IBIS SHAG
Ontzettende schoolramp
in de Vereenigde Staten
Ik weet wel
De Engelsche defensie
ïT*
LfIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 19 Maarl 1937
Derde Blad
No. 23614
iVermoêclelijlc 670 slachtoffers
Dobbflmdnn
lekker... man!
78ste Jaargang
Diepe rouw in honderden gezinnen
wie lekkere Paasch-
eitjes, Chocolade en
Bonbons heeft
De Dreadnought blijft van waarde
GEMENGD NIEUWS
Berichten vorige oplage
In een school, gelegen op 20 K.M. afstand van Tylers, in Texas
(Ver. Staten) waar de kinderen van het personeel van een
petroleum-maatschappij school gingen, heeft door een ontplof
fing van den verwarmingsketel een ontzettende ramp plaats
gehad.
De school bestond uit twee vleugels, waarvan er één vrijwel
volkomen verwoest is, aangezien de wanden door de enorme
kracht van de ontploffing naar buiten werden gedrukt, en het
geheele dak van het twee verdiepingen tellende gebouw neer
kwam op de 700 kinderen, die zich daar bevonden.
De andere vleugel van het gebouw, welke reeds door de leer
lingen was verlaten, werd slechts licht beschadigd.
Bij de Humble Oil Company te Houston is bericht binnengeko
men, dat van de 730 leerlingen en onderwijzers er nog slechts
ongeveer honderd in leven zijn.
Het hoofd der school schat het aantal slachtoffers onder de scho
lieren en onderwijzers op 870. Van de 40 onderwijzers bleven er
slechts 4 over!
Naar men zegt zijn reeds driehonderd lijken geborgen.
Omtrent de oorzaak van de ontploffingsramp opperde men later
de veronderstelling, dat deze niet het gevolg is van een ketel
ontploffing, doch van het ontploffen van een buisleiding, waar
door het gas van een nabijgelegen olieterrein naar het gebouw
werd geleid.
Door de kracht van de ontploffing werden baksteenen tot op
vierhonderd meter afstand weggeslingerd.
M. Holtslag, was hevig geschrokken, doch
dankbaar dat het zoo afgeloopen was.
De veldwachter van Uithuizen, A. Koo
ien, stond juist bij den overweg te praten.
Er passeerde hem een auto en even later
hoorde hij een vreeselijken slag. Hij draai
de zich om en zag de locomotief schomme
len en springen en vervolgens omslaan.
,,Wat was dat een vreeselijk gezicht,"
zeide hij.
„Een oogenblik stond ik als verlamd.
Maar toen ben ik er heen gerend. De ver
warring was groot, de passagiers, een
twaalftal, waren hevig ontsteld. Een dame
was bewusteloos van den schrik, maar
kwam spoedig weer bij. Het bleek mij. dat
niemand gewond was. öe machinist stond
bij de machine. Personeel van de machi
nefabriek vlak bij het'(sajtion was bij het
hooren van den slag toegesneld. Deze des
kundigen hebben oogqublpckelijk het vuur
gedoofd waartoe de machinist door zijn
verwondingen zoo gauw niet in staat was."
Ook de conducteur J. Zwart van den
trein, die om 9 uur 34 uit Groningen ver
trokken is naar Roodeschool, vertelde dat
alles al voorbij was voor hij het besefte.
Hij zat vlak achter d£ locomotief in den
bagagewagen. Plotseling voelde hij een he-
vigen schok en toen begon de trein te slin
geren. Honderd meter verder stond hij stil
en oogenblikkelijk sprong de conducteur
er uit om te zien, hoe het met de passa
giers stond. Toen hij zag dat er geen on
gelukken met hen gebeurd waren, rende
hij naar de locomotief en hielp de beide
mannen er uit te komen.
