Hitier stelt Frankrijk gerust inzake Marokko Nietigverklaring van goudclausules De Engelsche bemoeienis met Spanje PUROL LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad Dinsdag 12 Januari 1937 Ook verdere ontspanning merkbaar KERK- EN SCHOOLNIEUWS Bij Ruwe handen AGENDA Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over het regeerings-ontwerp ORANJE BOVEN Bij gelegenheid van een diplomatieke ontvangst te Berlijn heeft rijkskanse lier Hitier den Franschen ambassadeur Poncet, de verzekering gegeven, dat Duitschland de bedoeling niet heeft en ook nooit gehad heeft, op welke wijze ook, te raken aan de integriteit van Spanje of de Spaansche bezittingen. Van zijn kant heeft de Fransche ambassadeur uit naam van zijn regee ring de verzekering gegeven, dat Frank rijk vast besloten was, de integriteit van Spanje en *t statuut van Spaansch Marokko binnen het kader van de be staande verdragen te eerbiedigen. Overeenkomstig de instructies van den resident-generaal te Rabat, heeft de con sul van Frankrijk te Tetoean, Serres, op 9 Januari JJ. een onderhoud gehad met ko lonel Beigbeder, die de verbinding vormt met den hooge commissaris in de zone van Spaansche Marokko. Na te hebben herin nerd aan de formeele stipulaties van de Fransch-Spaansche convtnties van 1904 en 1912, heeft de vertegenwoordiger van Frankrijk te Tetoean de aandacht van ko lonel Beigbeder gevestigd op de geruchten, welke melding maken van de aankomst te Melila en de spoedige ontscheping te Ceuta van contingenten buitenlanders ten dienste van generaal Franco. Kolonel Beigbeder antwoordde, dat in Marokko geen enkele eenheid was gevormd en geen enkel contingent van het vreemdelingenlegioen was gesta- tionneerd, noch er werd verwacht. Uit de verklaringen bij dit onderhoud door kolonel Beigbeder afgelegd tegenover den vertegenwoordiger van Frankrijk blijkt dat de autoriteiten te Tetoean zich reken schap geven van de ernstige internationale gevolgen, welke een ontscheping van con tingenten vreemdelingen op eenig punt in Marokko zou teweegbrengen. De verklaringen, welke de Spaansche hooge commissaris aan den Franschen con sul te Tetoean, alsmede de verzekeringen die Hitier den Franschen ambassadeur te Berlljp heeft gegeven, hebben in officieele klingen te Parijs een zekere ontspanning teweeggebracht. Deze verklaring van den leider plaatst naar het inzien van de officieele kringen te Parijs de onware en met kracht naar voren gebrachte be- richtefr ln de Duitsche pers op het. tweede plan. Inmiddels zou men het toch zeer ge- wenscht achten, indien in het belang van deze ontspanning, deze aanvallen een einde namen. Engelschc inlichtingen. De Britsche regeering is thans in het bezit van inlichtingen uit Britsche bron nen over den toestand in Marokko. Deze informaties bevestigen, dat er kor telings van Duitsche zijde een aanzienlijke activiteit in Spaansch Marokko is ontwik keld, maar geven geen bevestiging van het bericht omtrent ontscheping van Duitsche troepen. Wel bevestigen deze inlichtingen, dat fortificatlewerken ten uitvoer worden ge legd, op kleine schaal, binnen Ceuta, met hulp van Duitsche technische raadslieden, maar volgens de Britsche inlichtingen strekken deze fortificaties zich niet uit buiten de stad Ceuta, naar de omgeving, welke Spaansch Marokko vormt. In dit verband moet er aan herinnerd worden, dat de stad Ceuta zelve tot Spanje behoort en een statuut heeft, dat verschilt van het. Spaansch-Marokkaansche gebied, dat nominaal nog onder suzereinlteit staat van den sultan van Marokko. De bespreking op het Foreign Office. De diplomatieke redacteur van de „Mor ning Post" meldt, dat Eden tijdens de con ferentie op het Foreign Office met den eersten lord der admiraliteit en