Regeeringsmaatregelen
inzake onze Financiën
Maatregelen tegen
prijsopdrijving
de
77s«e Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 29 September 1936 Derde BladHo. 23471
Bepaalde goudpariteit niet
gewenscht
De werkzaamheden aan den
Nieuwen Rijksweg
EGALISATIEFONDS
INGESTELD.
UITVOERVERBOD
VAN GOUD.
Enorme zandzuiger verplaatst 1.000.000 M3 zand
FAILLISSEMENTEN
SPREEKCEL
Bescherming van de eerste levensbehoeften
LUCHTVAART
DRIE WEKEN HULPELOOS
IN BED.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
eenige voorzieningen in verband met de
buitengewone omstandigheden ten aanzien
van de wisselkoersen op het buitenland.
De regeering zegt ter toelichting:
De loop der omstandigheden heeft ten
slotte ook Nederland gedwongen, den gou
den standaard tijdelijk los te laten. De re
geering heeft een verbod van den uitvoer
van goud moeten afkondigen.
Het zal wel overbodig zijn hierbij aan
te teekenen, dat de regeering onverzwakt
haar meening handhaaft, dat het welbe
grepen en duurzaam belang van het land
het best door het systeem van den inter
nationalen gouden standaard gediend
wordt, zoodat zij zich bij voorbaat bereid
verklaart, tot het herstel van dat systeem
haar volle medewerking te verleenen. Het
ware intusschen praematuur hieromtrent
thans in nadere beschouwingen te treden.
Op dit oogenblik kan slechts rekening ge
houden worden met den feitelijken toe
stand.
Te dezer zake wenscht de regeering
voorop te stellen dat zij het, zoolang
de internationale monetaire verhou
dingen zoo onzeker zijn als thans het
geval is, ongewenscht zou achten, zich
aanstonds aan een bepaalde goudpa
riteit te binden. Zoolang niet de voor
naamste wereldvaluta's aan een inter
nationaal monetair systeem, gebaseerd
op het goud, gebonden zijn, ware een
dergelijke band ook voor Nederland
niet aan te leggen. Dit beteckent geens
zins, dat de regeering belangrijke
schommelingen in de goudwaarde der
zooeven bedoelde valuta's verwacht of
waarschijnlijk acht. Het beteekent
slechts, dat, naar de meening der re
geering, Nederland, onder de huidige
omstandigheden, zich zijn vrijheid van
handelen dient voor te behouden.
Deze gedachtengang zou er toe kunnen
leiden, geenerlei voorziening te treffen en
den gulden, volgens de gebruikelijke ter
minologie, zijn eigen waarde te laten vin
den. De praktijk der laatste jaren heeft
Intusschen boven twijfel gesteld, dat het
beoogde doel op de aangegeven wijze niet
zou worden bereikt. Verplaatsingen van de
nog steeds belangrijke kapitalen, welke op
korten termijn worden aangehouden, en
speculatieve overwegingen kunnen een on-
gewenschten invloed oefenen en schomme
lingen in het leven roepen, die, in het be
lang van het bedrijfsleven, voor zoover
mogelijk, dienen voorkomen, althans be
perkt te worden. Het hierbij aangeboden
wetsontwerp strekt tot het scheppen van
het instrument, hetwelk, naar het oordeel
der regeering, niet zal kunnen worden ge
mist.
Volgens artikel 1 zal een fonds worden
ingesteld met het doel bultenlandsche va
luta's en goud te koopen en te verkoopen
ten einde langs dien weg invloed uit te
oefenen op den loop der buitenlandsche
wisselkoersen. Omtrent de prijzen, waar
tegen deze aan- en verkoopen zullen ge
schieden, kunnen uit den aard der zaak, op
grond van de in het algemeen deel dezer
memorie gegeven beschouwingen, geen de
finitieve gegevens a priori worden ver
strekt. Zij zullen met de marktontwikke
ling en in het algemeen met de monetaire
verhoudingen op internationaal gebied sa
menhangen. Wel stelt de regeering er prijs
op de verzekering te geven, dat met be
hoedzaamheid zal worden te werk gegaan,
zoodat zoowel een onnoodige benadeeling
van de z.g. vaste inkomsten als het verwijt
van valuta-dumping zal vermeden worden.