De dokter, die op weg was om een
patiënt te bezoeken in de praktijk van
een collega, en ter plaatse onbekend
was, verklaarde dat hij al op den over
weg stond, toen hij den trein zag aan
komen. Hij had eerst naar links geke
ken en toen hij ook naar rechts keek,
stormde de locomotief op hem af. Zijn
eerste gedachte en dit redde hem
het leven was, gas te geven. Hier
door werd de auto van achteren gegre
pen en over de spoorbaan geslingerd,
maar de bestuurder bleef vrijwel on
gedeerd. Alleen was hij hevig geschrok
ken. Hoe het komt dat hij den trein
niet gezien heeft wist hij eigenlijk
niet. Voor hij het wist zat hij op de
spoorbaan en toen was het te laat. Het
bleek ons, dat er bij den overweg geen
waarschuwingsbord stond.
Nader wordt nog gemeld:
Geheel Texas is in rouw gedompeld
tengevolge van de vreeselijke ramp, die zoo
veel honderden gezinnen van hun kinde
ren beroofd heeft. Nog steeds is het niet
mogelijk een overzicht te krijgen over den
totalen omvang van de catastrophe. Het
is niet mogelijk door te dringen tot de
plaats des onheils, waar een strenge af
zetting gehandhaafd wordt en waar koorts
achtig wordt gewerkt om de puinhoopen
op te ruimen en de slachtoffers te bergen.
Het schijnt thans wel vast te staan, dat
de ramp veroorzaakt is, niet door een ont
ploffing in de verwarmingsinstallatie, maar
tengevolge van een ontploffing in een buis,
welke natuurgas naar het gebouw leidde.
De school ligt n.l. midden in het petro-
leumgebied en werd hoofdzakelijk bezocht
door de kinderen van employe's der olie-
ondememing. De overvloed vam natuurgas,
die de bodem oplevert, wordt gebruikt voor
verwarminigsdoeleinden en tc dien einde
is een uitgebreid net van buisleidingen
langs de verschillende gebouwen aange
legd. Langs de school liepen ook verschei
dene van deze buizen en de centrale ver
warming der school werd gestookt met het
door deze buizen aangevoerde natuurgas.
Door onbekende oorzaak schijnt een scheur
in deze gasleidingen te zijn ontstaan Het
ontsnappend gas moet door een vonk of
vlam tot ontploffing zijn gekomen.
De gevolgen waren verschrikkelijk. Ook-
getuigen vertellen, dat zij plotseling een
donderende ontploffing hoorden en zagen,
hoe het dak van de school „weggeblazen
werd", een geheele vleugel van het gebouw
ineenzakte. Vrijwel tezelfdertijd laaiden
felle vlammentongen hoog de lucht in en
hulden den jammerlijken puinhoop, die van
de school was overgebleven, in een zieden
de vuurzee, zoodat in het eerst zelfs niet
mogelijk was nabij te komen.
De omgeving van de school biedt een
troosteloos schouwspel. Het terrein ligt be
zaaid met brokken ijzer en steen, waartus-
schen de eerst aangekomenen de droevig
verminkte en verkoolde lijkjes der kinde
ren verspreid vonden liggen.
Het is niet mogelijk een beschrijving te
geven van de tooneelen. die zich al spoedig
nabij de plaats des onheils afspeelden. In
stomme verslagenheid staan de ouders
roerloos te staren naar de puinhoopen,
Waaruit de vlammen nog steeds opstijgen.
Van tijd tot tijd moeten volwassenen weg
gedragen worden, wien de smart te hevig is
geworden.
3 ij het vallen van het donker was het
nog niet mogelijk geweest een overzicht te
krijgen van het aantal slachtoffers. Met
koortsachtlgen haast, maar in een vree
selijk, beklemmend zwijgen, werken de
reddingsmanschappen voort. Toen de nacht
was ingetreden, werd het bergingswerk
voortgezet met behulp van schijnwerpers,
wier felle lichtschijn scherpe schaduwen
trok, waartusschen de snelle en gerucht-
looze figuren der bergingsmanschappen
zich voortbewegen In een bijna ondrage
lijke spanning. Buiten de afzetting staan
de honderden ouders, die niet te bewegen
zijn zich huiswaarts te begeven en af te
wachten tot zij bericht krijgen, dat hun
kind gevonden is. Hopen zij het onmoge
lijke?
