H
I AN DE NIE
J ZONEN
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1936
No. 32449
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Isle Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
I nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
STADSNIEUWS
Wilt U zuinig stoken
BUITENLAND
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
13D ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
I agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
I advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
llager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
I Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
Ivan 30. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
110 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque^ en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2 35
per week 1ÏT.f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3nnrandeit -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.»
ET GELDEND GEMEENTERECHT BIJ
GEWIJZIGDE TOESTANDEN.
trgemecster A. J. van Gerrevink spreekt
i voor de C. H. Jongerengroep.
Na enkele maanden van stilstand, waar-
echter talrijke excursies zijn gemaakt,
Itte gisteravond de Chr. Hist. Jongeren-
loep haar wlntercampagne in met een
[jeenkomst in 't wijkgebouw „Rehoboth".
Tin deze eerste vergadering trad voor de
loep als spreker op de heer A. J. van
fcrrevink. burgemeester van Oegstgeest
Jet het vooral voor dezen tijd zoo belang
de onderwerp: Het geldend gemeente-
icht bij gewijzigde toestanden.
De voorzitter van de groep, de heer D.
fcndriks. opende op gebruikelijke wijze,
arna hij een kort inleidend woord uit-
waarbij hij in enkele gevoelvolle
orden het verscheiden herdacht van den
J. B. Meynen om voorts burgemeester
|an Gerrevink geluk te wenschen met
onlangs verkregen Koninklijke onder-
Ecidlng.
heer Van Gerrevink wees er aller-
op, dat er voor 1914 groote soberheid
:erschte in de gemeente-huishoudingen,
ambtenaren in de gemeenten deden in
Ivredenheid hun werk. De leden van den
fad kenden, doordat de raad de aansla-
i van de ingezetenen in de gemeentelijke
ikomstenbelasting vaststelde, de draag
kracht der ingezetnen en zorgden wel, dat
kosten van de gemeentehuishouding in
frhouding tot de draagkracht niet zoo-
nig stegen, dat belastingverhooging
odzakelijk was. De belastingen werden
kar den aard der gemeente ingericht. De
femeentebesturen hadden een eigen ver-
.ntwoordelijkheid, welke diep gevoeld werd
Nadat spr. nog aangetoond had, dat men
lentertijd precies wist waar men ten aan-
van de mogelijkheid van gewonen en
oitengeewonen rijkssteun aan toe was,
'ng hij de groote verandering na, die zich
i de bestuurlijke mentaliteit van de plaat-
klijke vertegenwoordigingen voltrok.
J Volgens spr. kan in het algemeen gezegd
korden, dat het lichten uit de sfeer van de
|uishouding der gemeenten, van de behar-
iging van tal van belangen, aan de ge
beenten toevertrouwd, en het daarna weer
«werpen aan de gemeenten van een aal
van zelfbestuur plus de zeer ver
egde kosten, niet altijd goed heeft ge-
Een groote fout Is volgens spr.,
erts geweest, de ondoordachte maatre-
1 van het afnemen aan de raden van de
geling der aanslagen van de ingezetenen
de inkomstenbelasting. Door deze en
lergelijke maatregelen verloren de raden
pun gouvernementeele kracht.
Er ontstond een sterk verzwakt bewust-
Sjn van collectieve verantwoordelijkheid
een juiste behartiging van aan den
tad toevertrouwde belangen in de eerste
ats veroorzaakt door de houding van
rijk tegenover de gemeenten, die gedu
rende enkele tientallen jaren onstandvas-
opportunistisch was, in toenemende
e willekeurig en een verloochening van
geschiedenis, die ons Immers heeft
-orbeschikt te leven onder een gedecen
traliseerde staatsorganisatie.
Een ander symptoom is volgens spr. een
Rich steeds meer bemoeien met bestuurlijke
Jdetails door den raad tengevolge van het
(n toenemende mate beperken van zijn
Invloed op de belangrijkste functie van
lestuur zijner gemeente.
