ïïL
ste Jaargang
VRIJDAG 15 MEI 1936
No. 23355
DAGBLAD VOOR LEIDEN,EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
0NZE PINKSTERREIS
NAAR LONDEN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
I 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te 'betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein - 'Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden. f. 2.35
per week ....TïrfTtT^ f.0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.'
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
't nummer beslaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
DE HEER J. KOK EXIT.
Als controleur der plaatsbewijzen
aan het station.
PROF. MEES OVER:
„HET HERLEID INGSSTELSEL"
De heer J. Kok.
Met 1 Juni a.s. zal de heer J. Kok, con-
r der plaatsbewijzen op het station
ier, den dienst der Ned. Spoorwegen
t pensioen verlaten.
Van de 33 jaren, welke de heer Kok bij
e H.IJ.S.M., later Ned. Spoorwegen werk-
aam was, is hij ongeveer 24 jaar op het
tation alhier werkzaam geweest, zoodat
eel wat plaatsbewijzen en abonnementen
die jaren door zijn handen zijn gegaan,
controleur Kok, die de oudste contro-
eur op het station is, mocht streng zijn,
ij was tevens hulpvaardig voor 't reizend
ubliek. Iedere reiziger kende den kleinen
ontröleur Kok, die niet alleen bij zijn col
lega's, maar ook bij zijn superieuren goed
"taat aangeschreven, hetgeen tot uiting
wam bij zijn 25 jarig jubileum. In stu
dentenkringen was de heer Kok ook geen
onbekende; meermalen ontving hij uit
nodigingen om uitvoeringen bij te wonen.
Gedurende ongeveer 24 jaar was de heer
Kok bestuurslid van de RK. Spoor- en
Tramwegvereeniging „St. Raphael".
MR. ROWAAN OPVOLGER VAN
MR. BOOL.
In de vacature van Mr. Bool is benoemd
tot Commies-Redacteur ter Gemeente-
Secretarie alhier, de heer Mr. N. J. Ro-
waan, gewezen adjunct-commies-redacteur
tevens secretaris van den Directeur bij
den Dienst voor Volkshuisvesting en
Bouwpolitie te Rotterdam.
3 OCTOBER-VEREENIGING.
Met ingang van heden heeft de heer
G. Spaargaren het secretariaat der
3 October-vereeniging, hetwelk hij gedu
rende een groot aantal jaren op voortref
felijke wijze heeft waargenomen, overge
dragen aan den heer E. Wichers Rollandet.
De heer Spaargaren, die sinds 1913 in
net bestuur zitting heeft, blijft ook na
bin aftreden als seoretaris daarvan deel
uitmaken.
(Ons onderschrift bij de foto van het be-
'<uur in ons Blad van gisteren behoeft in
TOverre aanvulling, dat daarop, behalve
de heer Trapman, ook de heeren P. Boot Jr.
en G. Drlessen ontbreken.
TOONEELVEREENIGING
„IEIÜSCHE DILETTANTENCLUB".
Het a.s. 55-jarig bestaan.
De Tooneelvereeniging „Leidsche Dilet-
i ntenclub" zal op 1 December a.s. 55 jaar
„tdewel het door de moeilijke tijdsom
standigheden niet mogelijk is, een feest
viering op touw te zetten, zooals bijv. bij
gouden jubileum, meent het bestuur
net aan de reputatie der L.D.C. verplicht
je zijn dit 11e lustrum niet onopgemerkt
'Maten voorbijgaan.
ïr zijn dan ook reeds plannen bespro-
trin' ïeri.einde dit feest in het volgende
"jjeelseizoen te vieren en wanneer er
.."'doende belangstelling is, b.v. een stede-
n;~en tooneelwedstrijd In één-acters te
-eeren- Aan de hand van den schit-
«i.fiü ^slaagden nationale tooneelwed-
rJ! 111 vertrouwt het bestuur dat
aarvoor ongetwijfeld belangstelling zal
dop1!' Tene'nde deze plannen ook te
alk ,a8en, is er een beroep gedaan op
end-leden en donateurs, die, gedwon-
bed» i2r c'e tijdsomstandigheden, hadden
h»? en is door verlaagde contributie
Haakt111 toetreden aantrekkelijk ge-
tem?'en ^eze Pramen vasten vorm aan-
üaHe, aan zuUen zoo spoedig mogelijk
mededeelingen volgen.
Gevaren van devaluatie en inflatie.
