e
BINNENLAND
Korting op Indische pensioenen
goedgekeurd
De Staatkundig
Gereformeerde Partij
rfe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 17 Februari 1937
Derde Blad
No. 23588
GAAT U VERHUIZEN!
„IDECO"
Een amendement
De Geer aangenomen
Algemeene vergadering
te Utrecht
Prinselijk paar te
Zeil am See.
Hartelijke begroeting door
H.M. dc Koningin.
voor de toekomst, een les, die leert,
hoe gevaarlijk het is particuliere orga
nisaties in de overheidsbemoeiing in te
schakelen, zonder aanstonds die orga
nisaties aan een zeggenschap en een
controle van de regeering te onder
werpen, welke haar binnen de perken
kunnen houden van hetgeen het al
gemeen belang eischt en toelaat.
Verblijf te Mitterzell.
H.KJH. Prinses Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard zijn gisteravond om zes
uur uit Ween en tc Zeil am See aange
komen, waar H.IVI. de Koningin in hotel
„Excelsior" verblijft. Het weerzien tus-
schen het jonge vorstelijke echtpaar en
zijn Koninklijke moeder was zeer har
telijk.
In intiemen kring gebruikten dc
hooge gasten het souper in de kamers
van H.M. de Koningin.
Om half negen zette het jonge paar
de reis voort naar Mitterzell, dat een
uur rijdens ten Westen van Zeil am
See ligt. Hier staat een oud kasteel, dat
tegenwoordig is ingericht als pension
voor voorname buitenlandsche gasten.
Sedert eenige dagen zijn hier kamers
voor de vorstelijke jonggehuwden m
gereedheid gehouden.
Dit pension staat onder leiding van
frau Toni Ott, een bekende figuur in
de Oostenrijksche hotelwereld. In haar
jeugd was zij een speelgenoote van den
lateren keizer Karei I van Oostenrijk.
Samen speelden zij in het park van
het paleis „Augarten" te Weenen, dat
aan de moeder van den jongen Aarts
hertog toebehoorde. In latere jaren is
dit paleis bewoond door mr. A. R.
Zimmermann, toen hij Volkenbonds
commissaris voor Oostenrijk was.
Koningin Wilhelmina begaf zich bij
het vertrek met de jonggehuwden naar
beneden en onderhield zich nog met
Haar kinderen, toen dezen in de auto
plaats namen. Toen de wagen wegreed
wuifde Zij hen nog lang na.
Omstreeks tien uur kwam het prin
selijk echtpaar weibehouden op het slot
Mitterzell aan, en begaf zich terstond
naar de voor de vorstelijke gasten ge
reserveerde vertrekken.
Critiek op de
crisis-varkenscentrale.
Onwettige beschikking pver
gelden.
De commissie voor de rijksuitgaven be
handelt in haar rapport het verslag van
Algemeene Rekenkamer betreffende de
handelingen der crisisvarkenscentrale.
Deze centrale besteedde belangrijke be
dragen aan propaganda, voornamelijk in
het buitenland; de desbetreffende uitga
ven werden als geheim aangemerkt. Toen
Rekenkamer daartegen bezwaar maak-
werd aan den crisisdienst opgedragen
een onderzoek in te stellen. Het rapport,
waartoe dat onderzoek leidde, bevatte tal
van opmerkingen, o.a. wijzende op een ge
brekkige administratie en op het- ontbreken
van bewijsstukken. Kort nadat de opdracht
tot het hierbedoelde onderzoek was gege
ven. hief de veehouderijcentrale. in wel
ke <k crisisvarkenscentrale inmiddels was
opgelost het propagandafonds. waarin
In totaal f. 36.742 was gestort, op.
Dc commissie meent, dat hier van
een zeer onbevredigend verloop van
zaken moet worden gesproken. Uiter
aard zal in het gebeurde moeten wor
den berust. Het zal echter noodig zijn
er met ernst tegen te waken, dat een
toestand als de hier besprokene op
nieuw zal kunnen ontstaan.