den eer sten zee-lord, het plan inzake de controle van de Spaansche kusten door een inter nationale strijdmacht heeft bestudeerd. Het plan, dat thans onder oogen wordt gezien, aldus het blad. zou bestaan in het doen stationeeren voor de Spaansche ha vens van oorlogsbodems, behoorende aan alle mogendheden, welke in de Londensche commissie zijn vertegenwoordigd, met als taak ieder schip, dat er van verdacht wordt, oorlogsmateriaal of vrijwilligers te vervoeren, aan te houden. Labour in verzet. De leider der Engelsche arbeidersoppo sitie, Attlee, heeft in Limehouse, Eastend, een rede uitgesproken, waarin hij o.m. ver klaarde, dat het Initiatief der Britsche re geering met het doel het voorbeeld te ge ven aan de andere naties betreffende het uitzenden van vrijwilligers naar Spanje, naar zijn meening, een nieuwe dwaling was. van denzelfden aard als de vergissing, die de regeering beging, toen zij voorbarig den uitvoer van wapenen naar Spanje verbood, „aldus aan de fascistische mo gendheden drie weken gevende, gedurende welke zij van haar kant wapenen konden sturen zonder verontrust te worden." Het gaat hier, volgens Attlee, niet meer om niet-inmenglng, maar om eenzijdige in menging. „Daadwerkelijke niet-inmenglng kan slechts door gemeenschappelijk en ge lijktijdig optreden, gepaard met controle, verkregen worden. Het Engelsche besluit zal tengevolge hebben uitstel en ontwij kingen van Duitschland en Italië en zal de regeerlngsstrijdkrachten in een zeer on gunstige positie stellen." De leden van de Ir"dependant Labour Party hebben een houding aangenomen, die op opstandigheid tegen het laatste re- geeringsbeslult lijkt. De secretaris der partij heeft de pers er van in kennis gesteld, dat honderd vrijwil ligers op het oogenblik gereed staan te vertrekken. Voorts bestreed hij de deugde lijkheid van het besluit, aangezien de ..Foreign Enlistment Act" een verbod in houdt, dienst te nemen ln een leger, „dat het leger van een staat bestrijdt, die in vrede met Engeland leeft." Hij is derhalve van meening, dat de wet alleen verbiedt, dienst te nemen in het leger der natio nalisten. Tenslotte deelde Maxton mede, dat hij het voornemen had. deze verschillende punten voor te leggen aan den minister van binnenlandsche zaken of wel een de bat uit te lokken, zoodra het Lagerhuis bijeen zal zijn gekomen. Fransche wetgeving. De Fransche Kamercommissie voor bur gerlijk en strafrecht is voor morgenmiddag bijeengeroepen, teneinde het door Jean Desbons ingediende wetsontwerp te bestu- deeren. dat tot strekking* heeft, de recru- teering en dienstneming van Fransche vrijwilligers in Spanje te beletten. Het Is mogelijk, dat de commissie haar beslissing omtrent dit wetsontwerp uitstelt en het ontwerp afwacht, dat de regeering bij de Kamer zal indienen en dat hetzelfde doel heeft, maar wellicht beperkter zal zijn en tevoren in den ministerraad moet worden besproken. Het voorstel van Desbons luidt als volgt: Artikel 1. Na de afkondiging van deze wet is iedere poging tot ronselen van een Frajsch burger, teneinde hem in te lijven ln een der Spaansche legers, iedere propa ganda, door welk middel ook. met het doel dienstneming uit te lokken, verboden. Artikel 2. De Fraische nationaliteit ver liest ieder die. na afkondiging v n deze wet, het Fransch gebied verlaat, om deel te nemen aan de vijandelijkheden ln Spanje. Fransche burgers, die voor de afkondiging van de wet het Fransche gebied hebben verlaten, om deel te nemen aan de vijan delijkheden in Spanje, zullen binnen een maand moeten zijn teruggekeerd in Frank rijk en een verklaring onderteekenen bij de prefectuur van hun woonplaats. Artikel 3. Ieder, die aanwerving of dienstneming heeft uitgelokt of begunstigd van Franschen, om