Prof. dr. W. C. Mees uit Wageningen,
heeft gisteravond ln de Leidsche Univer
siteit een voordracht gehouden over „Het
Herleidingsstelsel". Het kenmerkende van
een economische depressie bestaat in een
wanverhouding tusschen prijzen en pro
ductiekosten. Deze wanverhouding is weg
te nemen door verhooging van de prijzen
of verlaging der genoemde productiekos
ten. Dit tracht men soms te bereiken door
de waarde, van de geldeenheid te ver
minderen. hetzij door devaluatie hetzij
door inflatie. Aan beide methoden of aan
haar combinatie zijn echter zoo groote
onzekerheden omtrent de resultaten en
bovendien zoo groote gevaren en bezwaren
verbonden, dat zij met nadruk moeten
worden ontraden.
Dit geldt niet voor de verlaging der pro
ductiekosten, althans niet indien men
haar verkrijgt daar aanvaarding van een
regeling, krachtens welke de loonen, -uren
cn verplichtingen uit geldleening rijzen en
dalen aan de hand van en in evenredig
heid met den stand der indexcijfers van
de kosten van levensonderhoud. De ver
houding tusschen prijzen en productiekos
ten wordt dan niet verbroken, de onder
nemers lijden, ook indien het prijspeil
daalt, geen verliezen, er is voor hen dus
geen reden om arbeiders te ontslaan en
er ontstaat, niettegenstaande den prijsval,
geen werkloosheid.
Deze oplossing van het crlsisvraagstuk
is ook daarom zoo mooi, omdat zij tevens
het rechtsgevoel bevredigt. Immers daling
der prijzen beteekent toeneming van de
koopkracht van eiken gulden. Wil men,
naar de elschen van het recht, de uit
voering van verbintenissen zoo veel mo
gelijk overeenkomstig de bij het ontstaan
ervan aanwezige bedoeling doen plaats
hebben, dan zal men het aantal guldens
waarin ze werden uitgedrukt, bij dalend
prijspeil dus moeten verlagen en bij stij
gend prijspeil verhoogen. Dit nu doet het
voorgestelde herleidingsstelsel, terwijl het
thans geldende gulden-is-gulden-stelsel
alle wijzigingen in de koopkracht van het
geld bij het nakomen van de verbintenis
sen negeert en daardoor nu eens den
schuldenaar, dan weder den schuldeischer
dupeert. Bij het bestaande geldrecht heeft
stijging van het prijspeil tengevolge een
verrijking van de ondernemers ten koste
van arbeiders en renteniers, terwijl bij da
lend prijspeil deze allen zich ten koste van
de ondernemers verrijken. In het laatste
geval vertoonen zich de ons maar al te be
kende depressieverschijnselen, bij prijsstij
ging verleiden de extrawinsten tot onge
zonde uitbreiding der productie, welke tot
prijsdaling en dus weder tot depressie
moet voeren.
Een rustige ontwikkeling der voort
brenging is op deze wijze dus onmogelijk:
de productie moet telkens worden stopge
zet, zoodra zij goed op gang is gekomen.
Bij het herleidingsstelsel bestaat die
noodzaak in het geheel niet. Daalt door
ruimere productie het prijspeil, geen nood,
de productiekosten gaan mede omlaag,
zoodat de ondernemer z. g. algemeene
overproductie niet meer behoeft te vrcezen
In verband hiermede zal eerst bij een
herleidingsstelsel de techniek zich ten
volle kunnen ontplooien. Verkorting van
den arbeidsdag zal dan niet meer wor
den aangeprezen als een (ondeugdelijk)
middel om werkloosheid te beperken, maar
omdat de welvaart zoodanig zal zijn ver
hoogd, dat men in vele gevallen aan meer
vrijen tijd hooger waarde zal toekennen
dan aan nog meer stoffelijke welvaart.
Een herleidingsstelsel zal dus een eind
maken aan den paradoxalen toestand, dat
groote technische vooruitgang in breeden
kring armoede veroorzaakt.
De juistheid van een herleidingsstelsel
berust op een eenvoudig en door ieder te
begrijpen rekensommetje: indien de een
heid, waarin iets is uitgedrukt, tot de
helft ineenschrompelt, is een dubbel aan
tal der verkleinde eenheden gelijk aan
het enkele aantal oude eenheden. Het is
een tastbare misleiding te beweren, dat
het herleidingsstelsel ingewikkeld en niet
voor toepassing vatbaar zou zijn. Het her-
leidingsstelsel eischt slchts enkele zeer
eenvoudige berekeningen, welke een ieder
kan begrijpen en verrichten.
