STADSNIEUWS
Het 35-jarig jubileum van
„Werkmans Wilskracht"
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1937
No. 23589
Nog een Leidsche vijfling
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
jlsfe laargang
Prachtig geslaagd
Invitatieconcert
Auto tegen een boom
gereden en in brand
gevlogen
gen-
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
De „Hertog Hendrik'
nog niet vlot
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post - f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
NED. VER. VOOR VOLKSCREDIETWEZEN
EN WOEKERBESTRIJDING.
't Schijnt wel, alsof de Harmoniekapel
„Werkmans Wilskracht", een der uitste-
Sendste corpsen uit onze stad en verre
omgeving, zijn beste beentje heeft willen
voorzetten ter gelegenheid van het 35-
jarig jubileum.
Wij schreven reeds dikwijls over de kra
nige prestaties van dit ensemble, maar
ioó enthousiast als ditmaal, waren wij
naar wij meenen nog nimmer.
Het met zorg samengestelde programma
bood niet slechts in muzikaal opzicht, wer
ken, van een niveau, dat ver boven 't ge
middelde stond, maar dat óók technisch
eischen stelde, die een groote bekwaarn-
[heid der muzikanten noodzakelijk doet zijn,
om er een behoorlijke vertolking van te
ftven.
Aan die voorwaarde voldoen de leden
tan „Werkman's Wilskracht" alleszins en
rij willen beginnen den directeur, den heer
Gcrardus Dik ons compliment te maken
toor dc wijze, waarop hij zijn mannen
'edrild" heeft, zóó dat. zij vaak bewon-
.enswaardig hun schitterend klinkende
rumenten bespelen.
Er is dezen avond met een enthousiasme
een vaart gespeeld, die het talrijke pu-
Siiek tot groote ovatie's heeft gebracht.
«laai na de met een enorme „schwung"
tn zekerheid gespeelde ouverture van
8uppé. waarin de piccolo zoo lustig blies.
De vonken spatten er af! Het ensemble
kon toen staande danken voor de opgeto-
5tn hulde.
Maar wij loopen vooruit: vóór de pauze
trof onmiddellijk de sonore klank in Wag
ner's aan de Meistersbiger herinnerende
-Huldigingsmarsch". waarin het klankrijke
koper van een uitnemend gehalte was; het
tempo bleef tot het eind toe frisch en de
rythmisch moeilijke passage's zaten er, be
houdens een enkele inzinking, goed in.
Blijk van grondige studie gaf ook de veel
door orkest gespeelde „Caprice Italien"
van Tschaikwosky, met de klare trompet-
inzet, die zuiver werd getroffen en die
zeker niet gemakkelijk was. mede door de
veelverscheidenheid van rythmen.
De bewerking van de prachtige wals uit
de opera „Der Rosenkavalier" van Richard
Strauss was eveneens een aandachttrek
kend nummer: het zonnige wals-tempo
verd met muzikaal begrip volgehouden en
al waren er soms onzuivere momenten, ais
Seheel werd ook deze vertolking er een,
waarvoor wij waardeering konden koes
teren.
Bij de marschen zijn de Werkmans Wils
kracht-leden volledig in hun element. In
de „Fortes Fortuna", gecomponeerd door
den directeur, liep dan ook alles op rolle
tjes. Nog werd uitgevoerd een herinnering
aan de opera Rigoletto van Verdi, een com
positie van Dunkier en een Marsch Finale,
waarin de goede capaciteiten al evenzeer op
den voorgrond traden. Natuurlijk is nog
niet alles even gaaf onzuiverheden komen
in een zaal duidelijker tot uiting dan in de
open lucht en zij vielen dan ook wel eens
op. Maar over het algemeen legden dé ver
tolkingen getuigenis af van vaardigheid,
oegrip en een voortreffelijk volgen van den
®et groote stuwkracht en rhythmische
energie leidenden heer Dik. die indertijd
hjn kunde bij het 4de regiment reeds
ruimschoots bewezen heeft. Vóór alles treft
bi), deze kapel het sonore klankgehalte:
wij zijn er van overtuigd, dat Werkman's
De heer Gerardus Dik, directeur van
„Werkmans Wilskracht".
