NIEUWJAARS-AD VERTENTIEN
1937
De strijd in Spanje
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Dinsdag 29 December 1936
RECHTZAKEN
UIT NED. OOST-INDIË.
LUCHTVAART
Het Kamp op „Ypenburg".
De gevechten - De verplaatsing der Britsche
Ambassade - Amerik. vliegtuigen naar Spanje
THIJS IJS M DE BOOZE KABOUTER
MR. H. JELGERHUIS SWILDENS t
Bekend magistraat in Indië.
In bijna 68-jarlgen ouderdom is gisteren
te Gravenhage overleden, mr. H. Jelger-
huis Swlldens. oud-lid van den Raad van
Nederlandsch-Indlë, oud-president van de
beide Hooge Gerechtshoven in Neder-
landsch-Indië en oud-president van het
Algemeen Suikersyndicaat in Ned Indië.
De thans ontslapene werd geboren te
Drachten 13 Februari 1869 en trad in 1894
in Indischen dienst. Na verschillende be
trekkingen te hebben vervu'd bil de rechter
lijke macht werd hll in 1897 benoemd tot
substituut-griffier bil den Raad van Justitie
te Soerabaja. In 1900 volgde zijn benoeming
tot lid van dienzelfden Raad en in 1903 die
tot griffier van den Raad van Justitie te
Batavia.
In 1909 werd mr. Jelgerhuis Swlldens
griffier van het Hoog Gerechtshof in Ne-
derlandsch-Indië. om in 1912 de functie te
gaan bekleeden van lid van den Raad van
Justitie te Batavia. In 1916 volgde zün be
noeming tot raadsheer in het Hoog Ge
rechtshof van Nederlandsch Indië van welk
college hit nog hetzelfde laar president
werd. Bii Kon. Besluit van 24 Februari 1924
werd de thans overledene benoemd tot lid
van den Raad van Nederlandsch-Indië.
Twee Jaar later werd hem op zlin verzoek
eervol ontslag verleend uit 's lands dienst.
Mr. Jelgerhuis Swlldens was ridder in de
orde van den Nederlandschen Leeuw.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal geschieden Donderdag a.s te
half drie op Oud-Eik en Duinen
BEVORDERING VAN VAKOPLEIDING.
KAMERLID P. WIELINGA.
Het A.-R. Kamerlid, de heer P. Wlelinga,
heeft aan „De Standaard" bericht, dat,
hoewel zijn gezondheidstoestand beterende
is, hij zich bij de komende verkiezingen
niet meer beschikbaar kan stellen voor een
Kamercandidatuur.
DE WATERPOORT TE SNEEK.
In de gisteren gehouden raadsvergade
ring van Sneek is het voorstel van B, en W.
tot grondige restauratie van de Water
poort met algemeene stemmen aangeno
men.
Krachtig pleidooi voor het
„twee op één stelsel".
Gisteren belegde de vereeniging tot be
vordering van de vakopleiding van hands-
werklieden in Nederland in Krasnapolsky te
Amsterdam haar 82ste algemeeene vergade
ring. welke onder leiding stond van ir. J.
M. Steffelaar.
In hoofdzaak was de vergadering gewijd
aan het onderzoek van de mogelijkheden
van het avond-nllverheidsonderwiis. waar
over inleidingen werden gehouden door de
heeren ir. S. H. Stoffel, directeur der
machinefabriek Reineveld te Delft. J. Schip
per. secretaris van het Christelijk Nationaal
Verbond te Utrecht, G. N Meurs, leeraar
aan de ambachtsschool te Leiden en M.
Worp directeur der ambachtsschool te
Delft.
Vervolgens heeft de voorzitter een krach
tig pleidooi gehouden voor het „twee op één
stelsel", waarbij twee jeugdige vaklieden in
de werkplaatsen afwisselend de plaats van
één innemen. De vergadering kwam tot de
volgende conclusie:
„De 82ste algemeene vergadering van
vakopleiding draagt het hoofdbestuur op:
le. De vakopleiding van jeugdige werk
lieden. na afloop van de dagnijverheids-
onderwijs gedurende één of meer dagen per
week. voor het overige door avond-nljver-
heidsonderwUs.
