De Nederlandsche marine beschermt
de koopvaardij
De Tweede Kamer op reces
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 20 Maart 1937
Berde Blad
No. 23615
BUITENL, WEEKOVERZICHT
78ste Jaargang
Michiel de Ruyter: De schepen herken ik niet, maar de geest is gelukkig dezelfde.
Agenda in ijltempo
afgehandeld
Ons parlementair overzicht.
EERSTE KAMER.
DE FRANSCHE VOLKSFRONT-
REGEEKING IN DE KNEL.
IDEOLOGIEËN-STRIJD.
De Fransche regeering Blum scheen een
veilige haven te zijn binnengezeild! De
beide tranches der defensie-leening waren
in minimum van tijd meer dan volteekend
en *aor de derde en laatste tranche leek
geer. gevaar meer aanwezig.... Betaald
hafl het kabinet dit succes met de z.g.
^fcdem-pauze" in de verdere voltrekking
»an het program van het Volksfront. Dat
lilt weinig naar den zin der communisten
jou zijn, was te voorzien, doch dat van
<ie zijde niet zou worden teruggedeinsd
toor maatregelen als te Clichy, zie. dat
ubs niet te voorzien
Ix>e communisten schijnen alles op haren
Jn snaren te willen zetten, nu onder een
kroot deel der arbeiders de wind hun gun
stig lijkt te zijn. Anders is hun houding
liioeilijk te begrijpen, want dat het voort
bestaan van het Volksfront ernstig in he,,
•gedrang komt, spreekt te duidelijk
De simpele vertooning van een film voor
Ïle organisatie van kolonel de la Roque
n de Parijsche voorstad Clichy hebben de
fcommunisten en wat meer zegt, het com
munistisch bestuur van dat plaatsje, aan-
fegrepen tot een tegen-demonstratie van
uiver uitlokkenden aard. Het gevolg is
fceweest een droeve, maar in de gevolgen
peer ernstige botsing met de organen, die
riet gezag hebben te handhaven. Vier doo
iden zijn te betreuren en een paar hon
derd gewonden
En alsof dit nog niet erg genoeg was,
jprobeeren de communisten het voor te
stellen, alsof zij dood-onschulig zijn aan
het gebeuren en de verantwoordelijkheid
alleen valt op de Parti Social francais en
op de politie en mobile garde! Met
gevolg, dat geëischt wordt ontbinding der
z.g. fascistische organisaties en zuivering
van politie enz. in „republikeinschen" zin;
lees: uiterst linkschen zin!
Onverwachts lijkt de regeering Blum
daardoor in moeilijker parket te zijn ge
raakt dan ooit tevoren. Tot handhaving
van het Volksfront zijn de communisten
niet te missen, dat is juist, doch aan den
anderen kant, socialisten en vooral radi
caal-socialisten zijn niet van zins zich
voetstoots te onderwerpen aan de dwinge
landij der communisten. Welke partij ook
de samenwerking opzegt, het doet er niet
toe, maar dan is er het Volksfront ter
ziele
Men zal daaruit de moeilijkheden kun
nen begrijpen, waarin de regeering zoo
plotseling is beland, dank zij de commu
nistische voortvarendheid
Wellicht zou nog wel een handige uitweg
te vinden zijn geweest, wanneer de vak-
vereenigingen maar buiten de kwestie wa
ren gebleven, doch deze hebben geheel voor
het communistisch streven partij gekozen;
de staking te Parijs van een morgen is
daarvan het bewijs! Doch tevens wordt
daardoor zonneklaar, hoezeer de vakveree-
nigingspolitiek te land is gekomen in de
partij-politiek! Hier geen sprake van een
staking in het belang van de vakvereeni-
gingen, maar van partij-politiek in den
kleinsten zin des woordsHet is het
meest verderfelijke, hetgeen men zich kan
voorstellen in deze materie en verbazing
zal het niet wekken, dat dit velen vrien
den van het Volksfront zelfs te gortig
wordt, zooals speciaal den radicaal-socia
listen.
Blum en zijn mede-ministers verkeeren
thans in zeer precaire omstandigheden.
Een doortasten, zooals feitelijk voor de
hand zou liggen, durven zij niet aan. want
dat. zou de communisten in de oppositie
jagen edoch, het teekent meteen, hoe
zeer de communisten het Volksfront do-
mineeren, zooals van te voren was te
voorspellen, dat geschieden zou. In zulke
combinaties zijn het de uitersten, die het
tempo willen aangeven.
