BINNENLAND
THANS
•a»
In dezen GRIEP-tijd
77sfe jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 18 Januari 1937
Vierde Blad Ro. 23562
MAGGI'
Prof. Mr. J. A. van Hamel over onze
zelfstandigheid
GEMENGD NIEUWS
Het gevaar van het „incident'
Volkenbond verleent weinig
rechtsbescherming.
Verhouding tot Ruslana
dient geregeld
staat Gij elk oogenblik aan besmetting bloot.
Neem daarom eiken avond een 'AKKERTJE'!
Daarmede voorkomt Gij dat de infectie doorzet,
want AKKERTJES"zijn échte GRIEP-bestrjjders.
die een GRIEP in weinige dagen verdrijven/
H.M. de Koningin in Igls
aangekomen.
H. M. Koningin Wiihelmina is Zaterdag
met liaar gevolg aangekomen te Igls nabij
Ir.nsbrueck in Oostenrijksch Tirol, waar zij
eenige weken zal verblijven.
JAN kiepura geeft concert ter
eere van prinses juliana
en prins bernhard.
De Poolsche bladen melden, dat de be-
I roemde zanger Jan Kiepura op 22 dezer te
rynica zal aankomen, om daar 'n concert
te geven ter eere van Prinses Juliana en
Prins Bernhard.
^HOFBERICHT.
Naar wij vernemen, is H M de Koningin
voornemens na terugkomst uit het buiten
land het Paleis het Huis ten Bosch te be
trekken.
BET economische plan van colijn.
Critiek van het „Berliner Tageblatt".
Het „Berliner Tageblatt" komt terug op
Jiet bekende interview van minister-presi
dent Colijn. De economische samenwerking
tusschen Scandinavië, Nederland en België,
welke a'aarin wordt aanbevolen, is. aldus
jiel „.biatt, niet nieuw. Men heeft hier
vee te doen met plannen, welke reeds
in 1 en 1932 in de conventie van Oslo
en irr ffe overeenkomst van Ouchy zijn be
handeld. Zal de nieuwe actie nu betere
•resultaten opleveren dan Ouchy? Men kan
er aan twijfelen, al moet worden toege
geven, dat in aansluiting aan de nieuwe
devaluaties een bijzondere activiteit op het
gebied van de handelspolitiek schijnt te
worden ontwikkeld in de groep Engeland,
Ver. Staten. Frankrijk. Maar het „Tage
blatt" gelooft toch niet. dat de „grooten"
bereid zullen worden gevonden zich aan te
sluiten aan de door de „kiemen" op touw
gezette actie.
Gezien van het Duitsche standpunt heeft
het voorstel van den heer Colijn. aldus nog
steeds het Tageblatt een bijzonderen bij
smaak. De heer Colijn maakt een verschil
tusschen witte en zwarte schapen, d.w.z.
tusschen landen, welke de internationale
samenwerking aanvaarden en landen,
welke autarkistische tendenzen vervolgen.
Dit laatste is duidelijk tegen Duitschland
gericht Alle intusschen ondernomen po
gingen om dezen indruk van het interview
te verzwakken, zijn mislukt.
Het blad herinnert er aan, er reeds vroe
ger op te hebben gewezen dat juist de
Scandinavische landen in de laatste jaren
lil ruime mate hebben geprofiteerd van de
„tweezijdige handelsbetrekkingen".
Het verschil in handelspolitieke houdirig
'van bepaalde landen spruit uitsluitend
voort uit het feit, dat sommige landen rijk
en andere arm aan deviezen zijn en niet
uit liberale of autarkistische neigingen. De
eigenlijke oorzaken van het verschil zijn te
zoeken in de uitwerkingen van de crises en
hun politieke oorzaken, dit is Versailles.
Wil men met het initiatief van den heer
Colijn meer succes beleven dan met de
conventie van Ouchy, aldus besluit het
Duitsche blad, dan moet men de feiten
beter beoordeelen, maar niet een twist over
theorema's organlseeren. (Hbld.)
ADRES AAN DEN MINISTER.