Artikel 2 regelt de beschikbaarstel
ling van de middelen, waarover het
fonds ter uitvoering van zijn taak zal
moeten beschikken. Met een maximum
van 300 millioen zal, naar aan te ne
men is, kunnen volstaan worden. In
verband met den aard der voorschot
ten ligt het voor de hand. de benoo-
digde gelden door de uitgifte van
schatkistpapier te verkrijgen.
Het schatkistpapier zal geplaatst
kunnen worden in de open markt dan
wel in onderpand aan de Nederland-
sche Bank kunnen gegeven worden.
De rente zal ten laste van het fonds ge
bracht worden. In verband daarmede kan
verevening van rente op de rijksbegroo-
ting achterwege blijven.
Artikel 3 opent voor de bank de moge
lijkheid, tot dit laatste haar medewerking
te verleenen.
Artikel 5 beoogt de bank tijdens de op
schorting van den gouden standaard tegen
overigens niet waarschijnlijk massale aan
vragen tot inwisseling harer biljetten te
waarborgen.
Dit artikel luidt: De verplichting van
de Nederlandsche Bank tot betaling van
haar biljetten is opgeschort totdat daar
omtrent nader bij de wet zal zijn beslist.
Zooals vanzelf spreekt, zal de bank voor
de verwisseling van haar biljetten in zil
veren munten ten behoeve van een goede
verzorging van den geldomloop op denzelf
den voet als tot dusver het noodlge blijven
verrichten.
Voorts is ingediend het aangekondigde
wetsontwerp tot verbod van uitvoer van
gouden munt en goud-muntmateriaal.
Ter toelichting merkt de regeering nog op:
De regeering heeft zich, ten einde den
goudvoorraad in Nederland tegen verdere
afvloeiing te beschermen, verplicht gezien
bij Koninklijk Besluit van 26 September
1936 den uitvoer van gouden munt en
goud-muntmateriaal te verbieden. Zij heeft
dit verbod moeten uitvaardigen zonder
daartoe wettelijk bevoegd te zijn, daar,
ingeval zij gewacht zou hebben op de tot
standkoming eener wettelijke machtiging,
inmiddels zonder twijfel een afvloeiing van
grooten omvang zou hebben plaats gehad.
Reeds vroeger heeft een dergelijk geval
zich voorgedaan met het Koninklijk Be
sluit van 31 Juli 1914, dat ook onder bui
tengewone omstandigheden zij het an
dere dan thans dezelfde materie regelde
en achterna kracht van wet gekregen
heeft door de wet van 3 Aug. 1914.
Deze sedert meermalen gewijzigde wet
kon, hoezeer zij bevoegdheden geeft tot het
uitvaardigen van uitvoerverboden, niet tot
grondslag strekken van het in den aan
hef dezer genoemde besluit, daar de om
standigheden welke thans tot het tot
stand brengen van een gouduitvoerverbod
noopten, niet gerekend konden worden tot
de gevallen, bedoeld in artikel 1, lid 1,
der wet.
De regeering heeft reeds geruimen tijd
geleden overwogen in gemeld artikel wij
zigingen aan te brengen, waardoor het ook
op omstandigheden als zich thans hebben
voorgedaan, van toepassing zou zijn, doch
zij heeft gemeend van het indienen van
zoodanig voorstel te moeten afzien, uit
hoofde van de onrust, die daardoor in het
land zou zijn gewekt.
Het verdient thans aanbeveling,- het be
doelde Kon. Besluit nader te gronden op
de meergenoemde wet van 1914, waardoor
de strafbepalingen en de daarmede ver
band houdende voorschriften dier wet,
voor zoover hiervan in het besluit niet is
afgeweken, ook met betrekking tot dit ver
bod van toepassing zullen zijn.