Voorts zien wij verminderde gouverne-
toenteele kracht tengevolge van meerdere
meer rechtstreeksche afhankelijkheid
n de leden van den raad van betrekkelijk
kieine groepen van kiezers en de daaruit
teer voortkomende verpolitieking van den
(taad.
Worden volgens spr. deze oorzaken niet
keggenomen, dan kan men zeker zijn van
pen snellen ondergang van onzen gede-
pntrallseerden bestuursvorm. Zeker ook
fan een steeds verder voortgaan op den
naar den gecentraliseerden ambte-
ptaarsstaat.
Spr. ziet hiertoe als oplossing maar ook
'ringend noodzakelijk o.m. een wijziging
i de financieele verhinderingswet in dien
fin, dat aan de gemeenten geen uitkeerin-
pn noch door het rijk, noch uit eenig
fonds zullen worden gedaan voor welke
kosten ook van de huishouding der ge
beente. Voorts een toewijzing van een vol
doend belastinggebied met ruime vrijheid
ijan differentiatie naar plaatselijke be
hoefte. Dan een vermijding van eiken
"laatregel tegenover de gemeenten, die
piet volkomen vrij is, van overschrijding
pan macht.
Ook zal bij benoeming van burgemees
ters niet alleen gelet worden op brave
nenschen en goede partijgangers maar
pk of zij blijk hebben gegeven ons ad
ministratief recht zonder fouten te kun
nen hanteeren en waar noodig geen vreem-
elingen te zijn in andere bestuursweten-
bappen.
Intusschen is spr. van meening, dat voor
Iten tijd, gedurende welken noch het een,
Itoch het ander is geschied men toch wel
I moeten komen tot een tijdelijke wijzi-
|2®S van de gemeente-wet. nog liever tot
I ün buiten de gemeente-wet staand nood-
«cht.
°P deze rede volgde een uitvoerige ge-
Jachtenwisseling, waarna nog enkele huis-
I "oudelijke zaken werden afgedaan.
ADRES AAN DEN RAAD.
Inzake huurtocslagcn.
Aan den Raad der Gemeente Leiden is
onderstaand adres verzonden.
Ondrgeteekenden, kennis dragende, dat
bij het College van Burgemeester en Wet
houders plannen in voorbereiding zijn om
ingrijpende veranderingen aan te brengen
in het verleenen van huurtoeslagen aan
huurders van woningen voor groote gezin
nen uit het „Huurtoeslagfonds" (zie raads
besluit van 7 Juli 1930 en daaraan vooraf
gaand ingekomen stuk No. 119 van 23 Juni
1930) zijn van oordeel, dat, alvorens tot die
veranderingen wordt besloten, de Raad in
de gelegenheid behoort te worden gesteld
zich hierover uit te spreken en hebben
daarom de eer de volgende motie bij den
Raad in te dienen.
De Raad,
vernomen hebbende, dat bij het College
van Burgemeester en Wethouders plannen
In voorbereiding zijn om veranderingen in
het verleenen van huurtoeslagen aan
huurders van woningen voor groote gezin
nen uit het „Huurtoeslagfonds" aan te
brengen,
verzoekt het College van Burgemeester
en Wethouders aan die plannen geen uit
voering te geven alvorens den Raad volledig
op de hoogte te hebben gesteld van de
eventueel voorgenomen wijzigingen en de
gevolgen vandien en hem in de gelegenheid
te hebben gesteld zijn gevoelens te dezen
opzichten kenbaar te maken,
W.g. J. H. SCHÜLLER.
wg. J. H. A. MANDERS.
MAATSCHAPPIJ VOOR TOONKUNST
LEIDEN.
Nieuwe leerkrachten.
Naar men ons mededeelt, zijn aan de
Muziekschool van de „Maatschappij voor
Toonkunst", naast de bestaande leerkrach
ten, benoemd tot leeraar in:
het Viool-Spel, de heer N. de Klijn te
Laren
het Violoncel-spel, de heer H. Berghout
te 's-Gravenhage.
