ENGELAND -10 DECEMBER 1936
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 12 December 1936
Derde Blad
No. 23534
caUR
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Ilsk Jaaraang
e BUITENL. WEEKOVERZICHT
EDWARD VIII VALT UIT HET KADER
LAND- EN TUINBOUW
FAILLISSEMENTEN
EEN KONINGSDRAMA TE MIDDEN VAN
HET WERELDGEBEUREN.
Het drama in Engeland is voltrokken:
loning Edward heeft afstand gedaan van
den troon en zijn broeder, de hertog van
Vork. volgt hem oo Het klinkt zoo sim
pel. als men dit leest, doch welk een wereld
van Bedachten en gevoelens ligt achter dit
simpele gegeven niet verborgen!
Uit de nadere gegevens valt bijkans af te
leiden, dat de scheidende koning geen zlele-
striid heeft gestreden dat voor hem van
den beginne af aan vaststond, dat hll zlin
hart wilde volgen.... Ligt daarin ook niet
ooeesloten de consequentie, waarvan trou
wens de acte van abdicatie smak. dat de
koning in zlin konjngschao niet vond. wat
hii daarvan had gedacht? Zeer terecht kan
daarom de vraag worden gesteld, of hij niet
beter had gedaan, nimmer den troon te
bestijgen, maar. Ja gedane zaken nemen
geen keer.
Engeland heeft zijn drama doorleefd en
overleefd! Dank zij het feit. dat een man
als Baldwin aan het bewind was die zich
in deze droeve gebeurtenissen getoond heeft
een staatsman van groot formaat. Zwaar,
uiterst zwaar, was de taak. die on zijn
schouders rustte met hoeveel staatsman
schap heeft hli zich van deze. zoo bii uit
stek moeilijke taak gekweten1
Baldwin.
Voor Engeland ls het koningschap het
cement dat het gansche imperium, dat zich
uitstrekt over alle werelddeelen. zoodat met
recht gesproken kan worden van een riik.
waarin de zon nimmer ondergaat tezamen
bindt Dat is meer dan traditie alleen, het
is levende werkelijkheid. De drager van de
kroon heeft dientengevolge wel een bijzon
dere zware verantwoordelilkheid. waarmede
niet lichtzinnig mag worden omgespron-
sen: zelfs al erkent men volmondig, dat ook
een koning maar een mensch is en geen
uber-mensch. In hoeverre koning Edward
in dit opzicht heeft gefaald, aan de geschie
denis. die beter pleegt te kunnen oordeelen
dan de tlldgenooten, het laatste woord!
Toen de beslissing eenmaal was gevallen.
Is met bekwamen spoed afgewerkt, zulks in
bet belang van riik en dynastie. Binnen
den tijd van 24 uren was de abdicatie een
leit. geworden Koning Edward keert als
ambteloos burger terug in de maatschappij
en zal zijn hart kunnen volgen, zonder dat
dit afbreuk doet aan het hooge en boven
alles verheven karakter van het koning
schap. zooals dat bijkans door gansch En
teland en alle Dominions wordt beleden.
Ierland dan wellicht uitgezonderd, dat mis
schien zal trachten uit deze crisis politieke
munt te slaan.
Aan den nieuwen drager van het koning
schap de taak de nlet-onherstelbare gevol
gen in den korsten tiid te repareeren
De hertog van York, die heden den troon
sal aanvaarden, weet zich gedragen door de
achting en vriendschap van een vrijwel
eensgezind volk en heeft aan zijn zijde een
echtgenoote. die groote sympathie geniet.
Hoe heeft dit huweliik met een Schotsche
aiet de tegenstelling Brit-Schot overbrugd
en welk een diepe vereering koestert het
Engelsche volk reeds voor de beide prin
sesjes. uit dit huweliik geboren, waarvan
de oudste, prinses Elisabeth, nu troonop
volgster wordt, door haar nu afgetreden
oom reeds zoo karakteristiek „Queenle"
genoemd
De nieuwe koning heeft zich steeds als
bertog van York een evenwichtig man ge
toond. zonder btizonder op den voorgrond
te treden en te schitteren. Wellicht zal
iuist dit zlin naderen tot den troon op on
verwacht moment en onverwachte wijze ten
goede komen: men denke aan koning
George V zijn ioemruchten voorganger
Nogmaals, de huidige eerste minister
heeft zich in deze beproeving een staatsman
van groot formaat getoond; mede door de
wïize waarop Baldwin alle oppositie ten
slotte heeft weten te voorkomen, toen ein
delijk. na veel misverstanden, voor hem de
tiid van spreken was aangebroken. Hij heeft
het Britsche imperium met vaste hand ge
leld door een mpasse. zooals het land nog
«immer had te doorworstelen volledig
rekening houdend met de belangen van ziin
vorst en van zijn vaderland, eerlijk uit
komend voor ziin vaste overtuiging, zonder
onnoodig te prikkelen of anderszins, doch
de belangen van ziin land stellend boven
alles. Zoo ooit dan geldt voor hem: hii
heeft zich de eeuwige dankbaarheid van
het Engelsche volk gewonnen, over de poli
tieke scheidingslijnen heen!
