77ste Jaargang
WOENSDAG 22 JULI 1936
No. 23411
STADSNIEUWS.
VACANTIE-ADRES
WEER EEN NIEUWE
SPELLING
BUITENLAND.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons BLad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchêque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
ZILVEREN JUBILEUM VAN DEN HEER
P. VAN IVEEREN.
De heer P. van Weeren.
Morgen hoopt de heer P. van Weeren,
correspondent bij de N V. v.h. Gebr. Pel
alhier, zijn zilveren jubileum aldaar te
herdenken.
BIJTIJDS GERED.
Gistermiddag omstreeks 6 uur geraakte
de 8-jarige C. U., wonende in de Janvos-
sensteeg 59, bij het vischjes scheppen in
de Oude Vest nabij de Voldersgracht te
water. De 12-jarige D. van Schoonderwoerd
den Bezemer liep zoo hard als hij kon naai
den rijwielhandelaar de Wit. die erin slaag
de den drenkeling, die reeds gezonken was
en in bewusteloozen toestand verkeerde,
met behulp van een reddingshaak I spaar
toch het materieel der Reddingsbrigade!)
op het droge te trekken.
Na toepassing van kunstmatige adem
haling keerden de levensgeesten spoedig
terug, waarna de jongen door den E.H.D.
naar huis kon worden overgebracht.
EXAMENS NIJVERHEIDSONDERWIJS.
Geslaagd voor de akte N VII de dames
P. W. J. A. de Kok en A. van der Meer,
Leiden en E. J. M. Timmermans, Roer
mond; geslaagd voor de akte N VIII de
dames M. C. E. Schimmel, Utrecht; A. M.
W. Wuisman, J. M. H. Stoilenwerck en M.
C. H. Vierling, Leiden; T. Kaan en G.
Speerstra. Amsterdam; C. A. Roze, Amers
foort en J. G. A. Bennink, den Haag.
Voorts slaagden nog voor de akte N VIII
(leerares koken en voedingsleer! de dames
B E. Bos te Wlrdum (Gr.), J. H. Meyer te
Oldehove en L. B. Oosterwijk te Nieuw-
Buinen. Voor het theoretische gedeelte van
dit examen slaagden de dames B. C. Frant-
zen, Leeuwarden; A. Holtkamp. Haren; A.
E. Mekel. Winsum: T. J. Pothof. Noorder-
hoogebrug; J. de Vries. Steenwijk.
Aan de R.K Vakschool zijn nog ge
slaagd voor de kkte N VII de dames D.
Schutter en J. M. Veenhoven, Amersfoort.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Leidsche Parapluiefabriek, Kraaierstraat
11, Lelden. De vennootschap onder firma
door uittreding van den vennoot: M. Dus-
schoten ontbonden. De vennoote: M. M.
Mahler, zet het bedrijf voort (met toe
stemming v. d. uitgetreden vennoot) onder
den ouden naam, als eenlg eigenares.
H, W. A. van Riessen, Rijnsburgerweg
162, Leiden. Handel in effecten. De zaak
is verplaatst naar: Geversstraat 79, Oegst-
geest.
AFSCHEID VAN DEN HEER
J. M. DE KONING.
Als onderwijzer van de Hooglandsche
Kerkgrachtschool.
Hedenmorgen heeft de heer J. M. de Ko
ning wegens het bereiken van den pen
sioengerechtigden leeftijd afscheid genomen
van de Geref. School aan de Hooglandscho
Kerkgracht, waaraan hij 42 jaar lang ver
bonden is geweest.
Het spreekt vanzelf, dat in de eerste
plaats bij dit afscheid tegenwoordig waren
alle kinderen van de school, die in een wat
rumoerige stemming waren, omdat juist de
overgang had plaats gehad en de vacantle
voor de deur stond, voorts het personeel der
school, de voorzitter en eenige leden van
het bestuur der Geref. Schoolvereeniging
en uit den aard der zaak ook de echtge-
noote en kinderen van den scheidenden
onderwijzer. Juist bij den aanvang kwam
ook de inspecteur van het L.O. in deze
inspectie, de heer J. Baak Jzn.