De gouverneur van Texas heeft alle be
schikbare troepen gezonden. Ook een
vliegtuig is aangekomen met dokters, ver
pleegsters en geneesmiddelen. Alle auto's
uit de omgeving zijn gerequireerd, maar
het is bijna niet mogelijk bij het terrein
van de ramp te komen. De wegen zijn ver
sperd door de duizenden auto's van be
langstellenden en hulpbiedenden, die zich
terstond op weg begeven hebben. Ondanks
de groote hulpvaardigheid en de snelle
hulpmaatregelen heerscht dus op het ter
rein zelf gebrek aan bevoegd medisch per
soneel aangezien dokters noch verpleeg
sters snel genoeg nabij kunnen komen.
Tot laat In den nacht had men van de
veertig vermiste onderwijzers eerst tien
kunnen bergen, verminkt, onherkenbaar.
Het staat wel vast, dat het grootste aantal
slachtoffers vrijwel terstond bij de ontplof
fing door het neerstortend gesteente ge
dood is, sommigen echter zijn door de
steekvlammen, die ontstonden, getroffen
en totaal verkoold. Veel slachtoffers ook
zullen in het geheel niet kunnen worden
teruggevonden, aangezien hun lijken uit
eengereten zijn door het geweld der ex
plosie.
Van het stoffelijk overschot van elk
slachtoffer, dat geborgen is, worden vin
gerafdrukken genomen, in de hoop, dat
men daarmede nog tot indentificatie zal
kunnen komen.
De meeste omgekomen kinderen waren
neg geen vijftien jaar. Het schijnt echter,
dat de jongste scholieren al naar huis ge
zonden waren, toen het ongeluk gebeurde.
Aan den anderen kant echter vertelt men,
dat het aantal slachtoffers zoo groot is ge
worden. doordat alle overige leerlingen op
eengepakt zaten in het z.g.n. auditorium,
dat juist gelegen is in dat gedeelte der
school, waar niets van overgebleven is,
VOOR DE PrjR
8261
Rookt IBIS bij voorkeur uit een IBIS-pijp.
Bij Uw winkelier verkrijgbaar.
(Ingez. Med.)
Veehandelaar vermist
te Loenen.
8254
(Ingez. Med.)
De treinontsporing te
Uithuizen.
Het is een wonder dat het zoo
afgeloopen is.
Bij den overweg stond geen
waarschuwingsbord.
(Speciale G. P. D.-berichtgeving).
Omtrent de botsing op een onbewaakten
t'erweg te Uithuizen tusschen een auto,
"estuurd door dr. Nanninga, uit Lopper-
sum en een personentrein uit Groningen,
*aarbij de locomotief kantelde en de trein
ontspoorde, meldt een speciale verslagge
ver het volgende:
Honderd meter voorbij den overweg ligt
je zware machine langs de baan. Het
»°per bovenop is verbogen, de ronde rui
ten van voren zijn gesprongen. De bagage
wagen heeft zich diep in den grond ge
boord en de beide eerste rijtuigen staan
naast de rails. Aan den anderen kant ligt
de zwaar beschadigde auto, waarvan het
achtergedeelte volkomen vernield is. De
eerste indruk die men krijgt is wel. dat
hier een wonder gebeurd moet zijn. dat dit
ongeluk zonder persoonlijke ongelukken is
afgeloopen. Alles schijnt .daartoe medege
werkt te hebben. Zelfs het peilglas op de
locomotief is niet gesprongen. Ware dit
wel gebeurd en meestal gebeurt het, dan
zouden de machinist en de leerling door
de kokende stoom getroffen zijn. Nu kreeg
alleen de machinist enkele wonden aan
handen en been en de leerling kwam er
ongedeerd af.
„Het gebeurde ontzettend vlug", vertelde
de machinist A. v. d. Werf, die nog diep
onder den indruk was. „Ik had geen tijd
meer om ergens aan te denken. Oogen
blikkelijk sloeg de machine om. Mijn eerste
gedachte daarna was. dat wij er levend af
gekomen waren. Ik klom boven uit de ma
chine cn hielp ook den stoker er uit. De
schrik kwam eigenlijk toen pas los. Het
is ontzettend."