De heer de Klijn maakt deel uit van het
„Waleson-Kwartet", dat zich den vorigen
winter hier deed hooren, hij trad tal van
malen op voor de Radio.
De heer Berghout is eerste, benevens
Solo-cellist, verbonden aan het „Neder-
landsoh Kamerorkest" lOtto Glastra van
Loon)hij is eveneens hier ter stede wél
bekend en voor de Radio-luisteraars geen
onbekende.
Aan mevr. Maartje Offers werd. op haar
daartoe gedaan verzoek, eervol ontslag als
Zangleeraresse verleend; het zang-onder
wijs wordt nu alleen gegeven door de
andere leerares mejuffrouw Anny Bonarius,
Solo-zang, Kinderkoorzang en Solfège.
TEHUIS VOOR OUDEN VAN DAGEN DER
NED. HERV. DIACONIE.
Installatie van het echtpaar
Van der Liefde.
In tegenwoordigheid van Regenten,
diakenen der Ned. Herv. Diaconie en ver
pleegden had gisteravond de installatie
Dlaats van het echtpaar Van der Liefde-
De Lindt als vader en moeder van het
Tehuis voor Ouden van Dagen der Ned.
Herv. Diaconie (Geref. Minnehuis)
De voorzitter van de Diaconie, de heer
W. Wiethoff. onder wiens leiding deze bli-
eenkomst stond, herdacht aan het begin
van den avond in enkele gevoelvolle woor
den 'net verscheiden van den heer Sweres.
den vroegeren vader van het Tehuis
Tot de installatie van den heer en mevr.
Van der Liefde overgaande wees spr met
nadruk od het Hebreeën-hoofdstuk, waarin
SDrake is. dat bovenal de liefde het zal
moeten doen Gii zult. aldus SDr. wilt gil
liefde kunnen schenken, dit eerst van God
zelf moeten ontvangen. HU schenke u dit
in rijke mate. oodat gii de aan uw zorgen
toevertrouwde verpleegden tot een hand en
een voet moogt zlin.
De heer Sierat voorzitter van het Minne
huis. hoopte dat de goede harmonie, welke
steeds in het Tehuis werd gevonden zal
blijven bestendigd
Nadat de heer Beumer boekhouder van
de Ned Herv Diaconie een kort oogenbük
stil had gestaan bij de financieele zlide van
het werk, sprak de heer Kok. geestelijk
verzorger van bet Gesticht no? woorden
van welkom tot het echtDaar. waarbij hij
den wensch uitsDrak dat ook een goede
samenwerking mocht worden gevonden.
De heer Van der Liefde alle sprekers
dankend voor hun harteliike toespraken
bood bij deze gelegenheid een staten-bijbel
aan.
Geruimen tiid bleef men h;erna nog ge
zellig bijeen en werden ververschingen
aangeboden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: J. Geertsma, St. Jacobs-
gracht 24, brandstoffenhandel. Overleden
eigenaar: J. Geertsma, dd 26 Aug. 1936.
Wijz. handelsnaam in: Wed. J. Geertsma.
Nieuwe eigenaresse Wed. W. Geertsma
Graafstal. Leiden.
D. en Joh. Boot N.V., Wilhelminastraat
50, Alphen a. d. Rijn, bouwen en herstellen,
koopen en verkoopen van schepen en
motoren. Nieuwe commissaris: L. Sprey
Jzn.. Alphen a/d. Rijn
Fa. J. van den Bosch Bontje, Van Man-
dersloostraat 49, Alphen a. d. Ri>n, ma
nufacturen. De zaak is omgezet in een
vennootschap onder firma Vennooten: J.
C C. M. van den Bosch en J. J. M. van
den Bosch. Alphen a/d. Rijn.
Vraagt ons dan eens inlichtingen over de
speciaal zuinige systemen der PERMANENT-
DUPLEX, FRISIA, AMBRA en CLARY
HAARDEN en HAARDKACHELS
Inlichtingen en catalogus gratis
ET
AARDEN
UIS
K. RAPENBURG 10 HEERENGR. 112
hoek Boommarkt, Tel. 25 Telefoon 1549
Smederij sinds 1894 8570
AANGEHOUDEN.