Te allen overvloede moge er hier op wor
den gewezen, dat de belangrijkste afwij
king, in het gemelde besluit opgenomen,
is, dat de ontheffingen van het uitvoerver
bod, omdat het hier uitsluitend een mone
taire aangelegenheid betreft, zullen moeten
worden verleend door of vanwege den mi
nister van financiën.
RHEUMATISCHE RUGPIJN NU
ABSOLUUT VERDWENEN.
„Ik wil graag dat U weet wat Ik aan
Kruschen Salts te danken heb. Een jaar
geleden had ik verschrikkelijke rheumatische
pijnen in mijn rug, en ik moest drie weken
liggen. Ik kon in bed niet eens opzitten. Ik
besteedde een paar gulden aan pillen, maar
het gaf niets. Toen schreef ik mijn moeder
en vertelde mijn misère. Per keerende post
ried zij mij dringend aan Kruschen Salts
te probeeren. Ik kocht onmiddellijk een
kleine flacon en kan op eerewoord ver
klaren dat, voordat ik mijn vijfde dosis
had gebruikt, ik al weer kon zitten. Ik
ging ermee door en binnen twee weken
was ik weer op de been, zonder die ver
schrikkelijke pijn. Ik heb Uw wonderbaar
middel altijd bij mij, en ik ben overtuigd,
dat de kleine dagelijksche dosis mij
levenslustig en gezond houdt. Ik kan Kru
schen Salts niet hoog genoeg roemen, en
telkens als zich de gelegenheid voordoet,
raad ik het aan." Mevr. A. G. te F.
Indien de afvoerorganen bi Uw lichaam
te traag werken, ontstaat een ophooping
van afvalstoffen, welke Uw bloed veront
reinigen. Schadelijke stoffen zullen zich
vormen, o.a. het gevreesde urinezuur, dat
maar al te dikwijls oorzaak is van rheuma
tische pijnen. Kruschen Salts bestaat uit
zes minerale zouten, die Uw afvoerorganen
tot betere werking aansporen, waardoor de
afvalstoffen op geheel natuurlijke wijze
volkomen en geregeld worden verwijderd.
Uw lichaam wordt van overtollig urinezuur
bevrijd en de rheumatische pijnen zullen
geleidelijk afnemen om tenslotte geheel
weg te blijven.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en erkende drogisten
a f. 0.40, f. 0.70 en f. 1.60 per flacon, omzet
belasting inbegrepen. Let op. dat op het
etiket op de flesch, zoowel als op de bui
tenverpakking de naam Rowntree Handels
Maatschappij. Amsterdam voorkomt. 9795
(Ingez. Med.)
Opgeheven wegens gebrek aan actief V.
G. Cancian te Leiden.
BALDADIGE JEUGD.
Een bewoner van de Mecklenburgerstraat
klaagt over de verregaande baldadigheid
van de jeugd in de Os- en Paardenlaan en
omgeving en verzoekt strenger politie
toezicht.
De werkzaamheden aan den Nieuwen
Rijksweg onder Sassenheim. waarover wij
reeds eenige malen schreven, zijn in vollen
gang! Hierboven een foto van den enor-
men zandzuiger met een gewicht van
160.000 KGwaarmee onder leiding van
de N.V. B. Taus en Zonen te Rotterdam,
nabij de Postbrug groote hoeveelheden
zand ten behoeve van den nieuwen weg
uit den grond gezogen worden. Over een
en ander volgen hieronder nadere bijzon
derheden.
Aan den nieuwen Rijksweg wordt thans
met man en macht gewerkt! Een graaf
machine heeft het gedeelte Leidschevaart-
Spoorbaan reeds van de veenlaag ontdaan
en dit gedeelte kan nu aangevuld en op
gehoogd worden met zand.
Het benoodigde zand wordt verkregen
uit perceelen weiland in de omgeving,
groot 8 H.A.. waar men niet minder dan
1 millioen kubieke meter zand hoopt te
verkrijgen. Voor dit doel is in de Leidsche-
vaart bovengenoemde zandzuiger gearri
veerd, die een lengte van 31 Meter heeft.