Ook de leerling-machinist, de 37-jarige
Ongeluk of misdrijf?
Te Loenen, gemeente Apeldoorn,
wordt sedert Woensdagmorgen de vee
handelaar A. Eikendal vermist.
E. is dien morgen per rijwiel naar de
Paaschveetentoonsteiling te Apeldoorn
gereden zijn om vee te verkoopen. Hij
moet 's avonds met een groot bedrag
aan geld eveneens per rijwiel den te
rugweg naar Loenen aanvaard heb
ben. Toen hij Woensdagnacht laat nog
niet in zijn wonig teruggekeerd was,
waarschuwde men de politie.
Op den weg langs het Apeldoornsch
Dierensche Kanaal werd Donderdagmorgen
vroeg ter hoogte van de kalkzandsteenfa
briek „Alba' liet rijwiel van E. gevonden.
Eveneens ontdekte men op den berm langs
het kanaal zijn jas waarin zich een leege
1 portefeuille bevond.
Op vermoeden van misdrijf heeft de po
litie van Apeldoorn in samenwerking met
die van Loenen den geheelen Donderdag
gedregd echter zonden nasnlteat.
Onze Londensche correspondent schrijft:
De uiteenzettingen, die de hoofden der
defensie-departementen hebben verschaft
bii het indienen van hun begrootingen,
moesten dit jaar meer belangstelling trek
ken dan gewoonlijk, daar de bewapening
vooraan staat in aller bewustzijn. De on
gewoon hooge eindbedragen dezer begroo-
ringen konden na de ruime voorlichting
over de bewapeningsuitgaven geen verba
zing meer wekken. De drie ministers, die
voor de lucht, die voor de zee. die voor het
land. herhaalden in nagenoeg dezelfde
woorden den tekst der rechtvaardiging voor
het groote bewapeningsprogram, die reeds
had dienst gedaan toen dit voor het eerst
in het Lagerhuis ter sprake kwam bij de
indiening van de voorstellen voor de be-
wapeningsleening. Het was alles voor het
heil van de wereld en de bevordering van
den vrede. Veelal beperken de ministers bij
deze gelegenheden zich voor de verdediging
van hun beleid tot aankondigingen van
technischen aard over hun dienstvak, die
de volksvertegenwoordigers moeten over
tuigen van een nimmer rustend en wakker
streven het tot den hoogsten graad van
doeltreffendheid te verheffen. Men hoort
het een en ander van de moeilijkheden, die
moeten worden overwonnen om dit streven
te doen slagen. De minister van Oorlog b.v.
ondervindt nog steeds de belemmering van
het gebrek aan liefhebbers voor den leger
dienst. Hij heeft al eenige jaren lang ver
wijtende woorden gericht tot de Britsche
jongelingschap omdat ze er blijkbaar de
voorkeur aan geeft in werkloosheid te
leven, in plaats van dienst te nemen bij
het leger en „de wereld te zien" (dit laatste
met het oog op de detacheering van leger-
afdeelingen naar overzeesche gebieden). De
minister is in zijn beroep op de jonge
mannen van het land niet gelukkig ge
weest. Blijkens zijn jongste mededeelingen
in het Lagerhuis gaat hij het nu anders
aanpakken. Het soldatenleven wordt ver
beterd. De soldaat krijgt 4 in plaats van 3
maaltijden per dag. Zijn kazernelokaal
wordt huiselijk. In het laatste jaar van
zijn 6-jarigen diensttijd ontvangt hij gratis
vakopleiding, zoodat hij een mooie kans
heeft bij het verlaten van den dienst een
goede broodwinning te krijgen in de bur
germaatschappij. En hij krijgt boter in
plaats van margarine. Dit laatste doet be
seffen hoe gunstig Engeland economisch
afsteekt bii een andere mogendheid, die
boter aan haar volk ontzegt, opdat ze
kanonnen zal kunnen hebben.
