LEIDSCH D&GMD - Tweede Blad
Maandag 5 October 193d
1XTOCHT GEUZEN VLOOT.
Nog oen andere historische herinnering
werd hier opgehaald, lij. door een deel van
de feestgave per platboomd vaartuig aan
te voeren. Het- geschiedboekje leert ons. dat
de belegerde burgerij met angstige span
ning de komst van de Geuzenvloot met
proviand verbeidde, dcch ditmaal was het
juist omgekeerd. Een kwartier vóórdat af
gesproken was. kwam admiraal de Boisot
onder een kanonnade van saluutschoten al
aanvaren. Maar aangezien men het toch j
■bij nader inzien zelf niet juist vond om
zóó willekeurig met onze vaderland^che
geschiedenis cm te springen, werd de!
..vloot" aan gene zijde van de Vischbruc
een tijdje opgehouden, zoodat de burgerij
rustig stond te verhongeren. Gelukkig, dat
de volgelingen van Boisot ln 1574 niet zoo
wreed waren als nu in 1936: het boven
staande illustreert wel treffend de ver
wildering der zedehl
De vloot, bestaande uit drie sicspen en
twee platboomde vaartuigen, werd voort
bewegen door leden van d? Roeiver. ..Die
Leythe" en de zeeverkenners van de Leid-
eche padvinders. Tot groot vermaak van
de vele kijkers op en bij de Vlschbrug gooi
den Boisot's mannen af en toe een drui
pende haring tusschen het publiek, dat er
niet altoos even begeerig op reageerde.
Omstreeks halftien behoorde ook dit deel
van de feestelijkheden weer tot het ver
leden.
Kort tevoren deed ook het tambours- en
pijperscorps „Jubal" uit Dordrecht onder
leiding van den heer C. J. Schotel, zijn
feestelijken intocht in de Sleutelstad.
„JUBAL" KOMT.
En welk een joyeuse entree! Het kranige
korps van ruim 100 man sterk, maakte een
voortreffelijken indruk, zoowel in de mor
genuren als tijdens den optocht. Voortref
felijk was niet alleen hun muziek, maar ook
hun prachtige marcheeren wekte terecht
Ieders bewondering op. Het is ons niet be
kend wien de eer toekomt het denkbeeld
te hebben geopperd dit korps naar Leiden
te halen, doch het is inderdaad een lumi
neus idee geweest, waarvoor den initiator
alle eer toekomt.
Het
SPRINGEN VAN DE FONTEIN.
op de Vischmarkt is stellig niet het meest
attractieve deel van de festiviteiten, doch
het hoort nu eenmaal thuis in het kader
van de geheele feestviering Om 10 uur
zette een gemeentewerkman de kraan open
en om halftwaalf draaide hij ze weer dicht.
Eerlijk gezegd heeft uw verslaggever van dit
waterballet niets gezien. Als het anders
gebeurd is. dan is dat in strijd met het
feestprogramma.
HERDENKING LN DE PIETERSKERK.
In verscheidene kerken werden ln de
ochtenduren herdenkingsdiensten gehou
den.
In de eeuwenoude Pieterskerk, waar de
historie van Leiden wel op zeer treffende
wijze tot ons spreekt, ging ditmaal ds. Joh.
W Groot Enzerink voor
Onder de vele aanwezigen merkten wij
om. op den burgemeester, mr. A. v. d.
Sande Bakhuyzen, den rector-magnificus,
prof. Van der Hoeve, voorts onderscheidene
professoren, predikanten en gemeente
raadsleden.
Ds. Groot Enzerink. zette in het begin
van zijn toespraak uiteen, dat Holland geen
Holland en Leiden geen Leiden zou zijn
geweest als God ons land aan het einde der
zestiende eeuw niet een man had gegeven
als de Prins van Oranje, die in blind Gods
vertrouwen de wapenen heeft opgenomen
om het verdrukte volk van deze lage landen
te redden uit den greep van het overmach
tige Spanje.