Inzake arbeidstijd voor magazijnbedienden.
Het bondsbestuur van den Alg. Ned.
Bond van handels- en kantoorbedienden,
heeft zich met een adres tot den Minister
van Sociale Zaken gewend, in welk adres
genoemd bestuur met waardeering getuigt
van 's Ministers voornemen om de tot
standkoming van een werktijdenbesluit
voor kantoren te bevorderen, doch waarbij
de aandacht van Zijne Excellentie geves
tigd wordt op het feit, dat de magazijn
bedienden nog steeds geen wettelijken ge-
regelden arbeidstijd hebben, reden waarom
den Minister verzocht wordt door het aan
brengen van een aanvulling in de arbeids
wet 1919 ook den arbeidstijd van deze groep
te regelen.
DE GRONDWETSHERZIENING.
BOND „PENSIOENACTIE ZEEMACHT".
In de te Amsterdam gehouden ledenver
gadering van den bond ..Pensioenactie Zee
macht", is met alg. st. een motie aangeno
men, waarin de vergadering dank betuigt
aan de Tweede Kamerleden, K. ter Laan.
Wijnkoop, Sneevliet en Westerman, voor
hun betoogen voor de oud-marinemannen
gehouden bij de behandeling van de
defensiebegrooting dienstjaar 1937 en haar
diepe teleurstelling uitspreekt over het
antwoord van den minister-president aan
genoemde Kamerleden, waardoor de hon
derd misdeelden der Marine geheel buiten
beschouwing bleven.
In de motie wordt tenslotte aan de regee
ring en aan de Staten-Generaal beleefd
gevraagd, een zoodanigen maatregel te wil
len treffen, dat ook denjhonderd misdeel
den der marine een redelijke tegenprestatie
voor hun betoonde diensten aan den lande
zal toekomen.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Gisteren vierde de oud-minister van
Koloniën, dr. J. C. Koningsberger, die op
17 Januari 1867 te Hazerswoude geboren
werd. zijn zeventigsten verjaardag.
i Hbld.)
De hoofdinspecteur, de adjunct-chef
van den algemeenen dienst der Ned. Spoor
wegen te Utrecht, dr. J. H. Jonckers Nie-
boer is. met ingang van 1 Februari 1937
eervol ontslagen wegens invaliditeit.
De gewone audiëntie van den Minister
van Handel. Nijverheid en Scheepvaart, zal
op Donderdag 21 Januari 1937 niet plaats
/hebben.
Te Arnhem is op 93-jarigen leeftijd
overleden de heer C. Ph. J van Vlierden,
gep. luit.-gen. der infanterie.
litiebureau te Ede Vervoerd en in verband
met het onderzoek in beslag genomen.
Gistermiddag heeft de substituut-offi
cier, mr. J. Th. E. E. baron Speyart van
Woerden, zich op de plaats van het onge
luk op de hoogte gesteld, van het tragi
sche gebeuren.
Het verkeer, dat op den met ijzel be
dekten weg levensgevaarlijk was, was na
het ongeluk eenigen tijd gestremd.
Het stoffelijk overschot van mevr. K. Is
naar het lijkenhuisje te Ede vervoerd.
Tragisch vliegongeval
bij Nootdorp.
Toestel in „vrille" geraakt en
omlaag gestort.
Eén doode en een gewonde.
26 Januari in de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer Is thans bijeengeroe
pen in openbare vergadering tegen Dins
dag 26 Januari.
Na het trekken der afdeelingen staat een
regeling van werkzaamheden op de agenda.
Wat dit laatste punt betreft, zal de voorzit
ter aan de Kamer voorstellen, in deze ver
gadering een aanvang te maken met de be
raadslaging over de wetsontwerpen in zake
herziening van de grondwet.