2e. Krachtig te bevorderen* het tot "stand
komen van praktltk onderwijs gedurende
de avonduren voor hen die daaraan be
hoefte hebben en overdag werkzaam zlin in
bedrijven".
Het hoofdbestuur stelde zich daartoe in
wijs, werknemers en technici en met de be
verbinding met de organisaties van onder
sturen. directies en vakleeraren der nijver
heidsscholen. om te trachten voor elk vak
tot een doeltreffende oplossing te komen.
AANKOMST BRUIDSJONKERS IN
DEN HAAG.
Gisteren zijn in de residentie aangeko
men baron von Vltinghoff en graaf C.
Ahlefeldt, die, naar men weet, bruidsjon
kers zullen zijn bij het huwelijk van H.K.H.
Prinses Juliana met Z.D.H. Prins Bernhard.
Zij hebben hun intrek genomen in hotel
,De Witte Brug".
EEN HONDERDJARIGE OVERLEDEN.
In den ouderdom van honderd Jaar en
acht maanden is te Soestdljk de heer A.
Hilhoral op één na de oudste bewoner der
gemeente, overleden.
Toen de heer Hilhoral het bereiken "an
zijn honderdsten geboortedag dit voorjaar
onder buitengewoon groote belangstelling
ook van officieele zijde vierde, was
daarbij ook een oude vriend van hem uit
Soestdijk tegenwoordig de heer Geyhen-
beek die op dat oogenblik den leeftijd
van 101 jaar en 4 maanden had bereikt.
Genoemde heer Geyhenbeek geniet nog
een goede gezondheid en hoopt in de
maand Januari van het nieuwe jaar 102
jaar te worden.
DE MANGKOE NEGORO VOOR DE RADIO
Gisteravond heeft Mangkoe Negoro VII
voor den microfoon van de N.C.R.V. een
toespraak gehouden waarin hij o.m. het
volgende heeft gezegd:
De verre reis van de tropische gebieden
naar deze koude landen van het groote
Rijk. waarover HM. de Koningin den scep
ter voert, hebben wij aanvaard met tweeër
lei doel: in de eerste plaats was het onze
hartewensch om in eigen persoon aan Hare
Majesteit onze trouw en aanhankelijkheid
te betuigen, waarbij wij de innige hoop uit
spreken. dat de band tusschen Indië en
Nederland immer hechter moge worden, tot
glorie van Harer Majestelts Huis. In de
tweede plaats was het onze hartewensch,
dat het ons gegeven mocht worden, in
eigen persoon voor Hare Majesteit te ge-
tulgen, hoezeer wij deelen in de vreugde
van Hare Majesteit en in de blijdschap van
het gansche Nederlandsche volk over het
groote geluk dat voor het Koninklijk gezin
te wachten staat. Het verheugt ons. dat
H.M. de Koningin ons heeft willen toestaan,
nogmaals de betuigingen van onze trouw
en verknochtheid aan Hare voeten neer te
leggen en onze oprechtste gelukwenschen
heeft willen aanhooren voor het durende
geluk van H .H. Prinses Juliana en Z.D.H
Prins Bernhard van Liope-Biesterfeld.
Gisteren heeft de dochter van den Mang
koe Negoro in het paleis Noordeinde voor
de Koninklijke familie gedanst.
nET NEDERLANDSCHE WEGENCONGRES
De j aarlij ksche algemeene vergadering
van de vereeniging „Het Nederlandsche
Wegencongres" is heden gehouden in den
Dierentuin te 's-Gravenhage. Aanwezig
waren ongeveer 200 leden en genoodigden.