Spr., die zijn hoorders ditmaal bij de
belegering der stad in 1574 wil bepalen
wees er op, dat twee dingen bij deze bele
gering speciaal de aandacht vragen. Het
eerste is het machtige geloofsvertrouwen
op de uitreddende genade Gods: het
tweede de treffende bezieling, die er telkens
weer opnieuw uitging van den Prins van
Oranje, 't Is wel zeker, dat in die jaren het
drievoudig snoer gelegd is tusschen God,
Nederland en Oranje, dat ook in onze
dagen nog zoo hecht is, dat niets ter
wereld in staat zal zijn, om het te verbre
ken.
Spr. wees er voorts op. dat de geschiede
nis van Leiden's beleg ons doet denken
aan de belegering van Jeruzalem in de
dagen van Hiskia door den koning van
Assyrië. Daarom wil spr. ook jn dezen
dienst, een oogenblik stil staan bij het
woord van Hiskia, dat wij opgetezkend
vinden in Jesaja 37 20 „Nu dan Heere onze
God, verlos ons uit zijne hand: zoo zullen
alle koninkrijken der aarde weten, dat Gij
alleen de Heere zijt".
Bij de ontvouwing van dit schriftwoord
toonde ds. Groot Enzerink het groote Gods
vertrouwen van Prins Willen aan. Was het
Honderden zangeressen en zangers schaarden zich wederom aan
beeld onder de beproefde leiding van den heer Leo J. Mens ter me
God, die voor Leiden de verlossing bracht,
't was Oranje, die de hoop op verlossing
telkens weer aanwakkerde. Ook hij ver
trouwde als eens Hiskia op God.
Uitvoerig stond spr. stil bij de belegering
der stad in 1574 en hoe de burgers dez?
belegering hebben doorstaan om dan te
gewagen van de wonderbaarlijke verlos
sing Gods. Het gebed was verhoord. God
had Leiden verlost uit de hand van den
overweldiger en de koninkrijken der aarde
wisten dat Hij alleen de Heere is. Reeds den
volgenden dag was de Prins van Oranje te
midden der Leidsche bevolking om samen
God te danken.
's Is. aldus spr., een groot voorrecht om
in dez:' moeilijke tijden deze geschiedenis
ons in de herinnering te roepen. Het gaat
er ook in dezen donkeren tijd om op God
te vertrouwen en om Hem alles in handen
te geven. Die nooit beschamen zal. die het
van Hem verwachten. Ook wij hebben te
werken, tc waken en te bidden. Wij hebben
nog dnzelfden God, een oppersten Poten
taat aller Potentaten en God he:ft ons ook
nog Oranje gelaten, dat in deze dagen zoo
rijk gez9gend wordt
Ook wij willen zingen, aldus eindigde
ds Groot Enzerink. het lied, dat eeuwen
geleden op deze zelfde plaats door de zoo
zwaar beproefde Leidenaars gezongen werd
op den 3den October:
Ik zal met al mijn hart den Heer,
Blijmoedig geven lof en eer;
Mijn tong zal mijn gemoed verzeilen
En al Uw wonderen vertellen.
Onmiddellijk nadat de predikant het
Amen had uitgesproken werden de eerste
drie verzen uit den negenden Psalm ge
zongen
De dienst werd besloten met het zingen
van twee coupletten van het Wilhelmus.
Diep onder den indruk verliet de schare
het historische bedehuis.
De overgang is groot, doch terwille van
de chronologie gaan wij thans een kijkje
nemen bij
DE HUTSPOT-TOCHTEN.
Een nieuw nummer op het feestprogram
ma werd gevormd door de hutspot-tochten
voor automobilisten, motor- en wielrijders
en wandelaars. Vreemdelingen wilde men
door de organisatie hiervan op groote
schaal naar Leiden lokken en aan dien op
zet is misschien maar ln beperkte mate
voldaan. Dat niettemin deze ster-tochten
geslaagd mogen worden genoemd zéér
geslaagd zelfs komt doordat zoovele be
woners onzer feestvierende Sleutelstad zelf
van de partij zijn geweest en in breeden
kring rondom Leiden in den prillen och
tend de aandacht gevestigd hebben op het
grootsche festijn, hetwelk tienduizenden
Leidenaars en evenveel vreemdelingen weer
vieren gingen.1
Toen de schemering nog hing over de
stad en de vale stralenglans der lantaarns
nog bijna vruchteloos een weg te boren
poogde door den dichten en killen nevel,
toen het zelfs te vroeg nog was voor de
tradltioneele reveille, maakten tallooze
wandelaars zich reeds op om startklaar te
verschijnen bij Oud-Hortuszicht aan den
Witten Singel, waar velen nauwelijks ge
duld konden hebben totdat zij om klokslag
zeven uur hun rondwandeling van 20 K M.
