VRIJDAG 19 MAART 1937 No. 23614 S TA DSN IE UWS Ontzettende schoolramp in Texas HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN Prinselijk paar 78sfe Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD verlaat Mittersill LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2S00 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd 2ljn: per 3 maanden f. 2.33 per week £.0.19 Franco per post - f. 2-35 per maanden portokosten^ (voor binnenland £.0.89 per 3 mnd.k' VERBETERING OVERWEG RIJNSBURGERWEG. Naar wij vernemen zal de overweg der Ned. Spoorwegen aan den Rijnsburgerweg een verbetering ondergaan, doordat het wegdek zal worden verbeterd en nieuwe rails en tramkruisingen zullen worden aan gebracht, hetgeen niet alleen de tram, maar ook het andere verkeer ten goede zal komen. Aangezien deze werkzaamheden wegens het drukke trein- en andere verkeer over dag niet kunnen plaats hebben, worden deze 's nachts na het vertrek der laatste treinen uitgevoerd. Met deze werkzaamhe den is reeds een aanvang gemaakt. KON. NED. MIDDENSTANDSBOND AFD. LEIDEN. Mr. dr. Knol spreekt over inkomsten- en vermogensbelasting. Voor bovengenoemde Vereeniging sprak gisteravond onze stadgenoot mr. dr. H. D. M. Knol over „De inkomsten- en vermo gensbelasting". meer in het bijzonder in verband met de aangiften in Mei a.s. Spreker begon met er op te wijzen, dat een of ander onderwerp uit de belasting wetenschap steeds veel verband houdt met andere wetenschappen. Immers het belas tingrecht is ten nauwste betrokken bij an dere deelen van het recht, niet alleen bij liet Publiekrecht, waarvan het een onder deel vormt, maai- evengoed bij het Privaat recht. Daarenboven staan dikwijls de vraagstukken, welke zich bij het belasting recht voordoen en zeker met het be lastingrecht, waarover het in deze lezing gaat in nauw verband met de bedrijfs economie. Op een en ander werd nader ingegaan. Hierna werden in het kort de rechtbronnen van het te behandelen onderwerp aangegeven. Het moet zeker worden toegejuicht, dat in den tegenwoor- digen tijd het belastingrecht in wetten is vastgelegd, ofschoon b.v. een onderwerp als de inkomstenbelasting zich niet zoo eenvoudig laat regelen. Vandaar dan ook tic groote beteekenis van andere bronnen van dat recht, meer in het bijzonder van de jurisprudentie van den Hoogen Raad. De uitgebreidheid van het onderwerp, zoo zeide spreker, gebiedt hem zich streng te benerken. Voornamelijk zou de inkomsten belasting behandeld worden, en daarbij alleen nog maar die materie, welke betrek king heeft op de aangifte en de daarbij voorkomende vragen en kwesties, waarbij, voor zoover daartoe aanleiding bestaat, een cn ander wat betreft de vermogens belasting zou worden behandeld. In de eerste plaats werd door den spreker besproken het stelsel van de Wet op de Inkomstenbelasting. De wet somt de verschillende bronnen juister groepen van inkomen op, welke belastbaar zijn. Kenmerk van het inkomen is periodici teit. In art. 12 der wet blijkt, dat de wet gever uit verschillende stelsels het z.g. fictiestelsel koos. een stelsel, hetwelk nogal bestrijding heeft ondervonden. In verband met een en ander werden de twee volgende artikelen der wet behandeld. Voor den middenstander zijn. wat de bronnen aangaat, voornamelijk van belang de groepen: onroerend goed, roerend goed. onderneming en arbeid: de laatste bron in het bijzonder. Summier werden de eerste twee genoemde behandeld. Uitgebreid