Wegens het overlijden op 8 Dec. j.l. van
den voorzitter, ir. J. J. Stieltjes, was de lei
ding in handen van den onder-voorzitter,
dr. ir. L. R. Wentholt, hoofdingenieur-dir.
van den Rijkswaterstaat. De minister van
waterstaat had zich dben vertegenwoor
digen door ir. D. A. van Heyst, hoofdinge
nieur-directeur rijkswaterstaat Zuid-Hol
land. De waarn. voorz. herdacht ir. Stiel
tjes in waardeerende bewoordingen het
geen door de vergadering staande werd
aangehoord. Na afloop van het verdere
huishoudelijke gedeelte van de agende
hield ir. F. J. Nellensteyn, directeur van
het rijkswegenbouwlaboratorium, een in
leiding over: „De tegenwoordige stand van
den asfaltwegenbouw". Hierop werd ge
zamenlijk de koffiemaaltijd gebruikt,
waarna ir. R. Loman hoofdingenieur van
den rijkswaterstaat, sprak over „De te
genwoordige stand van den betonwegen-
bouw".
VERSPREIDE BERICHTEN.
De Minister van Financiën heeft be
paald, dat op Donderdag 31 Dec. en op
Zaterdag 2 Jan. de beurzen voor den geld
en fondsenhandel zullen zijn gesloten, als
mede dat die dagen voor de geldleeningen,
als bedoeld in afdeellng 5 der beursvoor-
schriften 1914, niet als werkdag zullen wor
den beschouwd.
De Minister van Landbouw en Vis-
scherij heeft benoemd tot secretaris van
de afdeeling Zuivel der stichting Nederl.
Zuivel-Centrale. te 's-Gravenhage, den
heer P. c. Minderhoud te 's-Gravenhage.
Gistermorgen is, 62 jaar oud, te Am
sterdam dr. Hendrik C. Dlferee overleden,
oud-ambtenaar van de Amsterdamsche
Universiteitsbibliotheek en oud-conserva
tor van het Vondelmuseum.
Ook dit jaar stellen wij weder de
gelegenheid open in ons Blad van
Donderdag 31 Dec. Nieuwjaars-
wenschen te plaatsen, tegen
den prijs van 75 cent van 15
regels, elke regel meer 15 cent.
Tot Morgenmiddag 1 uur
kunnen deze advertenties
worden aangeboden. - Bij latere
aanbieding wordt de gewone
advertentieprijs berekend.
DE RAMP VAN DE „VAN DER WIJK".
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
vixej. v. D. uit Katwijk aan Zee raakte
in Wassenaar haar rijwielbelastingmerk
kwijt.
Dat nad mej. C. D. op haar geweten, die
het plaatje had gestolen en waarvoor zij
zich te verantwoorden kreeg.
Ze bekende en de officier van justitie
vroeg twee maanden gevangenisstraf. De
politierechter legde f. 15 boete subs. 15
dagen hechtenis op.
Wegens verduistering van een partij
koffie, tot een waarde van f. 460, had H.
uit Leiden zich te verantwoorden.
De vertegenwoordiger P. uit Wassenaar
deelde mede dat H. de koffie in depot ont
ving. Verdachte zou op „handige wijze"
oneerlijkheden hebben gepleegd, doch de
politierechter merkte op dat het reclassee-
ringsrapport niet ongunstig is. De oorzaken
zouden voor een groot deel een gevolg zijn
van het zeer lage loon dat hij ontving.
De officier van justitie vorderde twee
maanden gevangenisstraf voorwaardelijk.
De politierechter legde vier maanden
voorwaardelijk op.
OPLICHTING.
Van het lichten wordt afgezien.
BATAVIA, 29 Dec. (Aneta). In antwoord
op een schriftelijke vraag van den heer van
Lonkhuyzen, lid van den Volksraad, heeft
de regeering medegedeeld, dat, mede naar
aanleiding van adviezen, ingewonnen bij
Nederlandsche en Britsche berglngs-maat-
schappijen, van het lichten van het wrak
van de „Van der Wijk" moet worden afge
zien.
