Jaar in jaar uit
CHIEF
WHIP
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag 9 Mei 1936
begiftigd met het Eerediploma
van het Institute of Hygiene te
Londen niet voor niets de
beste sigaret voor Uw gezondheid!
OOK MET KURK MONDSTUK
DE BIOSCOPEN.
3861
(Ing«E. M«di)
INDISCH GENOOTSCHAP.
Prof. Schrleke over ..Indië vraagt hulp".
Voor het Indisch Genootschap te Den
Haag heeft gisteravond prof. mr. J. J.
Schrleke, alhier, een voordracht gehouden
over het onderwerp „Indië vraagt hulp"
Na uitvoerig den financieelen toestand
en de verhouding IndiëNederland te
hebben nagegaan, kwam spreker tot de
conclusie, dat de hulp, welke Nederland
aan Indië thans verleenen moet, Is te stel
len op 30 millioen per jaar, niet als
,.steun"-verleening, doch om tot een af
doende regeling van zaken te komen. Dit
bedrag Is dus belangrijk hooger dan wat
het voor drie jaar bedoelde 25 millioen-
plan biedt, hetwelk hij in de gegeven om
standigheden onvoldoende acht.
Volgens spreker zal het moederland
voorshands de verplichte Jaarlljksche af
lossing op de Indische schuld ad 21 mil
lioen voor zijn rekening moeten nemen en
aaamaast jaarlijks 9 millioen op tafel
moeten leggen als bijdrage in den rente
last. Daardoor zou uit de gewone inkom
sten in Indië een overeenkomstig bedrag
van 9 millioen vrijvallen, waarvan 3 a 3'/i
millioen ware te besteden tot het onge
daan maken van de in 1932 ingevoerde
verhooging van den zoutprijs, een last die
zwaar en hatelijk op de verarmde bevol
king drukt. De resteerende 5 millioen zou
den zijn te gebruiken om met een gelijk
bedrag uit de baten, verkregen uit het
extra-uitvoerrecht op bevolkingsrubber,
een welvaartsfonds te vormen, dat dan
een overeenkomstige bestemming zou kun
nen krijgen als de beraamde 25 millioen-
bljdrage.
Het tijdelijk karakter van deze hulp zou
tot uitdrukking moeten komen ln een be
paling, welke haar in omvang doet ver
minderen naarmate de Indische inkom
sten weer gaan stijgen.
Spreker eindigde met de opmerking, dat
hier niet langer kan worden gewacht. (Ap
plaus).
Na deze rede volgde eenige gedachten-
wisseling.
O.L. SCHOOL PAUL KRUGERSTRAAT.
Ouderavond.
Onder leiding van het hoofd van boven
genoemde school, den heer D. Janssen en
de eeanimeerde medwerkine van de uit de
heeren Mieloo. Derogeen. Verlint. Bakker
en Scheffer bestaande oudercommissie is
een ouderavond gehouden die door een
40-tal ouders bijgewoond werd.
Nadat het hoofd der school oudercom
missie. ouders, muziekclub en den voor
zitter en den secretaris van den Centr.
Ouderraad, die door hun komst eveneens
ÖUik van belaneste'.llng hadden gegeven,
welkom had geheeten. las de secretaris de
notulen der vorige vergadering.
Vervolgens was de mondorgelclub D.O.B.
onder leiding van den heer J. Sloos aan
het woord. Eenige Dittlge. populaire mar
sehen en walsen werden dóór de meeren-
deels zeer jeugdige executanten keurig en
muzikaal ten gehoore gebracht. Na elk
nummer klonk luid applaus, evenals na de
uitvoering van een drietal solonummers
voor accordeon op virtuose wlize gespeeld
door een der oudere leden.
Casino-Theater. De Joseph Schmidt-
fil'm „Wenn du jung bist", ls een zangfllm
in den volsten omvang van het woord,
waarmee gezegd wil zijn, dat het volumi
neuze stemgeluid van den bekenden zan
ger voortdurend door de zaal weerklinkt.
Zijn aria's en liederen, waarvan vooral
het titellled reeds groote bekendheid heeft
verworven, weet hij elk met de daarbij
passende voordracht naar voren te bren
gen, afwisselend, enthousiast en gevoelig.
