TRIUMPH
BUITENLAND
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag t Februari 1931
Smaak die ivel een
triomf moest zijn i
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
FAILLISSEMENTEN
DE BIOSCOPEN
IO? VIRGINIA
MAATSCHAPPIJ DEK NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Enkele posten op de boedelbeschrijving
van het Hollandsch-Afrikaansche
cultuurleven.
Op de gisteravond alhier gehouden
maandelijksche vergadering van de Maat
schappij der Nederlandsche letterkunde,
heeft prof. Besselaar, hoogleeraar aan de
universiteit van Amsterdam gesproken
over: Enkele posten op de boedelbeschrij
ving van het Hollandsch-Afrikaansche
cultuurleven
Onder de blanken van Zuid-Afrika, al
dus spr.. is deze cultuur de oudste. Zij
openbaart zich in een eigen taal, levens
houding en kerkelijke inrichting, een eigen
bouwstijl met monumentale gebouwen,
meubel- en sierkunst, huis- en kunstnij
verheid, en is getypeerd in den ossenwagen
en de boerenplaats. Kenmerkend zijn de
'Afrikaansche schering en de Hollandsche
inslag, waarbij de Nederlandsch-Indische
factor ook sterk werkzaam is geweest.
De Engelsche bezetting ln 1806 veroor
zaakte een cultureel conflict. Hier ligt de
grondoorzaak van den grooten trek 11836)
den drang om eigen wezen en taal. ge
schiedenis en overlevering, inboorlingen-
beleid, staatsopvatting en rechtsbedeeling
te behouden: Die trekker met sij roer, sy
wa. sij boek, wat in die binnenland sij
vrijheid soek.
Met dit drievoudige snoer heeft hij Na-
tal, Transvaal en Vrijstaat uitgemeten.
Voor zijn cultuur was de trek een snoei-
proces, dat loof en bloesem wegsneed, maar
den penwortel boorde in vaderlandschen
grond. In de wildernis kwamen de rudi
menten bloot. Het gezin bleef het fort. In
een eeuw van onrecht, bestreden door ge
weld en list, moest de boer zijn cultuur
leven schutten en herbouwen: zijn duur-
verworven bodem lokte den erfvijand tot
verovering wegens ontdekt goud en dia
mant. Binnen een menschengeslacht moest
de patriarchale boer landoeconoom, tech
nicus en nijverheidsman worden.
Beschutting werd geleverd door een rij
van helden ronder academische vorming,
toch ware cultuurdragers, als Piet Retief.
Sarei Celliers, Potgieter. Pretorius, Joubert
Botha, de la Rey, en de Wet, bovenal de
godsman en rotsman Paul Kruger. Bou
wers waren Engelsch opgevoede Kapenaars
als Jan Brandt Pres. Reitz, Burgers, Jan
Hofmeyr. generaal Hertzog. generaal
Smuts, dr. Malan en senator Malan. Aan
den kant van de Engelsche cultuur staan
het prestige van een wereldtaal met
twaalf eeuwen letterkunde, een wereldrijk
met wereldpers, grootkapitaal, handel,
sport en aangename omgangsvormen.
Aan den Afrikaner kant: eerstgeboorte
recht, volkssamenhang, een één en eenig
vaderland, een tweederde volksmeerder
heid en knappe predikanten, dokters, ad
vocaten en politici uit de landszonen. De
Afrikaner wil geen baas wezen, ook geen
knecht, maar man en zichzelf. Tusschen
belde culturen bestaat mededinging.
De Engelschman gelooft in eigen supe
rioriteit en zoekt o.a. met zijn Rhodes-
beurzénstelsel ook Zuid-Afrika daarvan te
doordringen. Psychologisch juist en com
mercieel loonend legt het verband tusschen
cultuur en oeconomie. Het verschaft de
pennypost en goedkoope kabelgrammen,
gramofoon en rolprenten, sterke radio
zenders, zendt concertzangers, tooneelge-
zelschappen en goede sprekers.
