De Engelsche Koning
in tweestrijd
De plechtigheid
bij het Prinselijk huwelijk
74e Jaargang
VRIJDAG 4 DECEMBER 1936
No. 23527
OFFICIEELE KENNISGEVING
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
lit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS
Regeling van den dienst in de Groote Kerk
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens (postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque, en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4* portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.t
HAVENGELD.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
rengen ter kennis van belanghebbenden,
at zij, die het havengeld over 1937 bij wijze
an abonnement vooruit willen voldoen, zich
aartoe onder overlegging van geldige meet-
rieven kunnen aanmelden iederen werk-
ag van 1012 uur v.m. en 2'/ii'/t uur
,m., behalve Vrijdag en Zaterdag, ten kan-
ire van den Markt- en Havendienst (Waag-
ebouw). Overlegging der meetbrieven kan
chterwege blijven indien dit reeds eerder
eschiedde, mits het laadvermogen van het
aartuig daarna niet Is veranderd. Zij, die
edurende 1936 het havengeld bij wijze van
bonnement betaalden en het abonne-
tentsgeld voor 1937 niet vóór 16 Januari a.s.
ebben voldaan, zullen onherroepelijk het
g. „reis"-tarief verschuldigd zijn, ook voor
e reeds gedane reizen, tenzij bij het bin-
enkomen in het Havengebied alsnog het
bonnement wordt betaald.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 4 December 1936. 3310
Het Sportfondsenbad.
De bouw te Amersfoort is
thans gegund.
Een goed voorbeeld voor Leiden.
Men schrijft ons:
De bouw van het Sportfondsenbad te
Lmersfoort is gisteren gegund en wel aan de
irma Hoogevest aldaar voor f. 57.000. terwijl
Ie technische installatie in totaal f. 17.830
ordert.
Voor Leiden zijn deze cijfers van bijzonder
lelang, omdat de ontworpen inrichting te
Lmersfoort gelijk is aan het overdekte ge-
Ieelte van het Leidsche Sportfondsenbad en
laarmede bewezen is, dat de lage stichtings-
:osten inderdaad juist geraamd zijn en dat
iet absoluut niet noodig is voor een over-
lekte zweminrichting momenteel meer uit
e geven.
Ook te Amersfoort moet geheid worden.
De inrichting, zoowel hier als daar, bevat
en 25 X 12 Meter bassin, dat bij wedstrij-
len geheel diep gemaakt kan worden, zoo-
lat men voor het houden van zwem- en
raterpolo-wedstrijden een prachtig wed-
trijd-terrein ter beschikking heeft, zooals
o.a. het vorige jaar te Venlo bleek. De over
dekte inrichting te Venlo bezit n.l, even
eens een bassin van die afmetingen. Zoo
wel van Hollandsche als van Duitsche zijde
waren de spelers, die het vorige jaar te
Venlo den waterpolo-wedstrijd Kikvorschen
(officieus Nederlandsch Zevental)West
Duitschland speelden, verrukt over de af
metingen van dit bassin.
De inrichting bevat voorts 74 vaste kleed
kamertjes en twee gemeenschappelijke
kleedkamers, elk voor 38 personen, zoodat
de capaciteit, welke 200.000 a 250.000 baden
per jaar bedragt, voorloopig meer dan vol
doende is.
De aantrekkelijkheid van het overdekte
gedeelte van het Leidsche project ligt vooral
ook hierin, dat het gemakkelijk en met be
trekkelijk geringe kosten uit te breiden is
door bijbouwing van een flink afzonderlijk
bassin, terwijl dan het thans ontworpen
bassin van 25 Meter permanent diep zal
blijven. Hiertoe zal worden overgegaan, zoo
dra de levensvatbaarheid te Leiden geble
ken is.
Van zeer groote beteekenis is voorts, dat
het Sportfondsenbad-Leiden ook een bui
ten-inrichting zal bevatten. Begonnen
wordt met een bassin van 50 Meter lengte.