In deze rolprent volgen we hem in de ver
schillende stadia van een zangersloop
baan. vanaf zijn eerste optreden tot aan
den hoogst bereikbaren roem. Natuurlijk
Is er ook een liefdesgeschiedenis doorheen
gevlochten, doch deze neemt voor hem
een ongelukkig einde. Immers, het meisje
van zijn liefde, kan hem niet meer dan
sympathie toedragen en haar bewondering
richt zich slechts op zijn zangcapacitei
ten, zoodat de teleurgestelde zanger zijn
troost moet zoeken ln zijn kunst. Voor de
vroolijkheid in deze film zorgt Szöke Sza-
kall, dien we ln langen tijd niet meer ge
zien hadden. Als manager, trooster, koet
sier en wat al niet meer, trekt hij met
den beroemden zanger overal heen en ls
weer even onhandig en grappig als altijd.
Derhalve is „Wenn du Jung bist" een film
met afwisseling, maar die toch vooral be
stemd is voor de bewonderaars van Jo
seph Schmidt.
De Amerikaansche film „De man, die
zijn hoofd behield", is gebaseerd op het
vraagstuk van de munitiefabricage, een
probleem, dat in dezen tijd actueeler dan
ooit is. Claude Rains, de man, wiens fe
nomenaal spel uit „Misdaad zonder harts
tocht", ons nog steeds is bijgebleven speelt
hierin een belangrijke rol. terwijl de po
liticus van Lionel Atwill eveneens op
groote hoogte staat.
I.ido-Thcater Wanneer er ooit een
film vertoond is, in staat om den meest
verwenden filmenthousiast volkomen te
bevredigen, dan is het wel „Het dubbele
paspoort". Het is overigens een lastig ge
val, waarin de brave heer Jones betrokken
wordt, zonder dat hij er iets aan kan doen,
enkel en alleen omdat hij een dubbelgan
ger heeft, dat wil zeggen, iemand, die
uiterlijk met hem een frappante gelijkenis
vertoont, want innerlijk is het verschil
wel heel groot. De dubbelganger immers
is een bandiet, een „gangster", dien men
ln Amerika met „Staatsvijand No. 1" be
titelt en die door de politie gezocht wordt.
Men voelt het al aankomen: de politie
arresteert den verkeerde en de brave
heer Jones komt in al zijn schuchterheid
op het politiebureau terecht en krijgt een
paspoort mee, dat (hij Jones is. En hiermee
zal de dubbelganger zijn slag slaan. Hij
leent Jones' paspoort en zoo komt de goe
dige heer Jones in het schuitje van de
misdaad en vaart mee. Hij kan eenvoudig
niet meer terug. De dubbelganger gebruikt
Jones natuurlijk als doelwit voor de politie
en de „gangsters" vergissen zich ook al
in de persoonsverwisseling en de arme
neer Jones wordt een bandiet en weet het
zelf niet. Hoe knap dit scenario, dat sluit
als een bus, uitgewerkt la, laat zich met
Na aflooo dankte het hoofd der school
directeur en leden namens alle aanwezi
gen hartelijk voor hun prachtig sDel. dat
geheel belangeloos was aangeboden en hit
hoopte hen bii een volgende gelegenheid
nogmaals bereid te vinden, tot medewer
king
In de pauze was er gelegenheid het werk
der leerlingen te bekijken en de(n) klasse-
onderwiizerles) te spreken terwiil eenige
dames met de oudercommissie een kopje
chocolade ronddienden.
Met algemeene instemming en zonder
discussie werd besloten tot stichting van
een schoolfonds. De toelichting van het
hoofd der school was doel-treffend en de
oudercommissie had haar plan de cam
pagne al gereed, zoodat reeds deze maand
met de werkzaamheden kan worden be
gonnen.
Als laatste punt van de agenda stond
vermeld: Een praatje over orde en tucht.
De heer Janssen leidde dit onderwerp in.
Aan de hand van Th. Thijssen's: „Een
gelukkige klas" en van zijn eigen ervarin
gen deed hij uitkomen, wat een klas kin
deren ls van het standpunt van hem of
haar. die er voor staat: hoe de goede geest
en de verstandhouding in de klas. zoo
moeilijk verworven, soms zoo gemakkelijk
door een enkeling kan worden bedorven:
de verschillende maatregelen, die daar
tegen genomen moeten worden en de
straffen, die daarbij soms onvermijdelijk
zlin. mede omdat het kind niet altijd de
plaats weet. waar het behoort.
