DE UITWIJZING DER VIER NEDERLANDERS OPGEHEVEN
7/jfc Jaargang
LEID5CH DAGBLAD, Zaterdag 24 October 1936
Derde Blad No. 23492
Petroleumvelden langs
Oostgrens
onze
iBÜITËNL, WEEKOVERZICHT
Het spelletje met de draaideur Zóó eruit zóó erin
Olieboringen op groote schaal in het Munsterland
Hoofdpijn, Kiespijn.
DE SOVJETS WORDEN TERUG
GEDRONGEN.
Steeds ingewikkelder wordt de situatie in
ons werelddeel, zulks zoowel als gevolg van
(je spanningen in de ..groote" politiek als
tengevolge van de ontwikkeling van de in
wendige verhoudingen in vele landen.
Steeds moeilijker wordt in Spanje de
toestand voor de regeering. voor zoover
daarvan althans ten minste nog sprake kan
ajn. want het zijn de anarchisten en com-
munisten. die in het nog niet gevallen
Spanje den toon aangeven; Madrid is
ernstig bedreigd door de rechtsche troepen.
Hoe verloren de zaak der regeering staat.
Mrdt wellicht het beste aangegeven door
1 jet feit. dat president Azana de hoofdstad
reeds is ontvlucht en met enkele ministers
rijn toevlucht heeft gezocht in Barcelona,
de hoofdstad van Catalonlë. dat eerst het
laatst op het program der rechtschen staat
om te worden onderworpen.
Spanje is. tenminste voorloopig. voor de
communisten verloren en dit echec brengt
natuurlijk Moskou in het geweer. De sovjets
hebben hun klachten over schending van
de non-interventie-regeling voor de desbe
treffende commissie te Londen gebracht en
hebben ernstig gedreigd om zich uit die
commissie terug te trekken en de volkomen
vrUheid te hernemenDoch wat zouden
zij daarmede gewonnen hebben? Immers
niets! Want in dat geval zouden ook de
anderen hun vrijheid terug erlangen en de
sovjets zijn te ver verwijderd om invloed
te kunnen oefenen. Wü voor ons gelooven
dan ook niet aan dat zich geheel terug
trekken. dat slechts in staat zou zijn om
de onmacht van Moskou in dit geval te
accentueeren.
Maar de sovjets moeten iets doen. ook
met het oog op den gang van zaken elders;
zoo zien wij deze gansche affaire! Hun
Invloed wordt immers overal gevoelig aan-
I getast. Zie naar Frankrijk. Weliswaar
jtriiden de radicaal-socialisten nog voor
handhaving van het Volksfront, doch zij
laten niettemin niet den minsten twijfel
bestaan. dat de actie der communisten ge
knot zal moeten worden, willen zü in dit
front tenslotte kunnen blijven. De voor
zitter Daladier noemde de communisten op
het congres weliswaar niet bü name. doch
zijn woorden kunnen toch moeilijk worden
misverstaan.
De regeering Blum zal daarmede ernstig
rekening hebben te houden!
En in België is voor de communisten de
strijd volslagen verloren. Zelfs de actie der
Rexisten kan hun niet meer ten goede
komen! De regeering van Zeeland heeft
zich volkomen vastgelegd aan een weer
stand tot het uiterste tegen iedere poging
van uiterst links om zich van de macht
meester te maken Doch dit geldt even
zeer de Rexisten en met dezen zal de re-
zeerlng de eerste krachtproef hebben te
leveren, zoo ter elfder ure Degrelle geen
ïrimo wil geven. De Rexisten hadden tegen
morgen een grootscheepschebetooging wil
len organiseeren te Brussel, doch deze is
ran hoogerhand verboden, daar met recht
mocht worden verwacht, dat zoo'n betoo-
glng aanleiding zou geven tot botsingen.
Dec re 11e schijnt evenwel, het moge kosten
wat. het wil te willen betoogen: bliift hii
daarbij, dan zal het uitloopen oo bloedige
botsingen, want de regeering deinst voor
niets terug om met de gewapende macht
haar wil door te drijven. In een zeer ge
matigde en van inzicht getuigende rede
roor de radio heeft de premier van Zeeland
het standpunt der regeering uiteengezet.
Zlln uiterste best heeft hii gedaan om de
ootewonden gemoederen bii onze Zuider-
turen tot bedaren te brengen, daarnevens
stelde hij onwrikbaar vast. dat de regeering
niet voor geweld uit den weg zou gaan en
de orde zou handhaven, alles ten spijt.
Wat zal het antwoord van Degrelle ziin?
Zooals gezegd, de communisten in België
zullen echter geen zijde meer spinnen bij
den gang van zaken!
Hun invloed in West-Europa is. gelukkig,
tanende en al is dit voor Moskou slecht
te verduwen, hun droom van een wereld
macht is in iidele hoop vergaan!
