77ste Jaargang
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1936
No. 23501
OFFICIEELE KENNISGEVING
HET V00RNAAMS1E NIEUWS
VAN HEDEN
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
Huwelijksgeschenk.
STADSNIEUWS
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. p«r regel voot advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend by vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewysnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden <f- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Voor het Nationaal
Derde verantwoording der by ons Blad
Ingekomen giften:
V B. f. 0.50; Mevr. L. A. D. B. f. 2.50; S.
H B. f.1.—; Mej. E. S. d. L. f. 0.75; C. L.
If.0.50Mej. G. S. f. 1.—G. v. A. f. 1.—
K B. 1.1.50; M. Noordwykerhout f. 2.50;
c A. d. J. f 2.50; A. A. M. v. P. f. 1.—; J. C.
G f.10.—; A. v. H. f.5.—; P. T. f. 2.50;
Fara. BI. f. 4.—; Mej. J. H. M. v. d. V. f. 2.50;
H W. v. d. S. B. f. 2.50; M. P. v. d. B. f. 1.—
p. A. v. T. f. 1.—; L. H. f. 5.—; Mevr. Wed.
Prof W. v. d. V. f. 2.50; Fam. D. A. L. f. 1.—;
Mevr J. V. f. 1.—; Mevr. Wed. H. Z. f. 2.—;
Mevr. Wed. V. v. O. f.5.—; M. P. J. N. W.
if.2.50; A. D. V. f.5.—; F. E. L. M. f.3.—
Mevr. C. T. v. d. L. M. f.2.—; v. V. f. 1—
W J. H. A. B. f. 1.—; Mej. S. M. R. f. 1
Directie en Personeel N.V. L.D.M. f. 52.60;
Mej. C. S. M. K. f. 2.50; Mej. C. K. f. 2.50.
Bijdragen kunnen worden gestort aan ons
Bureau op onze girorekening No. 5 7 0 5 5.
OPHEFFING BUREAU BOUW- EN
WONINGTOEZICHT.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
engen ter aJgemeene kennis, dat het
Bouw- en Woningtoezicht met ingang van
15 November 1936 zal worden onderge-
traoht by den dienst, van Gemeentewerken.
De zaken, betrekkelijk het bouw- en
toningtoezicht, zullen derhalve met in
gang van genoemden datum worden behan
deld door den dienst van Gemeentewerken,
Breestraait 125.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, ld November 1936 2055
ZILVEREN JUBILEUM L. H. DE HEIDEN.
By de Stedeiyke Lichtfabrieken.
Bij de Stedehjke Lichtfabrieken is van
daag wederom een jubilaris. Ditmaal is
het de hoofdgasstoker L. H. de Heiden, die
na reeds verscheidene jaren als wintersto-
ter-terreinwerker in lossen dienst te zyn
werkzaam geweest, vandaag vóór 25 jaren
in vasten dienst als gasstoker werd aange
steld en derhalve heden zün zilveren juibi-
leum mag vieren.
Hy is in al die jaren in de Gasstokerij
werkzaam geweest en wist zich door «ver
en groote plichtsbetrachting tot zijn tegen
woordige functie op te werken.
Nadat hy eerst in een harteiyke toe
spraak door de Directie, in byzyn van zyn
chef, was gefeliciteerd, volgde een meer
intieme huldiging door zyn collega's. Want
niet alleen, dat de Helden by zyn supe
rieuren goed staat aangeschreven, hy mag
rich, dank zy zyn gemoedelijke hulpvaar
digheid, ook in de algemeene sympathie
*an zijn mede-arbeiders verheugen en het
was begrijpeiyk, dat ook dezen het hunne
er toe wilden bydragen, om dezen dag voor
de Heiden tot een feestdag te maken.
Hiertoe werd de jubilaris na de ont
vangst in de Directiekamer met zyn fami
ne genoodigd in het schaftlokaal van de
Koolgasfabriek, alwaar zich, voor zooverre
net bedryf zulks toeliet, zyn collega's reeds
hadden verzameld.