Natuurlijk is daarvan een gedeelte ondiep,
doch het ontwerp is zóó gemaakt, dat des
zomers voor wedstrijden het water van het
binnen bassin in het buiten-bassin over
gebracht wordt, zoodat de L.Z.C. of andere
wedstrijdgevende vereeniging de beschik
king over een wedstrijdbaan van 50 Meter
heeft. Op het keerpunt op het ondiepe ge
deelte van het bassin is de diepte dan circa
1.35 Meter. Dit opent voor de Leidsche
zwemsport mooie perspectieven o.a. zouden
in dit bassin nationale wedstrijden georga
niseerd kunnen worden; er is voldoende
ruimte voor de plaatsing van tijdelijke tri
bunes.
De combinatie van overdekte en open
lucht-zweminrichting heeft bovendien dit
aantrekkelijke, dat des zomers de abonne
menten zoowel in de eene als in de andere
inrichting geldig zijn en de zwemmers op
regenachtige, koude zomerdagen, die in ons
Hollandsche klimaat helaas maar al te vaak
voorkomen, in een goed verwarmde zwem-
zaal de zwemsport kunnen beoefenen.
Bovendien wordt het water van het bul-
ten-bassin in den vroegen zomer verwarmd,
zoodat het zomer-seizoen voor de Leidsche
zwenjmers in alle opzichten aangenaam
zal zijn.
Het spreekt van zelf, dat de lage stich-
tingskosten, welke te danken zijn aan de
ervaring van „De Sportfondsen" bij bouw
en exploitatie van zoovele andere Sport-
fondsenbaden, mede van invloed zijn op de
tarieven. Waar de opzet van het Sportfond
senbad zoodanig is dat men er mee tevre
den is, wanneer de exploitatiekosten gedekt
worden, kunnen de tarieven laag zijn. Zoo
zullen kinderbaden voor 10 cent verstrekt
worden.
Indien de Gemeenteraad a.s. Maandag
het garantie-besluit aanvaardt, wordt, zoo
dra de goedkeuring van Gedeputeerde Sta
ten is afgekomen, onmiddellijk met den
bouw begonnen.
Men hoopt, dat het open-bassin vóór den
aanvang van het zomer-seizoen 1937 gereed
komt en dat de Overdekte in September
1937 in bedrijf kan worden gesteld.
Koning Edward VIII.
Mrs. Simpson.
N&g is het pleit in Engeland niet beslist. De Koning staat voor
de moeilijke keus: volgen van zijn hart of volgen van den har
den plicht van souverein van het uitgestrekte Engelsche impe
rium, dat de troon tezamen bindt. Een tusschenweg schijnt
uitgesloten.
De beslissing is nog niet gevallen, doch momenteel is de toe
stand zoodanig dat abdicatie ten behoeve van den Hertog van
York het meest waarschijnlijk lijkt. Doch zoolang niet is beslist,
blijft de kans op behoud voor het Engelsche wereldrijk van zijn
„Prince Charming" op den koningszetel. Pressie in die richting
schijnt zeer zwaar te worden geoefend.
(Speciale berichtgeving).
Naar wij vernemen zal de gang van den
dienst in de Groote Kerk te Den Haag,
waar het huwelijk van H. K. H. Prinses
Juliana en Z. D. H. Prins Bernhard plechtig
zal worden ingezegend, waarschijnlijk als
volgt zijn geregeld:
Te ongeveer 11,40 zal het Prinselijk Paar
bij den ingang der kerk, aan de zijde Rl-
viervischmarkt, worden ontvangen.
Van het oogenblik af dat de Prinses en
de Prins het Stadhuis zullen hebben verla
ten, zullen de klokken van de Kerk begin
nen te luiden. Terwijl het orgel speelt zul
len Prinses en Prins, gevolgd door bruids
jonkers en bruidsmeisjes en de vorstelijke
personen, het Bedehuis binnen gaan.
De gemeente zal zich van haar zetels ver
heffen, totdat het Prinselijk Paar en de
officieele personen de voor hen bestemde
plaatsen zullen hebben ingenomen.
Daarna zal prof. Obbink, die de leiding
heeft, den zegen uitspreken.
De Motet- en Madrigaalvereeniging on
der leiding van Sem Dresden, zal hierna
zingen, gevolgd door gemeenschappelijken
zang.
De zang der gemeente zal worden ge
steund door de Koninklijke Zangvereeniging
„Excelsior".