AANBESTEDING.
Namens de garnizoenscommandant is
heden aanbesteed de levering van hooi.
stroo en turfstrooisei, benoodigd voor de
paarden van het 6de regiment veldartil
lerie gedurende het tijdvak van 1 Novem
ber 1936 tot en met 31 Januari 1937.
Er waren 9 biljetten ingeleverd, waarop
als volgt was ingeschreven:
Turfstrooisei: N.V. Turfstrooiselfabriek
„Trio" te Vroomshoop 9.8 ct.; N.V. v. d.
Griends Landsexploitatie te Griensveen
9.5 ct.; N.V. Turfstrooiselkantoor Rotter
dam 9.5 ct.; T. Arkema Rotterdam 8.9 ct.
Hooi: fa. Huisman en Lankhuizen, Den
Haag 28.8 ct.; Jan Oomen en Zn. Ooster
hout 27.5 ct.; fa. D. Leeuwenkamp Alk
maar 25.8 ct.; fa. A. P. Tazelaar Rotterdam
25.4 ct.; M. Romijn Voorschoten 24,4 ct.
Stroo: M. Romijn Voorschoten 20 ct. (bij
gezamenlijke levering met hooi 18 ct.), alles
per 10 KG.
De levering werd voorloopig aan de
laagst inschrijvers gegund.
De politie heeft in den afgeloopen nacht
een drietal Leidsche jongens aangehouden,
te weten den 19-jarigen schoenmaker M.
van K„ den 18-jarigen bankwerker M. van
B. en den 17-jarigen groentenkoopman J.
K„ die ervan worden verdacht zich te
Wassenaar te hebben schuldig gemaakt
aan verduistering van een heerenrijwiel en
een overjas.
Hedenmorgen zijn zij naar Wassenaar
overgebracht
Voorts is aangehouden L. J. van der K„
alhier, die wegens een overtreding der
Wegenbelas1 ingwet was veroordeeld tot het
ondergaan van 15 dagen hechtenis of tot
een boete van f. 15.
Plaatsnijders 20, Schrobbelaars 2, Spinners
55, Spoelers 7, Staaldraaddraaiers 5. Stekers
7. Strijkers 12. Wevers 117, Wolbewerkers 40,
Ongesch. Textielarb. 72. Totaal 393.
TransoortarbeidersChauffeurs 128, Em-
balleurs' 5, Exp. Knechten 23, Koetsiers 14,
Loopknechten 36, Schippers 82, Magazijn-
knechten 60, Spoor- en Trampers. 15, Wa
kers 6. Transportarbeiders 70, Losse Arbei
ders 422. Totaal 861.
Typografen: Boekbinders 34, Boekdruk
kers 14, Fotografen 3. Hulp-Vakarbeiders 3,
Letterzetters 32, Steendrukkers 2. Totaal 88.
Voedingsmiddelen-Arb.: Bakkers 76, Mo
lenaars 1. Ovenisten 5. Slagers 56, Suiker
werkers 22, Wijnkooperskn. 9 Zoutzieders 2,
Zuivelbereiders 4, Ongesoh. Fabrieksarb. 30.
Totaal 205.
Vrouwen: Apothekersass. 2, Bakers 1,
Breisters 1, Naaisters 19, Mangelsters 1,
Linnenjuffrouwen 1. Boekbindsters 1,
Maasters 1, Winkeljuffrouwen 12. Serveer
sters 2, Kantoorbedienden 27, Verpleegsters
4, Huisel. Diensten 158, Kooksters 1, Fa
brieksarbeidsters 24. Onderwijzeressen 4,
Teekenaressen 1, Bedrijfsleidsters 1,
Totaal 261.
Alg. Totaal 4390. 6 Sept. 1935 3970. 7 Sept.
1934 3463.
Ben. 50 gedeeltelijke werkloozen en 108
werkverschaffing.