De oudste van hen. de voorman-gassto-
*er C. Sloots. was de tolk der aanwezigen
en feliciteerde den jubilaris met zyn zil
veren feest. Als blyvende herinnering bood
«nj daarby namens de gezamenlyfce col-
!ega's een mooie leeslamp aan.
„Nadat de jubilaris voor deze verrassing
«in dank had uitgesproken en alle aan-
w®J'6en hem persoonïyk de hand hadden
gedrukt, vertrok hy wederom huiswaarts,
alwaar hy het verdere van den dag mocht
doorbrengen en waar hy nog vele felicita
tes in ontvangst heeft mogen nemen.
zang- en voordracht-avond
IN „ENDEGEEST".
Gisteravond werd in de met bloemen ver
eerde Ontspanningszaal van Ehidegeest
?or de patiënten der gestichten Voorgeest,
*®uegeesten Rhijngeest een zang- en voor-
Ftïït"avond SèSfive11 waaraan mej. Heidie
(zangi en de heer Th. ter Hooven
dp°°lotachten) hun medewerking verleen-
niml de zang- als de voordracht-
v.t?llers oogstten een dankbaar en wel-
™leM applaus. Aan mej. H. Eykman
bloemen aangeboden,
net einde vertolkte de geneesheer-
deew ïr dr' F- J- Stuurman in zeer waar-
pleegJl woorden den dank der ver-
eenheid door democratie.
Propaganda-vergadering.
In de Kleine Stadszaal hield de afdeeling
Leiden van de Nederlandsche beweging van
..Eenheid door Democratie" gisteravond een
druk bezochte DrODaganda-vergadering.
Nadat de voorzitter, de heer S. Ouwer-
sloot. geopend had. werd het woord ver
leend aan dr. H. Faber algemeen voorzitter
der beweging, die sprak over: ..Wat wil
E. d. D.".
Velen, aldjis spr.. zullen zich er over heb
ben verwonderd. dat onze vereeniging. die
eerst 1'/; iaar bestaat nu reeds 7100 leden
telt en nog eiken dag groeit. Onder deze
7100 leden zlin vertegenwoordigers uit alle
groepen en standen, die ons volk kent. En
dit Is juist het mooie van E. d. D.; ledereen
kan in de beweging worden oogenomen en
iedereen voelt er zich ook in thuis.
Eenheid door democratie wil met het
geheele Nederlandsche volk de democratie
verdedigen en bouwen aan de toekomst van
Nederland. E. d. D. wil met den schotjes-
geest in ons volk breken. E. d. D. wil bewer
ken dat men eerbied en respect krijgt voor
zijn medemensch. E. d. D wil een appèl ?ün
ze i het Nederlandsche volk. het wil het
Nsderlandsche volk wakker schudden en
wlizen oo de groote gevaren, die van alle
ziiden dr» gen.
Onze c iifveer. aldus sor... Is niet bang
heid. doch liefde.
Sensatie zooals colportage-relletjes heb
ben wii niet noodig om tot ons doel te
geraken: kalm en vastgeraden zullen wy
onzen weg zoeken en vinden.
De eenheid, die wii willen brengen is
gebaseerd op de liefde voor het vaderland,
het Nederlandsche volkskarakter en de
nationale tradities. Vijanden kennen wii
niet. wel tegenstanders.
Het doel der beweging is in de eerste
plaats defensief We moeten een stevig
blok vormen; we moeten allen samenwer
ken tegen de tallooze gevaren die op ons
afstormen. E. d. D. is geen politieke partii.
zij zal dan ook niet deelnemen aan de ver
kiezingen. doch zij wil het verantwoorde
lijkheidsbesef van de Nederlanders t.o. van
de politiek aanwakkeren.
E. d. D. staat boven alle partyen. Wy
sluiten alle partijen in. behalve de commu
nistische en de fascistische.
De bedoeling van E. d. D. is om zich zoo
snel mogelijk onmisbaar te maken.