Deze groote machine is uit de Haarlem
mertrekvaart gehaald, op den weg ge
plaatst en vervolgens voetje voor voetje
over den weg getrokken. Na 2 dagen wer
ken was men zóóver, dat de weg weer vrij
was. De werkzaamheden worden nu voort
gezet en men hoopt a.s. Zaterdag den
zandzuiger op de plaats van bestemming
te hebben. De afstand bedraagt 5 a 600
meter.
Door middel van de graafmachine is
een gleuf gemaakt, waarin de zuiger, die
een diepgang heeft van 1.40 meter, moet
komen te liggen.
Het zand wordt niet naar het werk ge
perst, doch op een hoop gestort, vanwaar
het met zandtreintjes naar de plaats van
bestemming wordt gebracht.
Het transporteeren van den zuiger trok
veel bekijks en zal dit in de komende
dagen ook nog wel doen.
De Klinkenbergerbrug wordt in verband
met het omleggen van de trambaan ver
breed, terwijl voor het viaduct over den
Warmonderdam de werkzaamheden reeds
zóóver gevorderd zijn, dat de bekistingen
voor het storten van beton reeds zijn
aangebracht.
Bij het viaduct Menneweg. is de klei
laag, die eerst tot rust gekomen was, weer
gaan werken, zoodat nog steeds zand
aangevoerd wordt.
Ook bij de brug over de Sassenheimer-
sloot komt nog steeds de kleilaag naar
boven, zoodat ook daar nog steeds zand
gestort wordt.
Een en ander geeft velen handen werk!
Ingediend is een wetsontwerp, houdende
tijdelijke maatregelen tot het tegengaan
van prijsopdrijving.
In de toelichting wordt gezegd:
In verband met het door de regeering
genomen besluit, den uitvoer van goud te
verbieden, zal zijn rekening te houden met
een beweging in de wisselkoersen, die voor
den gulden in nederwaarsche richting zal
gaan. In hoeverre het prijsniveau daardoor
zal worden beïnvloed is van tevoren niet
vast te stellen. Echter moet men bedacht
zijn op de mogelijkheid, dat dientengevolge
minder scrupuleuze lieden van de onwe
tendheid van het publiek zouden gebruik
maken, en door het opzetten van de prij
zen of het achterhouden van voorraden,
een normaal verloop van zaken zouden be
moeilijken. In het bijzonder dient er voor
te worden gewaakt, dat niet de eerste
levensbehoeften en noodzakelijke gebruiks
artikelen aan een onevenredige prijsstij
ging zouden worden blootgesteld. Daar
nevens is het wenschelijk ook de vergoe
ding. bedongen voor het verrichten van
diensten en de huur van onroerend goed,
waar het algemeen belang een prijsopdrij
ving niet gedoogt, tijdelijk onder controle
te stellen.
Het onderhavige wetsontwerp beoogt dit
doel te bereiken door het in het leven roe
pen van enkele bepalingen, welke zich
tegen gedragingen als hierboven geschetst,
richten.
Het vaststellen van maximumprijzen.
Art. 1 geeft den ministers van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart en van Land
bouw en Visscherij de bevoegdheid, rege
lend op te treden met betrekking tot de
prijzen, welke, hetzij landelijk, hetzij plaat
selijk, maximaal in den handel zullen
gelden. Deze bevoegdheid omvat zoowel het
in concreto vaststellen van algemeen gel
dende maximumprijzen als bijv. het bedrag
of percentage, waarmede de prijs den in
een vroeger tijdvak of op een vroeger tijd
stip in rekening gebrachten ten hoogste
mag overschrijden.
De artikelen 2 en 3 geven overeenkom
stige voorschriften ten aanzien van het
verrichten van diensten en het verhuren
van onroerende goederen, met dien ver
stande. dat in het geval van artikel 2 aan
de ministers van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart en van Sociale Zaken, in dat
van artikel 3 aan den minister van Sociale
Zaken de bevoegdheid wordt toegekend.