BINNENLAND.
De noodtoestand in het slagersbedrijf
een congres in Den Haag (3e Blad).
Algemeene vergadering van het Verbond
van Nederlandsche Werkgevers (3e Blad
en Laatste Berichten, le Blad).
Een crediet van 11/4 millioen voor de
boomkweekers (Land- en Tuinbouw, 3e BI.).
Speciale autowegen een eisch van heli
snelverkeer (Binnenland, 3e Blad).
Mooie resultaten met zend- en ontvang-
proeven op de 5 M.-goif in ons land (Bin
nenland, 3e Blad).
Oplichting van f. 30.000 in Amsterdam
(Gemengd, 4e Blad).
De overval op een geldauto; op het spoor
van een complot (Gemengd, 4e Blad).
BUITENLAND.
Hedenmorgen hebben de Spaansche natio
nalisten Irun veroverd (2e en le Blad).
Het vredescongres te Brussel geopend
(Buitenland, le Blad).
Een moordaanslag op president Roosevelt
(Tel., le Blad).
De Oceaanvlucht is geslaagd, al moesten
de vliegers in Wales een noodlanding ma
ken (Luchtvaart, 3e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN
EERSTE BLAD.
KINDJE VERDRONKEN.
Gisteravond te ongeveer kwart over zes
is het driejarig jongetje A. H. M., dat met
een vriendje aan den kant van een sloot,
op nauwelijks 100 meter van de ouderlijke
woning in de Soembastraat aan het spelen
was, te water geraakt.
Toen het vriendje zijn ouders gewaar
schuwd had en de drenkeling was opge-
haald, bleken de levensgeesten reeds ge
weken.
De Eerste Hulpdienst heeft nog geruimen
I tijd kunstmatige ademhaling toegepast,
doch helaas tevergeefs.
DE WERKLOOSHEID.
Bij den Gemeentelijken Dienst voor
Sociale Zaken stonden ingeschreven.
Bouwvakarbeiders: Baggerlieden 3, Be
hangers 19, Betonvlechters 38, Betonwer
kers 62, Fundeeringwerkers 2, Glazenwas-
schers 9, Granietwerkers 16, Grondwerkers
92, Heiers 2, Metselaars 157. Opperlieden
111, Schilders 104, Sloopers 10, Straatma
kers 6, Hulp-Straatmakers 5. Stucadoors,
witters 82, Timmerlieden 263, Uitvoerders 6,
Voegers 30, Ongesch. Bouwarb. 12. Totaal
1029
Fabrieksarbeiders: Bleekers 16, Lompen
sorteerders 15, Vellenblooters 5, Steenfabr,
Arb. 122, Zeepfabr. Arb 5. Ongesch. Fa
brieksarb. 54. Totaal 217
Kantoorpersoneel: Kantoorpersoneel 85,
Reizigers, Colp. 42, Winkelbedienden 29,
Incasseerders 13, Musici 7, Onderwijzers 10,
Overheidspers. 11, Verplegers 3, Totaal 200.
Hotel-Café-Pers.: Huispersoneel 10, Kell-
ners 36, Koks 7. Totaal 53,
Houtbewerkers: Beddenmakers 2, Hout
bewerkers 56. Kistenmakers 6, Kuipers 7,
Lijstenmakers 2, Mandenmakers 2, Meubel
makers 29, Meubelstoffeerders 23, Politoer-
ders 1, Ongesch. Arbeiders 21. Totaal 149.
Kleermakers: Kleermakers 80. Kappers
10, Schoenmakers e.a. 16. Totaal 106.
Land- en Tuinarb.: Blozmisten 24. Land
arbeiders 21, Tuinlieden 26, Warmoeziers 13,
Ongesch. Landarbeiders 7. Totaal 91.
