De „Nieuw Amsterdam" in aanbouw
Binnenland
77ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 29 Januari 1937
Derde Blad
No. 23572
De strijd inSpanje
Neerland's grootste Oceaanschip
Glorine bleekt witter
DIGESTIF RENNIE
PASTILLES
Met man en macht onder oorverdoovend lawaai aan 't werk:
De vobrsteven van de ..Nieuw Amsterdam" in aanbouw.
(Speciale G.P.D. berichtgeving).
Nog slechts enkele weken en de eerste
kennismaking tusschen Neerland's
grootste Oceaanschip. de „Nieuw Am
sterdam" van de Holland-Amerika-Lijn
met het natte element is een feit ge
worden. Men is thans te Rotterdam met
den bouw van dit reuzeschip zoover ge
vorderd, dat met volkomen zekerheid
kan worden aangenomen, dat de te
water lating of op omstreeks 17 April
as. kan geschieden.
Met man en macht wordt er nu gewerkt
t)m aan dit enorme casco, het 'grootste, dat
ooit op Nederlandsche werven is gebouwd,
de laatste hand te leggen. Groot en mach
tig ligt de romp van het drijvend hotel op
de scheepswerf, die. zooals men weet des
tijds een speciale uitbreiding heeft onder
gaan. Wanneer men zich naast de „Nieuw
Amsterdam" opstelt en langs den zijwand
met zijn tallooze stellingen naar boven kijkt
is het. alsof men bezig is met den bouw
van een wolkenkrabber. Nog nimmer heb
ben wij een juister klik op de enorme af
metingen en de vormen van het schip gehad
dan tijdens het bezoek, dat de directie van
de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij
ons dezer dagen heeft toegestaan aan de
werf te brengen.
Wanneer men dit schip, zoo vertelt
ons één der ingenieurs, op den Cool-
singel zou neerleggen, zou het meer
ruimte in beslag nemen dan het raad
huis, het postkantoor en het Doelen
complex tezamen! De hoogte van het
zeekasteel overtreft die van het Rot
terdamsche raadhuis, den toren niet
meegerekend.
Met moeite kan de ingenieur zich ver
staanbaar maken. Het lawaai van de
scheepshamers, het geloei van de motoren
en het geknetter van de klinkapparaten
overtreffen alle geluiden Het is of men on
afgebroken met mitrailleurs aan het vu
ren is!
Machtige grijparmen brengen dekplaten
naar haar plaats van bestemming. Overal
od het schip krioelt het van de arbeiders.
Af en toe klinken korte commando's, nu
eens gevolgd door het knarsend geluid van
in werking gestelde kranen, dan weer door
eenige oogenblikken van volkomen stilte.
Men werkt met vreugde, want er is
immers opleving in den scheepsbouw en
men weet, dat wanneer dit enorme
werk zal zijn volbracht er weer nieuwe
arbeid zal liggen te wachten. Voor de
Poorten van de werf ontmoetten wij bij
het binnenkomen groepjes arbeiders,
wier eenige verlangen is deel te mogen
nemen aan den bouw van dezen
..Oceaanreus". Maar nu komt men geen
arbeiders te kort en met weemoed in
het hart luisteren de wachtenden naar
het denderende lawaai daar op de
scheepswerf.
Zij geven den moed niet op! Eiken dag
weer opnieuw komen zij terug. Eiken dag
kan hun geduld immers worden beloond!
Wij vervolgen onzen rondgang door het
doolhof van ijzer en staal, dat eens de
..Nieuw Amsterdam" móet worden. Het is
een wirwar van stellingen en ladders. On-
ingewijden zullen zeker den weg kwijt ra
ken. Zelfs onze gids heeft af en toe moeite
om zich te orienteeren!
*-
Een lift brengt ons op de 30 meter hooge
en 200 meter lange kraanbaan. waarop drie
kranen staan ongesteld. 2 met een hoogte
van 9 meter, de derde in 13'/: meter hoog.