Wilskracht in de conditie, waarin het zich
op het oogenblik bevindt, op belangrijke
concoursen een waardig figuur zal maken.
Het indertijd reeds door ons besproken
dubbel-mannenkwartet „Sempre Avanti"
verleende medewerking en deze zangtts
doen hun naam Alle eer aan. Want inder
daad is er bij hen een groote vooruitgang
op te merken, dank zij mede de muzikale
leiding van den heer Joh. v. d. Broek en 't
bijzonder loffelijke materiaal.
Dat dit ensemble werkelijk dc „Kunst"
met groote K - wil dienen, blijkt wel uit de
keuze: het van religieuse kracht getuigen
de en Gregoriaansch ingestelde „Veni
Creator Spiritus" van Diepenbrock. uiterst
moeilijk te zingen, want zeer hoog ge
schreven Psalm 42 van Jac, Bonset, het
lyrische „Hoort ge niet het stil gefluister"
van Uitenboogaard en na de pauze Roeske's
indrukwekkend „Requiem", Diamant's de
voot „Kerstlied" en Beethoven's stem
mingsvol „Die Vesper".
Met stijgende belangstelling beluisterden
wij deze zangers, in het bijzonder de teno
ren en de bassen: zoowel individueel als
gezamenlijk deden zij kostelijke dingen.
Ook zij oogstten een uitbundig succes en
werden onder opmerkelijke stilte gevolgd.
Zij konden niet vertrekken, alvorens een
toegift te brengen en wel het imposante
„Redders der Zee" van Hugo de Groot, op
tekst van Martien Beversluis. Leiden kan
trotsch zijn op dit kranige troepje zangers,
die zich van jaar tot jaar méér weten te
onderscheiden
Deze jubileum-uitvoering van Werk
man's Wilskracht en zijn kranigen direc
teur is dus in elk opzicht een succes gewor
den. Dc vele toehoorders konden inder
daad genieten, alsede de vertegenwoordi
gers der 3 October- en diverse zusterver-
eenigingen. De voorzitter de heer Stïkkelo-
rum heeft nog een kort opwekkend woord
tot steun gesproken. Wij vertrouwen, dat
een vereeniging, die werkelijk zooveel
voortreffelijke zaken presteert, deze volop
mag ontvangen!
heer D. van der Tang, Oude-Rijn 48, is de gelukkige eigenaar van bovenstaand;
jMhtg. die vier weken, geleden het eerste levenslicht aanschouwde. Het is een nest
rj^riie keeshonden. Eerst na veel geduld en moeite gelukte het den fotograaf het
^hge quintét te bewegen zich gedurende één oogenblik eens niet te bewegen.
Zii dringt aan op wijziging der
Gcldschieterswet.
Aan de Tweede Kamer der Staten-
Generaal is door het hoofdbestuur van
bovengenoemde vereeniging een adres ge
zonden. waaraan het volgende- is ontleend:
De bij art. 1 sub f van het ontwerp tot
wijziging van de Geldschieterswet voorge
stelde aanvulling van artikel 2 eerste lid
dier wet met een bepaling, die ten doel
heeft, uitdrukkelijk te doen uitkomen, dat
ook het betaalzegelbedrijf onder de werking
der wet valt. heeft aanleiding gegeven tot
een actie van de ziide der belanghebben
den. waartegenover onze vereeniging het
wenscheliik acht ook haar, uitsluitend op
overwegingen van algemeen belang ge
gronde meening. uiteen te zetten en eer
biedig ter kennis van Uw college te bren
gen.
De vraag of het betaalzegel onder de
werking der geldschieterswet behoort te
vallen, lost zich in twee andere vragen op:
is wettelijke regeling van het betaalzegel
bedrijf gewenscht en. zoo ia. behoort die
regeling in de geldschieterswet thuis?
Al dadelijk de eerste vraag wordt door
sommigen ontkennend beantwoord, op
grond dat het betaaizegelbedrlif een maat
schappelijk nuttige functie zou vervullen
en zich daarbli geen zoodanige misbruiken
zouden voordoen, dat een wetteliike rege
ling ter beteugeling daarvan noodig is. Met
name zou „woeker" daarbii niet in ernstige
mate voorkomen, integendeel de aan cre-
dietnemers in rekening gebrachte rente
over het algemeen matig zijn.