In de tweede plaats meent de commissie
biet tc mogen nalaten nog eens de feiten
herinnering te brengen, waarvan de
«ekenkamer op de bladzijden 22 en 23 van
haar verslag onder het kantschrift „onwet-
j*® beschikking over gelden door gewes-
*®hjke varkenscentrale" gewaagt.
Aan handelingen van dezen aard hebben
Jch niet minder dan acht gewestelijke
varkensorganisaties schuldig gemaakt.
E®n harer keerde uit de opbrengst van
oormerken en van vergunningen tot huis-
«achting sommen tot een gezamenlijk be-
ovag van f. 10.000 uit aan drie vereenigin-
6en van landbouwers „uit hoofde van de
Medewerking, verleend bij de uitvoering
van crisismaatregelen" en bovendien f 5000
aan een boeren- en tuindersbond „ter vor-
Mmg van een fonds voor bevordering van
oen varkenshandelEen andere der be
doelde organisaties zonderde een bedrag
Jan ruim f. 18.000 af voor de oprichting
jan een stichting ter bevordering van de
arkenshouderij en varkensfokkerij. Wel
*as deze laatste beschikking door den Mi
ester vernietigd, doch de betrokken or
ganisatie ontkende de rechtsgeldigheid
an s minister's besluit met een beroep op
'®ar juridische positie op het tijdstip,
^°P zij de genoemde beschikking nam.
tekenkamer teekent bij het relaas
n vet gebeurde aan, dat, ook naar de
•eening van den landsadvocaat, de gel-
jen. waarover op deze wijze onwettig is
gehikt, als verloren moeten worden be-
^nouwd. De commissie kan uiteraard niet
W«S t*oen ^an zicl1 kij de berustende
kenv^' lensl°tte door regeering en Re-
aanshJiter n(XKi8edwon^€n aangenomen,
ZÜ weet, dat onder de huidige bepa-
jmgen een herhaling van het gebeurde
niet meer kan voorkomen. Zij heeft
niettemin gemeend op deze ernstige
eiten nog eens de aandacht te moe-
Q Vestigen, omdat zij een les vormen
Commandant Veldleger.
Eervol ontslag gevraagd.
Jhr. W. Röell.
Wij vernemen dat het thans vast
staat, dat de commandant van het
veldleger luitenant-generaal jhr. W.
Röell. als zoodanig tegen 1 April eer
vol ontslag heeft gevraagd aan H.M.
de Koningin.
Zijn wij wel ingelicht aldus het
Vad. dan zal hij worden opgevolgd
als commandant van het veldleger door
gcneraal-majoor der infanterie J. J. G.
baron van Voorst tot Voorst, comman
dant van de vierde divisie te Amers
foort. Deze zal dan als commandant
van de vierde divisie worden opgevolgd
door den kolonel van den Gencralen
Staf P. W. Best, commandant van de
Luchtvaart-afdeeling.
HET SCHILDERIJ VAN HET HUWELIJK
VAN DE PRINSES
Nog eenige bijzonderheden.
Wii hebben reeds melding gemaakt al
dus het Vad. van de opdracht, die de
Haagsche schilder. Piet van der Hem heeft
ontvangen, om een schilderij te vervaar
digen van de huwelijksinzegening van Prin
ses Juliana en Prins Bernhard in de St.
Jacokskerk te Den Haag op 7 Januari j.l.