De spreker had de volle aandacht der
aanwezigen.
De heer Hartlng. voorzitter van den
Centr. Ouderraad dankte namens dien
raad oudercommissie en hoofd der school
voor dezen goed geslaagden avond, die
contact tusschen school en huls kon hel
pen vormen voor deze school en mede kon
werken tot uitbouw van het Openbaar
Onderwits ln het algemeen.
Het hoofd der school beantwoordde ten
slotte nog een tweeta' uit de vergadering
gemaakte opmerkingen en sloot toen de
bijeenkomst.
o
E. H. B. O.
Voor het door de afdeellng Leiden van
de Nederlandsche Vereeniging E. H. B. O.
afgenomen examen ter verkrijging van
het diploma „eerste hulp bij ongelukken"
slaagden onze stadgenotoen
C. v. Muyen, J. Neuteboom, J. Slegten-
horst, W. A. Wendt, W. Sierat Jr., G. Sie-
rat, F. T. M. ZUverentant, W. M. v. Leeu
wen. D. Sloos. A. Krap, M. Kuivenhoven,
M. H. Kuivenhoven, J. v. Esmond, J. Kors-
wagen, J. v. d. Linden, F. A. v. d. Kamp
en W. C. v. Evert.
De examencommissie bestond uit de
doktoren M. van der Stoel, S. A. Liezen -
berg en H. Navis (docent).
o
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het doctoraal examen
geschiedenis mej. H. V. van Iterson (Den
Haag)
geen pen beschrijven en is een voortref
felijk scenario al niet de (helft van het
succes en nog meer? Ge herinnert u niet
een zoo origineel, geestig en dankbaar
verhaal gezien te hebben, vol vaart, actie,
spanning, humor en niet te vergeten die
„gangsters "-sensatie, zoodat de geladen
atmosfeer op den toeschouwer overslaat
met beurtelings daverende lachsalvo's,
want het zij uitdrukkelijk vermeld, dat de
film rijkelijk met humor doorkruid is.
John Ford, dezelfde die de bekroonde film
„Verraad" geregisseerd heeft, voerde over
deze film de regie en hij heeft zijn vorige
prestatie wellicht nog overtroffen. De be
gaafde karakterspeler Edward G. Robin
son vertolkt de dubbelrol van den naleven
heer Jones, die tegen zijn wil midden in
het ,,gangsters"-bedrijf terecht komt,
zonder de situatie goed overzien te kunnen
hebben en van den gewieksten dubbelgan
ger, met een verbluffend juiste typeering.
In „Herwonnen Geluk" zien we weer eens
heel duidelijk de rampzalige gevolgen van
een ongelukkig huwelijk, wanneer de
vrouw haar man en kind verlaat. Vooral
het kind, dat voortaan de onontbeerlijke
moederliefde moet missen, wordt er het
slachtoffer van. Dat is de diepe onder
grond, waarop speciaal ln dezen tijd wel
eens de aandacht mag worden gevestigd.
Wat de kunstzinnige waarde van de film
betreft: het is een prachtige, uitzonder
lijk goed gespeelde rolprent, gevoelvol en
menschelijk uitgebeeld door Paul Lukas,
een sympathieke figuur en Madge Evans,
die zich over het door de moeder verlaten
kind ontfermt, om Ihet zijn gemis te ver
goeden. Dat ze later met den man en het
kind een gezin gaat vormen, is een ge
lukkige oplossing van een film. die vér
uitsteekt boven haar genre films en die
we heel gaarne aanbevelen Beide films
zullen zeker een overgroote belangstelling
trekken!