LEIDSCH DRANKWEER-COMITÉ.
De Blauwe Week-Actie.
Bovengenoemd comité hield onder groote
belangstelling van de zijde der Leidsche
drankbestrijders in het A.N.G.O.B. gebouw
aan de Nleuwstraat haar jaarlijksche mo
bilisatievergadering ter bespreking van de
a.s. Blauwe Week-actie.
Besloten werd dit jaar tijdens de Blauwe
Week een drietal straatdemonstraties te
houden; n.l. op Maandagavond 25 Mei,
Woensdagavond 27 Mei; Vrijdagavond 29
Mei. Op verschillende plaatsen der stad
zullen korte redevoeringen worden gehou
den, waarvoor bereids toestemming bij B.
en W. Is aangevraagd. Een tweetal mu
ziekcorpsen zal een en ander opluisteren.
Voorts zal in het Galgewater een schuit
met propagandistische spreuken de aan
dacht op de drankbestrijding vestigen.
Een groot aantal Leidsche drankbestrij
ders neemt tevens deel aan de openings
demonstratie der Blauwe Week op Hemel
vaartsdag te Delft en de Sluitingsdemon
stratie op 2en Pinksterdag te Alkmaar.
ACTIE VOOR GOEDKOOPEB
DUINWATER.
Een vcreeniging van belanghebbenden
opgericht.
Een 25-tal verbruikers van duinwater
aangesloten op het net der Leidsche
Duinwatermaatschappij kwam gisteravond
in een der bovenzalen van „de Harmonie"
bijeen teneinde te bespreken op welke
wijze verlaging ware te verkrijgen van de
door die maatschappij toegepaste tarieven.
De vergadering stond opder leiding van
den heer A. van Egmond uit Oegstgeest,
die erop wees, dat de hooge tarieven der
L.D.W.M., dateerend uit de oorlogsjaren
nog steeds worden gehandhaafd, ondanks
den allerwegen vernomen roep om aan
passing. Gezien de bedrijfsuitkomsten
over het afgeloopen jaar, toen aan de
aandeelhouders 23°/o dividend werd uit
gekeerd, ware een verlaging z.i. finantieel
alleszins verantwoord. Teneinde uitbrei
ding te kunnen geven aan zijn werk
zaamheden, leek het spr. wenschelijk ook
het comité uit te breiden, waarna de hee
ren v. d. Pull, J. Riedel, de Best, Hofman
en J. v. Tol zich bereid verklaarden daar
in zitting te nemen, terwijl aan mr. Nord
Thomson, die bereids zijn steun aan deze
actie toezegde, zal worden verzocht als ju
ridisch adviseur op te treden.
Contact zal worden gezocht met den
Leidsehen Verhuurdersbond, met den Bond
van Huiseigenaren, met de diverse wo
ningbouwverenigingen en met de ver
bruikers uit omliggende gemeenten.
Besloten werd voorts om het comité een
meer definitieven vorm te geven door de
stichting van een organisatie van belang
hebbenden. waarvoor alle aanwezigen
zich als lid opgaven.
Daarna werden de aanwezigen in de
gelegenheid gesteld hun bezwaren en ver
langens naar voren te brengen. Deze kwa
men in hoofdzaak hierop neer, dat de
verbruikers als gevolg van het vastrecht
veel meer moeten betalen dan hun wer
kelijk verbruik bedraagt, terwijl zij, inge
val hun verbruik méér is dan het gecon
tracteerde quantum, zij moeten bijbeta
len. In dit verband, werd het vastrecht
dan ook een vast onrecht genoemd. Een
der aanwezigen zeide o.a. te moeten be
talen voor een quantum van 270 liter per
dag, terwijl zijn werkelijk verbruik nog
geen 100 liter bedraagt. Bovendien werd
geklaagd over verschillende tarieven bij
eenzelfde woningoppervlakte en over te
hoogen meterhuur. Meerdere aanwezigen
gaven er den voorkeur aan den meter te
koopen, inplaats van te huren.
Tenslotte werd besloten met kracht de
propaganda ter hand te nemen en bin
nenkort een nieuwe vergadering uit te
schrijven.
UITVOERING GER. ZANGVEREENIGING
..HOSANNA".
De Ger. Zangver ..Hosanna" gaf gister
avond een uitvoering in de Hooglandsche
kerk. met belanglooze medewerking van
den organist den heer Feike Asma (orgel)
en mej. M. Olivier (cello).