werd daarna ingegaan op het vaststellen van het inkomen uit het bedrijf. De verschil lende posten, welke op de jaarrekening van een miödenstandsbedrijf kunnen voorkomen, werden behandeld. Verschil lende belangrijke kwesties werden daarbij onder de loupe genomen, zooals: afschrij vingen. taxatie volgens goed koopmans gebruik, de kwestie of al of niet afgeschre ven mag worden in verband met de veranderde waarde der vaste activa, de Winst bij verkoop van een gedeelte van het vastgelegde kapitaal. Bij dit laatste punt werd behandeld het arrest van den Hoogen Raad van 29 November 1933. Verder wer den behandeld: de waurdeering van den goederenvoorraad en de post debiteuren, afschrijving op immaterieels goederen, winst door speculaties ontstaan en ten slotte werd nog uitdrukkelijk de aandacht gevestigd op het gevaar, dat kan ont staan zonder dat men het misschien zelf vermoedt doordat men geacht wordt een schenking te hebben gedaan. Wanneer de winst van het bedrijf is vastgesteld en men heeft nauwkeurig bere kend zijn eventueele andere bronnen van inkomen, is men in staat een belasting aangifte in te dienen. De diverse posten, welke alsnu nog moeten worden opgeteld en afgetrokken, werden nader besproken. Eenigszins uitgebreid werd nog ingegaan op het belangrijke art. 17, compensatie van winst met het verlies in vorige boekjaren g-leden. Gewezen werd op een arrest van re--.nten datum. n.l. het arrest van den Hoogen Raad van 22 Jan. 1936. waarbij een "oor den belastingplichtige gunstige uit legging aan dit artikel is gegeven. Na in het kort nog te hebben stilgestaan bij de aangifte voor de vermogensbelasting, be sloot spreker zijn lezing. Deze causerie, welke met groote aan dacht gevolgd en met een zeer hartelijk applaus beloond werd. leverde eenige vra ten van de aanwezigen op, welke vragen allen op duidelijke wijze door spreker wer den beantwoord. Nog werden enkele huishoudelijke za ken afgehandeld, waarna de voorzitter met enkele hartelijke woorden van dank foor den spreker deze geanimeerde bij enkomst sloot, Texas, in de Ver. Staten, is in diepen rouw gedompeld tenge volge van een hevige ontploffing in een school te Tylers, tenge volge waarvan honderden leerlingen en eenige tientallen onderwijzers zijn gedood. Het juiste aantal slachtoffers is echter nog niet bekend. Tot hedenmorgen vroeg had men uit de puinen van de school 399 lijken geborgen. Het plaatselijke ziekenhuis is overvol en de lijken worden thans gelegd in de naburige winkels en kerken, welke ook worden gereserveerd voor het onderbrengen van de gewonden, welker totale aantal reeds 250 zou bedragen. Men wacht thans met ongeduld op de aankomst van sera, aangezien zich bij talrijke geredden reeds de kenmerkende verschijnselen van wondstar- kramp hebben voorgedaan, terwijl verscheidene anderen lijden aan een nerveuze instorting. (Men zie voor bijzonderheden het 3e Blad). LAATSTE TOONKUNSTCONCERT. Ned. Kamerorkest. Solist: Jaap Stotijn (hobo). NED. VER. VAN HUISVROUWEN AFD. LEIDEN. Broodgebruik door de eeuwen heen. Voor bovengenoemde vereeniging hield mevr. prof. van Ovenvan Doorn gister middag een lezing over „Brood-gebruik door de eeuwen heen'. De presidente mevr. van Gilsevan Geldermalsen heette alle aanwezigen, in 't bijzonder de spreekster, hartelijk welkom. Zij wees erop, dat de aanwezigen nu eens iets anders zouden hooren over brood, dan hetgeen zij tegen woordig zoo vaak hooren, gezien de actie