Dadelijk na den ramp is een onderzoek
ingesteld naar de ongelijke verbreiding van
het radio-alarm-systeem (men zal zich
herinneren dat eenlge schepen, alhoewel
dicht in de nabijheid, het S.O.S.-sein niet
hebben opgevangen). Het duurt echter
eenlgen tijd alvorens uit de bekende gege
vens eenige conclusie kan worden getrok
ken.
DE PRAUWENROOVERS.
SOERABAJA, 28 Dec. Aneta). De tweede
van de beide Europeanen, die vorige week
een prauw roofden, is thans eveneens ge
ïdentificeerd. Het bleek te zijn een volon
tair, 4e officier van de gouvernementsma
rine, die in April 1936 in Ned.-Indië aan-
(Van onzen medewerker).
Ook gisteren gooide de mist veel roet in
het eten. Het wolkendek hing tevens zoo
laag, dat sleepvliegen uitgesloten was en
dus de oude Pander PH-AIT van het In
stituut voor Zweefvliegen een welverdiende
rustdag werd toebedeeld, zij het dan ook
dat deze door de zwevers niet erg gegund
was.
De lverse autolieren, daartegen werkten
od volle capaciteit en ontelbare vlakke
hooge lierstarts werden gemaakt. Groote
Drestaties mochten niet verwacht worden,
daar de weersgesteldheid zich daar in het
geheel niet voor leende, doch wel behaalden
ettelijke zwevers hun A-brevet, terwill wil
tevens enkele vliegers vluchten voor het
B-brevet zagen maken.
Wederom kon dezen dag de prijs voor de
beste prestatie aan een Maaldriftenaar
worden uitgereikt en wel aan den zwever
van der Meer uit Leiden, die bil het doel-
landen krasse staaltjes van ziln vliegers
talent toonde. Van v, d. Meer mogen we
veel verwachten. Hij bezit een uitgesproken
vlieggevoel. waarvan al ziln vluchten steeds
ten volle getuigen.
Tot nog toe slaan de vliegers van de
Maaldrift een zeer goed figuur, wat te
meer waardeering verdient, gezien de
kleine afmetingen en de begrenzing van hun
oefenter'i'n waar men steeds aan zeer
1en gebonden is. zulks in tegen
stelling met vrijwel alle andere terreinen,
waar men de oefeningen veel meer uit kan
breiden en opvoeren.
Firma te Liverpool, die sweepstake
uitschreef, benadeeld.
De rechtbank te Rotterdam heeft gisteren
vonnis gewezen in de zaak van den 26-
jarigen J. R. de J. zijn 27-jarigen vrouw I.
S. de J.P. en den 25-iarigen brieven
besteller M. van der Z
Zij hadden terecht gestaan wegens op
lichting van een firma in Liverpool, welke
firma een sweepstake uitschreef oo paar
denrennen. Q.
De eerste verd. en ziin vrouw luisterden
naar de radio en zbnden dan de uitslagen
op in enveloppen, die door dep postambte
naar tevoren warenr afgestempeld, opdat de
indruk gewekt zou worden dat de brieven
waren afgezonden vóór de rennen waren
geloopen, zooais voorschrift was.
De brievenbesteller zorgde dat de brieven
in de postzak kwamen. J. de J. werd ver
oordeeld tot één jaar gevangen'sstraf. met
aftrek van de voorloonige hechtenis, zijn
vrouw tot vier maanden gevangenisstraf en
de brievenbesteller M. van der Z. tot zes
maanden gevangenisstraf, waarvan twee
maanden voorwaarde'iik De voorloonige
hechtenis werd in mindering eebracht.
DE ZEGELDIEFSTAL TE UTRECHT.
Verd. tot twee jaar met aftrek van
voorarrest veroordeeld.
Het gerechtshof te Amsterdam veroor
deelde vaidaag derl stuurman M. C. C. V.
te Utrecht wegens diefstal en oplichting
conform den eisch tot een gevangenisstraf
van twee jaar met aftrek van vijf maan
den voorarrest. De man, die reeds her
haaldelijk is veroordeeld, heeft in den
nacht van 21 op 22 Maart ingebroken in
het registratiekantoor te Utrecht, waar hij
in totaal f. 17.000.plakzegels, couponbe-
lastingziegels, beursbelastingzegels etc.,
bult maakte. Voorts had hij verschillende
voorwerpen op afbetaling op een valschen
naam gekocht.