Wat wii zoeken aldus spr.. is de midden
weg tusschen de absolute vrijheid en de
absolute gebondenheid, de middenweg,
waarvoor Nederland altijd heeft gevochten.
Jarenlang heeft. Nederland zün kracht ge
vonden in eenheid, eenheid tegen dictatuur
en tegen tvrannie. Dat dit zoo blilve. is de
taak. die E. d. D. zich heeft gesteld.
Dr. A. J. van Leusen, lid van de Provin
ciale Staten van Noord-Holland, sprak
vervolgens over „Vaderlandsliefde". Een
van de oorzaken van het ontstaan van
E. d.D.. aldus spr., is de groeiende vader
landsliefde. Over de beteekenis van het be
grip vaderlandsliefde zullen we het waar-
schynlyk niet eens zyn en dat is ook niet
noodig.Hoofdzaak is, dat wy iets voelen
van de eenheid, die ons allen bindt en ook
binden moet.
In verschillende vormen en van vele
zyden wordt ons tegenwoordig het begrip
vaderlandsliefde aangeboden. Veel van deze
vaderlandsliefde, byv. de vaderlandsliefde
waarmede men te koop loopt, is echter
valsch. Ieder mensoh bezit in meerdere of
mindere mate vaderlandsliefde. Niemand
kan zonder een plaats, die hij de zyne kan
noemen. Heel dikwijls hoort men beweren
dat de N.S.B. de oorzaak is van het ont
wakende nationalisme en den daarmede in
verband staanden groei van de liefde voor
het vaderland.
Niets is echter minder waar; de groei van
het nationalisme, aldus spr.. vindt uitslui
tend zyn oorzaak in den steeds grooter
wordenden nood en de onrustbarende ver
deeldheid van Europa.
In de wyze, waarop de volkeren liefheb
ben, is veel verschil. Het is ondenkbaar,
dat wy onze Koningin op dezelfde manier
zouden liefhebben als de Duitschers voor
den wereldoorlog hun vorst liefhadden,
maar het is evenzoo ondenkbaar, dat onze
Koningin in het buitenland bescherming
zou moeten zoeken. (Applaus).
De liefde, welke wy Nederlanders koeste
ren, is maar niet zoo gemakkelyk van de
eene persoon op de andere over te dragen,
daarvoor is ons begrip van liefde te hoog.
Bezien we dan ook de groote aanhankelyk-
heid, die het tegenwoordige Duitsohland
aan Hitler betoont, dan vragen we ons af
of deze trouw zal blyven.
Aan ons land voelen wy ons verbonden,
omdat we eerlyk zyn en nuchter. Een ge
volg van deze groote en oprechte eerlykheld
en nuchterheid is ongetwijfeld de schotjes-
politiek.
De Nederlander is met de halve waar
heid niet tevreden. De Hollander wil eer
lyk zijn, ook ln zyn persoonïyk leven. De
manier, waarop de NS B. tracht ons volk
voor haar denkbeelden te winnen, zal. om
dat zy niet oprecht is, nooit succes kunnen
hebben. Wij behoeven dan ook voor het
fascisme niet bang te zyn, omdat het
fascisme ons vreemd is, omdat het fascisme
langs ons heen gaat.
De vrijheden, waarvoor eeuwen is ge
streden, laat een Nederlander zich niet af
nemen. Wij zyn dankbaar, dat ons land
een toevluchts-oord is voor de tallooze uit
geweken vreemdelingen (Applaus).
Tegen de liefde, die geïmporteerd wordt
uit landen, waar toestanden heerschen,
waarvoor wy jarenlang hebben gestreden
om ze kwyt te raken, zullen wy ons wa
penen met een onverzettehjken wil.
Wy zullen stryden voor de waarachtige
liefde, de liefde, welke uitgaat over de
grenzen, de liefde, die eerbied en ver
draagzaamheid kent voor ieder mensch.