De schilder heeft, nog eenige bijzonder
heden over dit werk medegedeeld. Hij is
op het oogenblik reeds met de voorberei
dingen bezig; hij is reeds in de kerk ge
weest om de situatie daar ter plaatse nog
nader te aanschouwen en ook heeft hij in
het Paleis reeds de stoelen bekeken, waarop
het bruidspaar in de kerk gezeten was. De
schilder moet uiteraard fragmentarisch te
werk gaan met het weer construeeren van
de plechtigheid. Hli heeft echter niet de
bedoeling er een kükprent van te maken,
maar wel degelijk den nadruk te leggen op
het picturale: dit in tegenstellingen met
vroegere schilderijen van dergelijke ge
beurtenissen. zooals die b.v door Pieneman
gemaakt zlin van den slag bij Waterloo en
de kroning van Koning Willem II. Vanzelf
sprekend zullen op het schilderij de hoofd
personen. het Bruidspaar en de naaste
familieleden te zien zijn evenals b.v. ds.
Weiter.
Tijdelijk extra-invoerrecht in
Indië op 2 pet. bepaald.
NAGEDACHTENIS GEËERD VAN
PROF. DR. HUGO DE VRIES.
De tuin van den Hortus Botanicus te
Amsterdam is gistermorgen in den stroo
menden regen, het tooneel geweest van een
korte, doch treffende plechtigheid, waarbij
studenten eer hebben bewezen aan de
nagedachtenis van prof. dr. Hugo de Vries
Voor het front van de palmenkas is kort
geleden een door den steenhouwer W. J.
Jansen ontworpen en door hem in graniet
uitgevoerd eenvoudig monument is ge
plaatst. waarop de plaquette met de
beeltenis van prof. De Vries is aangebracht,
welke plaquette prof. Th. J. Stomps, die
haar door wijlen den beeldhouwer Eduard
■Tacobs had doen vervaardigen, op 8 Januari
1935 enkele maanden vóór het over
lijden van prof. De Vries bij zijn recto
rale rede aan de stad ten geschenke had
aangeboden.
In tegenwoordigheid van prof. Stomps
verzamelde zich te ruim tien uur 'n groote
groep studenten, voor het meerendeel
leden van het biologen dispuut Congo, voor
het eenvoudige monument.
De voorzitter, de heer D. Mulder, hield
een korte rede, waarin hij deed uitkomen
dat men tot de idee van deze plechtigheid
gekomen was, omdat prof. De Vries van
daag vóór 89 jaar is geboren.
Nadat op verzoek van den heer Mulder
een damesstudente een tuil bloemen aan
den voet van het monument had neerge
legd, dankte prof. Stomps voor het aan zijn
grooten voorganger gebracht eerbetoon.
Rede van ds. G. H. Kersten.
In Tivoli te Utrecht is heden door de
Staatkundige Gereformeerde Partij een al
gemeene vergadering belegd.
De openingsrede werd uitgesproken
door ds. G. H. Kersten, lid van de Tweede
Kamer.
Spr. begon te wijzen op de groote
moeilijkheden, waarmede de partij te
kampen heeft en wees op de groote
gevaren, die van de zijde van Rome
dreigen.
Wil het Hervormde Nederland aan de
opkomst van Rome niet medewerken, zoo
zeide spr.. dan moet het onverwijld de A.R.
en C.H. gelederen verlaten.
Door het monster-verbond met Rome te
sluiten hebben de z.g. Chr. partijen ge-
meene zaak gemaakt met onzen aarts
vijand. Niet alleen de coalitie, die Colijn
weder wil herstellen, zal ons land verder
felijk zijn, maar ook de coalitie Kuyper is
ons land op de allerschrikkelijkste wijze
verderfelijk geweest.
Het land is bezaaid met Roomsche in
stellingen, millioenen vloeien jaarlijks naar
de kloosters. In het maatschappelijk leven
Ons parlementair overzicht.
De Regeering wil gelijk men weet
het tijdelijke extra-uitvoerrecht in Neder-
landsch-Indië op 2 bepalen.
Maar:
de Volksraad had uitgesproken, dat hij
het liever op 4 wilde hebben.
De heer Cramer had een motie voorge
steld. om aan dien bij amendement uitge
sproken wensch te voldoen, en de Regee
ring uit te noodigen het recht op 4 te
brengen.