Het Nieuwe Roxy-Theater - Zonder ons
ook maar eenigszins aan overdreven chau
vinisme schuldig te maken, mogen we de
Hollandsche film „Suikerfreule" één van
de best geslaagde producten van vader-
landschen bodem noemen. De keuze om
„Suikerfreule", waarvan we eerst het boek
van van Wermeskerken en daarna het too-
neelstuk gekregen hebben, te verfilmen, is
ongetwijfeld een heel gelukkige geweest,
want er ligt een steeds boeiend scenario
aan ten grondslag, rijk aan spelmogelijk-
heden, en met veel humoristische momen
ten, die den toeschouwer dadelijk in een
opgewekte stemming brengen. „Suiker
freule" speelt zich voor een deel af in ons
Indië, zoodat we eenige mooie beelden uit
de tropen als entourage krijgen te aan
schouwen. Het lijkt er bovendien op, dat
het voor de film geschikte aantal spelers
zich langzamerhand duidelijker gaat af-
teekenen. Voor „Suikerfreule" ls de rolver-
deeling al zeer succesvol geweest. Louis de
Bree, die zich zonder twijfel als onze beste
filmspeler ontpopt heeft, speelt een uitste
kende rol, levend en geestig. Auf Bouber
en Johan Elsensohn hebben de vuurproef
ook reeds grandioos doorstaan, terwijl de
charmante Annie van Duyn en de talent
volle Louis Borel kennelijk een groote film
toekomst tegemoet gaan. Het verhaal van
„Suikerfreule" mag voldoende bekend on
dersteld worden. De suikeremployé van der
MIJ. DER NED. LETTERKUNDE.
De ontwikkeling van de krant als
persoonlijkheid.
In de Maatschappij der Nederlandsche
Letterkunde, zou gisteravond de heer A.
J. Lievegoed chef van den regeerlngspers-
dienst een rede over bovenstaand onder
werp houden, doch hit was plotseling ver
hinderd. zoodat een ander ziin rede heeft
voorgelezen.
Hoewel men in de krant, gebonden als
zij is aan den dag. niet licht eeuwigheids-
waarden zal verwachten, begon sor.. zoo
valt het niet te weerspreken dat zit. als
ontvangster, verwerkster en doorgeefster
van geestelijke waarden organisch met
het leven is verbonden. De Amerikaansche
historicus Salmon kent haar een eigen
zelfstandige persoonlijkheid toe. onder
schelden van de persoonlijkheid der
redactie een eigen zelfstandige persoon
lijkheid welke spr. algemeen, bewust en
onbewust, erkend ziet onder meer in het
door de spraakmakende gemeente geven
van bijnamen aan kranten.
Spr behandelde nu den groei dezer per
soonlijkheid.
De krant is in den loon der tijden ge
worden van een chaos tot een organisme,
beheerscht door geestelijke economische
en technische krachten.
Het ls de drang naar burgerlijke vrijheid
^lindbouw'i" Vol^anamolk probeeren
ls geen andere metr begeeren.
„DE LANDBOUW" Leiden TELEF. 11»
qqqq (Ingez, Med.)
Kooy, heeft In Indië uit een vorig huwelijk
een dochter, van wier bestaan de Amster-
damsche juffrouw van der Kooy niets weet.
Om haar man te verrassen, verlaat zijn
vrouw Amsterdam en gaat naar Indië,
waar de burgerjuffrouw van der Kooy voor
de koddigste verwikkelingen komt te staan,
zoowel door de „nieuwe" dochter als door
het Indische leven. En dit alles geschiedt
in een vrij snel tempo, waaraan het in vo
rige films nog wel eens ontbrak. De invloed
van den ervaren regisseur Haro van Peski
is hier duidelijk merkbaar. Met smaak en
met zorg heeft hij de film in een groot aan
tal keurig gekozen opnamen geplaatst, wes
halve het overweldigende succes, dat
„Suikerfreule" overal behaald heeft, alles
zins begrijpelijk is, waarbij een triomftocht
van een week met volle zalen in Roxy zal
worden gevoegd.
De tweede hoofdfilm „Het monster van
Borneo" verplaatst ons naar een ander ge
deelte van Indië en is min of meer een
wildernisfilm met een strijd van twee man
nen om één vrouw.
Trianon-Theater Charley Chaplin
behoort ongetwijfeld tot de grootste van
de vele genieën, welke filmland kent. Wie
zijn laatste film „Modern Times" heeft
gezien zal het volmondig beamen. In
deze rolprent heeft de groote komiek met
zijn dwaas bolhoedje en zijn onafscheide-
lijken wandelstok weer de volle maat van
zijn sprankelenden geest neergelega.