Wy zullen niet dulden, dat de een of
andere groep ons verwyt niet de ware va
derlandsliefde te hebben; wy verdragen
niet, dat er naast het rood, wit en blauw
de kleuren die de geestelijke vrijheden
waarborgen een zwart-roode vlag zal
komen. Onversaagd zullen wij stryden
voor het Holland, dat dikwyls zoo klein
is, doch in andere, veel belangryker op
zichten, zoo onnoemelyk groot kan zyn.
Als derde spreker werd het woord ge
voerd door mr. G. A. Boon, lid der Tweede
Kamer, die sprak over het onderwerp: „De
stryd op twee fronten".
Spr. begon met te wijzen op de golf van
revoluties, welke reeds langen tyd over
Europa gaat en schetste de oorzaken en
gevolgen van deze dikwyls bloedige en
wreede omwentelingen.
In vele Europeesche landen, die daar
voor rijp waren, kagen we en kunnen we
nog zien, dat dB strijd werd uitgevochten
tusschen nation: al-socialisme en commu
nisme. En nu z:gt de N.S.B.die stryd
heeft gewoed in vele landen van Europa,
dus ook in ons land zal men uiteindelyk
voor de vraag gesteld worden: bolsjewisme
of nationaal-socialisme De N. S. B. stelt
deze vraag, aldus spr., in de hoop dat men
dan ten einde raad zal zeggen: ..Dan maar
nationaal socialisme". Dit is echter een ge
heel verkeerde voorstelling van zaken. Net
zoo min als wy zeggen C. of A. en Peek of
Cloppenburg .zoomin zeggen wij commu
nisme of nationaal-socialisme, doch bolsje
wisme en nationaal socialisme.
En waarom zal deze revolutiegolf dan, by
Zevenaar ophouden? Omdat bij Zevenaar
Nederland begint! 'Applaus).
Wy moeten ons niet door groote monden
op hol laten jagen, het communisme is
geen gevaar voor Nederland. Het percen
tage Nederlanders, dat op de C.P.H. stemt,
is slechts zeer klein.
Zy kunnen echter gevaarlyk worden en
daartegen dienen we ons zoo vroegtydig
mogelyk te wapenen.
Een volksfront achtte spr. verwerpelyk.
Onze kracht zal ligien in „eenheid door
democratie".
Vervolgens behandelde mr. Boon in het
kort het programma en de manier van op
treden der N.S.B. Spr. wees er op dat de
geheele N.S.B. een trouwe copie is van
Duitse hland.
Volgens spr., heeft de heer Mussert als
ingenieur zeker zyn kwaliteiten doch voor
volksleider en dictator deugt hy niet, daar
voor zyn de woestenyen in zyn geestelyk
territorium te groot.
Gesteld dat de N.S.B. de macht in Neder
land in handen zou krijgen, wat zou er
dan worden van de vryheid van godsdienst,
drukpers, justitie, vergadering enz? De vrij
heden van de N.S.B. zyn niet de vryheden
van Nederland. Het karakter van de ge
heele beweging wordt gekenmerkt door het
maken van deining en het opsporen van
„schandalen" Spr. herinnerde aan het
schandalige N.S.B.-pamflet, uitgegeven naar
aanleiding van de devaluatie: toen het
..schoone" Italië echter eenige dagen later
denzelfden maatregel nam. werd dat goed
gepraat, terwijl Mussolini toch verklaard
had. dat hy de lire tot zijn laatste druppel
bloed zou verdedigen!
In felle bewoordingen liet spr. zich uit
over de in Duitschland verschenen bro
chure van Helmut Otto, waarin van Geel
kerken schreef, dat het geheele Nederland
sche leger, alle politiecorpsenen de
kroonprinses oarty hadden gekozen voor
de N.S.B.! Volgens spr. is het onbegrijpe-
lijk, dat Joden lid willen zijn van een party
die toejuicht, dat een zusterorganisatie in
het buitenland hun rasgenooten op de
schandelykste wyze mishandelt.
De N.S.B. zegt geterroriseerd te worden
Deze terreur zou dan moeten bestaan uit
het ambtenaren-uuniform- en W A. verbod,
maatregelen die elk verstandig Nederlan
der moet toejuichen.