Wat dit laatste punt betreft moet wor
den opgemerkt, dat woeker en andere on-
gewenschte praktiiken bij het betaalzegel
bedrijf vóór de inwerking treding der geld
schieterswet evengoed voorkwamen als bij
het gewone geldschietbedrijf.
Wat de beweerde sociaal nuttige functie
der betaalzegelbedrijven aangaat. die
functie is. ondanks vormverschillen, in
wezen dezelfde als die van geldschietban-
ken en afbetalingsbedriiven. Deze alle_ ver
schaffen consumptief crediet, hetzij zij
verbruiksgoederen op afbetaling verkoonen
dan wel geld of zegels op crediet leveren
om daarmeede verbruiksartikelen aan te
schaffen. Dit consumptieve crediet vervult
een nuttige functie indien en in zooverre
als het aan gerechtvaardigde behoeften
voldoet, is daarentegen schadelijk wanneer
het leenkwaad daardoor in de hand ge
werkt wordt (hetgeen steeds het geval is).
Het groote' sociale nadeel van alle com-
merciëele instellingen ter voorziening in de
consumptieve credietbehoefte is. dat zii
onvermijdelijk het leenkwaad in de hand
werken. Haar doel winst te maken, brengt
n.l. mede. dat zii haar credietverstrekking
zooveel mogeliik uitbreiden, een zoo groot
mogelijk aantal personen in haar werkings
sfeer trachten te betrekken en tot leenen
trachten te verleiden, waarbii de instellin
gen dan nog onderling concurreeren. zoo
dat dezelfde persoon bii meer dan één in
stelling tegeliik in het kri.it kan staan.
Er is dus een tegenstelling tusschen het
commerciëel eigen belang der geldschieters
om het even of zii betaalzegelonder-
nemingen of geldschietbanken ziin
eenerziids en het welbegrepen eigen belang
der leeners en het algemeen maatschap-
peliik belapg anderzijds. Bii productief cre
diet vindt het commerciëele eigen belang
van den 'credietgever zijn tegenwicht in het
commerciëele eigen belang van het crediet-
nemende bedriif. loonen die belangen zelfs
tot op zekere hoogte parallel, daar ook de
credietgever belang heeft dat alleen wer
kelijk productief d.w.z. aan het crediet-
nemend bedrijf ten goede komend crediet
wordt verstrekt. Bii consumptief crediet
ontbreekt dit. tegenwicht, staat tegenover
den commerciëelen credietgever een veel
minder zakelijk rekenende leener. geneigd
om de bezwaren van aflossingen in de toe
komst tegenover de voordeelen van het
heden te onderschatten.
De noodzaak tot beperking van het leen
kwaad geldt voor alle vormen van con
sumptief volkscrediet. De daartoe noodige
wetteliike maatregelen vormen een aaneen
sluitend geheel Begonnen met de geld
schieterswet. heeft de wetgever nog eerst
in het vorige iaar door de wetten van 23
April 1936 S.. nos. 202 en 605 tot wettelijke
regeling van de overeenkomst van koop en
verkoop oo afbetaling en van het afbeta-
lin<»sbedrijf den keten gesloten. Zouden
thans de betaalzegelbedrijven buiten deze
wettelijke regeling worden gesteld, dan
ware dit niet slechts een schrede terug,
maar zou het reeds bereikte oo losse
schroeven worden gesteld en door middel
van het betaalzegelbedrijf kunnen worden
bereikt wat de wetgever aan geldschiet
banken en verkoopers op afbetaling tracht
te beletten. Aldus zouden de consumenten-
credietnemers worden benadeeld en dat
niet alleen, misschien zelfs niet in de eer
ste nlaats, door het wederom openen van
de mogelijkheid tot kwade praktijken maar
vooral ook door het. wiid ooen zetten van
de deuren voor het leenkwaad.