toont U hier de
CALOR-kolenkit
zeer practisch
voor kolen in papieren zakjes. Geen
vuile handen, geen stof, geen gruis,
geen verlies. - IN BRUIKLEEN
Inl. worden U gratis verstrekt door
CALOR - H. Morschweg 148
Tel. 2760 (2 lijnen) Leiden.
3601
tlngcz. Meet.)
ten zijn toegezegd door alle deelnemers aan
de non-interventie-commissie, de z.g. groote
mogendheden in de eerste plaats. En als
deze is verkregen, zal er dan uitzicht zijn?
Bepaald hoopvol gestemd daaromtrent zijn
we niet. want. de tegenstellingen in Spanje
zlin bijkans te groot, om te kunnen worden
opgelost op voor beide partijen aanneme
lijke voorwaarden. Arm land
Ook de tegenstellingen in het Verre Oos
ten treden steeds duidelijker naar voren:
mede door het Duitsch—Japansch accoord
China toont zich niettegenstaande alle ge
ruststellingen onhandelbaarder tegenover
Japan dan ooit. blijkbaar vast overtuigd, dat
dit accoord meer beteekent dan 'n eenvoudig
samengaan in den strijd tegen de Komin
tern en Rusland aarzelt natuurlijk niet om
dit vlammetje aan te blazen. Het visscherü-
verdrag met Japan is dan ook nog niet
geteekend: alle Japansche eischen op
rechten gegrondvest, worden voorloopig ter
zijde gesteld.
Gespannen zün de verhoudingen, mede
door het zlcb in Japan in breeden kring
toonendc ongeduld!
Vereenvoudiging uitvoering
Crisis-varkenswet gevraagd.
Advies aan de leden der
Tweede Kamer.
De Nederlandsche Bond van Varkens
handelaren heeft zich met een advies tot
de leden van de Tweede Kamer gericht,
waarin hen wordt verzocht een eenvoudi
ger systeem van uitvoering van de crisis-
varkenswet 1932 te willen bevorderen.
In het advies wordt gewezen op velschil
lende misstanden die door de varkenswet
zijn ontstaan; de belangrijkste van deze
zijn uitschakeling en verarming der var
kenshandelaren, benadeeling van grossiers
en slagers, toekenning van extra winsten
aan baconfabrikanten, irreëele concur
rentie via de veehouderij-centrale, ver
nieling van talrijke mtddenstandsbedrijven,
enorme verliezen op de afname van var
kens en op de export, niet loonende prij
zen voor den boer en ontoelaatbare beteu
geling van het particulier initiatief.
Het monopolie der Nederlandsche vee
houderij-centrale t.a.v. den afzet der pro
ducten heeft vele, met groote moeite op
gebouwde, handelsrelaties verbroken en er
bestaat aldus het adres gegronde
vrees, dat het „alles in één hand"-streven
een algeheele ommekeer in de Nederland-
1 sche handelsstructuur zal teweeg brengen,
met de sch-.delijke gevolgen van dien. In
cit verband zien adressanten een der be-
denkelijkste symptonen o.a. de inkrimping
van het verkoop-apparaat in Engeland
door uitschakeling van een aantal agenten.
Deze zullen dan hun toevlucht tot produc
ten van een ander land moeten nemen,
zoodat deze maatregel in de toekomst tot
beperking van het afzetgebied moet leiden.
Eenzelfde gevaar meent de Bond te be
speuren in de metnode van verkoop aan
centrale inkoopbuieaux, dat dan ook zoo
veel mogelijk dient te worden tegengegaan.
