar Londen vertrok was gaarne be
reid ons het eer. en ander mee te deelen
van dc indrukken, die hij gedurende de
eerste tien dagen, dat hij zijn werkzaam
heden heeft aangevangen, heeft opgedaan
en over de taak. dte de commissie, aan
welker hoofd hij staat, heeft te vervullen
Het is begrijpelijk, zoo zeide hij, dat het
publiek ongeduldig begint te worden en
zich afvraagt, wanneer de gesloten over
eenkomst, effectief zal worden, maal- men
vergete niet, hoe uitgebreid en ingewikkeld
de voorbereidingen zijn, die de board moet
treffen overeenkomstig de resolutie, die
de non-interventie-commissie pas op
8 Maart j.l. heeft, aangenomen en die als
het ware de grondwet is, waarin onze taak
en onze bevoegdheid zijn neergelegd.
Alle politieke besluiten worden genomen
in de non-interventie-commi3Sie en slechts
de technische uitwerking is overgelaten
aap onzen board, waarin behalve de groote
mogendheden Duitschland, Engeland,
Frankrijk, Italië en Sovjet-Rusland ook
nog Noorwegen, Polen en Griekenland
zitting hebben.
De schakel tusschen den board en de
politieke non-interventie-commissie onder
voorzitterschap van lord Plymouth is
Francis Hemming, secretaris zoowel van
den board als van de commissie.
De eerste opdracht, die wij hadden te
vervullen, was de benoeming van admini
strateurs voor de observatie-havens, die
schepen welke een Spaansche haven ais be
stemming hebben, moeten aanloopen om
een observation-officer aan boord te ne
men Deze havens zijn Downs, Lissabon,
Madeira, Gibraltar, Marseille, Cherbourg en
Palermo en verder Oran, Brest, Celte en
Bordeaux. De oorlogsschepen van de vier
groote mogendheden, die aan het controle
plan meedoen, zullen zich waarschijnlijk er
toe bepalen, na te gaan of schepen die op
weg zijn naar Spanje, een observation-
officer aan boord hebben. Onze landgenoot
kolonel Akkerman wordt administrateur te
Lisabon, terwijl kolonel Oele belast wordt
met het toezicht in een der zones aan de
Fransch-Spaansche grens. In totaal moe
ten 27 observatie-administrateurs te land
en ter zee worden benoemd, die allen moe
ten beschikken over het noodig personeel,
met de benoeming en indeeling waarvan de
board gedurende de eerste tien dagen dat
Boskoop: uniek centrum van kwee
kers, met een bij uitstek energieke be
volking, die zijn beroemde heesters,
planten en bloemen over gansch de
wereld verzendt.
Boskoop: óók gerenommeerd om zijn
prachtige tentoonstellingen, waarvan
de binnenkort, n.l. van 21 April tot 10
Mei te houden expositie, alle voorgaan
de belooft te overtreffen!
Verleden week schreven wij daarover
reeds uitvoerig: dezer dagen waren wij de
gasten van het actieve Tentoonstellings-
bestuure waarvan de heer P. J. C. Oosthoek
de volijverige voorzitter is.
Wij mochten daarbij een waarlijk groot-
schen indruk verkrijgen van de nieuwe,
reeds in dit blad beschreven Tentoonstel
lingshal. welke grenzend aan het beken
de gebouw Flora verrees op dezelfde
plaats, waar éénmaal een tentoonstellings
tent stond die. gelijk men zich herinneren
zal. toen tengevolge van een storm gedeel
telijk tegen den grond geslagen werd.
Nü is dit risico geheel ondervangen: de
groote hal, het éérste speciale gebouw voor
blomententoonstellingen in den lande,
grenzend aan het gebouw „Flora" is zoo
goed als gereed en maakt reeds zonder
aankleeding, een grandioos effect. Welk
een schitterenden indruk zal men ontegen
zeggelijk wederom' ontvangen, wanneer dit
interieur herschapen zal zijn in een fraai
bosch. gevuld met de schitterende ver
scheidenheid eener planten- en bloemen
weelde, waarin men te Boskoop „specia
list". op den achtergrond over de gan-
sche breedte het schilderij van een
eeuwenoud kasteel, waarvoor zich dan het
met bloemenpracht getooide woud uit
strekt!
Hoe schilderachtig en helder zal dit alles
uitkomen onder de speciale dakverlichting,
die door de Boskoopers zélf vervaardigd
werd.
Zij woekerden met de hun beschikbaar
gestelde gelden, togen in verschillende ste
den op onderzoek uit, spiegelden zich o.a.
aan het voorbeeld, dat het museum Boy
mans te Rotterdam op het punt van be
lichting gaf. Streepen licht vallen omlaag,
waardoor een uitstekende verdeeling is
ontstaan: niet te licht en niet te donker.
Het resultaat is waarlijk alleszins gelukkig
uitgevallen.
Er is geen centrale verwarming, daar dat
te kostbaar zou uitvallen, doch langs de
kanten staan kachels, die bij eventueele
nachtvorsten, ontstoken kunnen worden.
Ook het punt „ventilatie" is door de
Boskoopers grondig onderzocht. Zij namen
deze eveneens zélf ter hand: door middel
van een ventilatiekap. luchtsluizen in de
eindgevels, en kleine openklapbare luiken,
werd een juiste, doch tevens minder kost
bare oplossing dan elders, gevonden.
