TOPIi Een landgenoot als. vrijwilliger in Spanje LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad Maandag 16 Noyember p li K AAN V I T A M I N E N De strijd in Spanje jUA fjz potvis palj& Wat hij beleefde als miliciano 'LN/T EN IITTEREN, GEMENGD NIEUWS VRAGENRUBRIEK BLUE BAND 29 5ECn.,i =fg5 2261 dngez. Mei) VI. Op een vliegveld. Vliegtuigen gaan een steeds grooter wor dende rol spelen in ons leven, zy brengen door de razende snelheid, waarmee zij van het eene land naar het andere kunnen vliegen, de volken tot elkaar maar laten zich in een oorlog, waarbij het er om gaat menschen te vernietigen, even gewil lig gebruiken. Ik had in Madrid vriend schap gesloten met een Italiaansch inge nieur, die werkzaam was op het regeering.; - vliegveld Barajas, ten Noorden van de hoofdstad. Met medewerking van hem slaagde ik er in een bezoek te brengen aan ■het vliegveld en te zien wat voor stalen vogels de regeering had. Alle vreemdelin gen, die wat met den vliegdienst te maken hadden, sliepen in een groot hotel in Ma drid. De leiding had hen dus allen bij elkaar en hoefde, wanneer er iets te doen was, nooit te zoeken. De piloten, die de regee ring in dienst had, waren meest vrijwilli gers, die uit alle deelen van Europa, ja zelfs uit Engeland en Amerika samen ge komen waren. Ik ontmoette Fransche, Russische, Engelsche, Italiaansche en Ame- rikaansche vliegers, die in Spanje gekomen waren om voor hun ideaal te vechten. Maar ik zal U beschrijven wat ik op één der vlieg velden gezien heb. Des morgens om half zeven gingen wij met een autobus naar Barajas. Het terrein ligt een eind buiten Madrid. Met de auto deden wij er net een half uur over. Het vliegveld is geheel in gesloten tusschen de heuvels en bergen. Het is een zeer groot terrein. De hangars en de hotels ontdekte ik eerst, toen ik er vlak voor stond, zoo was alles met de om geving in overeenstemming gebracht. Dui delijk bleek hieruit, hoeveel men met verf en camouflagemateriaal kan verbergen. Vooral van uit de lucht waren de gebou wen zooals de vliegers zelf vertelden, heel moeilijk te vinden. De groote hangar was echter te klein voor de vele vliegtuigen. Hierdoor en ook omdat door een eventueel bombardement niet alles ineens vernield zou worden, waren de vliegtuigen voor het grootste deel over het geheele terrein ver spreid opgesteld. De meeste toestellen, die op dit vliegveld stonden, waren de Ameri- kaansche Douglas-machines. Het bleek mij, hoe gemakkelijk zoo'n verkeersvliegtuig in een snellen bommenwerper om te bouwen is. Boven de cockpit was een glazen koe peltje gebouwd, waaruit een mitrailleur zijn loop naar buiten stak. Ook aan weers zijden van het vliegtuig, uit de geblin deerde raampjes, kon en werd bij even tueel gevaar geschoten. De vliegtuigen namen verder vier groote bommen van ongeveer 1.20 meter lengte en veertig a vyf - tig kleine bommen van 40 centimeter mee. 'Door een gat, dat in den bodem gezaagd was, werden deze vernielingsapparaten eenvoudig naar beneden geworpen. Het is te begrijpen, dat men in een vliegtuig bij een bombardement bij lange na niet veilig is. De dunne wand biedt den kogels geen enkelen tegenstand. Alleen de snelheid moet de vliegers en de overige bemanning redden. Sommige machines waren geheel doorzeefd met kogelgaten. Ook de propel lers vertoonden wonden, die door de projec tielen veroorzaakt waren. Naast de Douglas- toestellen, die voor het grootste deel af komstig bleken te zijn van de Spaansche luchtvaartmaatschappij, stond er nog een aantal vliegtuigen, die van den beginne af als gevechtsvliegtuigen waren