Metaalbewerkers: Bankwerkers 123, Blik-
bewerkers 18, Burgersmeden 40, Electriciens
42, Gasfitters 20, Gereedschapmakers 1,
Instrumentmakers 2, Isoleerders 101, Kern
makers 1, Kettingsmeden 38, Klinkers 9,
Koperslagers 3, Lab. Bedienden 2, Lasschers
8, Loodgieters 60, Machinisten 25, Metaal-
boorders 10, Metaaldraaiers 14. Metaal
schavers 2, Metaalslijpers 3. Monteurs 30.
Pianostemmers 3, Polijsters 1. Ponsers 4,
Rijwielherstellers 16, Scheeptimmerl. 9,
Soheepsschilders 2, Stokers 16, Tegenhou-
ders 17, Verw. Monteurs 9, Voorslaanders 9,
Voorwarmers 7, Vuleanlseurs 1, Vuurwer
kers 11, Wagenmakers 6, IJzerwerkers 46,
Zandspuiters 2, Zandvormers 2, Ongesch.
Arb. 41, Totaal 663.
Sigarenmakers: Sigarenmakers 7. Sig.
Sorteerders 2. Strippers 2. Totaal 11.
Technici. Opzichters: Apothekersass. 1,
Bedrijfsleiders 7. Ingenieurs 3. Technikers
10. Teekenaars, Opz. 16. Werkmeesters 21.
Totaal 58.
Textielarbeiders: Hekelaars 18, Katoen-
j drukkers 25, Kluwers e.a. 14, Luikers 9,
Onze stadgenoot, de heer H. Boorsma
verwierf het politiediploma met aanteeke-
nlng van den Alg. Ned. Politie-Bond.
Met ingang van heden heeft de heer
T. van Boheemen in het pand Janvossen-
steeg 47 een paardenslagerij annex winkel
in fijne vleeschwaren geopend.
Voorheen was in dit perceel een soort
gelijk bedrijf gevestigd van den heer Van
Riethoven. Ingrijpende veranderingen on
derging het winkelinterieur dan ook niet.
Alleen werd het uiterlijk aanzien verbeterd,
het inwendige gerestaureerd en 't woon
huis aanzienlijk verbouwd en gemoderni
seerd.
De Ver. „Het Hoogeland", Christelijke
vereeniging tot stichting en instandhou
ding van arbeidskoloniën, gevestigd te
Arnhem en werkzaam ten bate van perso
nen-van alle standen en gezindten, houdt
morgen hier ter stede een collecte. Gezien
het goede doel, bevelen wij deze inzame
ling gaarne bij onze stadgenooten aan.
Naar wij vernemen zal de Pontschool,
thans gevestigd Steenschuur 14, binnen
kort worden ondergebracht in het pand
van oud-notaris Van Hamel, Steenschuur 3.
i
De aandacht van belanghebbenden
wordt erop gevestigd, dat aanvragen tot
het houden van een optocht, tot het maken
van muziek of tot het geven van verma
kelijkheden in het openbaar, minstens een
week te voren moeten worden ingediend,
daar anders een tijdige beslissing op de
aanvragen niet is verzekerd. Alleen onder
bijzondere omstandigheden zal van voor
melden termijn worden afgeweken.
In aansluiting op het bericht van
gisteren betreffende de heropening van het
Rust- en Herstellingoord „Weltevreden"
aan den Zoeterwoudsche Singel zij nog
medegedeeld, dat de uitbreiding tot stand
kwam onder leiding van het Architecten
bureau de Bruyn en Bouter. Hoofdaan
nemers waren de firma Bouter en Harte-
velt, bijgestaan door de onderaannemers:
schildersbedrijf Rietkerken, stucadoors-
bedrijf Bekooy, electrotechnisch bureau
Teske, N.V. „de Loodgieter" fa. v d. Vlast,
fa. Dool behangwerken, N.V. Braat. Delft,
centrale verwarming.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Een vredescongres te Brussel.
De eerste zitting van de vredesbijeen
komst is gisteravond geopend in het eeuw
feestpaleis te Heysel.
Van het congresbureau maakt o.m. deel
uit de Nederlander mr. J. C. A. Everwijn.
oud-gezant te Washington.