De landsregeering houdt bij deze cul-
tuurkamp den evenaar redelijk wel ln het
huisje, de stedelijke besturen echter be
vorderen de Engelsche cultuur practisch
door het aannemen van hooge Engelsche
inschrijvingen boven lagere en betere uit
Nederland en Duïtschland, zoodat alle
openbare nutsbedrijven in Engeland be
stellen en elke lantaarnpaal, kraan en
schakelaar reclame maken voor de Engel
sche technici.
De spreker liet hierop het relaas volgen
van de poging aanvankelijk bij de spoor
wegen uitstekend geslaagd, om de Afri
kaansche vakarbeiders zoodanig te orga-
niseeren, dat zij niet ontaarden en aan de
ook financieel goed ondersteunde poging
tot soclaal-oeconomlsche consolidatie op
nationalen grondslag van de tienduizenden
Afrikaansche gouddelvers.
Na een historisch overzicht van wat Ne
derland reeds gedaan heeft tot steun van
de Hollandsch-Afrikaansche cultuur door
de bevordering van de studie van Afrika
ners in Nederland, besprak hij tenslotte
Nederland's plicht voor het heden. Wij
hebben niet aan den lijve ondervonden
wat een cultuurstrijd is in opzet en inzet.
Nederland moet van het Hollandsch-
Afrikaansch cultuurleven kennis nemen;
studie maken van Afrikaansche taal, let
teren, cultuur en geschiedenis; zich op de
hoogte stellen van het hedendaagsche
Zuid-Afrika; breken met de dom-astrante
gewoonte om Afrikaansch een grappig,
krom taaltje te noemen en zich verrijken
door Afrikaansche boeken te lezen. Ne
derlanders. die zoo veel vreemde talen le
zen, Nederlandsche jongelui van beiderlei
kunnen, van goeden wil, aanleg en begin
selen. althans in het bezit van een Neder-
landschen candidaatsgraad als degelijken
Nederlandschen ondergrond, behooren met
of zonder ondersteuning van anderen dan
ouders of voogden, nog ongeveer -drie jaar
in Zuid-Afrika te gaan afstudeeren om zich
dan daar te vestigen en mee te bouwen
aan een na-verwante" cultuur en inci
denteel een boterham te verdienen, waar
van zij ir. Nederland niet zoo zeker zijn.
Uit persoonlijke ondervinding deelde
spr. nog eenige gebeurtenissen mede uit
den Hollandsch-Afrikaanschen cultuur
strijd.
In zijn dankwoord wees de voorzitter op
de groote beteekenis van het Afrikaansch:
zoolang de Afrikaners hun taal handha
ven zal ook de Nederlandsche cultuur in
Zuid-Afrika niet verloren gaan. De maat
schappij heeft dat sinds lang ingezien en
onder andere de bepaling gemaakt, dat de
jaarlijksche Van der Hoogt-prijs kan wor
den toegekend ,,aan dichters of schrijvers
van letterkundig proza in het Nederlandsch
of Afrikaansch".
De voorzitter noemde het een gelukkige
omstandigheid dat juist in deze maand
(op 22 Februari) ook de Zuid-Afrikaansche
studenten een tooneelstuk in de Afrikaan
sche taal zullen vertoonen en sprak den
wensch uit, dat vele leden van de maat
schappij hun sympathie met het Afrikaan
sche streven zouden toonen.
Een onderhoudende en leerzame bespre
king besloot den avond.
VOOR f.500 INSTRUMENTEN GESTOLEN.
Ten nadeele van de N.V. Iemco alhier Is
gisteravond omstreeks 8 uur in de Burcht-
steeg een rijwiel ontvreemd, waarop zich
een koffer bevond met radiolampen en
-meetinstrumenten ter waarde van onge
veer f. 500.
HUIDZIEKTEN.
Het blijkt ons, dat in het door ons ge
plaatste verslag van de lezing van dr.
Simons over „Huidziekten" eenige onjuist
heden geslopen zijn, welke wij hierbij ver
beteren.