Feitelijk mag daarom worden gerekend
od het zoeken van een zondebok in het land
tan den „heilstaat" en dat zou Litwlnoff
wel eens kunnen zijn!
Zeer sterk vermoeden wü. dat te Berlijn
daarnevens de grondslag is gelegd voor
verderen tegenslag voor de sovjets tijdens
de besprekingen van den Italiaanschen
minister van bultenlandsche zaken en
khoonzoon van den Duce. die wel eens als
diens opvolger wordt gedoodverfd, graaf
Ctano, met von Neurath en anderen, welke
temrekingen morgen te Berchtesgaden
zullen worden voltooid door een onderhoud
met den Fuehrer in eigen persoon. Tus-
schen Duitschland en Italië staan nog altüd
te veel tegenstellingen om tot een direct
bondgenootschap te kunnen komen, ook al
toont Duitschland zich bescheiden in Cen-
traal-Europa. maar tegen de sovjets ver
eenigen beide dictaturen zich gaarne. De
Italiaansche aandrang op Duitschland
tegen Engeland is mislukt, dat staat vast.
te meer. waar Duitschland hoop schijnt te
nebben om Engeland te winnen voor zijn
idee om in ieder geval de sovjets verre te
houden van een nieuw Locarno, in welken
vorm dit dan ook zou worden gegoten.
Dit Italiaansch bezoek aan Duitschland
onderstreept overigens wel. hoezeer de
Duitsche invloed weer is gestegen en dat
Duitschland wederom een factor van be-
teekenis is geworden in de Europeesche
Politiek De terugslag daarvan doet zich
dan ook geweldig gelden, tot schade voor
Frankrijk, dat zijn bondgenootschappen in
waarde ziet verminderen in niet geringe
mate. Zelfs schijnt de tüd voor Frankrijk
niet zoo ver meer af. dat het ernstig te
fade zal moeten gaan. of het nog wel ver
standig is. het bondgenootschap met de
sovjets te handhaven
Hoewel destijds na het heenzenden van
Titulescu als Roemeensch minister een
voorstelling van zaken werd gegeven, alsof
n daardoor niets veranderde blijkt mo
menteel toch al. dat dit wel degelijk het
keval is. Roemenië is bezig de banden der
Kleine Entente met Frankrijk losser te
maken en krijgt Zuid-Slavië blijkbaar mede,
zoodat ook Tsjecho-Slowakiie, dat het ge
vaarlijkst ligt van alle drie. vermoedelük
met koerswüziging genoegen zal moeten
nemen
Toen Barthou voor Frankrijk den dans
met de sovjets aanving, is daartegen ge
waarschuwd. deze waarschuwers kunnen
maetisch wel eens in het gelijk worden ge
steld!
Belangrijke besprekingen liggen in na
verschiet! Engeland heeft thans alle ant-
van. j_ys /v\
(Van onzen specialen verslaggever).
Duitschland streeft naar onafhankelijk
heid van buitenlandsche grondstoffen. Hit-
Ier heeft een vierjarenplan opgesteld en de
benoeming van Goering tot dictator van
dit vierjarenplan bewijst wel. dat men
ernst wil maken met de doorvoering ervan
en dat niets ongedaan zal worden gelaten
om de moeilijkheden, die bij de doorvoe
ring worden ondervonden, te overwinnen.
Tot dit Vierjarenplan behoort ook de
vrijmaking van het Derde Rijk van buiten
landsche benzine en petroleum. Voor een
modern bewapenden staat zün deze beide
grondstoffen onmisbaar, in vredestijd, maar
woorden binnen inzake zün Locarno-con-
ferentie zoodat nu eerlang zal kunnen
blüken. of deze conferentie binnen het
bereik der mogelijkheden ligt of niet Daar
nevens staat spoedig de conferentie van
Weenen tusschen Italië. Oostenrük er.
Hongarije op het program met Duitschland
op den achtergrond Voeg daarbij nog
belangrijke bezoeken van ministers!
Zelden was Europa zoo in beweging.
nog veel meer in tijd van oorlog. Een staat
zonder benzine en petroleum zou. ingeval
zich een gewapend conflict voordeed, .reeds
bij voorbaat verloren spel spelen tegenover
een staat, die wel over deze grondstoffen
beschikt. Vandaar dan ook, dat Italië tü
dens het conflict met Abessynië voor geen
enkele sanctie zoo bevreesd was, als juist
voor een stopzetten van den petroleumaan-
voer. Als het Abessynisch conflict van lan
gen duur zou zü'n geweest, zou benzinegebrek
fnuikend zün geweest voor de Italiaansche
operaties.
Vandaar het belang, dat Duitschland
hecht aan onafhankelijkheid van buiten
landsche petroleum en benzine.
