STADSNIEUWS
I7sie Jaargang
MAANDAG 28 DECEMBER 1936
No. 23545
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
YAH HEDEN
Sir Henri Deterding Dit nnfusner bestaat uit VIER bladen
en de Nederlandsche
landbouw
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D cïsT per regel ïoor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zUn:
Franco per post f. 2.35
per 3 maanden t. 2.35
per week f. 0.18
per 3 maanden portokosten,
(voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.)
J. TULLENERS Jz.
Morgen gedenkt de heer J. Tulleners,
leeraar in de handelswetenschappen aan
de Gem. H.B.S. met 5-jarigen cursus alhier
en de R. H.B.S. te Schiedam, den dag dat
hij vóór 40 jaren de M O. schoolakte boek
houden behaalde.
De heer Tulleners is een „selfmade"
man; aanvankelijk in den handel werk
zaam werd hij in 1904 aangezocht zijn
krachten aan het onderwijs te geven en
sinds dat jaar is hij onafgebroken als lee
raar hij het middelbaar onderwijs werk
zaam geweest.
In 1904 werd hij als leeraar verbonden
aan de aan ouderen welbekende dag
handelsschool Boers en Nuyen te 's-Gra-
venhage en sinds dat jaar was hij aan
vele inrichtingen van onderwijs werkzaam,
o.a. de avondhandelsschool „Kennis ls
Macht" alhier. Instituut. Taanman te
's-Gravenhage, Tijmstra afdeeling handel
en H.B.S. enz.
In 1914 volgde zijn benoeming tot
leeraar aan de H.B.S. alhier en in 1917 die
aan de H B S. te Schiedam, aan welke in
richtingen hij thans nog als leeraar ver
bonden is.
Naast den drukken schoolarbeid, leidde
de heer Tulleners op voor de akte M. O.
Boekhouden en het Staatspraktijkdinloma.
enz. In 1902 benoemd tot examinator van
de Vereeniging van Leeraren in het boek
houden te 's-Gravenhage is hij lid en me
deoprichter van het Genootschap van
Practisch Handelsonderwijs.
Zijn oud-leerlingen zullen het ongetwij
feld op prijs stellen om te vernemen, dat
het adres van hun oud-leeraar is, Mau-
ritsiaan 12, Rijswijk (Z.-Hj.
BOND VAN HOTELPERSONEEL.
Het 7de Lustrum der Leidsche Afdeeling.
Ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan
hield de afdeeling Leiden van den Bond
van Hotel-, Café- en Restaurantpersoneel
in Nederland gistermiddag in de bovenzaal
van „De Harmonie" een drukbezochte en
zeer geanimeerde receptie.
Onder de zeer velen, die het bestuur kwa-
men complimenteeren, bevonden zich o.m.
afgevaardigden van den Leidschen Bestuur-
dersbond, en vele vakorganisaties, zooals de
Textielarbeiders, Bakkersgezellen. Bouwvak
arbeiders, Typografen, Stucadoors, Meubel
makers, Centr. Ned. Ambtenaarsbond,
B. T. O., Land- en Tuinbouwarbeiders, R.K.
Bond van geëmployeerden in het Hotel.
Café- en Restaurantbedrijf, de beide oud
voorzitters, de heeren J. de Haas en Knaap,
terwijl meerdere dezer vertegenwoordigers I
bloemstukken aanboden.
Voorts waren nog schriftelijke of telegra
fische gelukwenschen binnengekomen van
de zuster-afdeelingen te Haarlem, Den
Haag, Den Helder en Rotterdam, de R.-K.
Ver. „Sint Jan" en den Bond van Huisper- l
soneel, terwijl mevr. KulkSpaanderman
het bestuur een fraaien voorzittershamer
aanbood.
Namens het hoofdbestuur werd het woord
gevoerd door den heer van Hilst, die een
hartelijke toespraak hield en het jubilee-
rende bestuur een geschenk naar keuze
offreerde.
De voorzitter vond op de vele speeches
een passend wederwoord.