beginnen mochten. 'tWas koud en huive
rig, daar in de vroegte, doch de Leidsche
wandelsportbeoefenaars bleken voor geen
geruchtje vervaard. Vroolijk pratend en
lachend, zingend soms. gingen de groepen,
vele hun vaandels en vlaggen meedragend,
van start vol blijden zip en in een teippo
dikwijls, hetwelk verwachten deed dat me
nigeen al lang vóór halfelf (het daarvoor
aangegeven tijdstipT bij de eindcontrole
terug zou zijn. Langs den Vliet. Allemans-
geest, De Vink en het Haagsche Schouw
ging de route via het Groene Kerkje naar
de Postbrug en vandaar langs den nieuwen
rijksweg weer naar het eindpunt in den
theetuin.
Nauwelijks waren tegen acht uur de
laatste startkaarten afgeteekend (welk een
voortreffelijke organisatie was door de hee-
ren Cahen en P. T. de Jong ln elkaar ge
zet! i of daar verschenen al de wielrijders
in zoo grooten getale, dat de verkeerspolitie
ingrijpen moest en weldra zorgde voor een
behoorlijke en vlotte regeling. Tusschen
halfnegen en halftien hadden de wielrij
ders gelegenheid hun kaart voor de eerste
maal te laten alteekenen voor het traject
van dertig kilometer (met controleposten
aan den Groenendijk en in Zoetermeer!
maar ook hier lokte en lonkte de schoone
dag, die stil-aan gegroeid was uit den
klammen morgen, en vroolijk belgelui en
gezang klonk spoedig langs de fraaie we
gen, welke de commissie voor de wielrijders
uitgezocht had. Groenendijk, Hazerswoude,
Benthuizen. Zoetermeer, Stompwijk en
Zoeterwoude was de route en voor wie hier
nog nooit of in geruimen tijd niet geweest
was, moest het deelnemen aan dezen huts-
pottocht per rijwiel een openbaring zijn.
Hoe mooi waren die wegen, hoe stralend
het polderlandschap met z'n bruggetjes en
molens en fraaie boomengroepeeringen, hoe
levendig (druk zelfs! die dorpjes, waar de
bevolking te kijken stond naar die feesten
de Leidenaars en maar al te spoedig de
neiging opkomen voelde „om des middags
toch ook maar eens even binnen Leiden's
wallen poolshoogte te komen nemen"....
Wat een druk gedoe vooral werd het ln
Zoetermeer, waar de padvinders-controle
(onmisbaar waren die jongelui ook Zater
dag weer) alle deelnemers tot stoppen
dwong en waar de dampende koffie in café
den voet van v. d. Werff's stand-
dewerking aan de koraalmuziek.
„De Jonge Prins" tientallen verleidde tot
een oogenblik van verpoozing. In een
kwartier tijds liepen de gelagkamer en ook
de tooneelzaal daarachter vrijwel vol, niet
het minst toen de groote A.S.C.-tandem-
groep imet de rood-zwarte vlag voorop! i
z'n entree gemaakt had en beslag gelegd
had op de plano. En daar werd voor een
kwartiertje „Dc jonge Prins" een centrum
van vermaak en jolijt, dat volkomen paste
in het kader van dezen magnifieken 3-
Octoberfeestdag!
Te snel voor menigeen kwam het mo
ment van vertrek, maar nog juist kreeg
men even gelegenheid een glimp waar te
nemen van een groot" groep Haarlemsche
auto's en motoren, die onder 'sheeren
van Kooten's leiding door Leiden's omstre
ken toerde als deelnemers aan den 80 K.M.
tocht voor het motor-verkeer en lulde toe
gejuicht Zoetermeer passeerden
Ja: die stertocht voor auto's en motoren!