deel te nemen aan den burgeroorlog in Spanje, zal worden ge straft met gevangenisstraf van 10.000 frs., behoudens de mogelijkheid van verlies der burgerrechten. Van 't front. Aan het front is het momenteel weer rustig en niets vermeldenswaardigs deed zich voor. Wederom een Russisch schip aangehouden. Het telegraafagentschap der sovjet-unie meldt, dat de bladen bekend maken, dat oorlogsschepen der Spaansche nationalis ten zich op 8 Januari j.l. hebben meester gemaakt van het sovjet-Russische stoom schip „Smidowitsj", dat zij opbrachten. De „Smidowitsj" kwam met een lading levensmiddelen, welke bestemd waren voor een Spaansche republikeinsche organisatie van Leningrad. LONDEN, 10 Janparl. Onze Londensche correspondent meldt: Er is weinig rust geweest aan het eind van de week voor de kopstukken van Whitehall. De hachelijke kwestie van den intocht in Spanje van echte of zooge naamde vrijwilligers moest hen bezighou den. Het alarm ln Frankrijk over de ver schijning van Duitsche troepen in Spaansch Marokko vond in Londen alleen bedaarden weerklank. Aandacht en activiteit moesten vooral samengetrokken blijven op dat vrij- willlgersprobleem. De oplossing er van zou immers meteen het gevaar, dat voort zou kunnen komen uit Duitsche Inmenging in Spaansch Afrikaansch gebied, afwenden. De rust van het weekeind werd daarom omgezet in rustelooze diplomatieke be drijvigheid, die haar besluit vond in de verzending aan Duitschland, Italië, Rus land en Portugal van nieuwe voorstellen voor het stuiten van den vrljwilligers- stroom naar Spanje. Al waren de ant woorden van Duitschland en Italië op de Kerstvoorstellen. door Engeland en Frank rijk gezamenlijk ingediend, weinig bevre digend, weinig rechtstreeksch en weinig hulpvaardig geweest, ze hadden althans getuigd van bereidwilligheid steun te geven aan maatregelen om den intocht van vrijwilligers te stoppen, vooropgesteld dat de maatregelen werkelijk doeltreffend konden worden gemaakt. In Downing Street zag men den onvriendelijken toon van het Duitsche antwoord en het ont wijkend karakter van beide antwoorden over het hoofd en schonk men uitsluitend aandacht aan deze positieve toezegging, die gelegenheid bood verder te gaan op den weg naar overeenstemming. Downing Street heeft daar geen gras over laten groeien, hoezeer de opmerkingen in de Duitsche nota dat naar Duitsch oordeel de besprekingen voor een vrijwilllgersver- gelijk niet bevorderd konden worden door diplomatieke stappen van dezen aard door een enkel land er op gericht schenen te zijn de kwestie terug te brengen naar de non-lnterventie-commissie, haar uit steltactiek en haar geredekavel. Londen heeft zich op het standpunt gesteld, dat het werk van deze commissie allerminst afzonderlijke diplomatieke actie overbodig maakt. Het draalde geen oogenblik met het innemen van dit standpunt, omdat het meent, dat de Interventie in den vorm van de versterking der strijdende partijen in Spanje met buitenlandsche vrijwilligers of quasl-vrijwilligers de grenzen bereikt heeft, welke Engeland met het oog oo eigen belangen heeft gesteld. Men verdiept zich thans in gissingen over het nieuwe Engelsche plan. Aange zien Italië en Duitschland voor hun mede werking de voorwaarde hebben gesteld dat het „werkelijk doeltreffend" moet zijn. meent men bij afleiding te kunnen aan nemen, dat de Engelschen een blokkade in een of anderen vorm van de Spaansche kust en een 'gelijksoortige controle langs de Spaansche landgrenzen voorstellen. Wer kelijke doeltreffendheid schijnt alleen op deze wijze bereikt te kunnen worden, nu het andere door Engeland en Frankrijk voorgestelde middel (een vrijwilligersver- bod door de regeeringen der landen, die zich de Spaansche aangelegenheid aan