DE MANGKOENAGORO TE AMSTERDAM
Bezoek aan „Artis",
Z H. Pangeran Adipati Ario Mangkoe-
nagoro 1. zijn gemalin en zijn dochter, be
nevens zijn secretaris Raden Mas Noto Soe-
roto. zijn Zaterdagmiddag in het Amstel-
hotel aangekomen en hebben gistermiddag
in de conversatiezaal van het hotel in offi
cieuze receptie een aantal persoonlijke
vrienden, waarmede zij, hetzij ln Indië,
hetzij in Nederland, hadden kennis ge
maakt, ontvangen.
Zaterdagmiddag te half drie heeft het
hooge gezelschap een bezoek aan „Artis"
gebracht, waar de dierentuin, het aquarium
en het Zoölogisch Museum werden bezocht
onder leiding van den directeur, dr. Sunier.
De vorst toonde zeer veel belangstelling
voor de fraaie hoofdstedelijke inrichting en
gisterochtend te halfelf herhaalde het ge-
i P 2'in bezoek. Ditmaal leidde de heer
Je den v°rst, die zelf een uitstekend
is en die zich zeer nauwkeurig liet
voorlichten.
DE BOTERNOTEER1NG.
,-De 'leJfing op boter is voor de week van
23 Januari, behoudens tusschen-
cpnt Vfijziging, weder vastgesteld od 85
cent per kilogram.
5111
(Ingez. Med.)
Ernstig auto-ongeluk op weg
EdeArnhem.
Eén doode, twee gewonden.
Gistermorgen omstreeks half twaalf
is op den betonnen weg Ede-Arnhem,
een ernstig auto-ongeluk gebeurd, dat
een persoon het leven heeft gekost,
terwijl twee personen ernstig gewond
werden.
Een auto, bestuurd door den heer K. uit
Huis ter Heide, welke in de richting Arn
hem reed, is vermoedelijk door de gladheid
van den weg geslipt. De auto, die tegen
een boom terecht kwam, welke op onge
veer 20 M. afstand van den weg stond,
raakte vrijwel onmiddellijk in brand.
De heer R„ die met zijn wagen ook in
de richting Arnhem reed, en even te voren
door den heer K. was ingehaald, .trachtte
nog met behulp van het toegeschoten
publiek, mevr. K.. die naast den bestuur
der gezeten was en reeds het bewustzijn
verloren had. uit de auto te bevrijden, het
geen echter niet mocht gelukken, zoodat
mevr. K. in de vlammen omkwam.
Wel gelukte het hem den bestuurder en
den achter in de auto zittenden heer Van
der Heuvel uit Muehlheim/Ruhr uit den
brandenden wagen te trekken. Zij werden
ernstig aan de beenen gewond. Deze
beide slachtoffers zijn per ziekenauto naar
het gemeenteziekenhuis te Arnhem ver
voerd. De politie uit Arnhem en Ede ver
leende hulp.
Pogingen, die in het werk werden ge
steld om het vuur te blusschen, bleven
vruchteloos, vooral nadat de benzinetank
van de auto was gesprongen.
De toestand van de gewonden, die in
het gemeente-ziekenhuis te Arnhem zijn
opgenomen, is niet levensgevaarlijk.
De resten van de auto zijn naar het po-
De twee instructeurs van het Neder-
landsch Instituut voor zweefvliegen, de
heeren j. K. Hoekstra en P. Bosch,
vlogen Zaterdagmiddag te ruim 3 uur
in het motorvliegtuig van het Insti
tuut, den Pander de PH-AIT.
Het schijnt, dat omstreeks half vier
boven Nootdorp het toestel, nadat het
in de „vrille was gebracht, op onge
veer 800 M. hoogte, niet meer door dc
piloten daaruit gebracht kon worden,
waardoor zij een catastrofe helaas niet
meer konden vermijden.
Het toestel stortte omlaag en werd
geheel vernield en leverde een ontzet-
tenden aanblik op. Dc heer Bosch werd
doodelijk gewond, terwijl de heer Hoek
stra een been bleek te hebben ge
broken.
Beiden werden naar het Ziekenhuis
St. Anthoniushocve te Voorburg ver
voerd, waar de heer Bosch spoedig na
aankomst is overleden. De toestand
van den heer Hoekstra is naar om
standigheden redelijk wel.