Namens de Belgische regeering sprak
Emile Vandervelde een welkomst woord.
Hij gaf daarbij te kennen, dat het doel,
dat het congres zich stelt, de gevoelens
vertolken, welke de meerderheid van het
Belgische volk bezielen.
Lord Cecil wees er op. dat een vrede
door den Volkenbond de basis der debat
ten vormt en dat het congres een niet-
politieke bijeenkomst is.
De Fransche minister Cot verklaarde,
dat het congres beheerscht wordt door het
begrip van de universaliteit van den vrede
en het begrip van de organisatie van den
vrede. Wat de regeeringen voor den oorlog
hebben gedaan, moeten de volken voor
den vrede doen.
Men moet een werkelijke mobilisatie
organiseeren. Bij het voorlezen der namen
van de aan de bijeenkomst deelnemende
landen werden de Spaansche en Russische
gedelegeerden langdurig toegejuicht.
Vervolgens verklaarde Herriot: wij zijn
thans hier om den Volkenbond te steunen
boven en buiten de politieke conflicten.
Onze beste verwachtingen gaan uit naar
den Volkenbond.
Spr. verklaarde vervolgens, dat er geen
internationale orde mogelijk is zonder de
eerbiediging van het eens gegeven woord.
Wij beklimmen thans een berg, maar wij
zullen niet allen den top bereiken, doch
het is een eer den weg te wijzen.
Telegrammen waren ingekomen van
Benesj. Romain Rolland en Selma Lagerlöf.
Lord Dickinson sprak namens den we
reldbond der kerken Hij wees op de groote
beteekenis van dit congres, waar ook de
kerken een taak hebben. Hii hoopte, dat
deze bijeenkomst den vrede zal dienen
De heer Sychrava. voorzitter van de
„Niamac" merkte op. dat de bewaoenmgs-
wedloop ale vertrouwen ondermijnt. De
volken willen de oorlog niet. Daarom
juichte hij dit congres toe dat de wegen,
die tot vrede leiden onderzoeken zal.
Achtereenvolgens werd nog het woord
gevoerd door mevrouw Nansen Carol
Brotchansen raadsheer van Oostenrijk.
Schvernik (Rusland)
Rev. Nevin Sayre (V. St.) bracht een
groet van het Amerikaansche volk Hij
wees op de belangstelling die de Ameri
kaansche vredesbeweging heeft voor het
Draktische vredeswerk van den Volkenbond
en het humanitaire en sociale werk. dat
de bond verricht. De huidige toestand van
oorlogdreiging dwingt de naties der wereld
tot een nieuwe orde.
Tenslotte werd nog het woord gevoerd
door dr. Lupu (Roemenië) orof. Wang en
Krishamenon („Al Indian-congres").
De vier Dunten van het congres zlin
1. onschendbaarheid van verdragsver
plichtingen.
2. vermindering en beperking der bewa
peningen bij internationale overeenkomst
en voorkoming van winst uit wanen-pro-
ductie.
3. versterking van den Volkenbond om
oorlogen te voorkomen en te beëndieen
door de meest doeltreffende organisatie
van de collectieve veiligheid en den onder-
lingen bijstand.
4. doeltreffende regeling binnen het ka
der van den Volkenbond van de wlize
waarOD verbetering kan worden gebracht
in internationale toestanden, die tot oorlog
zouden kunnen leiden.
In totaal zijn 32 landen uitgenoodigd.
Duitschland is afwezig.
Ei- zijn 4000 bezoekers, w.o. een honderd
tal Nederlanders.
ENGELAND.
De reis van koning Edward.
De koning zal begin der volgende week
met de Oriënt-Exoress van Istanbou1 ver
trekken qn od de terurre- 2 a 3 dagen te
Weene'- ^orbr^-en.1 Mi half S^d-
tembe~ London terug zal ziin.
Na eerst eenize dagen in Londen te heb
ben doorgebracht zal de koning dan voor
het eerst sedert zijn troonsbestijging zijn
intrek nemen in Balmoral Castle.