Nu deze troeven niet meer gebruikt kun
nen worden, gaat de N.S.B. het probeeren
met het verstoren van vergaderingen. Ge
lukkig heeft de minister krachtige maat
regelen tegen dergeiyke minderwaardige
manieren aangekondigd en mochten de
desbetreffende wetten ontoereikend bly-
ken, dan zal het Parïement niet aarzelen
een nieuwe wet in het leven te roepen.
Alle misstanden in onze maatschappy,
de crisis en zyn vreeselyke gevolgen, cor
rupties, kortom alle fouten, die te vinden
zyn, worden der democratie in de schoenen
geschoven. Wat moet die democratie, dan
wel buitengewoon gezond zyn, dat zy on
danks deze vele kwalen nog niet gestor
ven is! Altijd hebben de democraten mee-
ningsverschillen gehad en dat zal ook altyd
zoo blyven, doch voor eenheid staat de ge
heele democratie pal!Wij hebben den plicht,
zoo besloot spr., om het vrye democrati
sche Nederland, waarin wij zyn geboren,
aan onze kinderen over te dragen.
De heer Ouwersloot, sloot hierna de by-
eenkomst en deelde mede. dat zich in de
pauze 21 nieuwe leden hadden opgegeven.
winkelweek haarlemmerstraat.
Ter gelegenheid van de opening der
Winkelweek op de Haarlemmerstraat,
welke overigens zonder officieel vertoon
geschiedde, hield het Leidsch Politiemu-
ziekgezelschap hedenmiddag een muzikale
rondwandeling door de stad. terwyi heden
avond het Muziekgezelschap „Werkmans
Wilskracht" door een marsch de aandacht
der burgery op de Haarlemmerstraat als
koopstraat zal vestigen.
Het gezelschap vertrekt om 7 uur van
de Groenesteeg en volgt de onderstaande
route
Groenesteeg, Hooigracht, Pelikaanstraat,
Haarlemmerstraat, Koudehoek. Oude Vest,
Pelikaanstraat, Haarlemmerstraat, Blauw-
poortsbrug, Steenstraat, Rynsburgersingel,
Maresingel, Sophiastraat, Os- en Paarden-
laan, Heerensingel, Stationsplein, Java-
straat, Sieboldtstraat, l. Rijndyk, Haven,
Haarlemmerstraat, Morschkwartier. over
den Haagweg, Haarlemmerstraat, Pelikaan
straat, Hooigracht, Nieuwe Rijn, Heeren
gracht (O.Z.i, Groenesteeg.
de egyptische kunst van de
elfde dynastie.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging
Wed. W. Tuyn—Stins, Hoofdstraat 55, Al
phen a. d. Ryn.Horlogerie en handel in
goud- en zilverwerken. Overleden eigena
resse: Wed. E. TuynStins, dd. 18 Oct. 1936.
De zaak is omgezet in een vennootschap
onder firma onder den naam: Firma Wed.
W. Tuyn. Vennooten: P. G. Tuyn en A. G.
Tuyn, Alphen a. d, Rijn.
Lezing van mej. Werbrouck.
Gisteravond hield mejuffrouw M. Wer
brouck uit Brussel in het Ryksmuseum van
Oudheden een lezing over dit onderwerp.
Spreekster vestigde er de aandacht op,
dat de kunst van de elfde dynastie een
overgangskuns', is en de sohakel vormt
tussohen die van het Oude Ryk en die van
het Middenryk. Na het Oude Rijk verkeerde
Egypte eenige eeuwen in diep verval, ook
de kunst. Maar -als de kunst -het laagste
punt heeft overschreden, dan beweegt zy
zich weer in opgaande richting en verkrijgt
spoedig meer oorspronkelykheid dan
menige andere meer volmaakte kunst. Zoo
is de eifde dynastie, de tyd der koningen,
die allen Antef of Mentoehotep heeten, een
nieuw begin. Zdj heeft haar centrum in
Thebe. Te Deir-el-Bahri werd omstreeks
2000 vóór Ohr. het voornaamste monument
van deze periode gebouwd: de graftempei
der Mentoehotep-koningen. Ook uit de
graven van dezen tyd en de resten van
sculptuur en reliëf van deze periode leeren
wij het karakter van deze kunst kennen.