-
Aan het „Hbld." ontleenen wij nog de
volgende bijzonderheden:
De heeren Bosch en Hoekstra waren op
gestegen. daar de eerste nog eenige goede
wenken wilde geven aan zijn collega Hoek
stra. De heer Bosch nJ. was eerst sinds
24 November van het vorige jaar in het
bezit van het A-brevet. Tevens bezat hij
het zweefbrevet B.
De heer Bosch zat achterin het toestel
en bestuurde dit, de heer Hoekstra was
voorin gezeten. Nadat het toestel in de
vrille was geraakt, slaagden de inzitten
den er nog in het toestel op 40 M. van den
grond recht te trekken, maar toen wjis het
al zóó ver doorgezakt, dat aanraking met
prikkeldraad, dat larlgs een slootrand was
gespannen, niet kon worden vermeden.
Het toestel sloeg toen met een klap
tegen den grond, niaaf is door de snel
heid, waarmede het is neergekomen,
nog een eind voortgeschoven over het
drassige weiland. Bij de sloot geko
men, welke loodrecht staat op de sloot,
waarover de Pander nog was heenge-
komen, is de machine precies 180 gra
den gedraaid en toen tegen den sloot
rand blijven liggen.
Dc eigenaar van het weiland, de heer
Mooiman, die het ongeluk had zien gebeu
ren. was vrijwel onmiddellijk aanwezig en
kort daarop kwamen ook enkele deelne
mers aan den Sterrit naar Monte Carlo,
die hier in de omgeving aan het oefenen
waren, op de plaats van 't ongeluk. Deze
autorijders hebben zich zeer verdiensteelijk
gemaakt door onmiddellijk geneeskundige
hulp te halen, terwijl anderen het vlieg
veld „Ypenburg" zijn gaan waarschuwen
en de politie van Nootdorp en Stompwijk.
De burgerrteester van Nootdorp, de heer
Schölvinck was ook zeer kort na het on
geluk ter plaatse, evenals dr. F. H. M. van
Zeeland uit Veur.
De heeren Hoekstra en Bosch bleken nog
door hun riemen vastgehouden te worden
in het toestel.
De politie van Nootdorp, Stompwijk en
Leidschendam was spoedig na het ongeluk
aanwezig en verleende de noodige hulp.
In den heer Bosch verliest het Neder-
landsch Zweefinstituut een kranig vlieger
en een goed propagandist.
DOODELIJK ONGEVAL.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
Is de rangeerder van Z. op het goederen
emplacement te Arnhem gevallen, toen hij
een paar wagons aan een locomotief wilde
koppelen. De leerling-machinist W. H. zag
het ongeval gebeuren en sprong van de
lccc-motief om hem te hulp te komen.
Van Z. bleek bekneld te zijn geraakt on
der den baansohuiver van de locomotief.
Toen de machinist de locomotief terug
zette, is H. door een tot nu toe niet opge
helderde oorzaak onder de wielen van de
locomotief terecht gekomen. Zijn verwon
dingen waren van dien aard, dat hij onmid
dellijk overleed. Het slachtoffer was 4D jaar,
gehuwd en vader van eenige kinderen.
Van Z. liep een snijwonde op aan het
hoofd. Hij is naar het Gemeenteziekenhuis
te Arnhem overgebracht.
ERNSTIGE AANRIJDING.
Gistermiddag is op den weg BorneZen-
deren een personenauto, bestuurd door den
heer Tj. W. uit Zwolle, bij het uitwijken
voor een tegenligger ingereden op een
groepje deelnemers aan een wandeltocht
van den kring Twente van het K. N.G.V.
Hierbij werd de leider, de heer B. K„ ern
stig gewond. Nadat de eerste hulp was
verleend, is hij naar het ziekenhuis te
Hengelo overgebracht
VOORTVLUCHTIGE VREEMDELING
AANGEHOUDEN.