trekken! in de antwoord-nota's van Duitschland cn Italië geen bespreking waardig is gekeurd. Er is reden te vermoe den, dat de Britsche regeering in haar heden in Berlijn, Rome, Moskou en Lissa bon overhandigde nieuwe voorstellen dit middel nog eens aan de hand doet (het stopzetten van alle transporten van man nen en materiaal naar het gebied van den burgerkrijg!, ditmaal echter met verwij zing naar het alternatief, een blokkade. In gezaghebbende kringen laat men door schemeren, dat in het vooruitzicht van een tweede weigering de zaak op deze wijze aan te pakken de Engelsche maat regelen voor het alternatief reeds ver ge vorderd zijn. Daar het grootste deel van de Engelsche vloot in de Middelandsche Zee thans inen om Spaansche wateren is, zou met de organisatie van een blok kade weinig tijd gemoeid zijn. De mede werking van de Fransche vloot is bii vdorr baat verzekerd en een voorproefje van Fransch-Brltsche samenwerking ter zee is dezer dagen reeds gegeven ln de berichten over de uitwisseling van Inlichtingen tus- schen Fransche en Britsche vlootcomman- dantcn over de bewegingen van Duitsche schepen en troepen aan en op de Noord kust van Afrika. De mogelijkheid van zulk een blokkade zal wel in uitzicht zijn gesteld om den ernst van de Franco-gezinde mogendheden en van Rusland in de zaak der non-inter ventie op de proef te stellen. Door aan de blokkade mee te werken zullen zij in praktijk kunnen brengen wat zij belijden. Door hun het vuur zoo na aan de schenen te leggen kunnen zij ook zulk een drastl- schen maatregel, die niet zonder gevaar is voor de internationale atmosfeer, verhoe den door de non-interventie te dienen met doeltreffende maatregelen ln het eigen land. Zeker Is, dat Engeiand krachtige leiding heeft genomen, dat het zich terdege be wust is geworden van de onvermijdelijk heid van een Europeeschen oorlog indien de huidige toestand voortduurt en dat het zich, met recht .want zijn neutraliteit Ls het minst verdacht, geroepen acht tot het uiterste te gaan om te beproeven het con flict tot Spanje en de Spanjaarden be perkt te houden. verzacht en geneest Doos 30, Tube 45 ct. Bij Apoth. en Drogisten 5016 (Ingez. Med.) HEDEN. Jeruël: Samenkomst te 8 uur nam. Morschweg 59: Stadsevangelisatie te 8 uur nam N. Rijn 19: Alg. Verg. Mij. voor Toon kunst; 8 uur nam. Pniël: Vragenavond dr. Rlemens te 8'/« uur nam. Woensdag. Hoogewoerd 108: Ver. .De Natuurvriend" te 8 uur nam. Leger des Hells: Samenkomst te 8 u. n.m. Stadszaal: Uitvoering Chr. H.B.S.-Ver. 7 45 uur nam. Oegstgeest (W. de Zwijgerkerk)I.O.G.T. Spr. mej. Arriëns. 8 uur nam. DAGELIJKS. Lakenhal (tot 31 Januari)Tentoonstel ling Van werk van willen Fons van der Velden. DIVERSEN. 's Woensdags: Inst. v. Praeventleve Ge neeskunde. Medisch Opvoedkundig Bureau (Boerhaavestraat 21). Half drie tot half vier: Inenting tegen diphterle 45 uur nam. 's Woensdags: Inst. v. Praeventleve Ge neeskunde. Consultatiebur. v. Alcoholisten. 8 uur nam. 's Vrijdags: Inst. v. Praeventleve Genees kunde. Consultatiebureau v. Beroepskeuze. 45 uur nam. BIOSCOPEN. Luxor-Theater, Stationsweg: 8 uur nam. „Brandend Goud". Woensd., Donderd. en Zaterd. nam. 2 u. Zondag van 27 uur doorl. voorstelling en 8 uur nam. Van voorm. 11 uur tot 5 uur nam dage lijks Cineac-voorstellingen. Trlanon-Theater, Breestr. 31: 8 uur nam. „Incognito getrouwd". Woensdag en Zaterdagnam. 2.15 uur. Zondag 27 uur doorl. voorstelling en 8 uur n.m. Fllmac lederen werkdag v. 128 uur n.m. Lido-Theater, Steenstr. 39: 8.15 uur nam. „Als het circus komt". Woensdag en Zaterdagnam. 