„Veel huidziekten zijn wèl erfelijk, maar
men moet erfelijkheid en besmettelijkheid
niet met elkaar verwarren. Als een ziekte
besmettelijk is, is ze nog niet erfelijk en
omgekeerd.
Vele schilferende huidziekten (op het
hoofd) zijn niet besmettelijk ,de favus b.v.
echter wel. Korstende huidziekten (op het
hoofd I ib.v. impetigo) zijn soms wel be
smettelijk".
ZILVEREN JUBILEUM G. KALKHOVEN.
Heden herdenkt de schakelbordwachter
bij de Stedelijke Electriciteitsfabriek G.
Kalkhoven -zijn zilveren jubileum.
Vóór 25 jaren in dienst getreden als
hulpmachinist, werd hij al spoedig in zijn
tegenwoordige functie aangesteld, waarin
hij steeds tot volle tevredenheid zijner
superieuren werkzaam is geweest.
Daartoe in de Directiekamer ontboden,
werd hij door den wnd. directeur dr. ir. P
Fehmers. in tegenwoordigheid van den in
genieur en den bedrijfschef, hartelijk toe
gesproken en gelukgewenscht.
Zijn collega's uit de Centrale, die er prijs
op stelden ook van hun kant den jubilaris
een bewijs van sympathie op dezen feest
dag te geven, hadden te zijnen huize voor
een aardige attentie gezorgd.
VOORDRACHT VAN PROF. Dr. P. NIGGL1
Prof, Dr. P. Niggli uit Zürich heeft in het
Rijksmuseum van Geologie en Mineralogie
alhier een voordracht gehouden over „Mo-
lekular- und Krlstallchemle".
JEUGDIGE DIEVEN.
De politie heeft twee broertjes aangehou
den, den 16-jarigen F. J. C. en den 13-jari-
gen D. C„ die zich bij herhaling hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van oud
ijzer, De laatste maal ontvreemd
den zij dit van een schuit, liggende in de
Oude Vest en verkochten den bult aan een
oom van den benadeelde!
EEN STEEN DES AANSTOOTS.
Opnieuw heeft de hinderlijke paal op den
overweg in den Morschweg het moeten ont
gelden. Vannacht is de 22-jarige J. L. uit
Den Haag er met zijn motorrijwiel tegenop
gereden, waardoor hij verschillende ver
wondingen bekwam en door den E.H.D.
naar het Academisch Ziekenhuis moest
worden overgebracht. Later kon hij per
auto huiswaarts keeren.
Maandag 15 Februari a.s, herdenkt
de heer C. van Rhenen, conducteur-be
stuurder bij de Haagsche Tramweg Maat
schappij Den HaagWassenaarLeiden,
den dag, dat hij vóór 25 jaar bij genoem
de maatschappij ln dienst trad.
De heer C. J. F. Dolk, benoemd tot
notaris te dezer stede, is gisteren voor de
Haagsche Rechtbank als zoodanig be-
eedigd.
Niet mr. M. B. Bos, maar mr. M B.
Vos, Rapenburg 32 is als opvolger van mr.
A. J Romün benoemd tot rechtskundig
adviseur van den Kon. Ned. Middenstands
bond, afdeeling Leiden
B. en W. van Velzen hebben het aan
leggen van 3300 meter rloleering met bij
komende werken opgedragen aan L. P. v. d.
Geer en A. Th. Stuifzand alhier voor
f. 86 990.
Tot Scott-lecturer te Cambridge voor
1937 is benoemd prof. dr. W. J. de Haas,
hoogleeraar in de natuurkunde alhier. Se
dert eenige jaren is het de gewoonte om
een buitenlandsch physicus uit te noodigen
om te Cambridge een viertal lezingen te
komen houden.
Dit jaar is daarbij de keuze gevallen op
onzen stadgenoot.
GEBOREN
Ida Maria Theresia, d. van J. B. v. d.