Op dc rundveemarkt viel, zoodra de
regeering zich niet meer met binncnland-
sche afzet bezighield, verbetering te con
-ta te er en. Bij de varkensstapel is dit he
laas nog niet het geval en het loslaten van
velerlei dwingende bepalingen, het terug
geven van volledige bedrijfsvrijheid aan
den handel, het opnieuw geven van eigen
veranUoordelijkheidsgevoel in eigen be
drijf, zullen de stuwende krachten moeten
vormen voor een stabiele verbetering Ge
heel onbegrijpelijk blijft het, zoo vervolgt
het adres dat naast de vrije inschrijving
voor de verwerking van bacon, tevens de
vrije aankoop via de binnenlandsche var-
kensmarkten niet kan plaats hebben. Zoo
wel van de zijde der coöperatieve als par
ticuliere exportslachterijen en handelsorga
nisaties, ls het verlangen daartoe in den
laatsten tijd herhaaldelijk kenbaar ge
maakt. Talrijke varkenshandelaren, die
momenteel uit het landbouwcrisisfonds
een schadevergoeding ontvangen, zouden
dan weer „ingeschakeld" worden, waar-
ineoe automatisch de steunverleening kan
vervalien, doordat zij de kans zullen be
nutten om in eigen levensonderhoud te
voorzien.
Mei t>etrekking tot de eischen, welke
aan het exportartikel worden gesteld, is
het evenmin noodig een gecentraliseerden
inkoop te laten bestaan, met handhaving
van talrijke ambtenaren, inspecteurs, con
troleurs, zaakvoerders en anderen, die
allen tezamen een groote uitgaaf vorde
ren van het landbauw-crlsisfonds.
Met opheffing van deze overbodige be
moeiing in den afzet, zal een gunstige ont
wikkeling gediend zijn en zich spoediger
aanpassen bij een normale verhouding op
een stabieler vlak.
Verwijdering van wat velen als iets over
bodigs zien. zal zich openbaren in een-
meer tevreden geest, welke die van het
velzet zal vervangen.
TWEEDE KAMER.
Uitgesproken; W Dorrcpaal, 1 udbouv.er
te Koudekerk, woning Rust Rsc :i. R.c. jhr.
mr. P. G. M. van Meeuwen; cur. mr. A. J
Sormani, Leiden.
Opgeheven: W. de Jonge, Leiderdorp.
BEGROOTING VAN DEFENSIE.
't Gaat spannen met de Rijksbegrooting,
nu Kerstmis zoetjes-aan nadert.
Als Kerst-verrassing kregen we van den
voorzitter voor de volgende week niet al
leen de twee gewone avond-vergaderingen,
maar ook nog een extra iWoensdag), en
bovendien werden we gelukkig gemaakt
met dag- en avondvergadering op Maan
dag 21 December. Met inspanning van alle
krachten komen we dan wel door den rijs
tebrijberg heen....
Gisteren werden we onder-gedompeld in
het debat over Defensie. Reeds Donderdag
avond had zich de lijn, die door deze dis
cussie loopt, duidelijk af geteekend: zeer
levendig ls de wensch om. vooral onder
den indruk der internationale gebeurte
nissen. te komen, en zoo spoedig mogelijk,
tot versterking van onze weermacht te
land en ter zee.
Nu meene men natuurlijk niet. dat uit
sluitend dit geluid werd vernomen. Reeds
had de heer Schilthuis aandrang tot mati
ging laten hooren, en verteld, dat de plan
hen, welke de Minister in zijn Memorie
van Antwoord had aangekondigd, hem te
ver gingen. Maar het spreekt van zelf, dat
de nihilisten, om ze zoo te noemen, in de
discussie evenmin ontbraken of zullen ont
breken. Met den heer Van Houten (chris
ten-democraat), kwamen ze gisteren aan
het woord, en er zullen er meer volgen.
De roomsch-katholieke heer Schaepman
is het koor komen versterken van hen, die
om verbetering en versterking vragen. Een
nieuwe koers moet worden en is reeds
ingeslagen, al erkende hij ten volle, dat
er rekening moet worden gehouden met
onze financieele draagkracht. Dit is een
factor, die men niet mag verwaarloozen.
In het bijzonder had hij zich tot taak ge
steld, de waarde van een goede lucht-
defensie aan te toonen. Hij wenscht een
gecentraliseerde, zelfstandige luchtmacht;
alle tegenstellingen, elke verbrokkeling
moet op dit gebied verdwijnen en er dient
een centraal apparaat van leiding en uit
voering te komen. Voor een verdere uit
breiding en versterking in sneller tempo
onzer weermacht heeft ook de heer Wes
terman gepleit. Hoe meer geld we geven,
hoe sneller er gewerkt kan worden, zei hij,
maar dit ontkende Minister Colijn met
een hoofdbeweging.