In dit verband is van belang, dat Hitier
kort achter elkaar tweemaal verklaard
heeft, dat binnen enkele jaren deze onaf
hankelijkheid bereikt zal zün. In zeerbree-
den kring heeft deze verklaring de aan
dacht getrokken en onwillekeurig heeft
men zich in het buitenland afgevraagd, op
v/elke wüze men in Berlün meende, zoover
te kunnen komen.
Twee wegen staan daartoe open. In de
eerste plaats kan Duitschland zich toeleg
gen op de vervaardiging van synthetische
benzine uit steenkool en bruinkool, zooals
reeds op groote schaal geschiedde door
de Leunafabrieken. In de tweede plaats kan
Duitschland pogen de petroleumwinning uit
eigen bodem op te voeren.
Het blijkt thans, dat beide wegen worden
ingeslagen.
De productie van synthetische benzine,
mogelijk door den onuitputtelijken voor
raad steenkool en bruinkool, zal met kracht
ter hand worden genomen. Naast de Leuna
fabrieken worden vier of vyf nieuwe fa
brieken gebouwd, stuk voor stuk van nog
grootere capaciteit, dan de Leunafabrieken
zelf en daarmede hoopt men speciaal de
behoefte aan benzine te kunnen ontdek
ken.
Behalve benzine heeft men echter ook
zware olie noodig en deze hoopt men on-
afhankelyk van het buitenland te kunnen
verkrügen door middel van de winning van
petroleum uit eigen bodem.
Gezien het feit, dat zich, zooals bekend
mag worden geacht, ook In Twente en den
Gelderschen Achterhoek petroleum in den
bodem bevindt, is voor ons land niet zon
der beteekenis, dat er in de onmiddellüke
nabyheid van onze grens, in het Munster
land. een grootscheepsche poging wordt
gedaan om aardolie aan te boren. Op tal
van plaatsen zijn boortorens verrezen. Een
toevallig toerist bespeurt daar weinig van,
maar als men er eenmaal een gevonden
heeft, ontdekt men er spoedig meer. Zoo
bevindt zich een boring in Bentheim. een
tegenover Oldenzaal op nauwelijks tien
K.M. van onze grens gelegen stadje, een
tweede vlak bü het tegenover Enschedé ge
legen grensplaatsje Gronau. een derde tus
schen Ahaus en Stadtlihn, eveneens dicht
bij de grens gelegen, een vierde by Ocht-
rup, ongeveer 25 K.M. van de grens, terwyl
zich bü Asscheberg, een gehucht tusschen
Al wat U noodl*
heeft om deze
pü'nen te verdry ven is 'n Mijnhardt's Poeder
Per stuk 8 et.; doos 45 et. By Uw Drogist.
1039
(Ingez. Med.)
de Westfaalsche hoofdstad Munster en de
industriestad Dortmund, op een betrekke
lijk klein gebied zelfs vier boringen vlak
bü elkaar bevinden. Dat zyn de boringen,
die wij op een tocht door het Munsterland
ontdekten en er zullen er ongetwijfeld nog
meer zijn. Een volledige opgave verstrek
ken ls echter .niet mogelijk daar de Duit-
schers met betrekking tot deze olieborin
gen een groote mate van geheimzinnigheid
in acht nemen en het publiceeren van be
richten in de bladen, of het verstrekken
van mededeelingen aan journalisten van
hooger hand ten strengste verboden is. Aan
de meeste boringen is te zien, dat ze pas
begonnen zyn. Ze bieden een tamelijk
troosteloozen aanblik. Op een plek in een
bosch, waar tevoren met zorg alle boomen
gekapt zün, is een open weiland, midden
russchen akkers hier en daar, staan een
paar plaatyzeren loodsen. In het midden
van het voorterrein is een boortoren op
gericht van circa 50 M. hoogte. Er is ge
zorgd voor electrische drijfkracht en voor
voldoende watervoorziening. En onophou-
delük wordt er geboord soms dag en
nacht.
De vraag is nu maar, of men met deze
boringen succes zal hebben. Tot nu toe zyn
de resultaten, voorzoover ons bekend is,
weinig bemoedigend. Men heeft bü Assche
berg een diepte bereikt van ruim 1500 M.
en tot nu toe enkel sporen van olie ge
vonden. Gassen stegen uit het boorgat op
en deze gassen bevatten een hoog benzine
gehalte. Tot de olieader is men echter tot
nu toe niet kunnen doordringen.
Bij Ochtrup heeft men een nog grootere
diepte bereikt en hier hebben wateraderen
herhaaldelyk ernstige moeilijkheden opge
leverd. Toch vond men ook hier oliesporen
en de boringen worden dan ook voortgezet.