Aanvankelijk ontkende verdachte. De re
cherche had echter een hakafdruk van
hem in het kantoor gevonden, bovendien
was hij in het bezit van een aantal zegels.
Op 6 October diende de zaak in hooger
beroep. De procureurgeneraal verzocht het
hof de zaak terug te wijzen naar den rech
tercommissaris. Gedurende het heropende
vooronderzoek legde verd. een bekentenis
af. De rechtbank te Utrecht had hem even
eens tot twee jaar met aftrek van voor
arrest veroordeeld.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
W. M. werkman te Noordwljk. moest te
recht staan, omdat hij zonder vergunning
in de duinen te Langeveld onder Noordwiik
's nachts met een geweer in jagende hou
ding door de jachtopzieners Vermeulen en
Rietvink was aangetroffen, terwijl zijn
vriend van K. met een lichtbak het wild
gelokt had. Het O.M. eischte f. 40 boete of
20 dagen hechtenis met verbeurdverklaring
van het inbeslag genomen geweer. De
kantonrechter veroordeelde verdachte tot
f. 20 boete of 8 dagen hechtenis met ver
beurdverklaring van het inbeslag genomen
geweer.
DE POSTVLUCHTEN.
De „Rietvink" landde gisteren oo de uit-
■eis in Singapore.
De „Edelvalk" kwam te Alexandria aan.
De „Perkoetoet" (thuisreis) bleef in
verband met slechte weersomstandigheden
Sn Gaza.
De „Ibis" (thuisreis) bereikte Jodhpoer.
Inzake de gevechten te Spanje wordt
gemeld, dat de regeeringstroepen de ver
overde stellingen rond Madrid hebben ver
sterkt. De Madrileensche bladen schrijven:
„Onze loopgraven zijn 40 M. hooger komen
te liggen". Men zal de beteekends van dit
bericht begrijpen, wanneer men weet, dat
de omgeving van Madrid vrijwel geheel
vlak is.
Mededeeling van regeeringszijde.
De gedelegeerde raad ter verdediging
van de hoofdstad heeft bekend gemaakt,
dat de massieve aanval der rechtschen op
het Madrileensche front over de gehcele
linie mislukt is. De inspanning van den
vijand was buitengewoon hevig in den
sector van Casa del Campo ten Noord-
Westen van Madrid, waar de aanvallen
hem er in deden slagen langs „Cuesta de
las Perdlces" te komen op den weg van
La Coruna. De regeeringstroepen gingen, na
den opmarsch van de opstandelingen tot-
staan te hebben gebracht, tot den tegen
aanval over, waarbij zij de rechtschen
dwongen terug te trekken. Aan het einde
van zeer zware gevechten, die tot het val
len van den nacht duurden was de weg
naar La Coruna volkomen bevrijd en was
de verbindingslinie met de regeeringsstel-
lingen van Aravaca, Pozuelo en Humera
hersteld. Onder het vuur der regeerings-
artillerle leed het rechtsche leger zeer
zware verliezen tijdens het terugtrekken.
De regeeringstroepen maakten zich mees
ter van vijf tanks.
In dn sector Usera had de tegenaanval
der regeeringstroepen aLs voornaamste
doel een belangrijke stelling der recht
schen ten Oosten van den weg naar Toledo,
tusschen Villaverde en Getafe Na een
gevecht van verscheidene uren werd deze
stelling, die verdedigd werd door belangrijke
afdeelingen Marokkanen en Guardia civil,
in stormloop genomen.
Aan het front van Guadalajara hebben
de loyale troepen Alaminos en Sallices be
zet. De luchtstrijdkrachten ondersteunden
de regeeringstroepen in alle sectoren van
het front.