2.30 uur. Zondag doorl. voorstelling van 27 uur en te 8.15 uur. Het Nieuwe Roxy-Theater, Haarl.str. 7 „Haar gTOOtste schat", lederen middag 2.30 u. Zondag v.af 2 u. Zaterdag, Zondag en Woensdag 2 uur: Jeugdvoorstelling. Nova-Bioscoop (Katwijk aan Zee): „De roos van Rancho", 8 uur nam. lederen middag 3 uur de Huwelijksfeesten. De apotheek Hooigracht 48 ls dag en nacht geopend voor leden v. h. ziekenfonds „Tot Hulp der Menschheld", echter van nam. 8 uur tot v.m. 8 uur alleen voor spoedrecepten. De avond-, nacht- en Zondagdienst der apotheken wordt van Maandag 11 tot en met Zondag 17 Januari a.s. waargenomen door apotheken: C. B. Duyster, N. Rijn 18, telef. 523, en J. Doedens, Wilhelmlnapark 8, Oegstgeest, telef. 274. Aan het Voorloopig Verslag over het wetsontwerp houdende maatregelen tot nietigverklaring van goudclausules in be paalde overeenkomsten is het volgende ontleend Sommige leden verklaarden, dat zij tegen de strekking van het wetsontwerp bezwaar hadden, omdat voor het nietig verklaren van goudclausules in bepaalde overeenkomsten huns inziens geen goede rechtsgrond bestaat. Het ontwerp is in dezen trouwens niet consequent. Het beperkt de vernietiging van de goudclausules tot „binnenlandsche" overeenkomsten en handhaaft de werking dezer clausules dus zoo dikwijls de credi teur voor 26 September 1936 in het buiten land betaling ontvangen moest. Ook dus indien de crediteur woont in Frankrijk of in Zwitserland, waar hij voor de gedepre- cieerde guldens nog meer francs ontvangt dan voor 26 September JA Naast de gevallen, waarin geen bevoor deeling van den schuldeischer plaats heeft zijn er, waarin wel de schuldeischer een zeker voordeel heeft, doch de schuldenaar geen werkelijk nadeel van de goudclausule ondervindt. Overigens meenden de hier aan het woord zijnde leden, dat het argument van de bevoordceling van den schuldeischer, indien het juist ware, nooit zou mogen lel den tot algeheele vernietiging van goud clausules, doch hoogstens tot opschorting van de werking daarvan. Niemand weet immers, met welk percentage het binnen landsche prijspeil binnen korten tijd zal blijken te zijn gestegen. Het argument van de ongerechtvaardig de bevoordeeling van den crediteur gaat dus, zoo meenden deze leden, in vele ge vallen niet op, omdat de feitelijke voor waarden daarvoor ontbreken. Doch ook waar dit wel aanwezig zijn, waar dus voor den crediteur wel een zeker voordeel en voor den debiteur wel een zeker nadeel uit de goudclausule voortvloeit, kan dit geen grond opleveren om die clausule nietig te verklaren. Als tweeden rechtsgrond voor de vernie tiging van goudclausules, zoo vervolgden deze leden, noemt de Mem. van Toelich ting de ontwrichtende werking van deze clausules op het binnenlandsch conomisch verkeer. Ook deze rechtsgrond kwam hun niet sterk voor. Feiten, welke de beweerde ontwrichtende werking zouden moeten aantoonen, worden in de Mem. van Toe lichting trouwens ook nauwelijks aange voerd. De waardedaling en de vermindering van de opbrengst van onroerend goed, zoo meenden deze leden, hebben een veelmeer ontwrichtende werking gehad dan de goud clausule thans zou kunnen hebben. Is dit voorstel reeds door het ontbre ken van een goede principieele basis zwak gefundeerd, de basis, waarop het rust, wordt naar het oordeel van de hier aan het woord zijnde leden nog verzwakt, door dat het ontwerp op den regel, dat goud clausules worden vernietigd, verschillende uitzonderingen toestaat. Vele leden konden zich met het voorstel tot vernietiging van de goudclausules in bepaalde overeenkomsten over het geheel genomen zeer wel vereenigen. Zij waren met de regeering van oordeel, dat de nieu we toestand. Ontstaan door het loslaten van den gouden standaard, wettelijke maatregelen tot nietigverklaring van goud clausules in bepaalde overeenkomsten noodzakelijk maakt. Daarmede wilde men intusschen niet ge acht worden te hebben