Zeer veel hoop heeft men ten opzlohte van
de boring bij Bentheim. Hier wordt asphalt
in den bodem gevonden en de aanwezigheid
van asphalt wordt door geologen steeds
beschouwd als een bewys, dat er ook petro
leum te vinden moet zijn. De aanwezigheid
van asphalt is echter hier niet het eenlge
bewys. In het Bentheimer Wald wordt n.l.
een steensoort gevonden, die in sterke mate
petroieumhoudend Is. Het percentage wis
selt tusschen de 3 en de 7 procent en als
men deze steen bij een vlam houdt, begmt
hy te branden.
Reeds jaren geleden, omstreeks I860,
heeft men een poging gedaan om petro
leum uit deze steensoort te distilleeren.
Men slaagde daarin en won uit honderd
centenaars steen vyf vaten olie. Deze pro
ductie-methode was echter te kostbaar en
men heeft haar daarom niet doorgezet.
De grootste kans van slagen acht men
echter, naar ons van deskundige zijde werd
medegedeeld, aanwezig by Asscheberg en
Hamm in Westfalen, waar de aardgassen
hier en daar zonder dat boringen zyn ver
richt uit den grond stroomen en dus ver
moedelük rijke aders aanwezig zun. Ook
daar is het tot nu toe bü oüesporen geble
ven. Men heeft echter opdracht om verder
te boren van belang is in dit verband dat
de boringen Ryksboringen zijn en zoover
wy konden nagaan voor 'n groot deel met
rykskapitaal worden uitgevoerd en dus
boort men verder. Als we succes hebben,
zal dat vermoedelijk zyn bij Asscheberg of
in de strook Bentheim-Ochtrup, zoo ver
zekerde men ons by navraag. Maar men
hield zich vast aan dit vermoedelijk, er op
wüzend dat het evengoed mogelük is. dat
een ander meer geluk heeft en bü Ahaus
of Gronau op een olieader stuit, waar men
eerst sedert kort aan het boren is. Of dit
uitblyven van succes dan niet ontmoedi
gend was vroegen we. Het antwoord luidde
ontkennend.
De geologen wyzen op tcekenen van aan
wezigheid van petroleum en op het feit,
dat de bodemformatie in Munsterland op
vele plaatsen sterke overeenkomst ver
toont met die van de bekende petroleum-
gebieden in Pennsylvanië. Indië en Roeme
nië. Desondanks ontgeeft men zich niet,
dat de moeilükheden, die overwonnen moe
ten worden voor men succes zal hebben,
vele zijn. Maar ook daarvoor heeft men
troost. Zooals bekend bevindt zich bij
Nienhagen, aan den Zuidrand van Lune-
burgerheide, een aantal oliebronnen, die in
volle exploitatie zijn.
Exploitatie is hier in alle opzichten loo-
nend en de productie neemt nog voortdu
rend toe. Welnu: in Nienhagen heeft men
niet minder dan veertig jaar lang moeten
boren, eer men op de goede plaatsen was
aangeland. Reeds omstreeks 1880 begon
men daar, pas in 1922 werd de eerste
bruikbare petroleum gewonnen.
Men weet dus. dat men bij de nieuwe
boringen geduld zal moeten oefenen. En
men oefent geduld. De te Nienhagen ge
wonnen petroleum is gebleken vooral als
zware olie voor motoren e.d. zeer bruik
baar te zyn en verwacht mag dus worden,
dat ook de eventueel vlak bü de Nederland-
sche grens aangeboorde olie dit zal zyn.
Juist daarom acht men het opvoeren van
de oliewinning uit eigen bcdem van groot
belang. De synthetische benzine voorziet
in de behoefte aan brandstof voor de lich
tere motoren, de auto e.d. Als aanvulling,
als brandstof voor zware motoren, komt
dan de petroleum, tot zware olie verwerkt
in aanmerking. Op deze wüze hoopt men
een inderdaad volledige onafhankelijkheid
van buitenlandsche benzine en petroleum
te kunnen bereiken.
Zooals gezegd worden de boringen ver
richt in de onmiddellijke nabüheid van de
Nederlandsehe grens. Ten onzent worden
nog geen boringen verricht, hoewel bekend
is, dat zich ook in Twente en den Gelder
schen Achterhoek olie bevindt. Wel is deze
kwestie den laatsten tijd bü herhaling
onder de aandacht van de regeering ge
bracht. onder meer door het Economisch
Technologisch Instituut voor Overyssel. dat
boringen wenschte te verrichten. Op dit ver
zoek is door de regeering afwyzend be
schikt met de motiveering dat door de Ba-
taafsche Petroleum Maatschappij reeds een
uitgebreid bodemonderzoek wordt ingesteld.
Wellicht geeft men er de voorkeur aan af
te wachten, we1'*0 resultaten on7? Ooster
buur» 7ii1 t. bw-iken. alvorens on over
gaat lot het doen van langdurige en kost
bare boringen, die pas als loonende aders
worden aangeboord, tot werkverruiming
zullen lelden.