bestemd. Het waren hoofdzakelijk Fransche vliegtuigen, die de regeering reeds voor het uitbreken van den oorlog in dienst had genomen. Zoo'n groote bommenwerper van dichtbij gezien is een indrukwekkend gezicht. Goed (bemand en bewapend, maken deze vlie gende forten heel wat klaar. Zeven man gaan er mee wanneer een excursie gemaakt wordt. Twee piloten zitten achter elkaar. Voor aan het vliegtuig, geheel in de punt, bevindt zich een mitrailleur-koepel. De man hierin heeft een onbelemmerd uitzicht naar voren, naar beneden, naar boven en naar de beide zijden. Vlak achter de bestuurders steekt nog een glazen koepeltje boven het vliegtuigdak uit. Hierin zit een mitraillist, die hoofdzakelijk aanvallen van achteren en van boven moet afslaan. Onderaan het vliegtuig ja lezers wij zijn er nog niet bij de beschrijving is een luik gemaakt, waarop in geval van nood een derde schutter kruipt. Bij gevaar laat hij zich door middel van een handel uit het vliegtuig zakken en heeft dan rondom zich alle vrijheid, die hij wenscht om zijn 'kogels weg te jagen. In het vliegtuig bevindt zich verder nog een man die de bommenrekken op het juiste moment leegstort. Vier handles stellen hem in staat om in een oogenblik veertig kleine bommen naar beneden te sturen om hun moorddadig werk te gaan verrichten. Vier groote bommen, onder de vleugels opge hangen, zijn bestemd voor grootere "en! stevig gebouwde doelen. Er gaat nog een mecano mee, die zoolang er niets aan het vliegtuig hapert, meehelpt door met een machinegeweer uit een raampje aan de linker- of rechterzijde te schieten. Onnoo- dig lijkt het mij na de opsomming van de bewapening van een dergelijk toestel te vertellen hoeveel kwaad gedurende één tocht veroorzaakt wordt. De jagers en ver kenners van de regeering waren vliegtuigen van allerhande merken en makelij. Er waren zeer goede, nieuwe toestellen bij, die een ontzettende snelheid ontwikkelen. Twee machinegeweren die door den pro peller schoten, zorgden dat zij behoorlijk van zich af konden bijten. Er waren echter ook „kistjes" zooals my een vlieger ver telde, die totaal verouderd waren. Ik infor meerde bij dezen vlieger, die uiteraard goed op de hoogte was met de vliegtuigen zoo wel van de regeering als van de nationalis ten, wat voor toestellen en piloten de laat- sten bezigden. Hij weifelde geen moment met zijn antwoord. De bommenwerpers, die de fascisten gebruikten, zijn alle nieuwe Duitsche toestellen uit de Juncker-fabrie- ken. De Junckers zijn na het begin van den oorlog naar Spanje gebracht, want voor dien tijd zag men ze hier niet. De beman ning van de bommenwerpers bestaat ge heel uit Duitschers. Verder worden ook veel Duitsche Henckel-machines gebruikt. De jagers van de nationalisten zijn meestal uit Italiaansche fabrieken afkomstig en in den laatsten tijd gebouwd. Ook deze toe stellen zijn na den oorlog in de handen van de rebellen gespeeld. Op mijn vraag of de vliegers van de nationalisten ook vrijwilligers zouden zijn, antwoordde hij ontkennend. Hij wist uit zeer goede bron van collega's uit Italië, dat zy naar Spanje gestuurd waren. Met de Duitschers was het volgens hem hetzelfde. Een en ander klopt wonderlijk wel met mijn eigen bevindingen. De vliegtuigen, die ons aan het front bij Toledo bombardeerden, herkende ik direct als Duitsche toestellen. Aan den vorm is het niet moeilijk om deze vliegtuigen te identificeeren, daarvoor zien wij ze teveel in Holland. Als overtuigend bewijs van Duitsche hulpzending kan daarnaast nog wel het vliegtuig genoemd worden, dat op Barajas stond. Een Duitsche piloot, die zoo uit