Begonnen werd met het zingen van „Ge
loofd zij God met diepst ontzag", waarna
het hoofd der school, de heer D, Meyer, een
toespraak hield, waarin hij dit afscheid
vergeleek met het afscheid van Karei V in
het jaar 1555. Daarmede is een vergelijking
te treffen, maar er zijn toch ook zoovele
groote verschillen. De heer de Koning staat
nog in ongebroken kracht op 64-jarigen
leeftijd. Hij moet tóch afscheid nemen en
spr. dankt hem voor alles, wat hij voor het
christelijk onderwijs heeft verricht, voor
zijn trouwen arbeid in deze school. De kin
deren hadden U lief en spraken over U
steeds met grooten eerbied. Ik dank U, aldus
spr., dat gij het mij als hoofd dezer school
zoo gemakkelijk hebt gemaakt. De kinderen
hebben, hoewel de heer de Koning bij zijn
40-jarig jubileum zoo hartelijk gehuldigd
is, waarbij de beurzen ruim zijn openge
gaan, hun onderwijzer op dezen laatsten
dag toch niet zonder een geschenk willen
laten heengaan, en daarom bood spr. na
mens de kinderen een fraaien leunstoel aan.
Spr. wenschte den heer de Koning tenslotte
toe een zeer aangenamen levensavond en
een arbeidzame rust tot in lengte van
dagen.
Vervolgens sprak de voorzitter der Geref.
Schoolvereeniging, de heer J. Veenendaal.
Gij gaat nu, aldus spr., de school, het on
derwijs, de kinderen verlaten. Het zal hier
vreemd zijn zonder U. Het zal vreemd zijn
voor Uw vrouw. Het zal vooral vreemd zijn
voor Ulzèlf. Het valt mij niet moeilijk om U
namens het bestuur te danken voor uw
werk. U was een góéd onderwijzer. Wat
was het geheim van uw onderwijzerstalent?
U wist te zien met het kinderoog. Wat het
kind groot zag, wist U ook groot te zien.
U ging naast het kind staan.
Spr. bood namens het bestuur een para-
pluie-wandelstok aan. Gij wordt, aldus spr.
tenslotte, in zekeren zin geleid waarheen
gij niet wilt. Misschien is dit ook het ge
heim van Uw eigen leiderschap over de kin
deren, dat gij daar zelf van overtuigd zijt.
God zij U op uw levensavond tot een stok
en een staf.
Daarna sprak de inspecteur van het L.O.,
de heer J. Baak Jzn. Ik ken U achttien
jaar, aldus spr., en in die achttien jaar
heeft het U aan zegeningen niet ontbroken.
Gij zijt een man met een eenvoudig hart
en met eenvoudigheid hebt gij den weg
naar het kinderhart gevonden. Gij wist uw
dagelijksch werk frisch te houden. Met vol
doening kunt gij terugzien op den afgeleg-
den weg. God heeft het met U wèlgemaakt.
Moge gij een gezegenden levensavond heb
ben. Wees en blijf een zegen voor den kring
waarin gij leeft.
Namens de ouders sprak de heer G. Ku-
perus. die er op wees, dat de kinderen
graag naar den heer de Koning gaan. Gij
hebt de kinderen aan u gebonden door
uw humor en liefde. God sterke u verder.
De heer J. Siljee sprak namens de col
lega's en zegde dank voor den prettigen
omgang, dien de collega's steeds met den
heer De Koning hebben gehad Wij als
jongere collega's hebben aan u altijd een
vriend gehad. Wij hebben door uw voor
beeld veel geleerd. Spr. bood bij den leun
stoel een voetenschommel aan, benevens
een prullemand.
Van den inspecteur van Chr. Volkson
derwijs den heer Schilp. die door onge
steldheid verhinderd was aanwezig te zijn,
Vergeet niet vóór Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden
week
kwartaal
No.
abonné
Ondergeteekende
wonende (straat).
wenscht het „LEIDSCH DAGBLAD" vanaf
"mopgezonden te hebben aan onderstaand adres i
tegen vergoeding van benoodigde portokosten.
was een schriftelijk woord van afscheid
ingekomen, waarvan de heer Meyer me-
dedeeling deed.
De heer De Koning sprak tenslotte een
woord van dank voor de vriendelijke
woorden tot hem gesproken. In sprekers
hart, leeft dank aan God. Met de collega's
heeft spr. in de beste verstandhouding ge
leefd en is daarvoor dankbaar. Spr. richtte
tenslotte nog een woord tot „zijn jongens".
De band tusschen hem en zijn arbeid is
doorgesneden. Een van mijn liefste vakken
was de Bijbelsche geschiedenis en hij heeft
getracht God in het midden van het leven
der kinderen te plaatsen. Naar aanleiding
van de geschiedenis van Ruth en Naomi
bond spr. de kinderen nog eens op 't hart
heden te kiezen wien zij dienen zullen,
opdat wij elkander eenmaal mogen weer
zien, aldus spr. op de plaats, die God be
reid heeft voor degenen die hem dienen.