De Kamer heeft dit afgewezen. Met 55
tegen 28 stemmen is de motie verworpen.
Er voor stemden de sociaal-democraten, de
communisten, de vrijzinnig-democraten, de
katholiek-democraat Arts en de socialist
Duys.
Het wetsontwerp werd goedgekeurd.
HERBEREKENING VAN DE
INDISCHE PENSIOENEN.
De tribunes krioelden van de Indische
gepensionneerden Er zat daar voor een
heel pensioen-bedrag bij elkaar
Zij hoorden de Kamer eerst een aantal
andere en kleinere ontwerpen aannemen,
in één waarvan de Griffie een schrikkelijke
fout had ontdekt, want er stond achter den
naam der Koningin: „Prinses van Oranje-
Nassau enz. enz.", terwijl er moest staan:
„Prinses van Oranje-Nassau enz. enz. enz".
De Kamer zette er daarom een enz. bij.
zonder hoofdelijke stemming. Zij hoorden
vervolgens de Kamer eenige tijd debattee-
ren over een paar amendementen op het
pensioen-ontwerp. Daarbij nam de Minister
een amendement van den heer Rutgers van
Rozenburg over, om een iets mildere be
paling te maken voor de afgevloeide amb
tenaren, benevens eenige amendementen
van den heer Joekes, meer van redactio-
neele dan van feitelijken aard, waardoor
duidelijk tot uitdrukking werd gebracht,
dat het ontwerp alleen de korting van
pensioenen op het oog heeft, en dat het
een tijdelijke maatregel is tot verlichting
van de pensioenlast voor de Indische
schatkist.
Nog een derde amendement had mr.
Joekes. Hij wilde namelijk de kapiteins
pensioenen buiten de korting brengen,
omdat die vroeger reeds in een ongunstige
verhouding stonden tot de pensioenen,
aan andere officiers-rangen verbonden. De
Minister gaf toe. dat de kapiteins-pensioe
nen in een eenigszins ongunstige positie
staan, maar hij was toch huiverig om het
amendement over te nemen, omdat hij de
gevolgen er van moeilijk kon overzien. De
heer Joekes bleef het billijk achten om de
kapiteins van de nieuwe korting vrij te
ondervindt de benarde middenstand den
Roomschen druk maar al te zeer.
Bij de verkiezingen zullen wij het Neder-
landsche volk de vraag voorleggen of het
mee wil werken aan net herstel van de
Prot. Christelijke maatschappij.
Ernstig waarschuwde spr. tegen het her
stel der coalitie. Onder de coalitie toch heb
ben we socialisme en communisme steeds
zien groeien. Steeds meer gaat het den
weg der revolutie op.
De N.S.B. die in grond en wezen hei-
densch is zal de godsdienst slechts duiden
voor zoover de staat er belang bij heeft.
Van de politiek Colijn is niets anders
overgebleven dan een verkapt liberalisme,
dat met Gods geboden geen rekening
houdt.
Een politiek, gebaseerd op den verheer
lijking van den mensch Colijn moest wel op
een teleurstelling uitloopen.
Vervolgens besprak ds. Kersten, wat er
van het programma der huidige regee
ring terecht is gekomen.
De resultaten zijn, dat de schuldenlast
met vele millioenen is verzwaard, de lasten
ondragelijk zijn. de werkloosheid groot
bleef, de rechten van het volk aan banden
zijn gelegd, de Roomsche ordening wordt
doorgezet, de devaluatie kwam. het leven
duurder werd en de dure verzekerings
wetten gehandhaafd blevc-n.
Na een vierjarig bewind van het tegen-
woordige kabinet is slechts een verarmd,
uitgeput, onder zware schuldenlasten ge
bogen volk overgeschoten.
Duizenden arme gezinnen hunkeren naar
het voedsel dat door de reglementeering
van de regeering werd vernietigd.