Deze kranen hebben een spreiding van 33
meter. Van deze speciaal-gebouwde kraan-
baan. die 6 meter breed is. heeft men een
prachtig overzicht over het schip. Men kan
reeds vrij duidelijk de enorme dokken on
derscheiden. De afstand van het voor- tot
bet achterschip is 230 meter. De breedte
bedraagt 27 meter
Via eenige trappen dalen we af tot
het scheepsdek. Onze gids maakt ons op
een en ander attent, maar zijn woorden
zijn niet te verstaan door het enorme
lawaai. Weer brengt een trap ons naar
beneden cn we loopen nu langs ruim
ten. die straks de passagiers zuilen her
bergen. Er valt weinig onderscheid te
bespeuren in al deze ruimten. De één is
wat grooter dan de andere. Maar ééns
zal de tijd komen, dat al deze ongezel
lige kale hokken geriefelijke vertrekken
zijn geworden, waarin de passagiers zich
in zachte stoelen zullen neervieien, waar
men gezamenlijk den maaltijd zal kun
nen gebruiken, waar men met elkander
zal kunnen converseeren.
Het schip, zoo vertelt onze begeleider, zal
457 eerste klasse passagiers kunnen vervoe
ren. In het gedeelte van het schip waar wij
ons 'thans bevinden zullen 267 eerste klasse
hutten worden gebouwd van alle comfort
voorzien. In 50 eerste klasse hutten zullen
Pullman-bedden worden geplaatst. Voor de
derde klasse hutten zijn deze cijfers 151, 79
en 40. voor de toeristenklasse 337. 207 en 30.
De bemanning van de „Nieuw Amsterdam"
zal uit 640 koppen bestaan.
We bevinden ons thans in de ruimten,
waarin de verblijven voor het scheeosperso-
neel worden ondergebracht Na een klauter-
partij staan wti naast een gapende diepte,
die eens de naam van „Social Hall" zal
dragen. Deze ruimte heeft een oppervakte
van 18.40 bij 16 meter in het vierkant.
Zonder overdreven luxe zal de „Nieuw
Amsterdam" een uiterst modern en comfor
tabel vaartuig worden. Bijzondere aandacht
zal er worden besteed aan den bouw van de
eetsalon eerste klasse: het café eerste
klasse bet z.g. Ritz-Carlton zal zeer
smaakvol worden ingericht. Voorts zal men
op het nieuwe schip aantreffen twee zwem
bassins met één zonnebad, een kinderspeel
kamer. een gymnastiekzaal een hondenken-
I nel. een telefooncentrale. 8 personenliften.
5 goederenliften. 4 roltrappen. 2 hospitalen
en een operatiekamer. Ook aan de veilig
heid zal zeer veel aandacht worden besteed.
In alle verblijven zullen brandvrije schot
ten en 'n spinklerinstallatie worden aange
bracht. De „Nieuw Amsterdam" krijgt voorts
een eigen brandweer aan boord.
Het schip zal over 22 reddingsbooten de
beschikking krijgen, elk plaats biedend aan
99 personen. Zes reddingsbooten, die 55 pas
sagiers kunnen herbergen, krijgen een eigen
motor, zoo vertelde onze begeleider
Wii zijn intusschen tot de ingewanden
van het schip afgedaald en staan nu in de
enorme ruimte, waar de machines zullen
worden opgesteld. Véél verschil is er op het
oogenblik nog niet te bespeuren tusschen
deze ruimten en die welke wij zoo juist zijn
gepasseerd. Het is alles iizer en nog eens
ijzer wat men ziet. Dan eindelijk staan wii
voor een gevaarte, dat eens een onderdeel
van de enorme machine-installatie zal ziin:
een groote ketel, die nog door 5 andere ge
volgd zal worden. Na een lange klauterpartii
komen we od het achterschip, dat omringd
wordt door een ijzeren damwand van 24
meter, die speciaal voor de „Nieuw Amster
dam" is geslagen Van deze plaats af kan
men zeer duidelijk de ranke lijn van het
schip welke nog sierlijker is dan die van
de „Statendam", met welk schip de „Nieuw
Amsterdam" overigens in vele opzichten
gelijkenis vertoont onderscheiden Het schip
is grooter en breeder. Het zal 36000 ton me
ten. tegen de „Statendam" 29500.