Allereerst liet ds. Thomas, die den avond
opende, zingen vers 11 van psalm 103,
waarna hil allen namens het bestuur ver
welkomde en in het bijzonder met vreugde
de aanwezigheid van den heer Leo Mens
memoreerde wiens „Jubilate Deo" ten
gehoore gebracht zou worden. Ook be
groette sDr. de afgevaardigden van de Chr.
Zangver. „Ecxelsior" Warmond. „Soli Deo
Gloria" Koudekerk en „Philome'a" Leiden,
alsmede de broeders-werkioozen die aldus
ds. Thomas, zoo zeer getroffen worden
door de roede Gods. Voorts herinnerde
spr. er aan. dat zingen een allergevaar
lijkst werk is. want wanneer men het
eenigszins goed kent, wil men er zoo ge
makkelijk zichzelve mee eeren, maar dat
is vervloekte afgoderij, want het moet
steeds ztin ter eere Gods. Spr. wenschte
tenslotte allen een goeden en een blijden
avond, waarna de directeur de heer G. de
Wolf met zijn koor Psalm 103 getoonzet
door E Mobach ten uitvoer bracht, waarbij
de dames mej. A. van der Schrier en
mevr. J Akkerman, alsmede de heer J.
Berger solistische medewerking verleenden.
Deze compositie, die zeer sterk herinnert
aan den stiil van Mendelssohn, werd in
een vlot tempo ten gehoore gebracht en
het waardeerbare slotkoor klonk overtui
gend. Over het geheel kunnen wii zeggen,
dat de koren, ook in het ..Jubilate Deo"
van Leo Mens er vast inzaten en de leden
verdienstelijk getracht hebben er een
goede uitvoering van te geven, waarin
Hosanna dan ook over het algemeen wel
geslaagd is. Wei heeft het'koor af en toe
moeite, steeds zuiver opTflon te blijven
en niet te zakken, wel zim er"ook oogen-
bllkken. dat de klank ^der kopranen bii
stemuitzetting te scher maar er
zijn toch ook factoren."dismidroegen tot
een tevredenstellenden indruk, die althans
bewijs leverden van een streven om de
dankbare en uitstekend voor de stemmen
geschreven compositie van den heer Mens
zoo loffelijk mogelijk naar voren te bren
gen.
De solisten naar wii meenen leden
van het koor waarbij wii ook nog den
voorzitter van „Hosanna" den heer D.
Binnenkamp (tenor) wilen noemen bleken
eveneens hun partijen goed te kennen en
droegen naar de mate van hun krachten
bii tot een geslaagd verloop der koor
werken waarvan als derde nummer Psalm
8 van S. A ADoel gezongen werd. De di
recteur. de heer de Wolf. betoonde zich
een dirigent, die een en ander wist te be-
heerschen en de muziek kundig had in-
GROOTE AUTOTOCHT DOOR DE
HOOFDSTAD.
DE BEZIENSWAARDIGHEDEN
VAN DEN EERSTEN DAG.
Engeland, met zijn majestueuze hoofd
stad Londen, staat onafgebroken zóó in
het middelpunt van de internationale
belangstelling, dat het welhaast een
noodzaak is persoonlijk indrukken in dit
land op te doen, persoonlijk kennis te
maken met deze stad en het natuurgenot
en stedenschoon, dat zij biedt, te leeren
kennen.
Alvorens over te gaan tot de beschrij
ving van den eersten autotocht, die onder
de beproefde leiding van het American
Express Reisbureau op Zondag, eersten
Pinksterdag, zal worden ondernomen,
gaven wij eenige bijzonderheden van
Londen. Thans zullen wij dezen tocht
mader beschrij ven-
Na bij het Liverpool Street Station in
de auto's te zijn gestapt, snorren deze via
Bishopsgate, Threodneedle Street, langs
de Beurs en het Huis van den Burge
meester (Lord Mayor van Londen),
Cheapside, via Kingsway, Strand en over
de Waterloo Bridge, York Road en West
minster Bridge om het Parlements Square
te bereiken. Hier zien wij de Abbey en de
Parlementsgebouwen. Door Whitehall
wordt gereden naar St. James Palace om
getuige te zijn van het aflossen van de
Koninklijke Wacht, hetgeen steeds een
kleurig schouwspel biedt en dan ook dage
lijks de aandacht van honderden Londe-
naars en vreemdelingen trekt. Door de
Admiralty Arch bereiken wij de Mali, een
breede avenue die het koninklijk park
van St. James tegrenst. Zij loopt van de
Admiralty Arch tot het Queen Victoria
Memorial, hetwelk zich tegenover het
Buckingham Paleis bevindt. Laatstge
noemd paleis is de residentie van de
koninklijke familie. Het Queen Victoria
Monument, waaraan door den beeldhouwer
Sir Thomas Brock van 1903 tot 1911 werd
gewerkt/is in hooge mate indrukwekkend.