Hetgeen hij brengt, gaat verre uit boven
het alleen-maar-humoristiische; het is
waariijke geestigheid in de hooge 'oetee-
kenis van haar zeldzaamheid. Daarbij is
elke scène tot in onderdeelen voorbereid
en uitgewerkt zonder dat de door hem
toegepaste vondsten ook maar iets van
hun spontaniteit, welke in feite hun
hooge waarde uitmaken, verliezen. Men
krijgt den indruk dat Charley het eene
oogenblik nog niet weet, welke dwaas
heid hij even later zal uitvoeren, maar
het resultaat ls steeds weer even onver
wacht als meesterlijk gevonden. Hoe
voortreffelijk zijn reeds de allereerste
beelden van deze film waarin de acteur-
regisseur met enkele centimeters cellu
loid een ongelooflijk rake vergelijking
maakt tusschen de schaap als kuddedier
en den modernen fabrieksarbeider (mo
dern in de nlet-polltieke beteekenis
Charley is een van die duizenden men-
schelljke machines, die den geheelen dag
geestdoodenden arbeid aan den loopen
den band verrichten. Op knappe wijze
ironiseert de film de verregaande me
chanisatie van den arbeid, waarin ter
nauwernood plaaüs is voor individueel
initiatief. Dag in, dag uit doet Charley
niet anders dan met twee sleutels twee
moeren vastdraaien, duizenden achter
elkaar tot hij er wanhopig onder wordt.
Tot overmaat van ramp wordt hij juist,
terwijl hij in een zenuwachtige stem
ming verkeert, door de fabrleksdlrectie
uitverkoren om als proefkonijn te die
nen voor een demonstratie cener auto
matische voedmachine, welke de arbei
ders tijdens hun werkzaamheden van
eten voorziet, waardoor dus het totdus-
verre gebruikelijke schaftuurtje pro
ductief zou kunnen worden gemaakt.
Edoch, de uitvinding blijkt in de prak-
geweest. die ln alle landen het geestelijke
groeiproces van de krant heeft gestimu
leerd.
3pr. gaf hiervan verschillende voorbeel
den en ging uitvoerig na. hoe de nationale
persoonlijkheid zich uitdrukt ln de krant.
Hij wees ook op het gevaar der aantasting
van de Journalistieke persoonlijkheid door
coipmerclaliseerlng van de dagblad
onderneming
Tenslotte zeide spr. dat de redactie niet
alleen werkt aan de krant. Vroegere
krachten blijven er aan meewerken, maar
ook de lezers zeiven. In de krant ontmoe
ten elkaar verleden en heden, redactie en
lezerssemeente. Dit in spanning en emotie
dagelijks opnieuw tot stand gekomen
composltlum van gedachten, gevoelens,
verlangens, vermaningen, vertoogen. ver
krijgt voor ons in zijn continuïteit en
voortdurende vernieuwing kracht en ge
daante van een eigen persoonllikheld.
o
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: Firma Koster. Oude Singel
196. Lelden! handel en commissiehandel in
granen, meel, enz. Door uittreding van den
vennoot K. Kievit d.d. 2 Mei 1938 ls de
vennootschap onder firma ontbonden.
Het bedrijf wordt onder den ouden
naam voortgezet (met toestemming van
den uitgetreden vennoot) door; J. J.
Morsch. als eenig eigenaar.
Van den Berg en de Liefde. Apothekers-
dijk 17. Leiden, woning- en pension
bureau. assurantiekantoor. Door uittreding
van den vennoot C. v. d. Berg is de ven-
lijk nog niet geheel en al te voldoen,
zooals Charley ln een reeks van koste
lijke scènes tot zijn schade ondervindt.
Dit gedeelte behoort wel tot het aller
beste van het vele goede in deze film. Het
gevolg ls een zenuwuitbarsting, welke
zijn overbrenging naar een inrichting
noodzakelijk maakt. Maar alvorens hij
daar is aangeland heeft hij nog een serie
panieken in de fabriek veroorzaakt, wel
ke hun weerga niet vinden en die onbe
daarlijke lachbuien tengevolge hebben.