Kiaauw en I. M. W Stikkelman Marti-
nus', z. van A. J. Eradus en M. J. de Mooij
Adriaan, z. van A. Lems en S. M. Bour
geois Henri Cornells, z. van A. Lems en
S. M. Bourgeois Matheus, z. van A.
Brinks en J. M. Dekker Janna Gijsber-
tina, d. van G. Wassenaar en J. v. d. Plas
Dirk, z. van J. Verdoes en H. M. E. F.
Dorrius Pieter, z. van H. de Ruiter en M.
C. v. Loon Tiny, d. van J. M. v. d. Velde
en G. Spaargaren Petronella Jacoba, d.
van P. Dregmans en St H. v. Katwijk.
OVERLEDEN:
I-I. de Graaf wedn. 88 j. J. de Mooij
zn. 2 j. C. y. d. HovenWallaart vr. 59 j.
Opgeheven het faillissement van W.
Teleng, te Leiden.
6201
DE ALGEMEENE TOESTAND
De Duitsche koloniale eisch.
De bespreking te Belgrado.
Hoewel officieel het stilzwijgen wordt
bewaard, blijft het gerucht de ronde doen.
dat de Duitsche eisch naar koloniën spoe
dig ter tafel zal komen.
Ook het Duitsche Nieuwsbureau maakt
melding van berichten, volgens welke de
Duitsche ambassadeur von Ribbentrop
binnenkort, met de Britsche regeering be
sprekingen zal voeren inzake teruggave der
Duitsche koloniën.
Eet D.N.B. voegt hieraan toe, dat
ven Ribbentrop er in de eerste plaats
naar zou streven, de Britsche regeering
te doen erkennen, dat de Duitsche
koloniale eischen gerechtvaardigd zijn.
Fr bestaat echter nog geen Duitsch
memorandum betreffende het kolo
niale vraagstuk, dat het Britsche
ministerie van buitenlandsche zaken
zou kunnen worden overhandigd. Ook
worden op het oogenblik nog geen
bepaalde cisehen tot teruggave van
koloniale gebieden verwacht.
Naar aanleiding van een bericht, dat
von Ribbentrop ook instructies heeft mede-
gekregen om de kwestie van een nieuw
West-Europeesche verdrag te bespreken,
herinnert men er aan aldus het D.N.B.
dat von Ribbentrop in de besprekingen,
die hij voor Kerstmis met Eden heeft ge
had, diens aandacht heeft gevestigd op de
moeilijkheden, die uit het Fransch-Russi
sche verdrag zijn voortgevloeid.
De Engelsche minister Runciman Is giste
ren uit New-York te Southampton terugge
keerd. Hij weigerde bijzonderheden te ge
ven over den aard zijner besprekingen met
president Roosevelt en bepaalde zich er toe
te verklaren, dat hij tijdens zijn bezoek, dat
een particulier karakter heeft gedragen, in
de gelegenheid is geweest wereldvraagstuk
ken te behandelen met name den Europee-
schen toestand en handelsaangelegenheden.
Maar, aldus voegde hij hieraan toe, de be
teekenis dezer besprekingen is overdreyen.
Na afloop van het onderhoud van Roesjdi
Aras te Belgrado met Stojadinowltsj is een
communiqué uitgegeven, waarin o.m. wordt
gezegd, dat beide ministers een lang en
hartelijk onderhoud hebben gehad. Roesjdi
Aras stelde Stojadinowitsj op de hoogte met
zijn besprekingen te Genève erf te Milaan.
Beide ministers constateerden, dat harte
lijke betrekkingen bestaan tusschen Turkije
en Zuid-Slavië en dat zij van gelijk Inzicht
zijn ten aanzien van de huidige politieke
problemen. Ook waren zij tevreden over de
goede betrekkingen, welke belde landen met
Engeland onderhouden en zij juichten het
Brttsch-Italiaansch verdrag toe.