zijn vaderland kwam, was bij vergis sing op het regeeringsvliegveld gedaald. Wat er met den man geschied is, kan ik niet vetrellen doch wel weet ik, dat de nationalisten menigmaal boven hun hoof den zijn Juncker hebben zien zweven met zijn gevaarlijken inhoud. Een en ander werpt wel een schril licht op den toestand. De Spaansche burger oorlog wordt in de lucht niet door de Span - jaarden, maar hoofdzakelijk door buiten landers uitgevochten. Den dag, waarop ik op het vliegveld was. waren des morgens drie regeeringsbommenwerpers opgestegen. Van het vliegveld Getafe zouden vijf jagers meegaan om hun aanval op den vijand te dekken. Welgemoed waren de twintig vlie gers des morgens uit ons midden wegge gaan om hun parachutes om te gorden. Werklieden hadden fluitend de bommen onder de toestellen bevestigd. Tegen den middag kwam er één toestel terug. De twee anderen hadden schipbreuk geleden. Eén was naar beneden geschoten door afweer- l geschut van de fascisten, het andere was er zoodanig door vernield, dat het vlak achter het front een noodlanding moest maken, die door den toestand van het terrein mis lukt was. Twee regeeringsvliegtuigen min der, veertien dappere kerels dood of ver minkt Vliegenier zijn In tijd van oorlog is een zeer riskant baantje. In de hangar was men druk bezig de beschadigde toestellen te herstellen. Aan flarden geschoten roeren, doorzeefde pro pellers. lek geschoten benzinetanks, alle mogelijke gebreken moesten hier opge knapt worden. De regeering had zeer goede technici in dienst die van den vroegen mor gen tot den laten avond werkten om te herstellen, wat kapot gemaakt was., „Verboden te rooken" stond er met groote letters tegen de muur van de hangar geschilderd. Met brandende sigaretten lie pen de mecanos onder en door de machi nes. Typisch volk toch die Spanjaarden. Zij trekken zich van het een of andere drei gende gevaar geen steek aan. Madrid bedreigd? Nadat aanvankelijk van weerszijden slechts werd bericht over afgeslagen aan vallen, natuurlijk gepaard met het bezigen van uitdrukkingen als „met groote ver liezen" etc., schijnt gisteren voor de na tionalisten weer succes te hebben gebracht. Herhaaldelijk zijn Zaterdag en Zondag luchtbombardementen boven Madrid uit2 gevoerd, terwijl de artillerie der rechtschen hevig de stellingen der regeeringstroepen beukte. Daarop schijnt een aanval te zijn ingezet. Het groote hoofdkwartier van de nationalisten deelde gistermiddag vier uur mede, dat drie afdeelingen van den linkervleugel van het leger van Varela de Manzanares over waren ge trokken en den vijand uit zijn stellin gen hadden verdreven. De drie colonnes zetten hun op- marsch voort en de Noordwestelijke sector zou tegen het vallen van den nacht bezet zijn, aangezien de grootste tegenstand der regeeringstroepen was gebroken. In een radiorede heeft generaal Queipo de Llano de mededeeling van het hoofd kwartier toegelicht. Hij verklaarde nog een telefonisch onderhoud te hebben ge had met generaal Franco, die hem mee deelde. dat de rechtsche troepen de straten van Madrid waren binnengedrongen. Van regeeringszijde is sinds gistermor gen slechts een nietszeggend communiqué uitgegeven. 