Wij wenschen: terugkeer tot Gods Woord;
verlichting van lasten en belastingen; op
heffing der omzetbelasting; afschaffing
der verzekeringswetten en zoo niet dan
overname door openbare kassen van den
last nu op de bedrijven gelegd: intrekking
der erisiswetter.. opdat ieder bedrijf zijn
vrijheid herkrijge; en geen Roomsche
ordening die nog meer ons volk in de
kluisters boeit.
Door het plan Deterding is de geheele
politiek Colijn veroordeeld.
Wij wenschen ons Nederlandsche volk
wakker te schudden, opdat het van de
trouwelooze verzaking van den heiligen
overheidsplieht terugkeere.
Tenslotte deed spr. enkele mede-
deelingen over de besprekingen met dr.
Visscher. De door de S.G.P. zoo ge-
wenschte samenwerking, aldus spr,, is
helaas mislukt omdat prof. Visscher
in art. 36 der geloofsbelijdenis wilde
lezen „vrijheid van godsdienst". Dit
kan de S.P.G. niet toestaan, wij wen
schen te blijven bij de onverminkte
belijdenis onzer vaderen, die geens
zins vrijheid van godsdienst toelaat.
In de middagvergadering werd deze
rede besproken.
De Geer.
stellen, waarop de heeren van Dijk en
Suring den Minister adviseerden, de zaak
eens met de Indische Regeering te bespre
ken. Hiertoe verklaarde de Minister zich
bereid; valt er een voor de kapiteins gun
stige beslissing, dan zal daaraan met terug
werkende kracht uitvoering worden gege
ven. Na deze toezegging: trok de heer
Joekes zijn amendement in.
Eindelijk was er nog een belangrijk
amendement van den heer de Geer, hij
wilde het wetsontwerp slechts laten gelden
tot 1 Januari 1938. dus voor 8 maanden.
Men weet:
Oorspronkelijk zou het van kracht zijn
tot 1940. maar de Minister had zich bereid
verklaard het slechts tot 1939 te laten
gelden. En nu stelde mr. de Geer voor:
1938.
Zijn hoofdmotief voor dit voorstel was
om te voorkomen, dat de oud-gepen-
sionneerden (van voor 1933) het
slachtoffer zouden worden van een
eventueele verwerping van het ontwerp.
Immers, het ontwerp bevat voor die
gepensionneerden een verbetering;
werd het ontwerp afgestemd, dan ver
viel die verbetering; werd het amende
ment en als gevolg daarvan het ont
werp aangenomen, dan zou die verbe
tering blijven, omdat zij het blijvende
element in het wetsontwerp vormde,
want alleen de korting is lijdelijk.
De heer Ter Laan echter verklaarde in
ieder geval tegen het ontwerp gekant te
zullen blijven, omdat het meerendeel der
gepensionneerden er door achteruit gaat
en mr. Joekes kwam er tegen op. dat de
Minister de herberekening vastkoppelt aan
de verbetering voor de vroeger-gepension-
neerden; ook de heer Van Poll wees er op,
dat de Regeering in een dwangpositie
slond.
De Minister deed daarop de verrassende
mededeeling, dat hij 's middags voor de
Kamer was gekomen met de bedoeling, om
zelf de wijziging a-n te brengen, welke het
amendement-De Geer beoogde.
En:
hij deed de positieve toezegging, dat,
bij aanneming van het ontwerp (wan
neer de termijn op 1 Januari '38 werd
gesteld) de verhoogde pensioenen zeer
stellig van kracht zullen blijven. Het
amendement-De Geer nam hij over.
Uit de rest der discussie bleek, dat door
dezen loop van zaken vele tegenstanders
waren bekeerd, en in de korting geduren
de 8 maanden zouden berusten ter wille
van de blijvende verbetering van vele pen
sioenen.
De Kamer heeft toen het wetsont
werp met 51 tegen 28 stemmen aange
nomen. Tegen waren de sociaal-demo
craten, de communisten, de katholie
ken Suring, IJsselmuiden, Aalbersc,
Steinmetz, Van Koeverden, Van Poll,
de katholiek-democraat Arts en de so
cialist Duys.