De snelheid van de „RDM 200". zoo
wordt het schip od de werf nog steeds ge
noemd. zal 20'/: knoop bedragen. De ma
chine-installatie heeft een capaciteit van
34000 APK. De lengte van de schoorsteenen
gemeten van basis tot bovenkant zal 43
meter bedragen. De doorsnede van elke
schoorsteen is ÏOV meter Het schip is voor
het grootste gedeelte reeds gemenied.
Na de te waterlating zal de „Nieuw
Amsterdam" in de Dokhaven ligplaats
nemen, waar zij verder zal worden af
gebouwd. Reeds nu is men langs de
Dokhaven, welke een onderdeel vormt
van de werf. druk bezig om voorberei
dingsmaatregelen te treffen om het
werk niet de minste vertraging te doen
ondergaan
- Men heeft er reeds een speciale kraan
baan gebouwd die eveneens 300 meter lang
is. Op deze kraanbaan de hoogte is 25
meter zullen twee kranen worden ge
plaatst met een hoogte van 9 meter. Wan
neer het schip over 12 weken naar de Dok
haven zal ztin gesleept, zal de eerste be
langrijke étappe volbracht ziin Over deze
eerste étappe zal men dan ruim een iaar
hebben gewerkt. Voor de tweede en laatste
étappe zal men eveneens ruim een iaar
noodig hebben want naar men verwacht
zal het zeeschip in het voorjaar van 1933
de eerste proefvaart kunnen maken. Heel
Nederland zal met groote belangstelling
naar deze belangrijke gebeurtenis voor onze
nationale scheepvaart uitzien!.
„Schijnt de zon dan. Josefinc,
Feller op jouw bleekveld soms
„Nee", zegt tcotsch Ma Josefinc.
,,'k bleek hun kleertjes met Glocine
Daar kan geen zon en geen gras-
bleek tegen op! Glorine is zoo
zuiver, dat ze bleekt zonder het
goed aan te tasten. De prijs is
slechts 16 cent, voldoende voor
5 flinke wasschen. Neem geen
risico met goedkoope bleek
middelen. Vraag steeds Glorine
het wondermiddel.
HANDELSONDERNEMING EMKA APELDOORN
5817 (Ingez. Med.)
Aardige attentie voor
H.M. de Koningin.
Nadat reeds ter eere van H M. Koningin
Wilhelmina hoog in de bergen ten noorden
van Innsbruck zich een vlammende W in
het nachtelijk duister had afgeteekend.
heeft gisteren opnieuw bij het invallen der
duisternis de bevolking voor H M de
Koningin een driekleurig vlammenlint in
rood. wit en blauw doen oplaaien, in de
nabijheid van het op een hoogte van 2.250
meter gelegen topstation van den noorde
lijken kabelspoorweg aan de Hafelekar.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt de volgende cijfers mede betreffendd
het aantal geheel werkloozen, bij alle orga
nen der openbare arbeidsbemiddeling als
werkzoekende ingeschreven.
Opgemerkt zij. dat niet alle werkloozen in
Nederland zich als werkzoekende bij de
openbare arbeidsbemiddeling laten in
schrijven.
Bij vergelijking met opgaven van vorige
maanden houde men er rekening mede, dat
de loop der cijfers wordt beïnvloed door den
aanwas der bevolking, door maatregelen van
administratieve!! aard, welke beoogen de
arbeidsbemiddeling te bevorderen, alsmede
door seizoensinvloeden.
Aantal geheel werkl. stijging f+)
op het einde van of daling
Dec. 1936 Nov. 1936
Gemeenten met:
100.000 en m. inw. 165.078 165.726 648
50.000-100.000 inw. 53.256 52.252 -1.004
20.000-50.000 inw. 56.266 52.937 +3.329
mind. d. 20.000 inw. 180.609 148.565 +32.044
Totaal 455.209 419.480 +35.729
Uit onderstaand overzicht betreffende de
overeenkomstige maanden van het jaar
1935 blijkt dat de stijging van het aantal
werkloozen toen grooter was.