40 000 man zouden thans Madrid recht streeks bedreigen. De Russische hulp. Bij voortduring houden de berichten aan over het buit-maken van Russische wape nen en over de aanwezigheid bij de regee ringstroepen van Russische officieren Zelfs verluidt het volgende: De sovjet-vertegenwoordiger bij de roode Spaansche regeering te Barcelona moet aanwijzing hebben gqkregen, ervoor te zorgen, dat de Catalaansche sovjet-repu bliek wordt uitgeroepen. Te Moskou zou daarop officieel de inlijving van Catalonië in de unie der sovjet-republieken bekend worden gemaakt benevens het besluit van Moskou, met alle middelen Catalonië als een onderdeel van den sovjet-staat te ver dedigen. Op een waarschuwing van den volks commissaris van oorlog. Worosjilof, tegen dit voornemen in het politiek bureau te Moskou zou geantwoord zijn. dat Moskou zich reeds tezeer in Spanje heeft vastge legd. dan dat het zich thans nog zonder nadeel voor zijn wereld-revolutionnaire plannen uit Spanje zou kunnen terug trekken. Maar dit geven wij slechts onder het grootste voorbehoud. Officieele berichten melden, dat een nationaal Spaansch oorlogsschip het Rus sische motortankschip „Sojus Vodnlkov S.S.S.R.", dat naar gemeld werd, op weg was naar Spanje, met een lading munitie, heeft aangehouden. De „Sojus Vodnikov S.S.S.R." is, naar gemeld wordt, geïnter neerd in een Marokkaansche haven, nml. Ceuta. MENDELSSOHN'S STANDBEELD VERNIELD. Naar Havas uit Leipizig meldt, is het mo nument, dat daar in 1892 is opgericht ter eere van den grooten componist Mendels sohn Bartholdy van zijn voetstuk gehaald en in stukken geslagen. Deze daad Is karakteristiek voor de vijandschap van het nationaal-socialisme tegen alles, wat zou kunnen worden uitge legd als een „eerbewijs aan den geest van een niet-Ariër". Dit vandalisme heeft in talrijke artis tieke en literaire kringen hevige opwin ding veroorzaakt. o TIJDSCHRIFTEN. zouden wij den automobilist we' wiiien toeschreeuwen, die 'n auto gaat voorbijrijden, welke op zijn beurt al bezig is een voorrijder in te halen, t Nieuwe voorschrift zegt immers: GEEN DRIE WAGENS NAAST ELKAAR Maandblad voor Hedendaagsehe Muziek. In de November-aflevering van het Maandblad voor Hedendaagsehe Muziek" schrijft Alexander Jemnitz over „Muziek en prae-historisch onderzoek".Voorts wordt gepubliceerd een verslag der lezing, gehou den door dr. Leonhard Deutsch uit Am sterdam over „Was ist Musik und wie ist sie zu erreichen?". José Rodriguez Lopez brengt een Zuïd-Afrikaansche correspon dentie. Als muzikale bijlage ditmaal Adama van Scheltema's „Verloren", gecomponeerd door Siem Pluister. Het Novembernummer van het „R.-K. Bouwblad" is geheel gewijd aan kerkhoven. De inhoud is: Onze kerkhoven. De tuin der ijdelheden. Een begraafplaats op Ameland. WEEKBLADEN. Het 14 November-nummer van de „We reldkroniek" vangt aan met een geïllu streerd artikel over Brazilië. Een pagina is gewijd aan Trudi Schoop danst „Die blonde Marie". Een interessant artikel is geschreven over de Notre Dame. Sprint heeft het ditmaal over de vreugd van het zweefvliegen. De filmwereld schrijft over Elisabeth Bergner. SIGARENWINKEL UITGEBRAND TE GORINCHEM. De eigenaar op het laatste oogenblik gered. In den nacht van Zaterdag op Zondag omstreeks half drie ontdekte een surveil- ieerende agent van politie dat er in de si garenwinkel van den heer W. Vervoorn aan den Langendijk te Gorinchem, brand was uitgebroken. De eigenaar, die alleen thuis was en op de bovenverdieping sliep, kon het huis niet meer langs den gewonen weg verlaten. Inmiddels was een andere politie man toegeschoten en de beide agenten konden door het aangrenzende perceel den heer Vervoorn met behulp van een ladder en door een brandluik uit zijn benarde po sitie bevrijden. Onmiddellijk nadat de heer Vervoorn het brandende perceel verlaten had, sloegen de vlammen uit het dak, zoo dat de heer V. zijn leven te danken heeft aan het kordate optreden van de beide agenten. Aangezien er voor de aangrenzende per- ceelen gevaar