Stojadinowitsj verklaarde, dat Zuid-Slavië
zeer tevreden is over de overeenkomst, tus
schen Turkije en Frankrijk ten aanzien van
de Sandjak van Alexandrette. Aan het slot
van hun onderhoud bespraken de ministers
de aanstaande bijeenkomst van den raad
van de Balkan-entente te Athene. Deze bij
eenkomst zal een nieuwe gelegenheid geven,
om de solidariteit van de Balkanlanden te
toonen.
ENGELAND
Rede yan Hoare.
De Engelsche koning heeft de benoe-
ming van Sir Neville Meyrlck Henderson
den vertegcnwoordigèn gezant van Groot-
Britannië te Buenos Aires tot ambassa
deur te Berlijn goedgekeurd.
„Kracht en grootmoedigheid, dat
zijn de noodzakelijke eigenschappen,
waarover het Britsche Rijk moet be
schikken", zeide minister Hoare giste
ren in een rede te Bradford.
„Kracht hebben wij noodig, om de
moeilijkheden, die zich kunnen voordoen
af te weren en grootmoedigheid behoeven
wij op dtt oogenblik, waarop het natio
nale égoïsme bijna tot een godsdienst ge
worden Is". Ten aanzien van de lands
verdediging zelde Hoare, dat de voor
naamste last van de herbewapening moest
vallen op de schouders van Groot-Brit-
tannië en het zou een groote fout zijn te
trachten een deel daarvan af te wentelen
op andere deelen van het Britsche Rijk.
Op de aanstaande rijksconferentie zullen
wij de gelegenheid hebben onze positie
uiteen te zetten en hen te laten beslissen
in welke mate zij bereid zijn met ons
samen te werken. Wij zullen ons vlootpro-
gramma ten einde brengen en laat men ln
andere landen wel weten, dat wij nog
steeds grooter, beter en sneller schepen
kunnen bouwen dan eenlg ander land.
Hoare eindigde met te verklaren, dat
Groot-Britannlë, terwijl het nimmer zijn
oude vrienden in den steek zou laten,
steeds bereid was nieuwe vrienden te
maken.
DANZIG
Verklaring van Forster.
De leider der natlonaal-socialistische
partij In Danzig, Forster, heeft gistere»
een verklaring afgelegd, waarin hij zelde;
„practisch bestaan er geen oppositiepar
tijen meer irt Danzig, zij zullen spoedii
heelemaal hebben opgehouden te bestaa:
De natlonaal-socialistische politiek heet
zich zegevierend verzet tegen de inmenging
van den Hoogen Commissaris van de»
Volkenbond in de binnenlandsche zaken
van Danzig. Het gevaar, dat Danzig van
Poolsche zijde bedreigde, ls uit den weg ge
ruimd en betrekkingen van goede nabuur
schap met de Poolsche republiek zijn ge
vestigd.
MEXICO
Trotzky's lijfwacht versterkt.
Naar aanleiding van de mededeeling van
een Mexicaansch blad, dat „zich personen
op weg naar Mexico bevonden, die Trotzky
wilden dooden", is de bewaking van het
huis, waarin de Russische banneling ver
blijft, verscherpt. Het wordt thans door 30
inplaats van 24 polltie-agenten bewaakt,
terwijl bovendien motorrijders geregeld de
ronde doen.
Lido-Theater - Boris Karloff-films ken
merken zich steeds door experimenten van
fantastische uitvindingen, waarbij de meest
ingenieuze apparaten betrokken zijn. Ge
woonlijk vliegen de knetterende vonken in
het rond, wijzen diverse, vernuftig gecon
strueerde meters fabelachtig hooge span
ningen aan en is de gansche laboratorium-
apparatuur van een ingewikkelde samen
stelling. Thans heeft men in „De man, die
zijn ziel verkocht" het terrein der onbe
grensde mogelijkheden alweer uitgebreid
een zekere dr. Laurience is er namelijk in
geslaagd, langs electrischen weg het brein,
de hersenen, het karakter van twee men-
schen te verwisselen. De proef, eerst toege
past op twee apen, heeft een dusdanig
succes, dat een krantenmagnaat zich voor
het experiment interesseert en deze Lord
Kaslewood geeft den vindingrijken doctor
een laboratorium ten geschenke, alwaar dr.