Dan zal prof. OBbink voorgaan in gebed
en een gedeelte lezen uit de Heilige Schrift,
Wanneer de gemeente heeft gezongen volgt
een preek. Als deze ten einde is zal de voor
ganger het huwelijksformulier voorlezen.
Terwijl het Paar zich van zijn zetel zal
verheffen, zal aan den Prins de volgende
vraag worden gesteld: „Bekent Gij voor
God en deze Zijne Heilige gemeente, dat Gij
genomen hebt en neemt tot uw wettige
huisvrouw Juliana Louise Emma Maria
Wilhelmina. hier tegenwoordig, Haar belo
vend dat Gij Haar nimmer zult verlaten,
Haar lief te hebben en trouw te onderhou
den als een trouw en godvruchtig man aan
zijn wettige vrouw schuldig is, dat Gij ook
heilig met Haar leven wilt. Haar trouw te
zijn en geloovende in alle dingen overeen
komstig het Heilige Evangelie?
Aan de Prinses zal de volgende vraag
worden gesteld:
Bekent Gij voor God en deze "Zijne Hei
lige Gemeente, dat Gij genomen hebt en
neemt tot Uw wettigen man Bernhard
Leopold Friedrich Eberhard, Julius, Kurt,
Karl, Gottfried, Peter, hier tegenwoordig,
en belooft Gij Hem gehoorzaam te zijn,
Hem te dienen en te helpen, Hem nimmer
te verlaten, heilig met Hem tc leven. Hem
trouw te zijn en geloovend in alle dingen,
geiijkerwijs een vroom en trouw huis
vrouw haar wettigen man schuldig is,
overeenkomstig het Heilige Evangelie?
Wanneer deze vragen bevestigend zijn
beantwoord zal het Paar neerknielen.
Ds. W, E. Weiter zal dan de zegen uit
spreken. Terwijl het Paar in geknielde
houding ligt, zingt de Gemeente Ps. 134 4
,Dat 's Heeren zegen op U daal".
Uit de handen van ds. Weiter ontvangt
het Paar den Bijbel.
Hierna volgt koorzang van de motet- en
madrigaal vereeniging en dankgebed,
waarna met het uitspreken van den
Apostolische zegenbede de dienst zal wor
den beëindigd.
Het A.N.P. meldt het volgende:
De versiering van het Stadhuis vordert
goed. De voorgevel wordt in renaissance
stijl opgetrokken, waarmede men heden
begonnen is.
Naar men weet. zullen Prinses Juliana
en Prins Bernhard het stadhuis niet dooi
den „trouwingang" betreden, maar dooi
den hoofdingang tegenbver de Nieuw-
straat.
Een serre van spiegelglas 14 meter lang)
en rijkelijk versierd, zal hier geplaatst
worden. Bovendien komt er een rood flu-
v/eelen baldakijn voor den ingang.
Voorts zullen de beide vensters van de
trouwkamer en de vensters op de eerste
verdieping daarboven een bijzondere ver
siering krijgen met bloemen en initialen
van Koningin en Vorstelijk Paar.
Inhalen of voorbijrijden
van trams.
In welk geval dit w 1 en wanneer dit
niet links mag plaats vinden.
De commissaris van Politie verzoekt ons
opname van het volgende:
Een belangrijke verandering door de
laatste wijziging van het Motor- en Rij
wielreglement is, dat men thans in be
paalde gevallen een tram aan de linker
zijde mag inhalen of voorbijrijden. Dit Is
echter niet onder alle omstandigheden ge
oorloofd en het is juist om hierop de aan
dacht te vestigen dat eenige bespreking
aan het passeeren van trams is gewijd.
Beginsel is, dat men een r ij d e n d e
tram rechts inhaalt en voorbijrijdt. Uiter
aard is zulks echter weer verboden als de
ruimte aan de rechterzijde ontbreekt, door
dat de aanwezigheid van voetgangers, wiel
rijders of een andere oorzaak op het ge
deelte rechts naast de tram, waar de weg-
breedte voldoende is, zich daartegen ver
zet. In dat geval mag men ook een tram
niet links inhalen en voorbijrijden, omdat
het weggedeelte rechts van de tram breed
genoeg is om aldaar te passeeren. Met
andere woorden: het rijverkeer blijft ach
ter de tram.