Interessant is het, dat wy precies de
zelfde kunst vinden in de andere, dicht by
Thebe gelegen religieuze centra van dezen
tyd, terwyl de kunst der meer noordelyk
gelegen plaatsen dichter bij de Memphi-
tisohe kunst van het Oude Ryk staat.
BINNENLAND.
Algemeen debat in de Tweede Kamer over
de Ryksbegrooting. (Pari, Overzicht, 3e
Blad).
Vier jaar geëischt tegen den Nümeegschen
ex-commissaris van politie. (3e Blad).
Groote protestvergadering van visschers te
Katwijk aan Zee, tegen de bepaling der
mlnimum-maaswijdte der netten. (3e
Blad).
BUITENLAND.
Heden wapenstilstandsdag. (Tel., Ie Blad).
De diverse diplomatieke besprekingen.
(Buitenland, 2e Blad).
Nog weinig verandering bij Madrid. (3e
Blad).
Het Engelsche uniformverbod. (Buiten
land, 2e Blad).
Generaal Rydz Smigly Poolsch maarschalk.
(Buitenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
RIJNLANDSCH BORGSTELLINGSFONDS
VOOR DEN KLEINEN MIDDENSTAND.
Besloten tot niet-aansluiting bij de
Rijksregeling.
In de onder leiding van den voorzitter
van het Fonds, den heer D. ten Cate Brou
wer. gehouden vergadering van het bestuur
van het Rynlandsch Borgstellir.gsfonds
voor den kleinen middenstand met de be
sturen van de 21 aangesloten gemeenten,
is met algemeene stemmen besloten, dat
het Fonds zich niet bij de Rijksregeling
voor de Middenstands-Borgstellingsfondsen
zal aansluiten
De voorwaarden, door het Departement
van Handel, Ny verheid en Scheepvaart ge
steld, zyn moeilyk vereenigbaar met den
opzet, de werking en het karakter van het
Rynlandsch Borgstellingsfonds en staan
daardoor een gezonden groei van 't Fonds
in den weg.
De Ryksregeling bevat bepalingen ten
aanzien van de kapitaalsvorming, welke de
Gemeenten tot belangryke jaarlyksche by
dragen zouden verplichten. Bovendien
wordt geëischt omzetting van de van de
gemeenten verkregen rentelooze leeningen
in een gift ineens In de vergadering vrees
de men, dat de gemeenten, vooral in deze
moeilyke tyden, daartoe niet bereid zou
den zijn. Ook verwachtte men, zij het dan
op ondergeschikte punten, moeilijkheden by
de uitvoering van de Ryksregeling.
Tenslotte achtte het bestuur het risico
percentage van 40°/o, dat by de Ryksrege
ling voor de z.g.n. „stroppen" moet worden
in acht genomen, veel te hoog Het karak
ter van het Rynlandsch Borgstellingsfonds
wordt daarmede aangetast. De door Ryn-
land gevolgde methode zal naar verwacht
wordt, een veel lager risico-percentage te
zien geven.
De vergadering sprak de verwachting
uit, dat in de toekomst de Ryksregeling
dermate zal worden gewyzigd. dat aan
sluiting by die regeling alsnog mogelyk zal
worden.
De armslag van het Fonds zal nu inder
daad geringer worden, doch het bestuur is
ervan overtuigd, dat met de beschikbare
middelen, dus ook zonder steun van het
Ryk, mooi sociaal werk voor den kleinen
middenstand in Rynland zal kunnen wor
den verricht, zooals de ervaring reeds heeft
bewezen.
TENTOONSTELLING VAN KINDER-
TEEKENINGEN.
Hedenavond wordt in het Leidsohe
Volkshuis een tentoonstelling van kinder-
teekeningen geopend, waarbij de heer H.