Voor Frankrijk is deze gang van zaken
een geduchte tegenvaller. Zoo doet de re
geering met volslagen succes een beroep
op de eensgezindheid der volks, of de vol
gelingen van Moskou wijzen alle eensge
zindheid naar het land der fabelen
Hoewel de Duitsche en Italiaansche ant
woorden op de jongste Engelsche nota
inzake een nieuw Locarno niet zijn gepu
bliceerd, is omtrent den inhoud toch wel
zooveel bekend geworden, dat ons pessi
misme van de vorige week. helaas, maar
al te gerechtvaardigd lijkt. Een onderbren
gen van een nieuw Locarno bij den Vol
kenbond wordt afgewezen, want dan zou
de gedachte splitsing tusschen Oost- en
West-Europa niet zijn te verwezenlijken en
daarop is het Duitsche streven immers in
dc eerste plaats gericht.
Het toeval wil. dat juist is heengegaan
een der mannen van het oude Locarno,
dc laatste der leidende figuren uit dat
tijdstip, dat zooveel beloofdeNa Stre-
semann en Briand heeft nu ook de vroe
gere Engelsche minister sir Austen Cham-
berlainin het hoofd voor altijd te ruste
gelegd, ongetwijfeld ontgoocheld en teleur
gesteld in zijn verwachtingen. Zal er op
de puinhoopen van het oude een nieuw
verdrag zijn op te bouwen....
De vooruitzichten zijn weinig gunstig,
gelijk gezegd, mede door de steeds fellere
botsingen tusschen de z.g. ideologieën. Men
zie b.v. naar de protesten over en weer
tusschen Duitschland en de Vereemgde
Staten naar aanleiding van de beschuldi
gingen van New-York's burgemeester La-
guardia aan het adres van Hitler, die ver
de schreef van den voor autoriteiten aan
te leggen maatstaf te boven gaan en de
vieder-beschuldigingen daarop der Duitsche
pers aan het adres van het Amerikaan-
sche volk, die vooral niet minder afkeu
ring verdienen. Op dergelijke wijze wordt
echter de stemming en de sfeer zoodanig
bedorven, dat in geen jaren is te herstel
len. wat één enkel oogenblik misdreef.
Verdraagzaamheid, een der grootste
deugden, wordt steeds meer in een hoek
gedrukt, tot onnoemelijke schade voor heel
de wereld!
Vol belangstelling is in Midden-Europa
'hans het oog gericht naar Boedapest,
waar Oostenrijk's bondspresident Schuscn-
nigg op bezoek is. Deze deelen der oude
dubbel -monarchie worden steeds dichter
naar elkaar gedreven, naar mate de spil
Rome—Berlijn steviger schijnt te worden.
Met opzet zeggen wij schijnt, omdat de
houding van Italië er geregeld een blijft
van: ik kan ook anders! Heeft de Duce
niet deze week nog erkend, dat een oorlog
Eén der krijgskreten van dezen rumoe-
rigen tijd: „Tempo, tempo!" is in de laat
ste dagen de lijfsleus van de Tweede Kamer
geweest.
Wat de dames en heeren deze week. niet
alleen in dag-, maar ook in avond- en
nachtvergaderingen hebben afgewerkt, is
meer dan respectabel, en dan hebben wij
niet alleen het oog op het aantal, maar ook
op de kwaliteit der afgedane wetsontwer
pen.
Er zijn er, die daarover het wijze hoofd
schudden en mopperen, dat het te snel en
daardoor te weinig bezonken gaat.
Wij niet.
Het kan geen kwaad, èn voor ons volk èn
voor het parlement zelf, dat men eens
toont: als het snel moet, welnu, dan kan
het ook snel. En ditmaal was, met het oog
in Europa voor Italië een te groot risico
zou opleveren? Alleen daaruit vloeit al
voort, dat hij er niet aan denkt om met
Engeland of Frankrijk te breken of deze
zelfs maar af te stooten. Wellicht zal de
reis van Schuschnigg naar Rome in de
volgende maand nauwkeuriger doen zien,
hoe de barometer staat
op de Grondwetsherziening en de naderende
verkiezingen, snelheid gewenscht. Er wordt
in het parlement zooveel gesproken en zoo
veel onnoodig gesproken (de minister-pre
sident heeft daarop onlangs nog volkomen
terecht de aandacht gevestigd) dat het wel
goed is, als er een enkelen keer eens heel
weinig gepraat wordt, althans minder dan
men in gewone omstandigheden van plan
was geweest.
En zoo was het dan ook gisteren een
Marathon-race door allerlei wetsontwerpen
heen. Tempo, tempo!
Al dadelijk vroeg de wijziging der Crisis
pachtwet aandacht. Dit ontwerp stelt voor.
de geldigheid der Crisispachtwet uit te brei
den tot overeenkomsten, aangegaan tus
schen I Januari 1932 en 1 Januari 1937, en
haar duur te verlengen tot 1 Januari 1943.