Dat is wel het minst geslaagde deel van
oude banden verstevigd heeft. Want hoe-
velen waren er niet, die voor de eerste maal
naar Lelden gekomen waren dank zij deze
sportieve organisatie i en hoevele anderen
zagen nu eindelijk Leiden eens terug na
een scheiding van'talrijke jaren, zooals dr.
Martin met z'n echtgenoote (twee oud-
Leidenaars) uit Deventer, die 25 jaren ach
tereen naar het 3-Octoberfeest verlangd
hadden en nu den hutspottocht hadden
aangegrepen om per auto naar Leiden te
komen. Het is slechts een enkel voorbeeld
uit vele!
Alle deelnemers aan dc tochten hebben
de plaquette of draagmedaille (aan rood
wit lint ontvangen) en dat waren er in
totaal meer dan 800. Het zouden er stellig
duizend geweest zijn indien men Vrijdag
(en ook Zaterdagmorgen bij den start!)
de inschrijvingen geaccepteerd had, welke
toen nog binnen kwamen, ver na den
sluitingsdatum, die reeds bij herhaling ver-
lor.gd was
Ook tal van vereenigingsprijzen zijn uit
gereikt. Bij de wandelaars aan: L.W.S.V.
(Leiden) met 25 personen; Jong Oegst-
geest '13). K.W.C. (Uitgeest) met 14; Roode
Kruis (Wassenaar) met 10: Onder Ons
(Leiden) met 12; A.L.O. (Oegstgeest) met
18: Burgerwacht Oegstgeest met 10; D.E.S.
(Leiden) met 15: 'tKadetje (Sassenheim)
niet 13: D.F.S. (Den Haag) met 10: De
Princevlag (Den Haag) met 13: Leidsche
Burgerwacht met 11 en de Princevlag (Lei
den) met 12 personen.
Bij de wielrijders aan: Jong Oegstgeest.
met 11; Ambtenaren Raad van Arbeid met
16: A.S.C. (Lelden) met 24: St. Petrus
Kruisverbond met 12; Kamerl. Onnes-La-
boratorium met 16; Reddingsbrigade Oude
Wetering met 10: R.-K. Club Esperantista
met 10: Brunhilde met 10 en De Graal
(Lelden) met 10 deelnemers. Onder do
wielrijders bevond zich o.m. iemand uit
HUlegersberg. die dezen zomer per fiets deel
genomen had aan den ster-tocht naar Ber
lijn ter gelegenheid van de opening der
Olympische Spelen en als aandenken daar
aan toen een keurige bronzen plaquette
ontvangen heeft.
DE OPTOCHT.
50 jaren 3 October optocht! Weet ge, wat
dat zeggen wil? 50 keer plannen maken
en.... wat nog belangrijker is, ook inder
daad ten uitvoer brengen, om den Leide-
r.aar een genotvollen middag te bezorgen,
waarnaar hij met ontembaar verlangen
uitziet en die, na afloop, nog urenlang hét
onderwerp van zijn gesprek vormt.
Ieder jaar is 't, alsof de optocht weer
volkomen „nieuw" is. Welke rechtgeaarde
Sleutelstadbewoner zou 't in z'n hoofd ha
len, om te zeggen. „Nu ja, die optocht,
dien kennen we nu wel", om dan verder
dien middag rustig thuis te blijven? Geen
denken aan immers: de optocht is toch hét
hoogtepunt van den 3 Octoberdag, die nie
mand onzer zou willen missen, omdat wij
weten, dat het 3 Octoberbestuur er steeds
weer iets bijzonders van maakt, omdat de
feeststemming dan haar hoogtepunt be
reikt, omdat fantasie en romantiek dooi
de straten trekken, enfin, omdat we nu
eenmaal het kleurige voorbijgaan der
Een aardig tafreeltje in 't Waaggebouw, waar de burgemeester
zijn aandacht verdeelt tusschen een charmante vischvrouw en
het druipende zeebanket.