voor het versche kadetje. Gaarne gaf zij daarom het woord aan mevr. van Oven. Spreekster begon met m haar inleiding haar toehoorsters mee te nemen op een boottochtje over het IJ naar het bakkers huis in Nieuwendam, waar sinds 2 eeuwen in December de „duvekaters" gebakken worden. Dit zijn brooden in den vorm van een scheenbeen, met aan de uiteinden den vorm van gewrichten. Bij haar studie over de oude brood vor men. waarbij zij zeer veel nut heeft gehad van het boek van dr. Catharina van der Graft over „de beteekenis van het brood voor de volkskunde" is haar gebleken dat in de 20e eeuw de oude broodvormen voor een groot gedeelte reeds zijn verdwenen. Spreekster voert haar gehoor terug naar het grijs verleden, naar den tijd van de crude Germanen, waarin levende offers werden gebracht. Deze offers werden later vervangen door z.g. schijnoffers, welke dan zeer dikwijls uit broodvormen bestonden. Graan en brood waren voor de oude vol keren heilige gaven. Zoo vestigde spreekster o.a de aandacht op de broodvlechten, welke bij de offerande de vrouwenvlecht moesten vervangen, alsook op de koekjes, Arnhemsche jongens, die bij de offerande de armbanden vervingen. Bij de Germanen kende men 4 offertij den. welke bestonden uit 2 winterfeesten, 1 lentefeest en 1 zomerfeest. Aangezien er 's winters op het land toch niets was te doen, kon men dan het best feestvieren. Het eerste winterfeest begon heel vroeger op 21 Sept.. het begin van de Germaansche jaartelling. Later is de aanvang verschoven tot begin November. Bij de Christenen is later dat feest overgegaan in het Sint Nicolaasfeest. De Germanen hadden hun eigen opvat ting over het leven na den dood. Het mocht de gestorvenen aan niets ontbreken en men gaf hem allerlei gebruiksvoorwerpen mee bij de begraving of verbranding. Ook ging men van de veronderstelling uit, dat hoe meer men op de offerande feesten zelf at, des te meer kwam dit de afgestorven zielen ten goede; vandaar het ontstaan van de smulpartijen bij de feesten. Op Allerheiligenavond kwamen de zielen in hun oude woning terug en dan was het eerste baksel voor hen. Op het Sint Maar tensfeest, gewijd aan den God Ulre bij de Germanen werd gans gegeten. Het Sinterklaasfeest was bij de Germa nen het feest van Wodan, die op zijn wit ros door de lucht joeg. Het Sint Luciafeest was op 13 December. Op Oudejaarsdag worden in verschillende deelen van het land z.g. „rolletjes", dit zijn opgerolde wafeltjes gegeten. In dit opge rolde koekje moet men het symbool zien van het nieuwe jaar, dat ook nog is opge rold. De laatste joeldag viel samen met het Drie Koningenfeest, waarop de brooden met een boon er in gebakken worden. Het voorzomerfeest begon op Palm- paschen en eindigde met Pinksteren. Met Paschen wordt veel brood met eieren ge geten als zijnde een symbool van het ont kiemende leven. In 't Noorden van Groningen krijgen de kinderen die in Mei voor het eerst naar school gaan een z.g. ..stoetboom", dit is een tak met vele broodbollen er aan. Hoe meer de kinderen van deze bollen eten, des te meer wijsheid zullen zij verzamelen. Op Hemelvaartsdag worden op vele plaatsen in den Achterhoek nog „Hagel- brooden" gebakken, terwijl op vele plaat sen op den dag voor Pinksteren de z.g. „Luilak" wordt gevierd, waarbij degene die het laatst opstaat in een huisgezin op warme broodjes met stroop moet tracteeren. Daarna kreeg men nog den feestdag van St. Jan, waarbij men katten en paarde