Laurience zijn resultaten nader zal toelich
ten aan de knapste koppen van de weten
schap. Doch zij lachen hem uit om zijn
dwaze uitvinding en dr. Laurience neemt
nu heel koelbloedig wraak door zijn proef
met menschelijke wezens te demonstreeren.
Eerst wordt genoemde heer Kaslewood het
slachtoffer, wijl hij zijn brein met het brein
van een ongeneeslljken zieke moet verrui
len. Later nemen de proeven duivelsche pro
porties aan, wijl ook de zoon van Kaslewood
er bij betrokken wordt, met wien dr. Lau
rience zelf een „hersenruil" aangaat. Nooit
hebben zulke fantastische ideeën kans van
slagen gehad en ook dr. Laurience vraagt
stervend, om zijn duivelsche uitvinding te
vernietigenen de toeschouwer herademt
na zooveel spanning.
Boris Karloff met zijn hoeklgen kop speelt
den uitvinder weer in grootschen stijl, hui
veringwekkend en cynisch. Hij wordt daar
bij geassisteerd door de knappe verschijning
Anna Lee. die ten zeerste fotogénique is en
van wie we nog wel vaker zullen hooren.
Slechts nog dit: de Engelsche titel luidt
„The man, who changed Iris mind" en de
Hollandsche vertaling in „De man, die zijn
ziel verkocht" ls naar onze meening volko
men onjuist.
„Vogelvrij", de tweede hoofdfilm, teekent
het leven van Joaquin Murrieta, den Robin
Hood van El Dorado. Men zal al wel begre
pen hebben, dat er roovers, bandieten, goud
zoekers, kortom menschen van allerlei slag
in voorkomen. Bovendien wordt er gescho
ten, veel geschoten, raak geschoten en er
wordt met messen geworpen, zoodat ge van
een flinke dosis gezonde sensatie verzekerd
kunt zijn. Vooral de buitenopnamen in schil
derachtige streken van Californië zijn het
aanzien overwaard, een prachtige achter
grond derhalve voor die als duivels voort
snellende kerels, wier sierlijke sombrero's en
bestikte kleedij een typisch cachet geven.
Warner Baxter speelt de titelrol en dan
weten we, dat het goed ls, zoodat de lief
hebbers zullen watertanden van dezen
Joaquin Murrieta.
Trianon-Theater - Tallooze films spelen
in Weenen: de stof welke deze romantische
stad de filmindustrie levert, schijnt onuit
puttelijk te zijn en wat meer zegt: bij het
publiek in den smaak te vallen. Een in
Oostenrijk's hoofdstad opgenomen rolprent
behoort bijna altijd tot de goede. Het is dus
niet te verwonderen, dat toen bij den Para-
mount-staf het plan rees om ter gelegen
heid van het 25-jarig Jubileum dier maat
schappij een speciale film te vervaardigen,
als plaats van handeling het oude Weenen
werd gekozen, terwijl bovendien werd be
slist, dat de muziek den boventoon zou moe
ten voeren.
De film „Champagnewals" is eigenlijk ge
baseerd op de groote tegenstelling in de mu
ziek uit den tijd van Johann Strauss, de
muziek waaraan Weenen zijn roem heeft te
danken, en de muziek van onzen tijd: de
jazz. De laatste soort doet in Weenen haar
intrede, en weg is de belangstelling voor de
de oude walsen.
De groote balzaal van Johann Strauss ligt
verlaten, terwijl de dancing waar de nieuwe
„band" zich laat hooren, het middelpunt van
vermaak wordt. -
Door een toevalligen samenloop van om
standigheden komt Johann Strauss' klein
dochter. Gladys Swarthout. in aanraking
met den „leader of the band", Fred Mac
Murray. Voorloopig is zij echter van mee
ning dat hij consul van de Ver. Staten is.