Nadat gezongen was „Halleluja eeuwig
dank en eere", eindigde de heer Zijlstra
met dankgebed.
ZENDINGSDAG CHR. GEREF. KERK.
Van de classis 's-Gravenhage.
De classis 's-Gravenhage der Chr. Geref.
Kerk waaronder ook Leiden, heeft heden
op het fraaie landgoed „Oud Poelgeest" on
der Leiden een zendingsdag belegd.
Onder de zeer vele aanwezigen, die uit
den omtrek naar deze buitenplaats waren
gekomen, bevonden zich ook enkele predi
kanten.
Te ruim half elf werd het zendingsfeest
geopend met het zingen van Ps. 89 6 en
7, waarna ds. L. H, van der Meiden van
's-Gravenhage 2 Kon. 13 1419 las en
het openingswoord uitsprak.
Na allen een hartelijk welkom te hebben
toegeroepen, dankte spr. freule Willink voor
het beschikbaar stellen van het landgoed
om dan te spreken over:
„De strijd der zending".
De strijd der zending, aldus spr., eischt
geloofsgehoorzaamheid. Naar aanleiding
van het woord van den profeet ElisaNeem
een boog en pijlen en leg de hand aan den
boog en doe het venster open en schiet", be
paalde ds. van der Meiden zijn hoorders bij
het zendingsbevel dat ook hier gegeven
werd. Ook wij moeten uitgaan met de pijlen
des Woords. Wij moeten de pijlen op den
boog zetten en in gehoorzaamheid aan het
Woord des Heeren arbeiden, strijden en
schieten. Ook dienen wij het venster des
geloofs open te hebben. Wij moeten strij
den in het geloof en in het gebed. Goed die
nen wij hierbij te verstaan, dat wij niets
vermogen in eigen kracht. Elisa legde zijn
handen op de handen van Koning Joas en
zoo bleek zijn geloofsaanhankelijkheid aan
den Heere. Eiisa noemde dit de pijl der ver
lossing des Heeren Wie in aanhankelijk
heid van den Heere en gezegend met Zijn
genade strijdt, zal ervaren, dat Gods pijlen
pijlen der verlossing zijn. Laten wij dit
vooral niet vergeten in onzen arbeid voor
de zending én in den strijd voor het per
soonlijke leven.
De strijd der zending, aldus spr., roept
ook op tot geloofsstandvastigheid. welke on
misbaar is in dezen strijd.
Aan het einde van zijn rede wekte ds.
Van der Meiden op tot zulk een strijden in
en voor het werk der zending, waarbij hij er
tevens den nadruk op legde, dat wij ook
in ons persoonlijk leven dat echte geloof
moeten kennen en in volhardena geloof
moeten leeren strijden
Als tweede spreker voerde ds. J. Jonge-
leen het woord die sprak over: „Een tee-
ken van ontwaking".
Op deze rede en op den verderen dag
hopen wij morgerf nog terug te komen.
PLANTSOEN-CONCERT.
Het muziekgezelschap Orpheus" onder
leiding van den heer W. Chr. de Vries, zal
morgenavond het 8ste concert verzorgen
voor den Bond van Leidsche Harmonie, en
Fanfare-Vereenigingen. Dit concert wordt
gegeven in het Plantsoen (Musis Sacrum)
en zal aanvangen 8 uur n.m. precies. Het
publiek wordt beleefd verzocht gedurende
de uitvoering niet te loopen. Eventueel
„niet doorgaan" van het concert wordt op
de gewone wijze bekend gemaakt middels
de kaarten aan het politie-bureau, politie
posthuis Steenstraat, brugwachters Post
huizen en het postkantoor.
Het programma luidt:
1. Oud-Hollandsche Marschen
a. Marsch van de Staten van Holland.
b. Marsch der Zwitsers
c. Marsch van den jongen Prins van
Friesland
d. Marsch van Prins Eugenius
2. Ouverture de l.'opéra Tancred Rossini
3. Geschichten aus dem Wiener-Wald
Joh. Strauss
4. Fantasie sur la Bohème de Pucctni
Pauze.
5. Marche-Hongroi.se Hector Berlioz
6. Loreley Paraphrase J. Newadba
7. Das Land des Lacheln Franz Lehar
8. Marsch.
Blijkens een advertentie in dit Blad
heeft zich hier ter stede een kleine com
missie van stadgenooten van zeer uiteen-
loopende politieke en godsdienstige rich
ting gevormd met het doel gelden in te
zamelen, ten einde den winkelier K. in de
Haarlemmerstraat schadeloos te stellen
voor de schade, veroorzaakt door de ver
nieling van een winkelruit en een aantal
gouden en zilveren voorwerpen in zjjn
étalage.