In den Hutspot-tocht voor fietsers, kwam A.S.C. uit met een groep deelnemers, die den tocht afleg
den op het meest moderne transportvoertuig dezer tijden, de tandem.
den ganschen opzet geweest! Ontzaggelijk
veel aanvragen om inlichtingen waren er
binnengekomen bij het secretariaat der
commissie en terecht voelde men ambitie
cm mee te dingen naar het verkrijgen van
de ongemeen fraaie plaquette, welke als
belooning voor het volbrengen van den
tocht was uitgeloofd, doch te weinigen
bleken in slaat zich ln den voormiddag zoo
tijdig van hun zaken los te maken, dat zij
uiterlijk halftwaalf in de Gehoorzaal arri
veerden. En dat was tenslotte een voor
waarde, waarvan onder géén beding kon
worden afgeweken. Aan den stertocht voor
automobilisten en motorrijders, Immers,
was een hutspotmaaltijd verbonden, welke
geëindigd zijn moest vóór het Dasseeren
van den optocht omstreeks halftwee.
Waren er dus 304 wandelaars en 441 wiel
rijders (waaronder meerderen uit Amster-
stfrdam, Den Haag en Rotterdam), het
totaal voor het motor-verkeer bleef tot
een zeventigtal beperkt. Wat niet wegnam,
dat er in de benzine-wagens zoovele be
langstellenden meekwamen, dat er onge
veer 150 personen hebben aangezeten aan
den maaltijd ln den foyer, waar ook de
burgemeester met het bestuur der 3-Octo-
bervereeniging en vertegenwoordigers der
Alkmaarsche 3-Octo'oerverecniginR aan
wezig waren! De feestelijke en goed ver
zorgde dlsch werd door den beer Van der
Laan geopend, waarna mr. Van de Sande
Bakhuyzen ln een korte en vlotte speech
de beteekenls van het 3-Octoberfeest
schetste en de hoop uitsprak, dat de deel
nemers aan den hutspot-tocht op dezen
dag volop meeleven zouden met h"t ernot-
sche gebeuren, dat Leiden thans weer in
z'n ban gevangen hield.
En zoo is dit nieuwe nummer van het
program (een tijdelijk nummer wellichti
al-met-al toch een succes geworden, dat
in verhoogde mate door het land de aan
dacht op den 3-Octoberdag gevestigd en
praalwagens en gecostumeerden voor de
zóóveelste maal met hetzelfde frlssche oog
en hetzelfde enthousiasme willen bezien
als de eerste keer, wie weet, hoe lang ge
leden
Ja: hoé dikwijls zag Leiden reeds dit blij
vertoon, dat steeds sterke indrukken na
liet, maar die toch in de warreling van
den tijd snel weer vervaagden.
Het is daarom van het bestuur der 3-
Octobervereeniging een uitstekende ge
dachte geweest, ter gelegenheid van het
Gouden Jubileum te putten uit het vele
schoons, dat vroeger jaren bracht. Her
inneringen mogen clan al vervluchtigd zijn,
het is nü toch wel gebleken, dat in het
onderbewustzijn véél is blijven hangen en
bij het wederzien dan plotseling steek naar
boven kwam: een groep uit tijden van wel
eer bracht telkens den ganschen optocht
uit een vorig jaar weer voor den geest,
zoodat men des te sterker besefte, hoeveel
interessante perioden uit de historie of
anderszins de 3-Octobervereeniging ons il
lustratief en getrouw ln rijke monteering
voor oogen heeft getooverd!
Pakkende iragmenten uit optochten van
de laatste 17 jaren werden ditmaal aan de
vergetelheid ontrukt.
Ontegenzeggelijk een gewaagde opgave!
Want het gevaar om tot een „ratje-toe" te
geraken, was zeker lang niet denkbeeldig!
Daart j kwam nóg dat de ouderen maar
al te gauw het „luikje van hun memorie"
zouden zien opengaan: de jeugd daaren
tegen zag zich geplaatst tegenover beelden,
die voor haar telkens een verrassende
openbaring waren.
Dat het in dezen stoet niet op een chaos
is uitgeloopen, daarvoor mag de noodige
eer gebracht worden aan de ontwerpers,
die er in slaagden eigenlijk 17 kleine op
tochten samen te stellen, waarbij dit over-
2—2