Behalve een groot beeld van de koningin
van wit-marmer, bevat het marmergroe-
pen, voorstellend: Recht - Moederschap -
Waarheid; in brons worden uitgebeeld:
Vooruitgang - Vrede - Landbouw - Arbeid.
Boven de fontein bevinden zich beelden,
voorstellend: Moed - Intellect. Het geheele
monument is ca. 25 M. hoog.
Via Constitutional Hill langs Hyde Park
Corner en Park Lane bereiken wij Marble
Arch. Van hier rijden wij over Bayswater
Road; wij passeeren het kleinste huis van
Londen en rijden het park binnen. Wij
aanschouwen het Albert Memorial, een
grootsch monument, opgericht voor Prins
Albert van Saksen-Coburg-Gotha, den ge
maal van Koningin Victoria. De kosten
hebben 120.090 Pond Sterling bedragen,
waarvan de helft door vrijwillige bijdragen
werd bijeengebracht. Tegenover dit mo
nument staat de Royal Albert Hall, aan
luistervinken welbekend, daar hier con
certen, politieke vergaderingen, bokswed
strijden, bazaars en bals worden gehou
den. Langs Queen's Gate. Brompton
Oratory en Museums, Piccadilly, St. James
Street. Pall Mall, Duke of York's Column
en het Crimean Memorial bereiken wij
Haymarket. Over Trafalgar Square langs
het Staatsmuseum (National Gallery) en
de St. Martin Kerk bereiken wij na
Kingsway het hotel, waar wij tijdig aan
komen om aan tafel te gaan.
Wij raden hun, die zich bereids voor
onze unieke Pinksterreis opgaven,
aan, het bovenstaande uit te knippen
en te bewaren.
Hun, die zich nog niet als deelnemer
lieten inschrijven, wordt dringend aan
bevolen, zulks niet te lang meer uit
te stellen. Een tweede gelegenheid om
tegen zoo lagen prijs slechts f40.
per persoon! een dergelijke reis te
ondernemen, doet zich niet spoedig
voor
DE DIRECTIE.
gestudeerd. Hü moge echter nog meer be
zieling en gevoel in de voordracht zijner
discipelen brengen, hetgeen zeker tot voor
deel van het geheel zal strekken. De heer
G Batelaan verzorgde op conscientieuse
wiize de orgelbegeleiding.
Het cellospel van mej. Olivier herinneren
wij ons reeds eens eerder besproken te
hebben. Zü speelde toen in een kleinere
omgeving waardoor haar rustige en be-
heerscht. doch wel wat kleine toon inder
tijd beter uitkwam, dan in deze weidsche
ruimte. Mej Olivier vertolkte het Grave
ed. Espressivo uit het violoncelconcert van
Guiseppe Tartini en de beroemde Aria uit
de D dur suite van Bach en deed zulks
met toewijding en ernst.
Ds. Thomas heeft tenslotte Gode dank-
gebracht voor den fiinen en eoedbezetten
avond waarvan de opbrengst ten goede
kwam aan de werkloozen. aangesloten bit
den Christelüken Besturenbond Voorts
dankte hij ook de medewerkenden, als
mede de gemeentecommissie voor het af
staan van het gebouw, den Chr. Besturen
bond en de Ger. Jeugdcentrale.
BINNENLAND.
De proeftocht van den nieuwen kruiser
,,De Ruyter" (4de Blad).
Gehakt in blik uitsluitend voor werk
loozen (Binnenland, 5de Blad).
De verkeersweg van Utrecht naar het
Zuiden verbeterd (Binnenland, 5de Blad).
De installatie van den nieuwen burge
meester van Voorschoten, den heer M. F.
Berkhout (3de Blad).
De plannen voor een nieuw Raadhuis te
Alphen (4de Blad).
Dienstplichtigen van het wintercontin-
gent gaan respectievelijk morgen of op
16 Juni met groot verlof. (Laatste Berich
ten, le Blad).