Estafetteloop naar Den Haag
door Amsterdamsche
studenten.
VEREERENDE OPDRACHT.
De eigenaar van de Drietax-ondememing
de heer J. L. de Groot aan de Beestenmarkt
ontvine van het Hof te Den Haaz de ver-
eerende opdracht om van 4 tot acht Januari
vier van ziln cadillac-auto's permanent ter
(beschikking van de Koninklijke gasten te
houden.
CHR. GEREF. GEMEENTE.
Als ouderling der Chr. Geref. Gemeente
zijn herkozen de heeren D. Kruit en C. H.
Overduin. Als diaken werden gekozen de
heeren H. C. F. de Greef Jr. en K. Wielinga
en herkozen de heer J. Overduin.
AFSCHEID VAN PRIESTER-
MISSIONARISSEN.
Morgen zal in de Hartebrugkerk ten af
scheid van priestermissionarissen een
plechtige H. Mis worden opgedragen, wel
ke plechtigheid door de K.R.O. zal worden
uitgezonden. De predikatie zal worden ge
houden door pastoor Vijverberg, vroeger
pastoor der St. Joseph-parochie aJhier.
SCHOOL DUIVENBODESTRAAT.
HET NUT DER SOCIALE VERZEKERING.
Wat er in 17 jaar tijds werd opgebouwd.
Op 3 December j.l. was het 17 jaar ge
leden, dat de Invaliditeitswet in werking
trad.
Om een idee te geven van de resultaten
dezer verzekering, volgt hieronder een
overzicht van de op 1 December van dit
jaar loopende renten.
52212 Invaliditeitsrenten tot een bedrag
■van f. 7.255.681,90; 117.348 Ouderdoms
renten tot een bedrag van f. 17.790.702,80;
34.948 Weduwenraiten tot een bedrag van
f. 5.549.079.54; 13.936 Weezenrenten tot 'n
bedrag van f. 1.949.635.39.
Totaal f. 32.545.099.63.
Dit zijn de bedragen, welke per jaar over
het geheele land worden uitgekeerd.
Aleen in het gebied van den Raad van
Arbeid hier ter stede, waren op 1 Decem
ber j.l. loopende:
1604 Invaliditeitsrenten tot een bedrag
van f. 232.498,85; 3604 Ouderdomsrenten
tot een bedrag van f. 544.232; 1077 Wedu-
wenrenten tot een bedrag van f. 175.582,45;
395 Weezenrenten tot een bedrag van
f. 57.003.69.
Totaal f. 1.009.316.99.
Bovendien werden tot op 1 December
1936 in totaal 58.719 personen voor reke
ning van het Invaliditeitsfondsbehandeld
of verpleegd, waarvan alleen in het ge
bied van den Raad van Arbeid te Leiden
1279 verzekerden.
Uit deze gegevens blijkt zeer zeker '.veer
opnieuw het groote nut van de Sociale
Verzekering.
Ouderavond.
Op den laatsten schooldag voor de va-
cantie is aan de school Duivenbodestraat
een ouderavond gehouden, welke een fees
telijk karakter droeg. Dit was reeds dade
lijk te zien aan de versiering van het
lokaal.
Toen even acht uur het hoofd der school,
de heer J. C. van Schaik, de bijeenkomst
opende, waren er buiten de kinderen
ongeveer 150 bezoekers. De voorzitter heet
te allen welkom, in het bijzonder de hee
ren J. Baak, H. A. Vriend, respectievelijk
rijks- en gemeentelijk onderwijs-inspecteur
en den heer J. W. Harting, voorzitter van
den Centralen Ouderraad.
Na enkele mededeelingen volgde mond-
orgelmuziek van de mondorgelclub der
school onder leiding van den heer P. J.
Kreuger.
Bij enkele trio's werden deze leerlingen
begeleid door den accordeonnist den heer
W. Nieuwenburg. Deze had zich geheel be
langeloos beschikbaar gesteld. Dat deze
muziek zeer op prijs werd gesteld, bleek wel
uit het warme applaus van de aanwezigen!