BIJ KON. BESLUIT REEDS
VASTGESTELD.
Naar wij vernemen, is bij Koninklijk
Besluit van 18 Juli een gewijzigde regeling
van de spelling tot stand gekomen. Bijzon
derheden daaromtrent zijn nog niet ge
publiceerd, doch de minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen doet een
toelichting terzake aan de Staten-Generaal
toekomen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Locarno en Dantzig.
Naar verluidt zijn voor de besprekingen
tusschen Groot Brittannië, Frankrijk en
België twee dagen vastgesteld, 23 en 24
dezer.
In officieele kringen wordt naar voren
gebracht, dat, hoewel de conferentie zich
slechts met voorbereidende maatregelen
heeft bezig te houden, zij toch van het
grootste gewicht is voor het toekomstig lot
van Europa.
Het is zelfs mogelijk, dat het hier een
laatste mogelijkheid betreft voor een rege
ling.
De taak der conferentie zal het zijn, het
terrein voor een grootere conferentie voor
te bereiden. Deze grootere conferentie zal
een vijf-mogendhedenconferentie zijn. Het
eerste doel dezer vijf-mogendhedenconfe
rentie zou in de verwezenlijking van een
regeling in het Westen bestaan. De defini
tieve doelstelling dezer conferentie moet
echter zijn een gezamenlijke regeling voor
geheel Europa.
Met minder zal de Britsche regeering
zich niet tevreden stellen.
Minister Delbos en diens medewêrkers
ter drie-mogendhedenconferentie zullen
vanmiddag per trein naar Londen ver-
trekken
Minister-president Blum zal vanmorgen
per vliegtuig naar de Engelsche hoofdstad
afreizen
Op verzoek van de regeering zal het debat
over de Fransche buitenlandsche politiek
dat op 23 Juli aanstaande was vastgesteld,
waarschijnlijk tot 31 Juli worden uitge
steld.
In politieke kringen gelooft men. dat het
parlement na dit belangrijk debat op va-
cantie-reces zou kunnen gaan.
In Britsche politieke kringen acht men
het mogelijk dat de z.g. commissie van drie
(Frankrijk, Engeland en Portugal) die be
last is met de waarneming van de kwestie
van Dantzig, wellicht Vrijdag te Londen
zal vergaderen, indien dan ten minste een
rapport van Lester, den Volkenbondscom
missaris te Dantzig, zal zijn ontvangen.
Slechts indien Lester In dat rapport con
cludeert, dat de constitutie van Dantzig is
geschonden, zal de commissie bijeenkomen,
om te beslissen of er reden is den Volken
bond saam te roepen.
De Poolsche ambassadeur te Londen
heeft gisteren op het Foreign Office be
sprekingen gevoerd over den toestand te
Dantzig.
Maandag zal in het Engelsche Lagerhuis
een debat worden gehouden over de bui
tenlandsche politiek.
De oppositioneele liberalen zullen de re
geering interpelleeren over de besprekin
gen tusschen de Locarno-mogendheden, de
quaestie van Dantzig, het vergelijk tus
schen Duitschland en Oostenrijk, de her-
bezettnng van de Dardanellen en de onder
handelingen met Egypte.
De „Vorposten", het officieele orgaan van
de nationaal-socialistische partij te Dant
zig, vraagt in zijn nummer van gisteren
aan Polen, om Dantzig te erkennen als een
souvereinen staat en biedt in ruil daarvoor
aan de „rechtmatige belangen" van Polen
in de Vrije Stad te erkennen. Indien dit
voorstel zou worden aangenomen, dan zou
dit, volgens de „Vorposten", voor Duitsch
land een reden zijn om de kwestie van
Dantzig op te lossen, zooals ook de Oosten-
rij ksch-Duitsche kwestie is opgelost.
De „Dantziger Echo", het blad van de
joodsche minderheid in Dantzig is voor den
tijd van tien maanden verboden.
Dit is de eerste maatregel krachtens de
jongste besluiten van den senaat. Een be
roep op den rechter is dus niet mogelijk.
De „Manchester Guardian" schrijft over
de kwestie Dantzig. Als de Duitschers daar
eenmaal hun dictatuur gevestigd hebben,
zullen zij zich tegen de Polen keeren, want
't is hun doel de Polen en den Volkenbond
weg te werken en van Dantzig een groote
marine- en luchtvaartbasis te maken voor
een. misschien vreedzame, penetratie in de
Oostzee-provincies en meer in het alge
meen om zich een onbetwistbaar militair
overwicht te verschaffen in Noord-Oost
Europa.
o
OOSTENRIJK.