koppen offerde en waaruit ook het woord ..duvekater" schijnt te zijn ontstaan. Een kater die onder de aarde werd geduwd. Spreekster had vzöi de meeste brood» soorten exemplaren laten komen uit het geheele land. hetgeen de lezing nog in teressanter maakte. In de pauze konden de dames kennis maken met een stukje duvekater en oudewijven. Mevr. v. Gilse zegde spreekster dank voor haar boeiende lezing onder aanbieding van bloemen. Zij uitte de veronderstelling dat de Leidsche Huisvrouwen thans het dage- lijksche brood met geheel andere oogen zullen bezien. NED. NATUURHISTORISCHE VER. Vergadering der afd. Leiden. De Maartvergadering had ten huize van een der bestuursleden plaats. Het huis houdelijk gedeelte was kort. zoodat spoe dig tot de demonstraties kon worden over gegaan. Er werden verschillende aardige objekten vertoond, zoo o.a. eenige op eiken en wilgen voorkomende gallen, als de be kende wilgenroosjes en de aardappelgal, welke door gahvespen en galmuggen wor den veroorzaakt. Dan werden er twee planten gedemonstreerd, beide uit het veengebied van Harbrinkhoek. gemeente Tubbergen, welke voor eenige jaren als nieuwe aanwinst voor de Nederlandsche flora werden beschreven. De eerste plant was Wahlenbergia hede- racea, welke in 1834 door von Boenning- hausen, arts te Münster in Westfalen. in de Twentsche venen was gevonden en door hem onder den naam Campanula hedera- cea werd beschreven. (Zie Levende Na tuur Band 38. 1934). Sedert dien tijd was dit plantje in Nederland niet meer aan getroffen. totdat het in Aug. 1933 weer werd teruggevonden. De 2e nieuwe aanwinst uit hetzelfde ge bied was Hypericum Canadense. een plan tje dat in N.-Amerika en Canada wordt gevonden. Bij nader onderzoek bleek, dat deze Herts-hooisoort in 1909 reeds In dit veen was aangetroffen, maar niet nader gedetermineerd en beschreven was. Het gebied waar deze twee planten groeien behoort nu als natuur-reservaat aan de Nederl. Botan. Ver., zoodat de vei ligheid van de groeiplaats verzekerd is. Uit het plantenrijk waren verder nog eeni ge dennenkegels aanwezig. Uit het dieren rijk werden eenige kevertjes van de soort Saphidium quadrimaculatum vertoond, van twee nieuwe vindplaatsen n.l. Doorwerth en Leuvenumsche Bosch. Indië was vertegenwoordigd door eenige prachtige schelpen, wier vorm en kleur het oog verlustigden. Het gesprek van den dag, de potvisschen. werd ook nog aange roerd, waarbij nog eenige interessante bij zonderheden werden vernomen. Na dank aan de gastvrouw voor de gulle ontvangst, werd deze vergadering gesloten. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Opheffing: Sigarenmagazijn „De Land- bcuw". Dorpsstraat 142. Leimuidsn. siga- renhandel, radiocentrale. Wijzigingen: Schlatmann's Confectie- en manufactuurhandel „de Faam", Oude Rijn 1. Leiden. De statuten zijn gewijzigd. Wijz. handelsn. in: Schlatmann's Con fectie- en manufacturenhandel „de Faam" N.V. A. Kiel. Haarlemmerstraat 69. Leiden, huishoudelijk? artikel* Uittredend Eigenaai'S*.. Kiel. d.d. 1 Febr. 1937. Nieuwe Eigenaar: M, jCiel. Leiden. VIRTUS CONCORDIA FIDES. Bovengenoemd gezelschip,' önderafdee- ling van het Leidsch Studentencorps, viert morgen zijn 25-jarig bestaan met een fees telijke bijeenkomst in den Bierbengel aan de Langebrug. gevolgd door 'n receptie en feestmaaltijd in de Sociëteit Minerva". De Virtus, het orgaan van het L.S.C.. zal mor gen met een speciaal jubileumnummer verschijnen. De minister van