De- heer Droesen wilde, bij amendement,
nog verder gaan en stelde voor de wet als
nog toepasselijk te doen zijn voor alle na
1 Januari 1936 vervallen termijnen. Maar
minister van Schaik had hiertegen ernstige
bezwaren, en ofschoon de heer Droesen nog
een poosje bleef na-kaarten, trok hij toch
het amendement in; het ontwerp werd aan
genomen.
Goedgekeurd werd evenzeer het wetsont
werp, waarbij het crediet voor werk-verrui-
ming wordt verhoogd met 33.7 millioen gul
den. Reeds vroeger heeft de Kamer in totaal
voor dat doel een bedrag toegestaan van
66.3 millioen. Dit bedrag is, gelijk men weet.
geheel „geblokkeerd", d.w.z. het is nog niet
uitgegeven, maar het heeft toch reeds in
zijn geheel een aangewezen bestemming ge-
vonden. Daarom stelt de Regeering nu voor,
't crediet te verhoogen met 33,7 millioen en
dus in totaal op 100 millioen te brengen.
De heer van den Tempel heeft bij dit ont
werp de hoop uitgesproken, dat de verkie
zingen een kabinet moge brengen met een,
naar zijn smaak, betere economische poli
tiek. Hij hield beschouwingen ten bate van
meer werkverschaffing en werkverruiming,
en gaf verschillende wenken. Minister Slin-
genberg verklaarde die gaarne te zullen
overwegen, en verstrekte inlichtingen om
trent de werkwijze, die gevolgd wordt. Hij
deed ds mededeeling, dat waterstaatkun
dige werken niet meer in werkverschaffing
zullen worden gegeven.
Een ander ontwerp heeft betrekking op
„het nemen van maatregelen met het oog
op de vijandelijkheden in Spanje". Het ont
werp vraagt machtiging, om
„in verband met de internationale sa
menwerking in het belang van den vrede,
bij algemeene maatregel van bestuur al
die maatregelen te nemen, welke met het
oog op de vijandelijkheden in Spanje dooi
de omstandigheden worden vereischt."
De arbeid der non-interventie-commissie
zoo zet de Regeering in de stukken uit
een kan allerlei maatregelen noodzake
lijk maken, waaraan ook Nederland moet
meewerken, b.v. ten aanzien van den uit
voer van munitie en het deelnemen van
Nederlanders aan den strijd in Spanje. Dan
moet de Regeering de handen vrij hebben
om de noodige besluiten te nemen. Maar de
revolutionaire heeren Sneevliet en Wijnkoop
kwamen tegen dit ontwerp in verzet, dat
vreesden zij ten nadeele van de wettige
(roodei regeering zou kunnen strekken De
heeren Albarda en Westerman echter be
toogden. dat de Regeering mei het oog op
de buitengewone (en gevaarlijke) omstan
digheden in Spanje buitengewone bevoegd
heden noodig heeft. De minister sprak in
gelijken geest, en wees er overigens op, dat
de non-interventie-commissie geen beslui
ten neemt; besluiten omtrent ons land
neemt de Regeering. die de aanbevelingen
der commissie nauwkeurig zal onderzoeken.
Onder applaus en vroolijkheid deelde
de minister mede, dat ons pantserschip
„Hertog Hendrik" 's morgens een con-
vooi van 6 Nederlandsche schepen door
de straat van Gibraltar had gebracht
en dat een Spaansche kruiser, die men
tegenkwam, behoorlijk salueerde, waar
op de „Hertog Hendrik" behoorlijk
teruggroette.
Met de stemmen der revolutionairen te
gen werd het ontwerp goedgekeurd.
Voor de variatie echter heeft de Kamer
ook een wetsontwerp verworpen, namelijk
met 42/27 stemmen, dat tot wijziging der
Drankwet: verlenging, met 2 jaar, van de
overgangs-bepaling voor verpachting van
vergunningen. De meerderheid achtte die
verlenging volstrekt onnoodig; de betrokke
nen hebben jaren lang gelegenheid gehad
voor die verpachting.
Bij deze eéne variatie bleef het echter,
niet, want nog een ander wetsontwerp sneu
velde: namelijk het initiatief-ontwerp van
den heer Ter Laan inzake uitkeering van
vergoeding aan mobilisatie-slachtoffers.
Er bestaat reeds een regeling voor, tot-
stand-gekomen in 1931, maar de heer Ter
Laan wilde de groepen van hen. die voor
uitkeering in aanmerking komen, uitbrei
den.
Het mislukte.
De Kamer heeft het ontwerp met 39
tegen 19 stemmen verworpen, hoofd
zakelijk op grond van de overweging,
dat deze regeling te ver ging en dat een
voorstel als dit van de Regeering dient
uit te gaan. Men ziet uit de cijfers, dat
slechts 58 leden aan de stemming deel
namen, zoodat op dit oogenblik reeds
42 leden op het appèl ontbraken.