Het Volkenbondssecretariaat bestudeert
op het oogenblik een verzoek van de te
Valencia gevestigde Spaansche regeering,
inhoudende een aanvraag om bijstand
van deskundigen van den Volkenbond met
het oog op de organisatie van humanitaire
hulp aan de Spaansche bevolking, met
name bij de evacuatie van de „onder
komens" der ambassades en gezantschap
pen dn Madrid. De regeering beroept zich
hierbij op de door den Volkenbondsraad
aangenomen resolutie van 12 December.
Het Volkenbondssecretariaat zal zonder
verwijl op dit verzoek kunnen antwoorden.
Communiqué der nationalisten.
Volgens het officieele communiqué van
hst hoofdkwartier der nationalisten heb
ben de regeeringstroepen in den sector
van Teruel meer dan driehonderd dooden
op het slagveld moeten achterlaten.
In de provincie Malaga moesten de re
geeringstroepen na een mislukte aanvals-
poging vele dooden achterlaten.
Inzake het a.s. vertrek van de Britsche
ambassade naar Valencia wordt nog ge
meld, dat het personeel der ambassade en
250 Britsche onderdanen naar Valencia
zullen gaan. Slechts de consul en eenige
Britten, die geweigerd hebben, zullen te
Madrid blijven.
Deze beslissing betreffende deze ver
plaatsing is eerst genomen door den Brit-
schen diplomatieken vertegenwoordiger
Ogilvie Forbes, in zijn kwaliteit van zich
te Madrid bevindend deskundige en toen
door de Britsche regeering goedgekeurd. Te
Londen wordt het verplaatsen der ambas
sade gemotiveerd geacht door de vaak on
overkomelijke moeilijkheden voor de diplo
maten, die in de hoofdstad gebleven waren,
om hun regeering om de hoogte te bren
gen der Spaansche regeering.
Het ministerie van Buitenlandsche
zaken te Washington deelt mede, dat
aan een Amerikaansche makelaars
firma vergunning is verleend voor den
uitvoer van vliegtuigen en vliegtuig
motoren tot een totale waarde van
2.770.000 dollar, bestemd voor de Spaan
sche regeering. Dit is het eerste trans
port naar het Spaansche oorlogsgebied,
waarvoor vergunning is verleend.
Het Ministerie van Buitenlandsche zaken
wijst er op, dat de Amerikaansche neutra-
liteitswet niet aan de regeering de bevoegd
heid verleent, dergelijke vergunningen te
weigeren. Tot dusver was de regeering er
door aanwending van moreelen invloed in
geslaagd, te voorkomen, dat vergunningen
voor den uitvoer van oorlogsmateriaal naar
Spanje werden ingediend.
Nader wordt gemeld, dat vergunning is
verleend voor de verscheping van 18 Ameri
kaansche vliegtuigen, 411 complete motoren
en reservedeelen voor 130 motoren.
In officieuse Duitsche kringen verklaart
men, dat geen enkel nieuw oorlogsschip
naar de Spaansche wateren is gezonden en
dat ook de zich op het oogenblik voor de
Spaansche kusten bevindende schepen niet
verplaatst werden.
4. Thijs en Paddekwistje zetten zich er maar bij neer en
spraken toen nog een beetje over 't weer. „Zeg, Paddekwist", vroeg
Thijsje toen, „heb jij nu werk'lijk niets te doen? De herfst is toch
voor de kabouters steeds een tijd van groote drukte? Ik dacht
heusch, dat je nu paddestoelen plukte en aan 't zoeken was naar
eikels, noten, bessen, bramen maar je deed niets, toen wij je
tegenkwamen en nu ben je heel kalmpjes neergezeten. Zeg, zoo heb
je tooh van 't winter niet te eten?"
Droef schudde Paddekwist het hoofd; hij sprak ,,'k Weet niet
of je 't geloofter is iemand, die onzen wintervoorraad heeft ge
roofd! Wij willen wel in 't bosch gaan plukken, maar 't zal ons niet
gelukken. Er is een akelige bergkabouter hier gekomen en die heeft
ons heel het bosch ontnomen".
3—2