Beantwoordt dus onze vereeniging de
vraag, of de betaalzegelbedriiven wetteliike
regeling behoeven, met volle overtuiging
bevestigend, naar hare meenina is. op de
in de memorie van antwoord reeds uiteen
gezette gronden, die regeling in de geld
schieterswet. op hare plaats. Voorzooverre
de bestaande bepalingen ir. sommige op
zichten bezwaren opleveren kan daarin in
de geldschieterswet worden voorzien. Een
afzonderlijke regeling echter zou noodeloos
omslachtig ziin en. in verband met de over
gangen tusschen zuiver betaalzegelbedrijf
De vier inzittenden gewond, van
wie één levensgevaarlijk.
Vanochtend omstreeks half zeven is
nabij het bekende landgoed „Salentijn"
op den rijksstraatweg tusschen Putten
cn Nijkerk, een vrachtauto, toebehoo-
rende aan de firma weduwe Van der
Vegt, uit IJsselmuiden, tegen een links
van den weg staanden boom gereden
cn in brand geraakt.
De auto was met waschgoed op weg
naar Amsterdam. Alle vier inzittenden
werden gewond, namelijk de chauffeur
A. H. van Putten, de 16-jarige R. Rie-
senbos, mej. C. Schilder en haar vijf
jarig zoontje. Mej. Schilder was er het
ernstigst aan toe. Zij had vermoedelijk
een zware hersenschudding gekregen
cn was tegen den middag nog steeds
bewusteloos. Voorts bekwam zij brand
wonden. De overige drie hadden ver
schillende verwondingen opgeloopen,
voornamelijk aan hoofd en gelaat, doch
hun toestand is redelijk wel.
De gewonden zijn opgenomen in het
wijkgebouw van het Groene Kruis te
Nijkerk. De doctoren Bosch en Van Lent
verleenden de eerste hulp.
Wat de oorzaak van het ongeluk be
treft, is het niet uitgesloten, dat deze
gezocht moet worden in het breken
van een veer van een der voorwielen.
Een onderzoek dienaangaande wordt
ingesteld. Volgens verklaringen van
een automobilist, die op korten afstand
achter den verongelukten wagen reed,
zou dc vrachtauto een zeer groote snel
heid hebben gehad.
De vier genoemde personen, die zich in
de cabine bevonden, zijn met een der
portieren uit den wagen geslingerd.
Ware dit niet gebeurd, dan zouden zij
ongetwijfeld in de vlammen zijn om
gekomen. De brand is tot den motor
en de cabine beperkt gebleven. De laad
ruimte van de auto bleef onaangetast,
zoodat het waschgoed geen schade be
kwam. Met een andere auto van de
zelfde firma is de lading later naar
haar bestemming vervoerd.
VRIJZ. CHRISTEL. JONGERENBOND.
Propaganda-avond der Leidsche
afdeeling.
In het Leidsche Volkshuis is de j aarlij k-
sche propaganda-avond van de afd. Leiden
van den V.C.J.B. gegeven.
Te ruim 8 uur opende de voorzitster der
afdeeling deze bijeenkomst, welke zeer
goed bezocht was, met een kort welkomst
woord, waarna het bondslied werd ge zon-
Het programma voor de pauze werd
bijna geheel door leden van de Leidsche
afdeeling verzorgd. Zoo zong een klein
koortje een drietal bekende liederen uit
de jeugdbeweging, waarvan vooral „Wij
wand'len ztngend door het land" het goed
deed. Hetzelfde koortje liet zich later nog
eens hooren met „Bede" van Joh. de
Zwaan, terwijl de weergave van „Ich har-
rete des Herrn" uit het Lobgesang van
Mendelssohn aantoonde, dat de V.C.J.B.-
afd. enkele zeer goede zangstemmen rijk is.
Twee violisten en een pianiste welke
laatste ook het koortje en de wijdingsdan-
sen rustig en goed begeleidde) gaven met
een sonate van Loeillet, doch vooral met
het Largo uit het dubbelconcert van Bach
blijk van technische vaardigheid en muzi
kaliteit.