Maar deze en soortgelijke ministerieele
mededeelingen zijn van ondergeschikt be
lang. Grooter en meer algemeen belang
lag ditmaal in hetgeen Sir Samuel Hoare.
de Eerste-Lord van de Admiraliteit (die bij
ons minister van Marine zou heeten). te
vertellen had. Ziin technische mededeelin
gen weerspiegelden strategische en poli
tieke inzichten, die niet alleen zijn eigen
weermacht-departement maar de ganschd
wereld aangaan.
Sedert het gezag van de luchtmacht als
strijdwapen zoo groot is geworden is er in
Engeland hevig gestreden over de vraag of
het slagschip, de dreadnought zoo gezegd,
al of niet zijn beteekenis als voornaamste
en formidabelste gevechtseenheid ter zee
heeft behouden. Aan den eenen kant werd
verklaard, dat het slagschip buitengewoon
kwetsbaar was uit de lucht en dat vijande
lijke bommers er gemakkelijk mee konden
afrekenen. Aan den anderen kant werd be
toogd, dat de strategische beteekenis van:
het slagschip even groot was ais ooit en
dat zijn verdedigingsmiddelen tegen aan
vallen uit de lucht het in staat moesten
stellen zich op zee te handhaven in zijn
oude afschrikwekkendheid. Nu Sir Samuel
Hoare heeft doen weten, dat er dit jaar
o.a. 5 hoofdschepen op stapel zouden staan
mag men aannemen, dat Engeland althans
in deze strijdvraag van langen duur een
beslissing ten gunste van het hoofdschip
heeft genomen. De Britsche Admiraliteit
heeft uitgemaakt, dat de dreadnought van
de zee bij machte zal zijn de dreadnoughts
van de lucht te verslaan. En toen hij het
afwerend vermogen van zijn nieuwe en zijn
nieuw toegeruste slagschepen schetste,
kreeg men inderdaad het idee. dat het
moderne slagschip zijn belager uit de lucht
zou ontvangen met het geweld van een
Krakatau in zijn nijdigste bui. De beslis
sing van de Admiraliteit zal er wellicht
toe bijdragen, dat in het algemeen de alar-
meerende inzichten over de bedreiging uit
de lucht in tijd van oorlog zullen worden
herzien.
Een andere zaak van universeels betee
kenis roerde Sir Samule Hoare aan in zijn,
aanduiding van het omvangrijk operatie
gebied van de vloot. Hier onderkende men
de gevolgen van het einde van zulke nut
tige politieke regelingen als het Engelsch-
Japansch Verdrag en de Vlootovereenkom-
sten van Washington, die achtereenvolgens
bijna een kwarteeuw lang een toestand van
vreedzaam evenwicht in het Verre Oosten
hebben gehandhaafd. Nu ze zijn verloopen
en nu Japan door zijn eigengereid op
treden in China en Mandsjoerije mede een
einde heeft gemaakt aan eventueel Vol-
kenbondsgezag in het Verre Oosten, moet,
naar de Eerste-Lord van de Admiraliteit
nadrukkelijk liet weten, Groot-Brittannië
een sterke vloot hebben in beide halfron
den. De hoofdbasis voor de vloot in die verre
zeeën, Singapore, wordt nu na veel uit
stel met bekwamen spoed voltooid. De
veiligheid van de handelswegen en de on
derlinge verbindingen tusschen de landen
van het Empire moet worden verzekerd.
En het is al duidelijk gemaakt, dat de
Dominions hun deel zullen moeten bijdra
gen in de kosten, die voor Engeland alleen
veel te hoog zijn.
UITSLAANDE BRAND TE OVERSCniE.
Gistermiddag is brand uitgebroken in
het pand staande aan do Dorpstraat 32 te
Overschie. Dit pand ligt achter het woon-
huis van den heer H. de J„ den eigenaar,
cn het bleek, dat daarin een clandestiene
I wasfabriek was gevestigd, waar op petro
leumstellen terpentijn en was dooreen wer
den gesmolten. In het- begin liet dc brand
zich zeer ernstig aanzien. De vlammen
•Joegen uit de ramen. De eigenaar was zoo
verstandig de electrische geleiding af te
sluiten. Het gelukte den brand te beperken
tot het aangetaste perceel: waar de gebr.