Nadat nog de verkiezing van 3 ouder-
commissie-leden had plaats gevonden,
volgde de opvoering van een tooneelstuk in
4 bedrijven door kinderen der 6e klas en 3
onderwijzers. Allen vonden het zeer mooi.
Kleeding, spel en spreken waren heel aar
dig verzorgd.
Ket instudeeren zal van de kinderen en
van de onderwijzers, die het hebben voor
bereid. veel tijd en inspanning hebben ge
vraagd.
De heer Harting sprak een woord tot de
ouders der school. Hij wekte allen op de
oderwijzers en de oudercommissie steun
te geven. Hij verzocht allen zooveel moge
lijk te helpen om de ouders te overtuigen,
dat de openbare school dé school voor allen
is. Deze school kan alle kinderen van ons
volk vereenigen, daarom: onverdeeld naar
de openbare school! Zoo besloot de heer
Harting zijn toespraak.
Tijdens de pauze werd het nieuwe ser
vies. dat uit het ouderfonds was aange
schaft, ingewijd. De chocolade, welke er in
gepresenteerd werd. smaakte extra goed
door de begeleidende accordeon-muziek!
Na nog enkele muzieknummers werd de
avond besloten met vriendelijke woorden
tot de medewerkers en de kinderen. De
voorzitter wekte allen op steeds trouw alle
ouderavonden ook als ze minder feeste
lijk zijn bij te wonen.
Doel is het aanbieden van een
oorkonde aan Prinses Juliana.
Woensdagmiddag a.s. zal, tijdens een
audiëntie, welke Prinses Juliana dien dag
ten Paleize aan den Kneuterdijk te Den
Haag houden zal in verband met de nade
rende huwelijksvoltrekking, een oorkonde
worden aangeboden van den Academischen
Senaat der gemeente-universiteit te Am
sterdam, welke oorkonde bevatten zal een
gecalligrafeerden gelukwcnsch van den
Senaat met het natiqnale gebeuren op
7 Januari.
Deze oorkonde nu zal op origineele wijze
naar Den Haag worden gebracht en wel
door middel van een estafetteloop, waaraan
zestig Amsterdamsche studenten zullen
deelnemen.
De eerste der deelnemers aan den estafette
loop „start" Woensdagochtend te half
twaalf van de Oudemanhuispoort te Amster
dam. Elk der deelnemers legt ongeveer een
kilometer af van de route van zestig kilo
meter. Alleen in den Haarlemmermeer zal
door één der deelnemende studenten een
afstand van drie kilometer moeten worden
geloopen.
De route is als volgt: Amsterdam, Hoofd
dorp, Nieuw-Vennep, Sassenheim, via Oegst-
geest en Den Deijl naar Den Haag, waar
de route zijn zal: Benoordenhoutsche weg,
Princessegraeht, Korte Voorhout. Tournooi-
veld, Kneuterdijk.
De oorkonde wordt gevat in een houten
koker, welke als geschenk van de Amster
damsche studenten het wapen van
Amsterdam in zilver zal dragen.
Naar wij vernemen, heeit Sir
Henri Deterding, begaan met
de moeilijkheden, waarin de
Nederlandsche landbouw
verkeert, en onder den in
druk van de bezwaren, die
de voedselvoorziening aan
Duitschland baart, besloten
buiten de Nederlandsch-Duit-
sche clearing om, middelen
ten bedrage van eenige mil-
lioenen guldens beschikbaar
te stellen voor den aankoop
van Nederlandsche land
bouwproducten, die binnen
kort naar Duitschland zullen
worden geëxporteerd.
De Nederlandsche regeering
heelt haar medewerking in
zooverre verleend, dat de noo-
dige vergunningen voor de
uitvoering van deze trans
acties, die een extra uitvoer
naar Duitschland beteekenen,
verstrekt zullen worden.
Uiteraard kan over de grootte
van het bedrag niets positiefs
worden medegedeeld.
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
Overstelpende drukte in Den Haag ge
durende de afgeloopen feestdagen.
(4de Blad).