De politie te IJmuiden heeft een min
derjarigen vreemdeling aangehouden, die
zich daar zonder geldige papieren en zon
der middelen van bestaan ophield. De jon
geman is dezer dagen uit den trein tus
schen Ede en Arnhem gesprongen om op
deze wijze te ontsnappen aan de beide re
chercheurs, die opdracht hadden hem over
de grens té zetten.
Prof. mr. J. A. van Hamel.
In de jaarüjksche vergadering der Neder-
Iandsche Vereeniging voor Internationaal
Recht, welke in de zittingzaal van den
Hoogen Raad te Den Haag is gehouden,
heeft de voorzitter, prof. mr. J. A. van
Hamel, zijn jaarrede uitgesproken met als
titel: „Nederlands zelfstandigheid in de
internationale rechtsorde".
Het ware onnoodlg aldus spr.. nog in
bijzonderheden op te sommen, wat het af-
geloopen laar weder aan rechtsonzekerheid
en kleinachting voor het recht, gebracht
heeft.
Over het geheel ls de kracht van ver
bintenissen, internationale toezeggingen en
verzekeringen, bii voortduring getaand.
Geen tijdelijk succes doet het feit te niet.
dat aldus een giftstof onder de menschheid
wordt verspreid. Allen die daarvoor verant
woordelijk zijn. mogen dit bedenken: als de
volken geen geloof meer overhouden in het
gegeven woord, in orde regel en rechtsbesef
wordt de maatschappij ongemerkt tot den
ondergang gebracht. Het is als een anémie
pernicieuse. die haar doordringt.
De tüd noopt de natie tot zelfverdediging
en zorg voor haar zelfstandigheid. Verbon
den met staatkunde en diplomatie kan
daartoe ook het recht hulpmiddelen bie
den. Daarom wil spr. op eenige hoofdpunten
wijzen.
In dc eerste plaats beleeft men. bij
de heerschcnde stemmingen en nervo
siteit, weder in bijzonder hooge mate
de beteekenis van het incident. Daar
door komt ook op de particulierste
particulieren soms verantwoordelijkheid
te rusten voor 's lands verhoudingen
met andere staten.
De wetenschap leert, dat slechts de
regeeringen aansprakelijk zijn. In wer
kelijkheid spoelen echter de hartstocE»
ten thans gemakkelijk over de tegen
stelling tusschen staat en burger heen.
De koopman in zijn handel, de journa
list, dc opgewonden partijganger, het
sportcomité, dat een vlag hijscht, ja,
elke privé-burger kan afdoen aan de
goede verhoudingen en door onver
stand of nonchalance het land in last
brengen. Voorzichtigheid van ieder in
dividueel. is niet blooheid of onwaardig
heid. Elk hoede zich voor spelen met
vuur. Men vergete ook niet, dat som
migen, zelfs bin en onze grenzen, er
gretig op kunnen zijn incidenten op de
spits te voeren.
Het is een der eerste landsbelangen
en een grondslag onzer staatkunde, met
alle omliggende en verder afliggende
landen op goeden voet te blijven ver-
keeren.
Zoo wordt ook het beginsel der onzijdig
heid weer richtsnoer.
Vragen als de luchtoorlog en de Ieverins
van oorlogsbehoeften e.a. verlangen ver
nieuwd onderzoek. Dit is op het oogenblik
geen stof voor internationaal overleg.
Hoofdzaak is dat ons land voor zichzelf
de internationale eischen en mogelijkheden
onder de oogen ziet
Ook op het oorlogsrecht moet opnieuw
en nauwkeurig de aandacht gevestigd. Het
karakter van den oorlog, waarop ook wij
ons helaas niet onvoorbereid kunnen hou
den. verandert geheel. Het is van belang
voor de defensie dat nauwkeurig ingezien
wordt met welk recht nog te rekenen valt.
De natie kan den kop niet steken in het
zand van verouderde regels.