\7. hun bedrijf uitoefenden. Vad.
I
Onderstaande berichten werden reeds in
een deel van onze vorige
oplaag opgenomen.
STADSNIEUWS.
VILLA AFGEBRAND
Loodgieter werkte
het riet»
npetesW
ehMLtM
THOVEN.
kvlam op
Op het dak van een villa gelegen aan cie
Frans Halsstraat te Biithoven en bewoond
dooi mej. De Monchy, is gistermiddag
brand ontstaan. Het dak, dat uit riet is op
getrokken, stond weldra geheel in viam-
mcn. In minder dan geen tijd had het vuur
zich medegedeeld aan de kamers van de
villa. Hoewel de brandweer onder leiding
van hoofdbrandmeester, ir. Ekama, met al
baar materiaal uitrukte, slaagde zij er
niet in de villa te behouden. Deze brandde
uan ook geheel af. De inboedel kon door
omwonenden in vëiligheid worden ge
bracht. De oorzaak van den brand is ver
moedelijk een steekvlam, waarmede een
loodgieter werkzaamheden verrichte op 't
dak. De nablussching nam verscheidene
uren in beslag
BUITENLANDSCH GEMENGD.
ONTPLOFFING IN STEENKOLENMIJN.
Ten gevolge van een ontploffing in een
kolenmijn in de Japansche provincie Toe-
koeaka zijn zes mijnwerkers gedood en
negen ernstig gewond.
NA DEN AANSLAG OF DE CHAMBRUN.
De rechter van instructie te Parijs heeft
een huiszoeking doen verrichten in de wo
ning van Madeleine Corrabeuf, die een re
volveraanslag op graaf de Chambrun heeft
gepleegd. Hierbij ontdekte men eon intiem
dagboek van deze dame. dat een beeld
geeft van haar leven en van haar betrek
kingen met een vooraanstaanden Italioaa-
I schen staatsman en met graaf de Cham
brun. Voorts werd vastgesteld, dat in een
der vertrekken een zonderlingen wanorae
heerschte, alsof bezoekers, ondanks de ver
zegeling. binnen waren gedrongen. In het
vertrek bevond zich een groot portret van
den Italiaanschen staatsman, opgedragen
aan mevrouw Magda de Fontagnes.
AANBESTEDING.
In café-restaurant „Den Burcht" is heden
aanbesteed door Jan Stigter, architect te
dezer stede, het verbouwen van perceel
Heerensingel 10 en 10a. Er was als volgt
ingeschreven:
Fa. H. P. L. Vorst. Leiden, f.3185; B. C.
Strijk, idem, f. 2900; J. de Witt. Leiderdorp.
f.2785; M Kool, Warmond, f.2783: Th. G.
Barthen. Leiden, f.2772; Fa. Vogels en v.
d. Hulst en Zonen, Wassenaar, f.2690; P.
H. Meyers en Zoon. Oegstgeest, f.2625; P. J.
van Dam en W. F. Lagerman. Leiden,
f. 2524,50: J. H. Houps, Leiden, f. 2497,50;
A. J. Langeveld, Leiden, f2474: L. Schroder,
Wassenaar, f.2445: C. Koppe, Alphen a/d.
Rijn. f.2444; H. C Bouter en A. G. Harte-
velt, Leiden, f. 2440: K. Burgy, Leiden,
f.2426; A. H. Volleberg en W. van Beek,
Zoeterwoude,'Leiden, f. 2425; W. Singeling,
Leiden, f.2416: C. Aanhane en A. Krüger,
Katwijk a/d. Rijn, f 2348: Gebr. J. en P.
van Wijk. Alphen a/d. Rijn, f. 2267.
De gupning is aangehouden.
ONZE TELEFOONNUMMERS:
REDACTIE 1507
DIRECTIE en ADMINSTRATIE
2500 (op 2 lijnen),