Voor die gevallen waarin voor toepas
sing van de artikelen 1, 2 en 3 geen aan
leiding bestaat, houdt artikel 4 een alge
meen verbod van prijsopdrijving in Het
artikel bedoelt uiteraard niet elke verhoo
ging van prijzen tegen te gaan. doch wel
de zoodanige, welke niet kan worden aan
gemerkt als een noodzakelijk uitvloeisel
van den geschapen toestand.
Artikel 5 luidt aldus:
Inbeslagneming van goederen.
1. In de gevallen, waarin bij den burge
meester eener gemeente gegronde verden
king bestaat, dat het bepaalde krachtens
artikel 1 of bij artikel 4 wordt, overtreden,
kan hij de in zijn gemeenten aanwezige,
tot den voorraad der betreffende onder
neming behoorende goederen van de soort,
ten aanzien waarvan de verdenking van
overtreding bestaat, zonder eenige forma
liteit in bezit nemen.
2. Het bepaalde in het vorig lid vindt
overeenkomstige toepassing ingeval gewei
gerd wordt, tot den voorraad eener onder
neming behoorende goederen te verkoo
pen, indien naar het oordeel van den
burgemeester, hetzij voor de weigering
geen gegronde redenen bestaan, hetzij de
weigering in strijd is met het door deze
wet beoogde doel.
3. De op grond van de beide voorgaande
leden in bezit genomen goederen worden
door den burgemeester zonder verwijl op
door hem te bepalen wijze ter beschikking
gestelde ten behoeve van de bevolking of
bepaalde groepen der betolking van zijn
gemeente tegen prijzen, welke onderschei
denlijk de krachtens art. 1 geldende en
voor zoover dit artikel geen toepassing
heeft gevonden de normale prijzen niet
te boven gaan.
4. De schadeloosstelling voor de in bezit
genomen goederen door de gemeente te be
talen, wordt door een door den gemeente
raad aan te wijzen schatter geschat. Zij
bedraagt in geen geval meer dan 90 pro
cent van den hoogsten prijs, waarvoor de
goederen ingevolge het vorig lid ter be
schikking kunnen worden gesteld.
5. De burgemeester en de door hem aan
te wijzen ambtenaren zijn te allen tijde
bevoegd de uitlevering te vorderen van de
in het bezit te nemen goederen. Zij, als
mede de hen op hun laste vergezellende
personen, hebben te allen tijde vrijen toe
gang tot alle plaatsen, waar redelijkerwijze
vermoed kan worden, dat zich de goederen
bevinden Wordt hun de toegang geweigerd
of belemmerd, of wordt hun op aanmel
ding tot toegang niet geantwoord, dan ver
schaffen zij zich dien desnoods met inroe
ping van den sterken arm.
6 In woningen treden de ambtenaren en
de hen vergezellende personen tegen den
wil van den bewoner niet binnen dan op
bijzonderen of algemeen schriftelijken laste
van den burgemeester, dan wel vergezeld
van dezen. Van dit binnentreden wordt
door hen proces-verbaal opgemaakt, dat
binnen vier en twintig uren aan hem,
wiens woning is binnengetreden, in af
schrift wordt medegedeeld.
7. Tot een inbezitneming, als bedoeld in
dit artikel, wordt niet overgegaan, tenzij
volgens door ons nader vast te stellen
regelen, de in lid 4 bedoelde schadeloos
stelling vooraf is verzekerd.
Het bepaalde in dit artikel is ten deele
ontleend aan de wet van 3 Augustus 1914
(Staatsblad no. 351) tot aanvulling der
onteigeningswet ter voorkoming van vast
houding en prijsopdrijving van waren. Bij
het tweede lid kan worden opgemerkt, dat
naar de meening van de regeering een
ernstige poging van de zijde van het koo-
pende publiek om goederen te hamsteren,
in voorkomend geval als gègronde reden
zou kunnen worden beschouwd om den ver
koop dier goederen te weigeren.