bestond is de brandweer on middellijk uitgerukt en heeft met 5 stra len den brand bestreden. De stoombrand- spuit heeft echter geen dienst behoeven te doen- Het perceel brandde tot den grond ioe af. Verzekering dekt de schade. Hoewel men geen zekerheid heeft om trent de oorzaak van den brand, moet deze waarschijnlijk worden gezocht in het feit, dat in den winkel een kacheltje stond te branden. De aangrenzende perceelen heb ben vrijwel geen schade gekregen. LIJK HERKEND. DOOR EEN AUTO AANGEREDEN EN GEDOOD. Zaterdagavond is de 58-jarige verba delaar P. Dekker uit Z. Scharwoude ti wijl hij op den rijksweg langs het Nooi Hollandsch kanaal te Burgervlotbrug (i nieente Zijpel fietste, door een hem ac terop rijdende auto uit Den Haag aani reden en op slag gedood. BUITENLANDSCH GEMENGD, CORRUPTIE IN BELGIË. Een directeur van het Ministerie r Onderwijs is wegens malversaties tot e bedrag van ongeveer 100.000 francs se: resteerd. o DRAMA IN EEN KAZERNE. Gisternacht heeft te Toulouse een Sen galeesch soldaat een Fransch soldaat dood en een ander levensgevaarlijk g wond. Na een hevig gevecht werd de S negalees door de wacht overmeesterd. GOUDSMOKKELARIJ OP GROOTE SCHAAL. Op het Oosterstation te Parijs zijn dr buitenlanders gearresteerd, die in hun ti dubbele bodems voorziene koffers m 600.000 franken aan gouden munten on de grens wilden smokkelen. De politie tu de drie personen gadegeslagen, toen tegen hoogen prijs probeerden goud or koopea Het lijk, dat Zaterdagmorgen te Egmond aan. zee is aangespoeld, is door de familie herkend als dat van den 19-jarigen C. Mos. uit Schevenlngen, een der slachtoffers van den loigger Sch. 179. DOOR EEN TREIN GEGREPEN EN GEDOOD. Zaterdagavond omstreeks half elf is op den onbewaakten overweg nabij de R.K. school in de Buurtschap Veldmaat, gem. Haaksbergen, de 68-jarige ongehuwde Jo hannes ten Thije door een losse locomo tief aangereden en op slag gedood. De machinist van genoemden trein be merkte een verdacht geluid voor aan de locomotief, hetwelk veroorzaakt werd door het totaal verwrongen rijwiel. Hij stopte en bemerkte de aanrijding. Terugkeerend vond hij tusschen de rails het totaal ver minkte lijk van den ongelukkige. PLOTSELING DE STRAAT OVERGESTOKEN. Zaterdagmiddag omstreeks vier uur Is op de Stroomarkt te Amsterdam een ern stig ongeluk gebeurd- Een negenjarige jongen kwam plotseling een huis uithollen cp het oogenblik. dat een vrachtauto voor bijging. De knaap kwam voor de auto en kreeg een lievigen slag van den radiator, waardoor hij een schedelfractuur opliep. In zeer zorgwekkenden toestand heeft de geneeskundige dienst het slachtoffer naar hel Binnen-gasthuis gebracht. Men vreest voor zijn leven. VAN EEN RIJDENDE TRAM GESPRONGEN. Gisteravond te kwart voor acht wilde ccn 21-jarig meisje, dat op het achterbal- con van een bijwagen van lijn 25 te Am sterdam stond ter hoogte van de Kromme Mijdrechtsstraat het rijtuig verlaten, ter wijl dit nog vrij snelle vaart had. Zij sprong mis, doch greep zich op hetzelfde oogenblik aan de leuning vast, met het gevolg, dat zij, ofschoon de conducteur onmiddellijk herhaalde malen signalen tot sloppen gaf, een 15-tal meter werd mee gesleurd, waarbij zij met haar rechtervoet tusschen treeplank en het voetpad be kneld raakte. Het lichaamsdeel bleek zóó ernstig gewond te zijn, dat het meisje, dat het ongeval aan eigen onvoorzichtigheid te wijten heeft, in het Onze Lieve Vrouwe gasthuis moest worden opgenomen. DE ZOON VAN ROOSEVELT VERLOOFD. De zoon van president Roosevelt, Fras lin Roosevelt, heeft zich verloofd met BI Dupont, een nicht van