Aantal geheel werkl.
op het einde van: stijging!)
Dcc. 1935 Nov. 1935
Gemeenten met:
100.000 en meer inw. 170.244 164.960 5.284
50.000-100.000 inw. 54.954 51.991 2.963
20 000-50.000 inw. 58.369 51.844 6.525
mind, dan 20.000 inw. 188.357 146.385 41.972
Totaal 471.924 415.180 56.744
FRANSCH-NEDERLANDSCH HANDELS-
ACCOORD GEPARAPHEERD.
Contingenten voor le kwartaal
1937 verlengd.
Ter afsluiting van de sedert tien dagen
te Parijs gevoerde onderhandelingen is het
Fransch-Nederlandsche handelsaccoord on
derteekend. In dit accoord worden voor het
eerste kwartaal van 1937 de aan Nederland
toegestane contingenten hernieuwd
NEDERLANDSCHE CONSUL TE
WARSCHAU OVERLEDEN.
In den leeftijd van 72 jaar is te Warschau
overleden de Nederlandsche consul, de
heer P. C. G. Peereboom. tengevolge van
een hartaandoening De heer Peereboom is
sedert 1903 consul van Nederland te War
schau geweest.
POSTVLUCHT NAAR AMELAND EN
SCHIERMONNIKOOG.
Hedenochtend te half elf heeft de K L.
M. een postvlucht ondernomen naar Ame
land en Schiermonnikoog. Het vliegtuig is
van Eelde. waar de post ingeladen werd,
vertrokken.
DREIGEND CONFLICT BIJ DE
CONFECTIEFABRIEK „TWENTE".
De rijksbemiddelaar in het derde district,
prof. dr. A. C Josephus Jitta, heeft ten
gemeentehuize Apeldoorn vergaderd met
de partijen, betrokken bij een dreigend
conflict aan de confectiefabriek „Twente"
te Enschede
Aan het einde der bespreking heeft de
rijksbemiddelaar voorgesteld de tarieven
van het strijken met 71/» pet. te verhoogen.
De partijen zijn vertrokken met de toezeg
ging aan den rijksbemiddelaar, op korten
termijn een beslissing te zullen nemen.
Dr. FENTENEK VAN VLISSINGEN
TE ROME.
De voorzitter van de Internationale
Kamer van Koophandel, dr. Fentener van
Vlissingen, die op het oogenblik een bezoek
aan Italië brengt, heeft een buitengewone
vergadering bijgewoond, die de afdeeling
Italië van de internationale Kamer van
Koophandel te zijner eere had belegd.
VERWRTID" T-
De gewone audiëntie van den Minister
van Financiën zal op Maandag a.s. niet
plaats hebben.
De non-interventie-commissie.
In een communiqué dat gepubliceerd is na
afloop van de zitting van de subcommissie
der non-interventie-commissie wordt o.a.
het volgende gezegd:
Gezien den inhoud van de jongste ant
woorden der partijen in Spanje betreffende
het voorgestelde plan van toezicht op de
Spaansche grenzen, is de subcommissie on
verwijld overgegaan tot het bestudeeren van
het door haar technische adviseurs voorbe
reide plan inzake het uitoefenen van con
trole buiten het Spaansche grondgebied. De
vertegenwoordigers in de subcommssie kwa
men overeen, het rapport, waarin dit plan
vervat is, aan hun respectieve regeeringen
voor te leggen, met verzoek zoo spoedig mo
gelijk instructies te zenden, en tegelijker
tijd een door de sub-commissie samengestel
de vragenlijst te zenden, waarin de voor
naamste kwesties vervat zijn. waaromtrent
men de zienswijze der betrokken regeerin
gen wenscht te kennen. De subcommissie
kwam bovendien overeen, den leden der
plenaire commissie aan te raden, aan hun
respectieve regeeringen de hiervoor genoem
de vragenlijst en rapporten te zenden. De
eerstvolgende bijeenkomst der subcommissie
zal op 2 Februari plaats vinden.
Van 't front.
Van 't front valt bij voortduring niets
van eenige beteekenis te melden.
HET VLIEGONGELUK TE SENLIS.