INTERPELLATIERECHT ENZ.
Een andere uitspraak betrof het inter
pellatie-recht van den Volksraad.
De betrokken commissie had (binnen ze
kere grenzen) in gunstigen zin geconclu
deerd. maar een amendement-Van Dijk,
hetwelk zich tegen toekenning van het in
terpellatie-recht verklaarde, werd met 42
tegen 34 stemmen aangenomen. Tegen,
(dus vóór het interpellatie-recht) stemden
de sociaal-democraten, de vrijzinnig-de
mocraten, de communisten, de christelijk-
historischen Krijger. De Geer, Weitkamp
en Bakker, en de katholieke democraat
Arts.
De Kamer heeft dus het recht van in
terpellatie afgewezen.
De wetsontwerpen inzake instelling van
een Rubberfonds en inzake de 25-millioen-
toelage, werden zonder hoofdelijke stem
ming goedgekeurd.
INDISCHE BEGROOTING.
Wat ae verdere behandeling der hoofd
stukken van de Indische Begrooting be
treft, slechts een kort woord.
Bij de desbetreffende afdeeling hebben
verschillende sprekers gepleit voor spoed
met de sociale wetgeving en voor moder
niseering van de rechtspraak. De Minister
heeft nog eens in het licht gesteld, dat er
op sociaal gebied al veel is gedaan, en dat
zeeker ook in de naaste toekomst naar
het bereikbare wordt gestreefd, maar de
middelen zijn nog altijd beperkt.
Na de afdeeling „Binnenlandsch Bestuur"
is de Kamer blijven steken. Vandaag moet
de behandeling der begrooting afloopen,
want morgen begint het algemeen debat
over de Rijksbegrooting in de Eerste
Kamer.
HAGENAAR.
K. L M. WH LOCKHEED-VLIEGTUIGEN
AANSCHAFFEN.
Voor de binnenlandsche lijn.
Naar wij vernemen voert de K. L. M.
momenteel onderhandelingen met de
Lockheed Aircraft Corp. over den
eventueelen aankoop van Lockheed-
vüegtuigen voor de binnenlandsche
lijnen der K.L.M. en voor de mogelijke
uitbreiding der vloot in West-Indië.
De laatste vliegtuigen van de Lockheed
Aircraft zijn de Lockheed Electra en de
Super Electra. beide geheel metalen vlieg
tuigen, zooals tegenwoordig aan bijna alle
Amerikaansche vliegtuigen geleverd wor
den. Deze toestellen, welke in Amerika
reeds zeer veel in gebruik zijn. werden ge
bouwd om de zgn. aansluitingslijnen van
de Amerikaansche luchtvaartmijen te be
vliegen. Het is dus begrijpelijk dat de K.
L. M voor haar kleinere lijnen eveneens
lol dit type zal overgaan, waar de Fokker-
vliegtuigen waarmede de mij. in de afge-
loopen jaren deze lijnen heeft onderhou- j
6658
WIJ VERZORGEN UW
LICHTLEIDING.
BREESTR. 121, Tel. 2862
(Ingez. Meel
den, inmiddels bijna alle verkocht zijn,
terwijl de D.C. II en D.C. IH-vliegtuigcn
door hun motor-uitrusting pas tot een
goed rendement kunnen komen op den
,angen afstand, waarbij de vliegtuigen op
een hoogte van ten minste 2000 M. kun
nen vliegen.
De Lockheedvliegtuigen zijn in Europa
leeds in gebruik bij de Poolsche lucht
vaart-maatschappij Lot en bij de Swissair
De mogelijkheid is groot, dat de be
treffende vliegtuigen reeds dezen zomer
aan de K.L.M. zullen worden geleverd,
zoodat nog dit jaar daarmede diensten
kunnen worden onderhouden. Hbld.