Art. 6 luidt: Hij, die goederen, ten aan
zien waarvan art. 1 toepassing heeft ge
vonden, in het klein te koop aanbiedt of
verkoopt, is verplicht, bij die goederen op
voor het publiek duidelijk zichtbare wijze
den prijs dier goederen te vermelden.
Dit artikel bedoelt de noodige openbaar
heid te geven aan de prijzen, welke voor
de te verkoopen goederen in rekening wor
den gebracht.
Straffen bij overtreding.
Artikel 8 luidt:
1. Hij, die handelt in strijd met het be
paalde of krachtens de artikelen 1, 2, 3 of
4, wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste zes maanden of geldboete van ten
hoogste zesduizend gulden.
2. Overtreding van het bepaalde bij art.
6 wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste een maand of geldboete van ten
hoogste duizend gulden.
3. De feiten worden beschouwd als over
tredingen.
De overige artikelen behoeven geen toe
lichting. Het spreekt vanzelf, dat gelijk
art. 10 bepaalt, de wet slechts een tijdelijk
karakter draagt.
Ook maatregelen in Indië.
In venband met de berichten, uit ver
schillende plaatsen ontvangen, betreffende
ongemotiveerde en aanzienlijke prijsopdrij
ving van levensmiddelen, zooals rijst,
klapperolie, meel, boter en suiker, en de
zich ontwikkelende prijsopdrijving voor
grondstoffen voor levensmiddelen en huis
houdelijke artikelen, heeft de Gouverneur-
Generaal van Ned.-Indië aan alle geweste
lijke bestuurshoofden een algemeene mach
tiging verleend tot zoo noodige inbezit
neming van producten, zulks op grond van
artikel 88 der Onteigeningsordonnantie.
DE RACE ENGELAND—
JOHANNESBURG BEGONNEN.
Te half zeven vanmorgen is het eerste
vliegtuig voor de luchtrace Portsmouth
Johannesburg vertrokken. Acht minuten
later waren alle negen deelnemende vlieg
tuigen gestart. Duizenden menschen heb
ben den nacht bij het vliegveld doorge
bracht.
Zooals bekend nemen alleen Engelsche
machines deel, andere waren uitgesloten.
NEGEN DOODEN BIJ VLIEGONGELUK.
Een vliegtuig van de Italiaansche Lucht
vaartmaatschappij is in de nabijheid van
Bengasi in aanraking gekomen met de
tuigage van een schip en in zee gevallen.
Vier leden der bemanning en vijf arbei
ders kwamen om het leven, terwijl een te
legrafist gewond werd.
Het toestel was even tevoren in Bengasi
opgestegen, men had in de lucht een de
fect ontdekt en wilde daarom zoo snel
mogelijk terugkeeren.
DE POSTVLUCHTEN.
Gisteravond is het K.L.M.-vliegtuig Per-
coetoet op Schiphol uit Indië teruggekeerd.
THEORETISCHE CURSUSSEN
VOOR VLIEGEN.
In samenwerking met de Rotterdamsche
en de Haagsche Aeroclub organiseert de
Nationale Luchtvaartschool dezen winter
wederom theoretische cursussen betreffen
de de beginselen van de techniek van het
vliegen.
Ingaande 19 October zal in de Zeevaart
school te Rotterdam des Maandags, en
Vrijdagsavonds en met ingang van 20 Oct.
in de Academie voor Beeldende Kunsten
des Dinsdags- en Donderdagsavonds een
tweemaandelijksche cursus aanvangen, als
mede een vijfmaandelijksche voor meerge.
vorderden. Men neemt momenteel stappen
om ook te Amsterdam door de N.L.S. en de
Amsterdamsche Aeroclub een dergelijken
cursus in te doen stellen.
MILITAIR VLIEGTUIG NAAR BENEDEN
GESTORT.
Vijf dooden.
Een Italiaansch militair vliegtuig van 't
nieuwste type is tijdens een proefvlucht,
50 K.M. ten Noorden van Rome naar be
neden gestort.
Vijf van de zes leden der bemanning
werden gedood.