De invoer van Markenbiljetten in
Duitschland verboden (Binnenland, 4e BI.)
De Eerste Kamer over de tijdelijke op
schorting van den vaccinatieplicht
(Binnenland, 4de Blad)'.
Auto bij Schagen door trein gegrepen;'
twee dooden (Gemengd, 4de Blad).
Voor f. 20.000 aan sieraden gestolen to
Den Haag (Gemengd, 4de Blad).-
Bij Stadskanaal is een auto met 4 per
sonen te water gereden; de bestuurder is
verdronken (Gemengd, 4de Blad).
Door den mist is te Middelburg een auto
met 5 personen te water gereden; twee
dames zijn om het leven gekomen
(Gemengd, 4de Blad).
Slippende auto te Schaesherg heeft een
wielrijder gedood en twee kinderen ge
wond (Gemengd, 4de Blad).
VROUWENVEREENIGING „DORCAS".
Men schrijft ons:
De vorige week heeft de uitdeeling plaats
gehad der kleedingstukken aan arme ge
zinnen van verschillende religie. Behalve
2 heerencostuums en 1 wollen deken heeft
het bestuur 650 kleedingstukken, groot en
klein, mogen uitreiken aan 100 gezinnen.
Het bestuur dankt alle gevers en geef
sters en houdt zich beleefd, aanbevolen voor
alle mogelijke kleedingstukken, waarvan
nog iets bruikbaars gemaakt kan worden.
De nood is groot en het aantal aanvragen
legio.
INBRAKEN.
In den avond van den Eersten Kerstdag
hoorde de 16-iarjge zoon van een hotel
houder aan de Steenstraat, terwijl de ge
heele familie in het benedenhuis vertoefde,
iemand de trap oploopen en vervolgens een
slaapkamer binnengaan. Hii waarschuwde
zijn vader, die od onderzoek ging en in de
badkamer den 21-jarigen L. J. v. d. H, aan
trof. die vroeger bii hem als kok in betrek
king was geweest. Het bleek dat de inbre
ker in de slaapkamer een schrijftafel had
opengebroken en een geldkistje ontvreemd.
De hotelhouder bracht telefonisch de
politie van het gebeurde op de hoogte,
waarna deze van der H. die inmiddels op
het dak was gevlucht, arresteerde en in
verzekerde bewaring stelde.
Gistermorgen tusschen halftien en half
twee hebben tiidens afwezigheid der bewo
ners onbevoegden, vermoedelijk met behulp
van een valschen sleutel, zich toegang ver
schaft tot een perceel aan den Hooge
Morschweg. Hoewel de inbrekers alles over
hoop haalden, wordt niet meer vermist dan
een bedrag van f. 25 uit een spaarpot.
KERSTDRUKTE BIJ DE
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
Met de Kerstdagen is het bij de Spoorwe
gen bijzonder druk geweest, belangrijk druk
ker dan andere jaren. Vooral Donderdag
was het op verschillende stations, zooals
Amsterdam, Utrecht en ook hier, zéér druk.
Niettegenstaande de vele vóór- en volgtrei-
nen waren de treinen geheel vol, vooral die
naar Duitschland. Zoo goed als alle Diesel-
treinen waren in dienst. Ook op de lijn Lei
denUtrecht en AlphenGouda was het dit
jaar zeer druk. De uitgebreide maatregelen
der Ned. Spoorwegen om bij eventueele
groote vertragingen extra treinen te laten
loopen, zijn niet noodig geweest, daar in het
algemeen de treinen goed op tijd waren. De
proefneming met de goedkoopen treinen
heeft goed voldaan, zoodat ook met de
Paasch- en Pinksterdagen goedkoopen trei
nen zullen loopen.
Zaterdagmiddag en -avond is het op het
station alhier zeer druk geweest, in het bij
zonder in de richting Den Haag. Daar de
gewone en extra-treinen niet alle reizigers
konden vervoeren hoewel velen zich met
een staanplaats vergenoegden moesten
extra-treinen LeidenDen Haag worden
ingelegd.