Ook de wijdingsdansgroep van de afdee
ling kwam voor het voetlicht met een vier
tal wijdingsdansen, dansen dus, die een
religieus lied of religieuze gedachte plas
tisch uitdrukken Zoo gaf de eerste een
bekend V.C.J.B.-lied weer, cle tweede had
tot titel „Roeping". De derde dans ..Strijd"
werd. begeleid door het bekende lied „Laat
af van 't strijden", uitstekend door een
BINNENLAND.
Krachtige gezagshandhaving; memorie van
antwoord inzake de Justitiebegrooting.
(3e Blad).
Minister Gelissen over de handelsmissie
naar Zuid-Amerika. (Binnenland, 3e
Blad).
Vergadering der Herv. Geref. Staatspartij
te Utrecht. (Binnenland, 3e Blad).
Aan het egalisatiefonds kan geen open
baarheid worden gegeven. (3e Blad).
Brandstichting te Gennep; leider der Lu-
tine-expeditie in arrest. (3e Blad).
Ons Parlementair Overzicht. (3e Blad).
De gemeenteraad van Katwijk heeft be
sloten tot den bouw van een koelhuis
voor haring. (4e Blad).
Debat in de Eerste Kamer over de rijks-
bcgrooting begonnen. (Ie Blad).
en zuiver geldschietersbedrijf. slechts moei
lijkheden bii de toepassing opleveren, ter-
wiil de inhoud toch met die van geldschie
terswet en wet od het afbetalingsbedriif zou
moeten overeenkomen.
Redenen, waarom adressanten Uw Col
lege eerbiedig verzoeken er toe mede te
werken, dat de betaalzegelkassen aan de
werking der Geldschieterswet onderworpen
blijven.
't Welk doende enz.
Nederlandsche Vereeniging voor
Volkscredietwezen en Woeker
bestrijding.
Mr. Th. A FRUIN. voorzitter.
P. A. VAN AGGELEN. secretaris
BUITENLAND.
De regeeringstroepen hebben bij Madrid
een offensief ingezet, doch tot dusver
met weinig resultaat. (3e Blad).
Neville Chamberlain heeft de Engelsche
defensie-ontwerpen ingediend. Labour
in oppositie. (3e Blad).
De conferentie der Balkan-Entente is ge
ëindigd. (Buitenland, 3e Blad).
Vlootbesprekingen tusschen Engeland,
Duitschland en de sovjets. (Buiten
land, 3e Blad).
Spaak over Belgic's buitcnl. politiek. (Bui
tenland, 3e Blad).
Het aantal slachtoffers der overstrooming
in Mozambique valt mede. (Buitenl.
Gemengd, 3e Blad).
De Duitsclie eisch tot koloniën in het En
gelsche Hoogerhuis. (Buitenland, 3e
Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Blijkens nadere berichten ontvangen
van den commandant is het aan den
grond loopen van Hr. Ms. „Hertog Hen
drik" een gevolg van het breken van
de schacht van het anker en niet,
zooals aanvankelijk werd gemeld, van
krabben van het anker.
De sleepboot „Viking" van Svitiers*
Bergingsmaatschappij uit Kopenhagen
is gistermiddag ter assistentie bij het
schip aangekomen.
De eerste poging om het schip vlot
te brengen heeft gefaald. Gewacht
wordt thans op hoog water.
De aanvankelijk, doorstaande krach
tige Noordelijke wind is gaan liggen,
zoodat van gevaar geen sprake is.
enkele stem gezongen. De vierde en laat
ste dans „Levenscirkelgang" werd zeer
knap uitgevoerd en maakte diepen indruk.
De heef J. Goorhuis. hoofdbestuurslid,
gaf een korte uiteenzetting van de betee-
kenis van den V.C.J.B.
Na de pauze, waarin thee werd rondge
diend. vulde de afdeeling Lisse van den
V.C.J.B. het programma op zeer gelukkige
wijze aan met de opvoering van het lee-
kenspel „Godzoekers". Vooral de beide
hoofdrollen, die van den zoeker en van de
autoriteit werden goed vertolkt. Het spel.
waaraan een korte toelichting voorafging,
werd door de thlrijke aanwezigen met aan
dacht gevolgd.
De avond werd besloten met het zingen
van een gemeenschappelijk lied.