Voskuyl uit Den Haag een inleidende voor
dracht zal houden.
Spreker maakte gedurende tal van jaren
een speciale studie van de teekening
door het kind. Onder de collectie zal men
zeer merkwaardige uitingen aantreffen
van het zieieleven van het kind.
We kunnen een bezoek alleszins aan
bevelen.
ANTHROPOSOPHIE EN CHRISTENDOM.
Lezing van Dr. H. Leiste.
In de bovenzaal van „De Harmonie" heeft
gisteravond op uitnoodiglng van de Ne
derlandsche afdeeling der Algemeene An-
throposophische Vereeniging te Dornach,
Zwitserland dr. Leiste een lezing gehou
den over bovenstaand onderwerp. Spreker
zeide zich ditmaal tot enkele inleidende be
schouwingen te zullen beperken en over 8
en 14 dagen dieper op zijn onderwerp te
zullen ingaan.
Het (philosophisch) denken der laatste
eeuwen heeft een scheidsmuur opgetrokken
tusschen deze wereld en de geestelyke we
reld. tusschen „diesseits und jenseits". Voor
dat dit moderne denken zich aankondigde,
kende de christelyke wereldbeschouwing
deze scherpe scheidslyn niet. De geestelyke
wereld was niet ongenaakbaar, niet voor
het menschelyk kenvermogen verborgen.
In de natuur openbaarde zich de geest. De
helden van den geest hebben getuigd van
den geest, die in en door hen sprak. De leer
van het ongenaakbare en onkenbare „jen
seits" is niet alleen kentheoretisch be
schouwd een vooroordeel gelyk Rudolf
Steiner in zyn philosophische werken heeft
aangetoond zy is ook onchristelyk.
De christelyke en voorchristeiyke ge
loofstraditie getuigt van God, den Vader,
den schepper der natuur, die haar ook in
stand houdt Daarnaast getuigt het christe-
hjk geloof van Christus, den Zoon. Het mo
derne denken onderscheidt niet meer zoo
scherp; doch dit beteekent een verarming
van het geestelijk leven. Door God den
Vader zyn de natuur en de mensch gescha
pen naar vaste wetten. Door Hem zyn wy
onderworpen aan de wet. Tot deze godde-
lyke wereldorde behoort ook de wet van de
causaliteit. Door bestudeering van de cau
saliteit kan de moderne natuurwetenschap
de goddelijke wereld genaken. Op dit punt
was Goethe in zyn methode verder ge
vorderd dan de moderne natuurweten
schap. Voor hem openbaarde zich in de
vergankelyke natuur de eeuwige geest.
„Alles Vergangliche ist nur ein Gleichnis".
Goethe heeft den weg aangewezen om te
komen tot een waarneming van het leven
en den geest. Tot zijn vriend Jacobi, die
van „gelooven" sprak, zeide hy: „ik houd
my aan het schouwen". Aldus kwam Goethe
tot een kennen van de goddelyke wet in de
natuur en benaderde hy het wezen van
God den Vader
Maar niet het wezen van God den Zoon.
Deze is niet op aarde gekomen krachtens
het wezen van wet en causaliteit, maar uit
genade en liefde. Een daad van liefde is
een daad van vryheid en niet een daad van
gebondenheid aan de wet. Voorzoover wy
als schepselen onderworpen zijn aan de wet.
hebben wy deel aan God den Vader en kun
nen wy hem zoowel beleven als kennen. Aan
Christus hebben wy krachtens onze natuur
geen deel. Het hooger-ik, waarvan Johan
nes getuigt, moet eerst in ons geboren wor
den en daartoe moet het lager-ik opgeofferd
worden. Dan eerst kan de mensch leven in
de vryheid en kan hij opklimmen tot een
beleven niet alleen, maar ook tot een ken
nen van het wezen der Vryheid en der
Liefde.
Daarmee is de kloof tusschen geloof en
weten in beginsel overbrugd. Spreker stelde
zich voor om onder meer op dit punt, de
verhouding van geloof en wetenschap, over
8 dagen nader in te gaan.