Van belang was ook het wetsontwerp
houdende tijdelijke bepalingen, „strekkende
tot het bereiken van een betere verdeeling
van den beschikbaren arbeid".
In de laatste jaren heeft men het ver
schijnsel bespeurd, dat in allerlei onderne
mingen volwassen arbeiders hetzij door
jeugdige personen hetzij door vrouwelijk
personeel is vervangen, als middel tot be
zuiniging. De Regeering acht, ook ter be
strijding van de werkloosheid, maatregelen
daartegen noodzakelijk en vraagt nu be
voegdheid om bij bestuursmaatregel te be
palen, welk percentage van het personeel
in bepaalde fabrieken of werkplaatsen ten
hoogste uit vrouwen, meisjes en jeugdige
mannelijke krachten mag bestaan. Zonder
oppositie ging dit echter niet. Met name
tegen de bevoegdheid, om voor te schrijven
dat vrouwen en meisjes door mannen ver
vangen moeten worden, kwam verzet van
de dames de VriesBruins en BakkerNort
en van dr. Vos. Zij achtten „de vrijheid der
vrouw" aangerand. Aan den anderen kant
ging den heer Amelink in dat opzicht het
ontwerp niet ver genoeg, want vele duizen
den meisjes zouden feitelijk door mannen
vervangen moeten worden. Minister Slin-
genberg meende ook dat, zooveel mogelijk,
gehuwde mannen moeten voorgaan: intus-
schen had hij in het ontwerp als norm, al»
grens opgenomen den toestand, zooals die
vóór 1934 reeds had bestaan. Een poging
van den heer Kuiper, om, bij amendement,
deze grens nog wat uit te breiden, mis
lukte, waarna het ontwerp bij zitten en
opstaan werd aangenomen.
COLLECTIEVE ARBEIDS
OVEREENKOMSTEN.
De Kamer heeft het wetsontwerp inzake
de verbindend- en onverbindend-verklaring
van collectieve arbeidsovereenkomsten met
53 tegen 29 stemmen aangenomen.
Maar:
merkwaardig genoeg stemden de sociaal
democraten. de groote voorstanders van
verbindend-verklaring, tegen, omdat ook
het recht tot o n -verbindendverklaring in
het ontwerp is opgenomen.
Mét de socialisten stemden op denzelfden
grond tegen de revolutionairen Wijnkoop
en Sneevliet, en voorts op ander motief
de liberalen, de „wilde" mr. Westerman
en ds. Lingbeek (herv. geref.i, die met z'n
allen juist van ver -bindendverklaring
niets moeten hebben.
EEN AMBTSWONING
AFGESTEMD.
De Kamer heelt, en liefst met algemeene
stemmen, het amendement-van de Bilt
aangenomen, om geen geld (f. 83.000) uit te
trekken voor een nieuwe ambtswoning van
den Commissaris der Koningin in Noord-
Holland. Een dergelijk kapitaal voor een
nieuwe woning meende de Kamer in de
huidige omstandigheden niet te mogen toe
staan.
Terecht!
Het chapiter „ambtswoning" schijnt voor
provinciale gouverneurs wel netelig. Men
denke ook aan Groningen!
Aan het eind van dezen langen dag
heeft de voorzitter den leden dank be
tuigd voor hun medewerking aan het
afdoen der zeer lange agenda, en
medegedeeld dat onvoorziene om
standigheden voorbehouden de Ka
mer niet meer bijeen zal worden geroe
pen vóór de sluitings-vcrgadering (in
Juni). De dames en heeren kunnen dus
den boer op om ons volk te fuiven op
verkiezings-redevoeringen.
En er zullen er heel wat van hen in de
nieuwe Kamer niet terugkeeren!
VERKEERSFONDS EN
ZUIDERZEEFONDS.
Over de vergadering der Eerste Kamer
kunnen wij kort zijn.
In zijn rede ter verdediging der begroo
ting van het Verkeersfonds heeft de mi
nister van Waterstaat medegedeeld, dat het
verkeersreglement bijna gereed is. en dat
een wetsontwerp inzake de tertiaire wegen,
over niet te langen tijd zal worden inge
diend. De vraag, of het naast elkaar fietsen
van meer dan twee personen verboden moet
worden, zal de Minister onderzoeken. Ten
aanzien van vele verkeers-aangelegenheden
en -plannen heeft de minister inlichting
verschaft. De aanleg van auto-wegen moet
zorgvuldig worden bestudeerd, want hierbij
zijn allerlei belangen betrokken! In het al
gemeen betoogde de minister dat een goede
coördinatie van het verkeer alleen is te ver
krijgen met samenwerking van alle belang
hebbenden.
De begrooting, en die van het Zuiderzee-
fonds, werden aangenomen.
HAGENAAR.