Met belangstelling werd uitgezien naar
de rede van den heer Albarda, den sociaal-
democratischen leider, omdat er inzake de
defensie een merkwaardige evolutie onder
sociaal-democraten te bespeuren valt. Hij
wees er op. dat er een bewapenings-wed-
strijd gaande is, zooals de wereld nog nooit
had gezien, en of het mogelijk zal zijn, in
de toekomst oorlog of financieele ontred
dering te voorkomen, hangt af van de
vraag, of het gelukken zal, den Volkenbond
sterk te maken. In weerwil van dit alles
meende de heer Albarda moet het
doel der ontwapening voor oogen worden
gehouden. Maar dit doel is ver. en de weg
lang Onze tijd riep hij uit stelt elke
partij voor groote vraagstukken van poli-
tieken en ethischen aard. Ook de S.D.A.P.
is zich deze bewust; de heer Albarda wees
op het defensie-rapport van een commissie
zijner partij, zoo juist verschenen, en waar
over het aanstaande congres zal moeten
oordeelen. Hij verklaarde op deze beslis
sing niet te mogen \ooruitloopen en daar
om slechts enkele richtlijnen te zullen
trekken.
Hij plaatste zich, bij de beoordeeling der
begrooting, op het standpunt der collec
tieve veiligheid.
Immers:
onze veiligheid en onze zelfstandigheid
hangen ook af van onze samenwerking
met andere landen.
Onze weermacht moet op het oogenblik
v/orden beschouwd als een apparaat ter
verdediging van het recht. Een weermacht
is op het oogenblik erkende de heer
Albarda noodzakelijk met het oog op dat
doel. Dit beteekent echter niet, dat daar
om aan elke defensiebegrooting steun
moet worden verleend: de sociaal-demo
craten willen beoordeelen, of het apparaat
beantwoordt aan hét systeem der collec
tieve veiligheid en of de gelden goed wor
den besteed. Dit nu ontkende hij, omdat
een zuinige, sobere besteding van 's lands
gelden niet plaats heeft. Vooral de vloot
is te duur; er zijn te veel hooge officieren
en daarom vraagt men in marine-kringen
steeds om kruisers. De heer Albarda meen
de, dat er rationeele bezuiniging mogelijk
Ls op ons defensie-apparaat, en dat men
een goede weermacht kan krijgen zonder
de plannen tot diensttijd-verlenging en
contigentsverhooging, welke de Regeering
zich denkt. Krachtig verzette ir. Albarda
zich tegen het systeem van overtroeven,
dat volgens hem thans aan den gang is.
Er moeten, ook financieel, grenzen worden
in acht genomen. En daarom zeide hij de
regeeringsplannen pas te kunnen beoor
deelen, wanneer ze volledig, ook in hun
financieele gevolgen, bekend zouden zijn.
Op grond van deze redeneering verklaar
de de heer Albarda, dat de sociaal-demo
craten tegen de begrooting zullen stem
men; voor dit defensie-beleid kunnen zij
geen verantwoordelijkheid dragen.
Dit deel der rede van den heer Albarda
bracht dus niet de verrassing, die sommi
gen er van hoopten: het stemmen voor de
begrooting. Zij bevatte echter wel dc er
kenning. dat Nederland een weermacht
noodig heeft, binnen het kader van het
streven naar collectieve veiligheid. En, con
creet, bracht zij daarna bovendien nog
wat anders. Toegevend dat de Indische
vloot versterking behoeft, en zich op het
standpunt plaatsend, dat daarbij boven
kruisers de voorkeur moet worden gege
ven aan een kleine vloot met een goed
luchtwapen, verklaarde de heer Albarda.
dat de sociaal-democraten zullen stemmen
voor wetsontwerp No. 115, dat mede aan
de orde is, en dat gelden aanvraagt voor
de versterking der vloot in 193?, een ver
sterking met 2 jagers, 4 onderzee-booten en
18 vliegtuigen (12 zee-verkenners en 6
bommenwerpers)ook de gelden voor 6
reeds in het loopsnde jaar bestelde vlieg
tuigen worden op dit ontwerp aange
vraagd. De heer Albarda verklaarde, dat
deze plannen geheel passen in de socialis
tische opvatting, dat een weermacht
noodzakelijk is ter voldoening aan onze
Volkenbonds-verplichtingen.
Volgende week voortzetting.
HAGENAAR.