Charley en het noodlot hooren bij elkaar;
altijd treedt in zijn films de tragiek van
den eenzamen mensch op den voorgrond
en zoo verwondert het dan ook niemand,
dat hij een uur na zijn ontslag uit het
ziekenhuis al weer ln de gevangenis zit.
Alleen de manier waarop, is weer echl-
Chaplln: een roode waarschuwingsvlag
valt van 'n auto en wanneer Charley zich
beijvert om haar aan den rechtmatigen
eigenaar terug te bezorgen komt hij te
recht aan het hoofd van een stakingsop
tocht en wordt deswege gearresteerd. Een
zijner medegevangenen gooit om ontdek
king te voorkomen een dosis cocaine ln
zijn zoutvaatje, waarvan Charley onbe
wust een ruim gebruik maakt, hetgeen
hem tevens zulk een kracht geeft, dat hij
in staat is om geheel alleen een oproer te
bedwingen. Uit belooning hiervoor worden
hem tal van voorrechten toegestaan, zoo-
uat hij het allesbehalve prettig vindt,
wanneer de directie hem op zekeren dag
mededeelt, dat hem gratie is verleend. Zijn
pogingen om werk te vinden brengen hem
in aanraking met een zwerfstertje van de
straat (Paulette Goddard) en voortaan
deelen zij hun avonturen samen. Het zou
ons te ver voeren hier al hun wederwaar
digheden weer te geven; zij zijn zoo tal
rijk en zoo kostelijk, dat het jammer zou
zijn ze alle te vertellen. Men moet ze zien
om ze op de Juiste waarde te kunnen
schatten. Paulette Goddard speelt naast
de centrale, allesoverheerschende figuur
van Charley op gevoelige wijze de rol van
het aanhankelijke zwerfstertje. In „Mo
dem Times" houdt Charley vol aan zijn
standpunt, dat het gesproken woord over
bodig ls om een film te doen slagen; het
eenige menschelijke geluld, dat Charley
laat hooren is een liedje, waarvan nie
mand de woorden kan verstaan, Het doet
er niet toe, het liedje slaat in, want het
is Charley Chaplin, die het zingt. HIJ
schreef bovendien zelf de zeer geslaagde
illustratieve en suggestieve muziek. Overi
gens moet men wel een grootmeester ln
de filmkunst zijn om in den tegenwoor-
dlgen tijd te meenen het gesproken woord
tc kunnen missen.
„Modern Times" ls er om te bewijzen,
dat Charley Chaplin dat Inderdaad is.
Het voorprogramma bevat een uitgelezen
serie kleine films, waarvan het moeilijk ls
om de aardigste aafi te wijzen, om de
doodeenvoudige reden, dat ze allemaal
aardig zijn. Bijzondere vermelding verdient
een zeer geslaagd reclamefilmpje van de
Persll-fabrleken, getiteld „De Voetbal
match", Resumeerende dus een program
ma. dat het hoogste biedt, wat men kan
verlangen I
Luxor-Theater. Niet om de oplossing
yan het maatschappelijk probleem, dat er
nootschap ontbonden. De zaak wordt
thans voortgezet ln een nieuwe vennoot
schap onder firma onder den naam: fa.
v. Dijk en de Liefde.
Venn.: P. H. de Liefde. Haarlem en M,
van Dijk. Leiden.
Ultgeoef. bedr. thans: woningbureau, as
surantiekantoor. zuiveraars.
o
GEDENKPENNING VAN HET NAT.
CRISIS-COMITÉ.
Toegezonden aan negen stadgenooten.
Op verzoek van het Nat. Crisis-Comité,
heeft de burgemeester mr. A. van de
Sande Bakhuyzen, aan negen stadgenoo-
Iten de gedenkpenning van het Nat
|Crl5is-Comité toegezonden, vergezeld van
een persoonlijk waardeerend schrijven,
waarin ook de burgemeester dank be
tuigt, voor hetgeen door hen in het belang
van het Crisis-Comité is verricht.
Deze fraaie gedenkpenning ls in brons
uitgevoerd en vervaardigd naar het ont
werp van den beeldhouwer Wlenecke, Op
de voorzijde is de beeltenis van H. K. H.