Onderwijs, Kunsten cn Wetenschappen heeft den heer dr. S. Hoogerwerf alhier benoemd tot lid van de bijzondere commissie, in 1937 belast met het examinceren van dc leerlingen der Academie voor Lichamelijke Opvoeding te Amsterdam, die een akte van bekwaamheid wenschen te verkrijgen tot het geven van middelbaar onderwijs in de lichamelijke oefening., t Het mag zonder eenige tegenspraak ge zegd worden: de concerten van het Ned. Kamerorkest, onder leiding van den intelli- genten en beschaafden Glastra van Loon, zijn uitermate belangwekkend, zoowel wat samenstelling als inhoud betreft. Zooals gewoonlijk: eerst modern, dan klassiek. Voor 't eerst in onze stad. naar wij mee- nen, een werk van den productieven Henk Badings, naast Pijper, de meest prominente figuur onder de hedendaagsche Nederland sche componisten, componist-ingenieur, in wiens v/erk hoofd en hart gelijkelijk ver deeld is. Men mag over diens compositie's totaal verschillend oordeelen den een zeggen zij niets, de ander dweept er mee vast staat, dat hij tot dè richtinggevers der huidige muzikale ontwikkeling behoort, wiens vele scheppingen ook in het buiten land sterk de aandacht trekken. Wij moeten ons in dit kort bestek tot de uitvoering van zijn in 1936 geschreven „Largo en Allegro'' bepalen, een werk, dat wel zeer sterk de verandering in Bading's schrijfwijze, in vergelijking tot zijn „jeugd" jaren aantoont. Naast de haast spreekwoor delijk geworden cerebraliteit der modernen, wordt hier toch ook getuigd evenals in zijn 3e symphonie van een diep gevoels- en gemoedsleven, al blijft dit binnen be- heerscht aangegeven grenzen beperkt. Spe ciaal kon men dit opmerken in het stem mingsvolle en expressieve Largo, gehuld in een sfeer van sombere tragiek, zich oplos send in een bevrijdend majeur. Het Allegro stelt aan een juist begrijpen de hoogste eischen: een zuiver aanvoelen van deze ge compliceerde en dikwijls dissoneerende stemvoering gelukt, zeker bij een eerste auditie, nog lang niet altijd, voor velen waarschijnlijk, in het geheel niet. Den vak man zal zijn oeuvre stellig veel méér te zeg gen hebben, dan de leek, die in 't algemeen vóór alles door vertrouwde melodie en har monie bekoord wil worden. Doch wél valt voor een ieder toch stellig onmiddellijk te constateeren de logische conceptie, de evenwichtigheid der structuur en de bijzondere instrumentatiekennis. Badings' ingenieus vakmanschap, zich mede uitend door een enorme zelfdiscipline, paart zich aan een inhoudsrijke inspiratie. De kenmerkende Bading's eigenschappen: o.a. feilloos technisch meesterschap (geen noot te veel), alsmede gespannen melodiek (solo-viool) kwamen ook hierin naar voren. Glastra van Loon en zijn mannen bleken zich terdege in dit reeds meermalen elders gespeelde werk ingeleefd te hebben: zij realiseerden het met de kunde en de over tuiging van degenen, die tegen de techni sche moeilijkheden volkomen opgewassen zijn. Zich bewust van de bedoelingen van den componist, gaven zij er een o.i. zuivere vertolking van. Geheel anders van karakter, gemakkelijk aansprekend, de Serenade voor hobo en kamerorkest, door Dina Appeldoorn opge dragen aan Stotijn en dit ensemble. Hoe ongekunsteld en geanimeerd vloeien hobo solo en subtiel accompagnement, in een sprankelende werveling van rythmen en alleraardigste. Innemende motiefjes, teza men. Zóó gecileseerd door Stotijn weerge geven, met zulk een artistieke vreugde ge speeld, dat men eigenlijk