In den Haag waren de in- en uitgangen
door politie afgezet, terwijl ook op de per
rons het verkeer door de politie werd gere
geld. Tot laat in den avond bleef het door
de terugkeerende reizigers druk op het sta
tion alhier.
KERSTVERGADERING DER S.D.A.P.
Rede van den heer J. Ploeg.
Aan den vooravond van het Kerstfeest
hield de plaatselijke afdeeling der S.D.A.P.
in de geheel gevulde groote Stadszaal haar
gebruikelijke Kerstbijeenkomst.
De afdeelingsvoorzitter, de heer H. van
Woudenberg, heette allen hartelijk welkom
in het bijzonder den spreker van dezen
avond, den heer J. Ploeg uit Utrecht. Spr.
wijd.de vervolgens een enkel woord aan den
strijd in Spanje, waar de Spaansche ar
beiders een gevecht op leven en dood voe
ren tegen het internationale fascisme en
liever sterven dan te bukken voor het fas
cistische regime. Met een opwekking om
de gelederen der S.D.A.P. te versterken
door als lid toe te treden, verklaarde spr.
den avond voor geopend.
Nadat een strijkje eenige muzieknum
mers had ten beste gegeven, was 't woord
aan den heer Ploeg. Deze wees er aller
eerst op. hoe deze dagen zich beter dan
alle andere leenen tot bezinning. Wanneer
wij den toestand van thans vergelijken bij
dien van een jaar geleden, dan is er he
laas nog weinig reden om elkaar een
„vroolijk Kerstfeest" toe te wenschen.
Een jaar geleden hoopte nog iedereen, dat
het Volkenbondsbesluit om tegen Italië
sancties toe te passen, een einde zou ma
ken aan den opmarsch in Abessynië en
zoodoende de gerechtigheid zou zegevieren.
Helaas, dat optimisme is niet gerecht
vaardigd gebleken. Italië heeft rustig zijn
veroveringstocht kunnen voltooien en het
brute geweld overwon het recht. Dat is
wel een van de treurigste belevenissen op
het Kerstfeest in 1936. In tegenstelling met
vroegere uitlatingen wordt van officieele
Italiaansche zijde openlijk toegegeven, dat
deze strijd tot in finesses was voorbereid
en geheel werd uitgelokt.
En de wereld reageert er niet eens op;
zij buigt voor de kracht van de wapenen.
De uittartende maatregelen van Hitier,
zooals de bezetting van het Rijnland en
voorts de strijd in Spanje zijn eveneens
bedenkelijke symptomen van het toene-
meend geloof in het geweld.
Hitier doet geen beroep op het gezond
verstand of het warme hart om het bui
tenland te overtuigen van de onbillijk
heden van het verdrag van Versailles; hij
toont eenvoudig zijn macht en handelt.
En het feit, dat dergelijke stappen onge
straft blijven, doet het geloof in het brute
geweld groeien.
Recht en gerechtigheid hebben afge
daan, slechts de kracht regeert. Is het
wonder dat overal de uitgaven voor mili
taire doeleinden schrikbarend toenemen en
in de voornaamste zeven landen van Euro
pa vijfmaal zooveel bedragen als in 1914
en in het afgeloopen jaar 2290 millioen
pond sterling bedragen?
Alleen het denkbeeld, dat men nog niet
„klaar" is en de angst voor de gruwelijke
ellende van den toekomstigen oorlog, voor
komt een uitbarsting.
Wederzijdsche angst doet ons momenteel
den vrede nog behouden. Het is onze plicht
aldus spr., om dezen vrede te benutten
voor het kweeken van de ware vredesge
zindheid. Die taak is niet gemakkelijk,
doch zij is hoogst noodzakelijk evenals het
dringend noodzakelijk is, dat wij ons de
vraag stellen of nationale ontwapening in
deze tijden nog gerechtvaardigd is. Zoudt
gij, aldus spr.. er gerust op zijn. wanneer
Frankrijk en Engeland morgen hun bewa
pening zouden afschaffen? Het is hard
cm. een geliefd ideaal los te laten, doch
het is per saldo veel verstandiger om een
open oog te hebben voor de realiteit en de
gevaren van het oogenblik.