BUITENLAND.
De Italiaansche Kamer aanvaardt een
stemmig de instelling van het Italiaanse!!
imperium (3de Blad).
Een verhaal over de z.g. Engelsche dum-
dum-kogels (Buitenland, 1ste Blad).
Een rede van Baldwin
(Buitenland, lsté Blad).
Op 75-jarigen leeftijd is overleden dé
Engelsche veldmaarschalk lord Allenby
(Buitenland, 1ste Blad).
Verscherping der Arabische actie in
Palestina (Buitenland, lste Blad).
De Fransche communisten blijven bui
ten de regeering (Buitenland, lste Blad).
Versterking van het Japansche garni
zoen in Noord-China (Buitenl., lste Blad)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
DE OPENBARE OF DE BIJZONDERE
SCHOOL MET DEN BIJBEL.
Lezing van dr. W. J. Goslinga.
Op ultnoodlging van de Geref. School-
vereeniging sprak gisteravond in het
Gymnastieklokaal aan de Kaasmarkt dr.
W. J. Goslinga, schoolopziener te 's-Gra-
venhage over het thans wel zeer actueels
onderwerp: „De openbare of de bijzondere
school met den Bijbel".
De voorzitter, de heer J. Veenendaal las
bij opening een gedeelte uit Hand. 5,
waarna hij allen welkom heette, in het
bijzonder het nieuwe bestuurslid, den heer
Polhuis. Spr. sprak hlema nog een kort
inleidend woord, waarna het woord was
aan dr. Goslinga.
Spr. die wenschte te spreken los van
zijn schoolfunctie, zeide in het begin van
zijn rede, dat het er veel op begint te
lijken, dat de schoolstrijd opnieuw zal op
leven.
Uitvoerig zette spr. het verband tus
schen het karakter van de openbare
school en het karakter van onzen staat
uiteen, waarbij hij opmerkte, dat wij heb
ben te bedenken, dat personen wisselen,
maar de overheid blijft. Bij de verdere
ontvouwing van deze gedachte herinnerde
spr. aan den bloeitijd der Ger. Staats
kerk in 1651, toen het Calvinisme zich,
sterk deed gelden. De Staat bond zich
toentertijd aan de publieke kerk. Drieër
lei scholen, t. w. de Overheid-, Kerkelijke-
en particuliere scholen waren er toen.
Het godsdienstonderwijs werd in dezen
tijd ook op de Overheidsschool gegeven.
Vervolgens stond dr. Goslinga stil bij]
de 18de eeuw, .de eeuw van het rationa
lisme, toen onder invloed van het libera
lisme het karakter der school zich wijzigde
en wij de neutrale school zien optreden.
Na het ijveren van mannen als Groen
van Prinsterer voor de school met den
Bijbel te hebben gememoreerd, wees spr.
op de fout, die momenteel gemaakt wordt
door enkele politieke partijen, die de over
heidsschool willen zien als een school met
den Bijbel. Eerst zal het karakter der te
genwoordige overheid dienen te worden
veranderd, wil ook het karakter der over
heidsschool zich wijzigen. De landsover-
heid geeft ook hierbij den toon aan. Als
een historisch ideaal noemde spr. de ver
andering van de tegenwoordige overheid
in een Gereformeerde overheid, zooals dat
voor enkele eeuwen geweest is.
Naar aanleiding van den drang, die van
zekere zijde uitgaat om den Bijbel als cul-
tuurboek op de openbare school te behan
delen, zeide spr., dat de regeering den on
derwijzers op de openbare school nooit
kan opdragen les in godsdienstonderwijs
te geven en dit zoodoende als vak te doen
behandelen. Wel dient zij er voor te zor
gen, dat art. 26 wordt toegepast.
Aan het einde van zijn rede bestreed
spr. het argument, dat de christelijke
school bang voor concurrentie behoeft te
zijn. De christelijke school is en blijft een
school met den Bijbel. Het geheele onder
wijs op een dergelijke school is doortrok
ken met dien geest en brengt een christe
lijke sfeer. Beide factoren zullen wij nooit
terug kunnen vinden op een openbare
school Mocht deze school zich echter in
een dergelijke richting gaan ontwikkelen,
dan zal zij toch nooit die kinderen tot
zich trekken, waarvoor de ouders positief
christelijk onderwijs verlangen.
Na een korte pauze was er gelegenheid
om met spreker van gedachten te wisse
len, waarvan een ruim gebruik werd ge
maakt.