Het accoord met Duitschland.
De autoriteiten hopen, dat de besprekin
gen welke 11 Juli J.l. zijn begonnen inzake
toepassing van het Duitsch-Oostenrijkscti
accoord vóór het einde dezer maand zullen
zijn beëindigd, vooral wat betreft het toe
risme ,de pers, bioscoop en radio.
BINNENLAND.
Bij Kon. Besluit is de spelling weer ge
wijzigd (le Blad).
Verhooging van levensverzekering-tarie
ven wordt overwogen (Binnenland, 3e BI.),
Leidenaars bij de Vierdaagsche afstands-
marschen (Sport, 3e Blad).
De Kaagweek ten einde; wie de hoofd
prijzen wonnen (Sport, 3e Blad).
Australië slaat Duitschland voor den
Davisbeker met 41 (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
Nog steeds onzekerheid in Spanje. Het
schijnt, dat de opstandelingen in het Noor
den terrein winnen (3e en le Blad).
De voorloopige Locarno-conferentie te
Londen (Buitenland, le Blad).
Nieuwe stakingen in Frankrijk (Buiten
land, le Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN
DUITSCHLAND.
Journalist krijgt levenslang.
De „Prager Presse" verneemt uit Ber
lijn. dat 300 Oostenrijksche nationaal-so-
cialisten, die indertijd uit Oostenrijk ge-
emigreerd waren en lid van de N.S.D.A.P.
geworden waren, thans geroyeerd zijn, om
dat zij ongeoorloofde critiek oefenden op
het acoord met Oostenrijk.
De volksrechtbank heeft den Duitschen
journalist Walter Schwertfeger wegens
hoogverraad veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf en verlies der burgerrech-
cen. Hij was redacteur van de „Boersen-
zeitung" en werd in Juli 1935 gearresteerd
omdat hij aan buitenlandsche journalisten
vertrouwelijke daginstructies zou hebben
verstrekt, welke door het ministerie van
propaganda aan de Duitsche pers waren
doorgegeven.
o
FRANKRIJK.
Nieuwe stakingen - Maurras
veroordeeld.
Gisteren zijn in het departement Seine-
et-Oise nieuwe landbouwstakingen uitge
broken, hoewel juist in dit district bij de
loonsonderhandelingen overeenstemming
was bereikt. De stakers verklaarden zich
bereid het vee te blijven verzorgen.
In andere departementen is de slaking
in het landbouwbedrijf in sommige plaat
sen algemeen, in andere partieel. Inciden
ten hebben zich niet voorgedaan.
Volgens een bericht uit Amiens zijn ook
in ongeveer twintig gemeenten in de ar
rondissementen Peronne en Montdidier
nieuwe stakingen van de landarbeiders uit
gebroken. De stakers hebben evenwel de
boerderijen niet bezet.
In het departement Seine et Marne sta
ken thans 2600 arbeiders van 157 boerde
rijen. Er zijn onderhandelingen geopend
tusschen vertegenwoordigers van de boe
renbonden en de arbeiders. Te Provins ia
reeds overeenstemming bereikt.
Uit Belfort wordt gemeld, dat, aange
zien de besprekingen, die op de prefectuur
van Belfort zijn gevoerd, teneinde een col
lectief contract voor de arbeiders in de
metaalindustrie in de districten Belfort
en Montbeliard op te stellen, de arbeiders
niet hebben bevredigd, dezen de algemee-
ne staking hebben afgekondigd. Het aan
tal stakers bedraagt ongeveer 25.000. De
besprekingen tusschen de werkgevers en
arbeiders zullen dezen morgen opnieuw
beginnen.
De correctioneele rechtbank te Parijs
heeft het vonnis bekrachtigd, waarbij
Maurras tot 8 maanden gevangenis werd
veroordeeld, Delest, directeur van de Ac
tion frangaise, die ook in beroep was ge
daan heeft eveneens zijn vonnis bekrach
tigd gekregen, n.l. 8 dagen voorloopig. Men
herinnert zich dat Maurras verleden jaar
veroordeeld werd in verband met de rel
letjes tegen Blum. Hij werd beschuldigd
van aanstichting tot moord.
UIT HET VERRE OOSTFN.
Kwangsi-generaals onderwerpen zich
De Kwangsi-generaals hebben zich aan
de centrale regeering overgegeven. Na deze
onderwerping en het vertrek uit Kanten
van generaal Tsjeh Tsji Tang, die naar
Hongkong is gevlucht, kan men het ver
zet van Zuid West China als geëindigd be
schouwen.