Fred krijgt medelijden met den ouden
Strauss en zijn kleindochter, laat zijn band
in den steek en vertrekt naar Amerika, waar
hij geheel aan lager wal geraakt. Korten tijd
later steekt ook de familie Strauss den
Oceaan over en hun succes in de nieuwe
wereld is even groot als dat van Fred in
de oude was. Gladys en Fred vinden elkaar
terug en dan zien we tenslotte de verzoe
ning tusschen den ouden en den nieuwen
tijd, uitgebeeld in een grootsche finale,
waarbij niet minder dan 500 musici op het
witte doek verschijnen. Over de groote ver
diensten van deze film en haar spelers kun
nen wij gevoegelijk zwijgen; in ons Blad van
gisteren werd een en ander reeds uitvoerig
besproken. Zij is in één woord „prachtig".
Vóór de pauze wordt onze aandacht ge
vraagd voor een film. welke zich weliswaar
op geheel ander terrein beweegt, doch die
kwalitatief zeker niet voor de hoofdfilm be
hoeft onder te doen. „De dood langs den
weg" maakt propaganda voor veilig verkeer
op een wijze, waarop de daartoe hier te
lande bestaande vereeniging jaloersch
kan zijn.
De Amerikaansche film-industrie heeft er
wel voor gezorgd, dat deze film niet saai en
dor werd! Het ls een aaneenschakeling van
spannende scènes: een aantal auto-onge
lukken, een „les" in een Amerikaansche ver
keersschool. een Interessante rechtzitting,
kortom een film die niet zal nalaten belang
stelling te trekken.
Luxor-Theater - Rusland in het jaar 1910
Tijden, welke in menig opzicht overeenkomst
vertoonden met die van nu; tijden, waarin
niemand 'n ander vertrouwde, waarin de ge
heime politie oppermachtig was en de
slachtoffers zonder veel bewijs en zonder
scrupules werden opgepakt en naar Siberië
gezonden....! Buitenlandsche verwikkelin
gen verergerden den toestand nog! Polen
worstelde voor zijn bevrijding, zij het nog
ln het verborgene, Poolsche onderdanen
waagden lijf en goed en weefden een uitge
breid net, dat in Polen zelf z'n middelpunt
en tot ln alle hoofdsteden van Europa z'n
vertakkingen had. Een enkele maal bereikte
de contra-spionnage der Russen daarbij een
belangrijk succes, gelijk zij er b.v. In slaagde
de code vpor het contact tusschen Moskou
en Parijs te onderscheppen (wat tevens drie
vooraanstaande Poolsche Intriganten ln de
gevangenis, welke St. Pauls-vesting ge
noemd werd, bracht), maar direct stonden
andere spionnen gereed om de afgeknapte
draden weer op te nemen en een nieuwe
verbinding tot stand te brengen
En ziedaar dan tevens de Inleiding en het
gegeven tot de film „Eskapade", waarin
Georg Alexander een onschuldig, hoewel
levenslustig, Amerikaansch officier is,
die vanuit Parijs naar Moskoud gaat
om met familie een erfeniskwestie te rege
len en zich bij aankomst juist vóór de
pascontrle een knappe jongedame als z'n
vermeende echtgenoote opgedrongen ziet, in
de plaats van z'n eigen vrouw, die op het
laatste oogenblik in Parijs had moeten ach
terblijven! Dat die onbekende een Poolsche
spionne is, spreekt vanzelf en het is logisch
dat heel het plan van haar en haar helpers
erop gericht was haar, als de vrouw van den
Amerikaan, Moskou binnen te loodsen Het
avontuurtje, hoe verlokkelijk ook, blijkt
weldra gevaarlijke perspectieven te openen
doch Alexander zit in het schuitje en moet
meevaren. Dat hij daarbij nauwlettend
gadegeslagen wordt door den chef der .ge
heime politie, die reeds lang weet hoe de
vork in den steel zit, verhoogt de interesse
en geeft aan deze zeer boelende geschiede
nis, bewerkt naar een manuscript van Thea
van Harbou, een sfeer van spanning en
mysterie en niet minder van angst voor het
welzijn van het dappere meisje, dat onver
vaard haar leven waagt voor haar land
Er zijn vele personen in deze film, die zich
door hun prachtige spel op den voorgrond
dringen, al blijven Renate Muller en Georg
Alexander de voornaamste, en de typeering
van den één is al beter en verzorgder dan
die van de andere! Vrouwelijke list en
charme winnen tenslotte het pleit na tal
looze oogenblikken van dreiging en span
ning. maar de intrige blijft boeien en ver
rassen tot het waarlijk zeer humoristische
einde
Luxor-program laat voor de pauze
Richard Tauber en z'n tegenwoordige echt
genoote. Diana Napier, hooren en zien ln de
Engelsche film „Mijn hartewenschterwijl
sportliefhebbers hun hart kunnen ophalen
bij de goed geslaagde reportage van den
voetbalwedstrijd Duitschland—Holland te
Dusseldorf, welke een aardig beeld geeft van
het verloop van dezen kamp en o.m. het tot
stand komen van drie doelpunten (w.o. de
twee van Holland) weergeeft.