Wat het lidmaatschap in den Volkenboncf
aangaat, deze behoudt zijn nut als inter
nationaal punt van samenwerking en als
uiting van het hoogste rechtsideaal. Rechts
bescherming verleent hij echter weinig. De
ervaring leert zelfs dat voortgezette Vol
kenbondsbesprekingen voor den aanvaller
een dekmiddei kunnen zijn. om de uitvoe
ring van zijn plannen voor te bereiden. Ook
kan de Volkenbond door de zeer doorge
voerde juridische procedures, onze verhou
ding met andere staten noodeloos bena-
deelen Dit is o.a. het geval geweest met de
stemming over de toelating van de Abes-
nische delegatie. Zulke lastige situaties
behoort de diplomatie der mogendheden
weten te voorkomen.
Inzake onze verhouding tot Sovjet Rus
land drong spr. aan op diplomatieke erken
ning. daar Rusland, met name in Oost-
Azië. een machtsfactor van beteekenis is.
Die huidige toestand zou ons op zeker
oogenblik bitter kunnen opbreken. Diploma
tieke erkenning beteekent geenszins een
aangaan van eenige bijzondere vriendschap,
evenmin eenige waardeering voor de in heb
betrokken land gehuldigde opvattingen en
laat volkomen vrijheid propaganda van de
andere zijde af te weren.
Nederland toone zich een stevige gemeen
schap. gehecht aan haar eigen orde en,
haar eigen bestaan. Onder een vorstenhuis,
dat telkens weer de historische taak heeft
vervuld van op te komen voor de onaf
scheidelijke drie: vrijheid verdraagzaam
heid en recht, is Nederland een blijvend en
duurzaam steunpunt.
5302
MUZIKALE VARIATIE OP EEN
OUD THEMA.
Te Doesburg is een 34-jarige man ge
arresteerd die er van wordt verdacht ver
schillende personen te Amsterdam en el
ders in den lande te hebben opgelicht. De
man is vqh beroep orgelreparateur. Aan
een aantal cliënten had hij wijs gemaakt,
dat hij in Duitschland voor zeer weinig
geld een bijzonder mooi orgel te koop
wist. Grif gingen zijn cliënten op het aan
bod van het gelegenheidskoopje in! Na
eenigen tijd dischte hij dan een verhaal
op, dat het orgel weldra op Nederlandsch
grondgebied zou verschijnen, maar dat er
geld noodig was om de invoerrechten te
betalen!
Wanneer de muziekliefhebbers eenmaal
hun f.25 hadden gestort, hoorden zij van
het orgel noch van den reparateur iets
meer. Op verschillende politiebureaux zijn
klachten tegen den man binnengekomen.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
SNELTREIN IN CHINA IN BRAND
GEVLOGEN.
Meer dan 40 dooden en gewonden.
De sneltrein tusschen Kanton en Kow-
loen in China is nabij het station Sji Ten
in brand gevlogen. Meer dan veertig reizi
gers zijn gedood of gewond, hetzij door
brandwonden, hetzij doordat zij uit den
rijdenden trein sprongen.
ARRESTATIE VAN COMMUNISTEN
IN POLEN.
Te Warschau zijn 120 huiszoekingen ver
richt bij communisten en 96 personen ge
arresteerd.
ZES VLIEGTUIGEN DOOR BRAND
VERNIELD.
Zaterdag heeft een brand gewoed op het
vliegveld van Los Tamarindos, toebehoo-
rende aan de plaatselijke luchtvaartclub.
Zes vliegtuigen gingen in vlammen op.
TREINONGEVAL IN ITALIË.
Eén doode en zeven gewonden.
Bij het binnenrijden van het station
Nocera Superiore in Italië is een goederen
trein door onbekende oorzaak ontspoord.
Van het treinpersoneel werd een persoon
gedood en liepen zeven anderen verwon
dingen op, waarvan één ernstig.
M
RKERS GERED.
Na tengevolge van een aardverschuiving
geruimen tijd opgesloten te zijn geweest in
een kleine ruimte, zijn zeven mijnwerkers
van de Grimethorpe-mijnen in South Elm-
salle in het graafschap York ongedeerd be
vrijd. De opruimingswerkzaamheden had
den twaalf en een half uur geduurd.