De groote hal, 102 M. lang en 40 M.
breed reeds indertijd door ons beschre
ven wordt dus nu omgetooverd in een
enorm bloemenpaleis, waar men over
eenige weken in scharen heen zal reizen,
groote medewerking daartoe is van de
Ned. Spoorwegen verkregen om te be
wonderen, wat onder leiding van den heer
J. H. Straaten van Nes, tot stand zal zijn
gekomen.
In enkele weken moet nog enorm veel
arbeid verricht worden. Dennen, sparren,
laryx enz. zal men binnenkort plaatsen,
de paden worden verhard, de bloemen in
de laatste dagen vóór de officieele ope
ning aangevoerd, kortom, de bedrijvigheid
zal er geweldig zijn! Een klein leger hel
pers komt in actie: Boskoop staat dan ge
reed, om te toonen, wat het als vanouds,
ondanks crisisjaren, op tuinbouwkundig
gebied presteeren kan. Zeer juist en tref
fend staat op het gebouw de spreuk ge
schreven „Druk wekt veerkracht", want
juist de Boskoojter laat zich in moeilijke
tijden niet ónder krijgen. Integendeel:
zijn activiteit, zijn energie spant zich te
sterker naarmate de tijden zorgvoller zijn!
De keuring, die plaats vindt op den dag
vóór de officieele opening, zal ditmaal ge
schieden door een nationale jury, bestaan
de uit een 12-tal plantendeskundigen
en -liefhebbers onder leiding van den
..Prins der Nederlandsche Bloemisten" den
heer H. Hartlieb uit Rotterdam.
Bij de officieele opening op 21 April
des morgens zullen aanwezig zijn de
leden van het Eere-Comité, de genoodig-
den en de inzenders.
De beplante ruimte omvat plm. 3600
M2. en is reds nu niet meer voldoende, om
allen deelnemers het aangevraagde kwan
tum toe te zeggen. Aard en kwaliteit van
het ingezondene beloven van een zeer
bijzonder karakter te zijn, de aanleg hoopt
men tot een algeheel succes te maken!
Talrijke medailles werden reeds toege
zegd of zijn al ontvangen, wél een teeken,
hoezeer deze grootsche expositie in het
centrum van veler belangstelling staat!
Wij zijn er dan ook van overtuigd,
dat géén planten- en bloemenliefheb
ber de gelegenheid voorbij zal laten
gaan deze grootsche expositie tc gaan
bezichtigen.
Boskoop bereidt zich voor, u allen met
open armen te ontvangen: het eerste
„bloemententoonstellingsgebouw" in Ne
derland opent over enkele weken zijn poor
ten en u zult dan omgeven zijn door een
schier ongekende kleurenweelde vrucht
van natuur en cultuur: een ..twee-een
heid", die wel zéér speciaal een eigendom
der kranige Boskoopsche kweekers ge
noemd mag worden
In het hartje van Zuid-Holland
wordt koortsachtig gewerkt, om den
bezoeker het schoonste te bieden, wat
op het gebied van planten, heesters en
bloemen denkbaar is: moge men zich
in grooten getale opmaken naar deze
fraaie gemeente, die behalve het aan
het stationsplein liggende Tentoon
stellingsgebouw nog in rijke mate na
tuurschoon biedt, om er u aan te ver
lustigen!
Geen moeite zal gespaard worden, u
een verblijf aangenaam te maken en
de gemeente er zoo presentabel moge
lijk te doen uitzien!
hij aan het werk is, de handen vol heeft,
temeer omdat men rekening dient te hou
den met capaciteiten en antecedenten van
de canaidaten, terwijl zich zeer veel gega
digden zelf komen melden.
De controle op de Spaansch-Portugeesche
grens valt buiten de competentie van de
board aangezien deze geregeld is bij een
onderlinge overeenkomst tusschen Enge
land en Portugal.
Vice-admiraal van Duim verzekerde ons,
dat. ér te Londen in de bureaux van de
board zeer hard gewerkt wordt, eiken dag
tot laat in den avond, om zoo spoedig mo
gelijk met het geheele schema gereed te
zijn. Onmiddellijk na Paschen keert hij
naar Londen terug en weldra hoopt hij
dan het aparaat, dat hij in opdracht van
de non-interventie-commissie te samen
met zijn medewerkers heeft geschapen, in
werking te kunnen stellen. Van Engelsche
zijde verleent men zeer vlot alle gevraagde
medewerking, ook wat betreft het beschik
baar stellen van personeel en bureau
ruimte. Aanvankelijk was men onderge
bracht in een der regeeringsgebouwen aan
Whitehall, doch thans zijn de bureaux
definitief gevestigd in het Columbia-house
aan Aldwych nabij het Strand.
NIEUWE UITGAVEN.
Springer's Damsleutel.
Nadat eenigen tijd geleden bri den uit
gever H. Wittkowski te Amsterdam een
schaaksleute] was verschenen is thans ook
een damsleutel verschenen. Deze damsleu
tel is samengesteld door de heeren B,
Springer en M. Raichenbach.
BUITENGEWOON CONCERT MIJ. VOOR
TOONKUNST.
Vrijdag 9 April a.s. zal in de Kleine Stads
gehoorzaal een Sonaten-avond gegeven
worden door Adolphe Poth, viool en Hans
Franco Mendes, piano. Het programma be
vat werken van Bach, Debussy, Beethoven
en Schubert.