Het Nieuwe Roxy-Theater - „Irene maakt
een slippertje" is de titel van een allerge
noeglijkste amusementsfilm, zonder twijfel
één der amusantste van het seizoen. Het
slippertje van Irene is overigens heel on
schuldig. Ze leeft op het platteland van
Hongarije, het temperamentvolle meiske, dat
een bijzonderen hartstocht voor een czardas
heeft. Nu. deze muziek heeft ze genoeg, doch
wat haar ontbreekt is een man, althans vol
gens haar mama, en zoo engageert deze
schatrijke moeder neef Tivi, ten einde Irene
„aan den man" te brengen. Voor dezen neef
Tivi komt een geleidelijke tegemoetkoming
niet ongelegen, gezien het aantal schuld-
elschers. Tivi en Irene trekken naar Parijs,
waar de „huwelijksmakelaar" een sportleven
vriend, Edmund heeft. En met een klein
beetje geluk zou de zaak spoedig ln kruiken
en kannen kunnen zijn. Ellacie, op deze
„landelijke onschuld" kan Edmund onmoge
lijk verliefd worden. Hij geeft immers de
voorkeur aan het blonde, sportieve type,
weshalve Irene zich geheel metamorpho-
seert en als een kwieke, groot-steedsche
journaliste voortdurend zijn weg kruist. En
thans maakt ze indruk op hem, Wijl haaf
type beantwoordt aan zijn model-vrouw.
Maar Irene is voor alles handig en met echt-
vrouwelijke tact stelt ze hem eenige malen
op de proef, terwijl Edmund niet meer bui
ten haar kan leven, zoodat Tivl's taak ta
melijk gemakkelijk wordt en de geliefden
elkander voor immer in de armen vallen.
„Irene maakt een slippertje" is een fUOt
met waarlijk voortreffelijke fotografie, uit
stekende regie van Richard Elchberg en
bovenal met gezellig spel. Neef Tivi ver
tolkt Theo Lingen en we hebben dezen ko
miek zelden zoo geestig gezien, en dat zegt
wat. Zijn techniek ls fabelachtig, zijn humor
nooit overdreven of te uitbundig en zijn
mimiek beheerscht. Het verliefde paar vor
men Magda Schneider, charmanter dan
ooit, en Wolf Albaeh Retty, en zoo amusant
kunnen alleen twee menschenkinderen spe
len, die ook in werkelijkheid op elkander
verliefd zijn. Men zal weten, dat belden ook
in het maatschappelijk leven getrouwd zun'
Ook Hubert von Meyerink speelt een koste
lijk rolletje ln deze charmante film, W'
van Roxy de première voor Leiden vertoont
De tweede hoofdfilm ls „Het meisje uit
zeemanskroeg", een door Victor Mac Lagw
en Dorothy Dell goed gespeelde rolprent.
2—1