Begrafenis van den vliegtuig-bestuurder
A. R. Somer.
Gistermiddag is te Stadskanaal onder zeer
groote belangstelling ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van den heer A. R.
Somer. bestuurder van het. nabij Seniis in
Noord-Frankrijk, verongelukte vliegtuig.
De baar was gedekt met de Nederland
sche driekleur en vele kransen. De stoet
werd voorafgegaan door vier vliegers, t.w.
de heeren Schmidt-Crans. Asjes. Sluyter en
Postmaa.
Aan de geopende groeve is gesproken dooi
de heeren J. N. Montauban van Swijndrechb
namens den raad van beheer en commis
sarissen van toezicht der Nationale Lucht-
vaartschool. luit. Asjes, namens collega's,
van Weerden Poelman namens de iacht-
vliegtuigenafdeeling Soesterberg, den heer
Carstendijk. secretaris der Noord-Brabant-
sche Aeroclub en eere-voorzitter der Eind-
hovensche zweefvliegclub. tevens afgevaar
digde van het gemeentebestuur van Eind
hoven. den heer Reynders namens de di
rectie van het vliegterrein Ypenbure en.
namens de Nederlandsche sportvliegers en
den heer Bergmeyer. burgemeester der ge
meente Onstwedde.
De sprekers schetsten den heer Somer als
een kundig en betrouwbaar vlieger, die nieb
alleen als vliegtuigbestuurder, maar ook als
mensch hoog stond aangeschreven.
Men sprak de hoop uit dat de familiê
van den heer Somer troost moge vinden in
het medeleven van de Nederlandsche vlieg
wereld.
Ds Miermeyer uit Garmerwolde dankte
namens de familie.
Mededeeling van de Britsche regeering.
De Britsche regeering heeft aan de regee
ringen van Berlijn, Rome, Lissabon, Parijs
en Moskou medegedeeld, dat zij de antwoor
den op haar voorstellen van 9 Januari in
zake het zenden van vrijwilligers naar
Spanje heeft ontvangen. De Britsche regee
ring verklaart voldaan te zijn over de over
eenstemming, welke in dit punt is bereikt.
Zij stelt verder vast, dat geen verzet is ge
rezen tegen het voorleggen van de cor
respondentie aan de sub-commissie van de
nlet-inmengingscommissie, teneinde den
datum vast te stellen, waarop de maatrege
len tot het beletten van het zenden van
vrijwilligers van kracht zullen worden.
De Britsche ambassadeurs te Rome en
Berlijn hebben bovendien opdracht ontvan
gen mede te deelen, dat de regeering aan
dacht heeft geschonken aan de voorstellen
van Duitschland en Italië Inzake het ver
wijderen van alle niet-Spanjaarden, die
deelnemen aan den burgeroorlog. De Brit
sche regeering is van oordeel, dat deze
kwestie alleen door de niet-inmengings-
commissie kan worden beoordeeld.
Maagzuur en branderige pijneft
met blijvend succes bestreden
De heer A. M. M. schreef ons: „De laatste
twee jaar heb ik vreeselijk geleden aan
slechte spijsvertering. Ik heb in dien tijd
verschillende middelen geprobeerd, het
waren echter Uw Digestif Rennie Pastilles,
die mij blijvende diensten bewezen". Deze
pastilles nu bestrijden sleahte spijsvertering
op verschillende wijzen tegelijk. Zij bevat
ten zuurneutraliseerende en absorbeerende
bestanddeelen en bovendien pancreatine
en pepsine, die de spijsvertering krachtig
bevorderen. Met als resultaat dat ook bij:
zeer hardnekkige gevallen dikwijls verras
sende resultaten worden verkregen. Digestif
Rennie Pastilles zijn prettig te nemen, men
late de smakelijke pastilles eenvoudig in
den mond smelten.
Verkrijgbaar bij alle apothekers en erkend*
drogisten a f. 0.40 per pakje en a f. 1.25 pen
groot pak, omzetbelasting inbegrepen.
5819 (Ingez. Med.)
HET AANTAL GEHEEL WERKLOOZEN
EINDE DECEMBER 1936.