ooren tekort komt om er de luchtige, soepele nuances en lief lijke détails direct mede op te nemen. Een echt geestig-vernuftig Stotijn-succes- werkje: gelijk later het zeldzaam schoone hoboconcert in F van Mozart, dat zoo mo gelijk nóg briljanter en verrukkelijker ge blazen werd, qua toonvorming en joyeuse muzikaliteit van een waarlijk begenadigde orde. De vele toehoorders brachten den raees- ter-hoboïst staande een ovatie. Vóór de pauze hoorden wij nog de ..Feier- liche Musik" van Bruno Stürmer, die zich hierin als een zuiveren „neo-classisist" op de klassieken teruggrijpend betoont. Na Badings zullen hier velen weer méér vasten grond ondqr dei voeten gevoeld heb bed rmporfeèreqd Is majesteitelijke in- BINNENLAND. De nieuwe consumptiemelk-regeling. (Èand en Tuinbouw, 4e Blad). De treinontsporing tc Uithuizen; nadere bijzonderheden. (Gemengd, 3e Bladi. Veehandelaar vermist te Loenen. tOé- mengd, 3e Blad). De „Triton" in ons land aangekomen; (Laatste Berichten, le Blad). Oud-secretaris van het gewest Zeeland van den Bijz. Vrijw. Landstorm veroor deeld tot 8 maanden met aftrek van preventief. (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. De regecring van Madrid gewaagt vall terreinwinst. (4e Blad). Na de gebeurtenissen van Clichy. (Buiten land le Blad en 2e Blad). Schuschnigg te Boedapest, Sandler te Pa rijs. (Buitenland, le Blad). Interview met Mussolini. (Buitenland, 19 Blad). De Amerikaansche neutraliteitswet in Huis van afgevaardigden. (Buitenland, le Blad). Amelia Earhart op Honoloeloe gearriveerd. (Luchtvaart, 4e Blad). Ontzettende ramp in een school in Texas (V. St.) Honderden kinderen en eeni ge tientallen onderwijzers gedood. (39 en le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN EERSTE BLAD. Het Prinselijk Paar zal ver moedelijk Maandag a.s. van kasteel Mittersill naar de Rivièra vertrekken. zet van het Praludlum, waarop een sterk aan den voornamen en strengen Hanael- stijl herinnerend Choral volgt, met een energieke en uiterst knap bewerkte Fuga tot besluit. Het moet voor 't ensemble een lust ge weest zijn, deze den leden zoo uitstekend liggende, met gloed en juiste klankverhou dingen voorgedragen „Feierliche Musik" te spelen. Ook nu bewonderden wij de nobele kwaliteiten van dit orkest onder de begrip volle leiding. Evenwel: ondanks het vele goede, dat men ons ook nü weer bood o.a. in eenige klassieke „paarlen": het Concerto Grosso van Geminiani, de Simfonia Concertante in A van Joh. Seb. Bach jongsten zoon Johan Christian (de z.g. Engelsche), die ons qua luchtige stijl reeds naar de prachtige Sym phonie in A van Haydn voerde, herinneren wij ons tóch, wat genuanceerd, verzorgd en verfijnd samenspel betreft, nog hoogere prestatie's dan ditmaal. Hetgeen niet wegneemt, dat 't Ned. Ka merorkest behoort tot de fijnzinnigste en semble's, die wij ooit hoorden. De heeren Han van de Ven, Wim de Zoete Harold Franken en Berghout gaven in kwartet- en solospel het bewijs, uitnemende instrumentalisten te zijn. De toejuichingen voor allen zijn dezen avond weer vele ge weest. Deze interessante avond stemde ons te genover het Toonkunstbestuur. dat geen moeite spaart, om den Leidenaars klassieke en moderne „noviteiten" te brengen, tot dankbaarheid. Wij vernamen nog. dat het in de bedoeling ligt, muzikaal Leiden het volgend seizoen een avond van uitsluitend ■compositie's van Badings aan te bieden,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 1