toegegeven, dat de gevolgen van iedere depreciatie onder alle omstandigheden voor rekening van den schuldeischer behooren te komen. Sommige leden waren van oordeel, dat het niet juist ls, alle goudclausules, voor komende in bepaalde categorieën van over eenkomsten, zonder uitzondering nietig te verklaren. De voorkeur zouden zij geven aan een regeling, waarbij van geval tot ge val door den rechter zou dienen te worden beslist, of, en zoo ja, in hoeverre een goud clausule gehandhaafd kan blijven, een re geling dus, min of meer overeenkomende met die van de crisispachtwet of die van de crisishypotheekaflossingswet. Verscheidene andere leden konden deze meening niet deelen. Het door de regee ring gekozen systeem achtten zij het eenig bruikbare. Een vergelijking met de crisis pachtwet of de crisishypotheekaflossings wet gaat naar hun oordeel niet op, omdat die wetten betrekking hebben op bepaalde groepen van personen, die door de econo mische omstandigheden in bijzondere mate getroffen zijn. ül\ Intusschen konden sommige leden hoewel zij zelf met de algemeene werking van het voorstel geheel instemden niet nalaten er hun bevreemding over uit te spreken, dat zulk een voorstel van dit ka binet ls uitgegaan. Het betreft hier immers een generaal wettelijk ingrijpen in privaat rechtelijke verhoudingen, waartegenover dit kabinet een principieel afwijzende hou ding heeft aangenomen. Tegen de uitzondering, opgenomen in ar tikel 4 ten aanzien van de ter beurze van Amsterdam ln de prijscourant van de ver- eeniging voor den effectenhandel geno teerde geldleenlngen, maakten vele leden ernstig bezwaar. De argumenten, die voor deze uitzondering in de Mem. van Toe lichting worden aangevoerd, noemden zij uiterst zwak Andere leden konden zich met 't stand punt der regeering in deze kwestie ver eenigen. Eindelijk gaven en aantal leden als hun oordeel te kennen, dat de regeering met haar voorstellen op dit gebied te laat komt. Bij het optreden van dit kabinet was alle hoop gevestigd op de uitkomsten van de economische wereld-conferentie te Lon den. Toen deze mislukte en het kabinet de aansluiting van Nederland bij een wereld- goudblok bevorderde, ware naar de mee- ninz van deze leden onmiddellijk een wet telijk verbod van goudclausules in over eenkomsten. behoorende tot de binnen landsche economische sfeer, op zijn plaats geweest. Daarbij had men zoo noodig een uitzondering kunnen maken voor reeds be staande clausules. Het verbod had zich destijds ook kunnen uitstrekken tot obli gaties, op de Amsterdamsche beurs geno teerd, en tot Oost- en West-Indië. Aldus ware tijdig het geheele gebied wettelijk omvat geweest. Men heeft dat echter na gelaten. PREDIKBEURTEN. VOOR WOENSDAG 13 JANUARI. AALSMEER. Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. Heerma. HILLEGOM. Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. Hen- driksen. NIEUW-VENNEP. Ned. Herv. Kerk: Nam. 7 uur, ds, Grave- meyer van Den Haag. OEGSTGEEST. Pauluskerk en H. Morschweg: Nam. half» acht Bijbellezing. RIJNSBURG. Geref. Kerk (Rapenburg)Nam. 7 uur, ds. v. d. Loo. SASSENHEIM. Ned. Herv. Kerk: Nam. 7 uur, ds. Edel- houd van Amsterdam. WADDINXVEEN. Remonstr. Kerk: Nam. 7 uur, ds. A. W, de Rover van Vlaardingen. ZOETERMEER. Geref. Gem.: Nam. 7 uur, ds. Kersten van Rotterdam. NED. HERV. KERK. Beroepen: te Giessen-Oudekerk H. C. P. M. Wiebosch, cand. te Hilversum. Bedankt: voor Vaassen J. v. Kuiken te Uithuizermeeden. Aangenomen: naar 's-Gravenhage (19e pred.pl.) H J. Dijckmeester te Arnhem. Bedankt: voor Leeuwarden J. R. Wol- fensberger te Sneek. Aan de hectometer» palen met oranje koppen kunt u zien, dat u op een voor- rangsweg rijdt. 2—2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1937 | | pagina 6