Men mag slechts een rijdende tram links
inhalen en voorbijrijden als de wegbreedte
rechts van de tram tot passeeren onvol
doende ls. Er wordt echter op gewezen, dat
dit links voorbijrijden weer verboden is,
als het uit tegengestelde richting komend
verkeer daardoor zou worden gehinderd of
belemmerd. Is er derhalve een tegenligger,
dan mag het niet.
Ook al zou de wegbreedte rechts van de
tram onvoldoende zijn om voorbij te ko
men aan die zijde, en al zou er geen tegen
ligger zijn, haalt dan nog geen tram in en
lijdt dan nog geen tram voorbij aan de
linkerzijde, wanneer de voorbij te rijden
tram een groote lengte heeft. De snelheid
van de tram gevoegd bij de afmetingen
maakt dat ge als regel bij het begin uwer
handeling niet kunt beoordeeien, wat u
halverwege het passeeren van de tram of
bij het eind daarvan wedervaren zal. Doet
het ook niet, zelfs niet ten aanzien van de
z.g- stadstram, in bochten of op vereeni-
gingspunten van wegen of bij het naderen
daarvan. Ge zoudt de veiligheid ernstig in
gevaar kunnen brengen en met den straf
rechter in aanraking komen.
Ten aanzien van stilstaande trams ls
eveneens principe, dat het voorbijrijden
rechts geschiedt. Wanneer een tram stil
staat voor het uit- of instappen van pas-
sagieis. zal men de tram echter alleen dan
lechts mogen passeeren, wanneer er aan
die zijde een vluchtheuvel ligt of 'n tram-
beambte aan het wegverkeer het teeken
tot doorrijden geeft. Links mag men weer
niet de tram voorbijrijden, wanneer ex ter
rechterzijde voldoende wegbreedte is; ook
in dit geval geeft niet de beschikbare weg-
ruimte den doorslag, doch wel de aan
wezige wegbreedte. Wanneer het passeeren
links geoorloofd zou zijn, moet zulks nog
achterwege blijven, wanneer daardoor het
verkeer uit tegengestelde richting gehin
derd wordt. Laat het links voorbijrijden
van een stilstaande tram ook achterwege
op of bij hoeken van straten, in bochten
of wanneer de tram een groote lengte
heeft.
Uit het bovenstaande kan volgen dat de
vrijheid niet onbeperkt is. Voornamelijk
bestuurders van motorrijtuigen dienen er
zich rekenschap van te geven, dat het niet
overal en onder alle omstandigheden ge
oorloofd is een tram links in te halen of
voorbij te rijden en dat het inhalen of
voorbijrijden vooral van intercommunale
tramtreinen in een benauwde binnenstad
wel eens fatale gevolgen zou kunnen
hebben
Mijdt smalle straten met tramsporen,
voor zoover dit mogelijk is, wanneer ge
niet achter een tram wenscht te wor
den opgehouden. Rijdt in beide rich
tingen op het Levendaal, inplaats van
op de Hoogewoerd
CHR. DEM UNIE.
In „Patrimonium" hield ae afdeeling II
der Chr. Dem. Unie een goed bezochte
ledenvergadering.
De voorzitter, de heer J. Noppe, opende
de bijeenkomst en wekte alle leden op tot
een krachtige en tevens ook een waardige
wintercampagne.
Spr. stond stil bij de beginselverklaring
der C.D.U., want richten wij onzen strijd
naar dat beginsel, aldus spr., dan zal niets
ons kunnen vernielen.
Nadat de agenda voor de algemeene
vergadering behandeld was, werden de af
gevaardigden naar 't a.s. congres gekozen,
te houden op 11 en 12 Dec. te Amsterdam.
Gekozen werden de heeren C. G. Perfors
Sr. en J. Noppe.
Voorts werd het concept-verkiezingspro
gramma behandeld en aangenomen.
Daarna volgde nog de verdeeling van
enkele bestuursfuncties, waarvan de uit
slag was: C. G. Perfors, 2e voorz.L. Plug
secr., Rijnsburgersingel 15; I. v. d. Reyden,
penningm. en J. Wels, algemeen adjunct.