Voorwaar, er wacht de S.D.A.P. een
zware taak. In 1937 gaat het erop of er
onder. Wij moeten het voorbeeld der Scan-
dinavische landen volgen en de liquidatie
van de gevolgen der werkloosheid vol
brengen door verwezenlijking van het
Plan van den Arbeid.
Ten aanzien van een roomsch-roode sa
menwerking in het parlement, verweet spr.
de R.K. Staatspartij gebrek aan verant
woordelijkheidsbesef en durf, doordat zij
zich op alle mogelijke manieren daaraan
tracht te onttrekken, terwijl vruchtbare
samenwerking op een breede basis zeer
wel mogelijk zou zijn.
Met eenige voorbeelden toonde spr. aan
dat er tusschen de verschillende volks
groepen een volslagen gebrek aan waar
deering bestaat.
Het Kerstwoord bij uitnemendheid,
„Vrede op aarde, in de menschen een wel
behagen", is door de huidige generatie tot
een bespotting gemaakt. In welk 'n schrille
tegenstelling daarmee is immers de prak
tijk. Doch het feit, dat althans het woord
nog wordt vernomen, blijve een hoopvol
teeken voor de toekomst. Er zijn in de ge
schiedenis der menschheid vele donkere
bladzijden geweest, die op hun beurt wer
den gevolgd door lichtere. Waarom zou
ook in dit opzicht de geschiedenis zich
niet herhalen? De hechte positie van de
socaalrdemocratie in Scandinavië en
BUITENLAND.
Kerstredevoeringen van Benesj, Hess en
den aartsbisschop van Canterbury
(2de Blad)".
Een Engelsch-Fransche stap inzake do
vrijwilligers voor Spanje (4de Blad).
Een Duitsch schip door Spaansche re-
geeringsschepcn naar Bilbao opgebracht
(4de Blad).
De strijd bij Madrid weer fel ontbrand:
(4de Blad en Tel., 1ste Blad).
Tsjang kai Sjek in vrijheid. Tsjang Hsoe
Liang, zeer berouwvol, spreekt van een
„misverstand". (4de Blad).
Overleden is de Duitschc generaal Von
Seeckt en de Fransche oud-minister Cle-
mentel (Buitenland, 1ste Blad).
Het Britsch-Italiaansche gentleman's
agreement bijna gereed.
(Buitenland, 1ste Blad).
Hevige ontploffing in Massoea (Erithrea)
eischt vele slachtoffers (Buitenland Ge
mengd, 4de Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
Frankrijk en gelukkig ook in ons eigen
land zijn lichtpunten, die de hoop op een
betere toekomst in ons hart levendig hou
den. Spr. citeerde het woord van Troelstra
„Socialiseert uzelven" en wekte zijn hoor
ders op om zich allen in dienst te stellen
van de socialistische gemeenschap. Want
ondanks alle menschonteerende barbaarsch
heden van dezen tijd, aldus besloot spr.
zijn luide toegejuichte rede, blijven wij ge-
looven in de komst van het socialisme en
houden vast aan het Kerst-ideaal „Vrede
op aarde, in de menschen 'n welbehagen."
Staande werd daarop de socialisten-
ma rsch gezongen.
Na de pauze voerden leden van de Too^-
neelver. „D.O.S.", den Plaatselijken Jeugd
raad en de A.J.C. het Planspel „Orde", van
Arie Pleysier en S. de Vries Jr. op, waar
mede zij veel succes oogstten.
VROUW VERMIST.
Sedert gisteren wordt vermist onze 43-
jarige stadgenoote W. W. J. Edelaar gebo
ren Elders. Het signalement luidt als volgt:
loopt met hoofd iets voorover gebogen,
Draat in zich zelf. draagt een nikkelen bril.
blauwen mantel, met bruin bont en bruin-
grijzen hoed en zwarte lage schoenen. De
politie heeft haar opsporing verzocht.