den president - den raad van beheer van het concern 1 pont de Nemours. De familie Dupont heeft de Candida van Landon bij de presidents-verkiezii krachtig gesteund en verzet zich sta krachtig tegen de maatregelen der Deal." DOOR EEN KOE AANGEVALLEN. Slager ernstig gewond. Zaterdagmiddag is de 43-jarige slager Kessels uit Hom, toen hij in een der wei landen in het gehucht De Weerd onder de gemeente Roermond naar 't vee ging kij ken. door een koe aangevallen. Na een worsteling met het wilde beest is K. tegen oen grond geslingerd, hij liep hierdoor een gecompliceerde beenbreuk op. Ernstig ge wond heeft K„ die geheel alleen was, nog kans gezien om onder het prikkeldraad door te kruipen voordat het wilde dier htm nog meer zou toetakelen. Kreunend van pijn vonden een paar voorbijgangers oen man langs den weg. Zij waarschuw den de politie, die spoedig ter plaatse was. Dr. Hustinks verleende de eerste hulp. Per ziekenauto is K„ die er slecht aan toe was, later naar het St. Laurentius-ziekenhuis overgebracht. v. E. te W. Wij meenen dat de pii van het „Voetbaljaarboekje" 40 ct. b draagt- Het is vermoedelijk wel in dl hoekhandel verkrijgbaar, evenals te Leidl bij eenige winkeliers in sportartikelen. J. G, te L. Goed laten drogen en dl nog eens witten. A. v. d. Z. te Lisse In antwoord op t vraag naar de herkomst van den na .Paardenkerkhof" te Noordwij kerhout.ta nen wij mededeelen, dat in die gemeen de geschiedenis daarvan als volgt luid De naam dateert uit den Spaanschenü en wel tijdens het beleg van Haarlem n 1572'73. Er moeten toen veel paarden n den vijand zijn doodgeschoten. In de gering van Haarlem bestond geen gelege heid de dieren te begraven. Men bracht; lijken verder weg, naar de eenzame did streek in de omgeving van Noordwijb hout. Zelfs de laatste jaren werden hij spitten voor de tuinderij in die streek o beenderen en paardenkoppen gevonöt Zelfs beweert men, dat er ook paard begraven zijn, welke werden doodgesciiob tijdens het beleg van Lelden van 25 Mei 3 October 1574. Het Paardenkerkhof" is in de omgeri van Noordwijkerhout algemeen bekeo hoewel er nu geen cadavers meer worde geborgen, zelfs In geen eeuwen meer. D. P. te L. Oorschurft komt mees' voor bij dieren, welke ln onzuivere en dol Dige stallen worden gehouden, maar w™ ook aangetroffen bü dieren, welke een goede stalling hebben. Aan den oorwortel en in de gehoorgang ontstaat vuil. oorwas of oorsmeer genaao Hierin nestelt zich een mijt. vermena vuldigt zich snel. waardoor het geheele soms in 4 a 5 dagen vol korsten zit en a vuld is met een bloederige massa. De ziekte is zeer besmettelijk, maar genezen. Een zeer vlug werkend middel het indruppelen der ooren met Delr0'eJÏ Men doet dit met een fietsspuitie met petroleum, houdt het oor om'1,0®' druppelt in. totdat de vloeistof in de k°r>" is opgezogen. Dagelijks herhaald heelt soms na 3 a 4 dagen reeds totale genera Wees voorzichtig dat geen petroleum o»1 de ooren op de pels komt. De hokken moeten geregeld schoongemaakt en van nieuw s"" strooisel voorzien worden. U kunt uw dieren ook behandelen bloem van zwavel. Een weinig on de strooien en deze behandeling enkele <"-[ herhalen. Tenslotte kunt eii ook een treksel gebruiken van zware pruimtaoa kokend water en dit op de korsten w pelen. Wanneer de korsten uit de ooren w» wljderd, doet men goed door nww een zacht kwastje de ooren met lau" sop schoon te maken en daarna in te oelen met een beetje slaolie. Controleer geregeld uw diereni en ln uw stallen voor frissche lucht tocht) en zindelijkheid. 2-4

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 14