De heer C. G. Perfors sloot dezen avond
met dankzegging.
BINNENLAND.
De plechtigheid in de Groote Kerk, ter ge
legenheid van het Prinselijk huwelijk.
(Ie Blad).
Op 7 December zal Prins Bernhard te
Amersfoort als officier beëedigd wor
den. (Ie Blad).
De sportvlieger M. A. G. van der Leeuw
met z'n toestel in de Waalhaven ge
stort en verdronken. (3e Blad).
Critiek der Tweede Kamer op het voorstel
tot herberekening der Indische pen
sioenen. (Binnenland, 3e Blad).
De begrooting van Waterstaat; memorie
van antwoord aan de Tweede Kamer.
(3e Blad).
Bijzonderheden omtrent de malversaties te
Alkmaar. (Gemengd, 3e Blad).
De overval op een geldauto te Amsterdam;
2'/j jaar geëischt tegen een der ver
dachten. (Rechtzaken, 3e Blad).
Spiritistische fwendel te Den Haag ont
maskerd. (Rechtzaken, 3e Blad).
De moord te Opende; 8 jaar geëischt tegen
den derden verdachte. (Rechtzaken,
3e Biadi.
Ons Parlementair Overzicht. (3e Blad).
Droevig verdrinkingsgeval met doodelijken
afloop tusschen Noordwijk aan Zee en
Noordwijkerhout. (Omstreken, 2e BI.)
BUITENLAND.
Nog geen beslissing in de Engelsche crisis
gevallen. (3e Blad en Tel., Ie Blad).
Bekenden Duitschers hun Duitsche natio
naliteit ontnomen. (Buitenland, le BI.)
Worden de ChineeschJapanschc betrek
kingen afgebroken? (Buitenland en
Tel., le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
SPEELTUIN VEREENIGING
„NOORDERKWARTIER".
Viering van het St. Nicolaasfeest.
De Speeltuinver. „Noorderkwartier" heeft
haar St. Nicolaasfeest gevierd in de groote
zaal van Zomeriust. De stemming zat er
bij de kinderen al gauw in, zoodat reeds
voor de opening er verscheidene St. Nico-
laasverspes werden gezonden, onder leiding
van mej. W. Simonis, die op de piano bege
leidde.
De voorzitter, de heer J. Guldemond
heette vervolgens de ouders en kinderen
van harte welkom.
Hij bracht naar voren, dat het door de
werkloosheid voor het bestuur een zware
taak is geweest het St. Nicolaasfeest toch
te doen plaats hebben Spr. deed voorts
een beroep op aller medewerking in ver
band met het a.s. 10-jarig bestaan der
vereeniging. waarvoor het volgende jaar
groote plannen bestaan.
Tevens sprak hij zijn dank uit aan de
dames .en heeren voor de thans verleende
medewerking, in het bijzonder tot de firma
v. Oord, voor het beschikbaar stellen van
krentebollen, welke woorden door de kin
deren met luid applaus werden begroet.
Nadat hij allen een genoeglijken avond
had toegewenscht, werd opgevoerd het too-
neelstukje in 3 bedrijven „Het levendige
beeld", dat keurig en vlot werd gespeeld.
Jammer dat de tooneelverandering wat
lang duurde; intusschen werden aan de
kinderen tractaties uitgereikt.
Tenslotte kwamen St. Nicolaas en Zwarte
Piet op bezoek. Nadat St. Nicolaas had
verteld over zijn moeilijke reis naar „Noor
derkwartier", liet hij verschillende kinde
ren bij zich komen, de een kreeg een be
risping en een ander een pluimpje.
Toen hij afscheid had genomen, werd
begonnen met het tooneelstukje in een be
drijf „Een blijde dag", dat veel bijval had.
De regie berustte bij den heer De Water
en was bij hem in goede handen.
Nadat nog verschillende versnaperingen
waren rondgediend, gingen de kinderen
met hun ouders voldaan huiswaarts.
Bestuur, ouders en kinderen kunnen met
groot genoegen op dezen avond terugzien.