Prinses Juliana gegraveerd, de achterzijde
vermeldt de inscriptie:
„Aangeboden door het Nationaal Crisis-
Comité in dankbare herinnering aan Uv
medewerking. November 1931—Mei 1936",
benevens den naam van dengene, die de
penning ontvangt.
Zii ls toegezonden aan de volgende per
sonen: mr, A. J. Romijn, mej. D. M. J,
Coebergh, G. R. D. Crommelln, dr. ir. P.
Fehmers, P. A. van Aggelen, mej. E. van
Nes, ds. Joh. W. Groot Enzerink, meir.
Stiasny—Wijnhof en ir. A. M. Touw.
in aan de orde wordt gesteld, is „De Ko
ning der verdoemden" een film van de
allergrootste beteekenis, want zóó een
voudig, als het hier voorgesteld wordt, ls
de beantwoording van het gevangenis-
vraagstuk toch zeer zeker niet. Wel echter
is het spel in dit dramatische verhaal vaa
ongemeen hooge waarde en bereikt het
'n peil, dat verre uitgaat boven 't normale!
In de eerste plaats dankt men dat aan
Conradt Veldt, wiens visie op het hier
behandelde vraagstuk ieders aandacht op
elscht, omdat zij hem er door stimuleert
tot een uitzonderlijke creatie, zooals wij
in tijden niet gezien hebben. Veldt Is de
koning der verdoemden, de leider der ge
deporteerden, die op het ver afgelegen
eilandje Santé Maria hun verdere levens
jaren in ellende en onder de verschrik
kelijkste omstandigheden slijten moeten,
zonder dat er eenige hoop is op redding.
Hier is de commandant Montez opper
machtig. Zijn oordeel luidt dat ex-misda
digers beesten zijn en dat slechts het
bruut geweld hen regeeren kan. Mishan
deling, onrecht en plagerijen zijn aan de
orde van den dag, waarbij de op eigen
geldelijk voordeel uit zijnde commandant
van de gevangenen nog extra-prestaties
eischt, welke zwaarder zijn dan de meeste
uitgemergelde lichamen verdragen kun
nen.
Een enkele maal breekt een protest zich
baan, maar zwaar is de straf. En boven
dien: ook de slachtoffers bedwingen zich
omdat hun leider gehoorzaamheid wil,
omdat niets hem dwarsboomen mag in de
uitwerking van zijn plannen, die tot de
revolutie der gevangenen lelden moet-
Diep ln ieders binnenste woelt en kookt
het verzet en wanneer eindelijk nummer
83 het teeken geeft tot den aanval, slaan
zij toe met een felheid en een ontembare
woede, die door niets te stuiten is! Een
nieuwe organisatie met nummer 83 ais
leider ls het gevolg en in korten tijd ont
wikkelt zich een welstand, een orde en
bedrijvigheid, die de scherpste aanklacht
vormen tegen het systeem dat tot dus
verre door de wettige autoriteiten gevolgd
werd. Niet lang kan deze situatie echt
gehandhaafd blijven. Een Jong meisje, dat
tijdelijk op het eiland gekomen is voor
een bezoek aan haar zieken vader, slaag'
er in, gedurende de eerste ontsteltent».
welke de revolutie verwekte, een ln ne
nabijheid vertoevenden kruiser te waar
schuwen, en zij ls nauwelijks tot andere
gedachten gekomen en overtuigd van den
enormen vooruitgang, maatschappelijk en
zedelijk, welke door den opstand bereik1-
is, of de kruiser laat merken dat de bood
schap ls verstaan. In een uitstekend ge
vonden slot heeft de schrijver daarna
noch het wettig gezag direct gedesavou
eerd, noch alle noop aan de gedeporteer
den ontnomen
Zooals gezegd: dit ls de film van Con
radt Veldt, wiens Indrukwekkende ver»'
king nieuwe lauweren toevoegt aan zi
toch reeds veelvuldige successen, maar
daanaast staat evenzeer een glansrol van
Noah Beery en van Helen Vlnsson, die w-
gader deze film op een buitengewoon hjwg
pail brengen. De massa-regie van Wane
Forde draagt bovendien een fascineeren
karakter en geeft dit drama een sfeer van
angstige en hoog opgevoerde spanning
vrees voor de komende uitbarsting.---'
2-1
